Parasimpatički nervni sistem
| Parasimpatički nervni sistem (Pars parasympathica divisionis autonomici systematis) nervosi | |
|---|---|
 Inervacija autonomnog nervnog sistema. Prikazani su simpatički (crveno) i parasimpatički nervni sistem (plavo) | |
| Detalji | |
| Sistem | Nervni sistem |
| Identifikatori | |
| MeSH | D010275 |
| TA98 | A14.3.02.001 |
| TA2 | 6661 |
| FMA | 9907 |
| Anatomska terminologija | |
Parasimpatički nervni sistem (PSNS) ili parasimpatikus sastoji se od dva dijela (kraniobulbusni i krstačni ili sakfralni), čija vlakna do efektornih (izvršnih) organa vode putem moždanih ili moždinskih nerava. Glavna funkcija mu je osiguravanje životnih fukcija u stanju mirovanja, odnosno tokom odmora i oporavka organizma. Približno 90% parasimpatičkih vlakana, u odgovarajuće organe dolazi putem moždanog nerva vagusa (lutalac). Autonomni nervni sistem indirektno kontrolira cjelokupno ponašanja jedinke, a postoje i njegove funkcijske veze sa endokrinim sistemom, tj. hormonima.
Parasimpatički nervni sistem je jedan od tri dijela autonomnog nervnog sistema (ANS). Odgovoran za regulaciju rada unutrašnjih organa i žlijezda, što se odvija bez uticaja voljnih impulsa. Parasimpatički sistem je specifično odgovoran za stimulaciju fizioloških aktivnosti kada je tijelo u stanju mirovanja, što obuhvata salivaciju, lakrimaciju, mokrenje, varenje i defekaciju. Njegovo djejstvo se smatra komplementarim dejstvu drugih glavnih grana autonomnog nervnog sistema. Simpatički nervni sistem je odgovoran za stimuliranje aktivnosti vezanih za odgovor po modelu borba ili bježanje. Kao posljedica takve relacije, djejstvo parasimpatičkog nervnog sistema se često opisuje kao "odmor i varenje".
Parasimpatički nervni sistem ima antagonsitičko djelovanje u odnosu na simpatički: sve funkcije koje prvi ubrzava, drugi usporava, i obrnuto.
Razmještaj
[uredi | uredi izvor]Parasimpatički nervi (PSN) su autonomne, "visceralne"[1][2]) grane perifernog nervnog sistema (PNS). Parasimpatička nervna vlakna proizlaze iz centralnog nervnog sistema sa S2, S3, S4 i kičmenih živaca i iz trećeg, sedmog, devetog, i desetog moždanog živca. Zbog njegove lokacije parasimpatički sistem se obično kaže da ima "kraniosakralni izlaz" (glaveno-krstačni).
Receptori
[uredi | uredi izvor]Parasimpatički nervni sistem kao specifični neurotransmiter, ima prvenstveno acetilholin (ACh), iako i niz peptida (kao što je holecistokinin) mogu biti uključeni kao neurotransmiteri u PSNS.[3][4] Acetilholin djeluje na dva tipa receptora, muskarinske i nikotinske holinergične receptore. Najveći dio svih transmisija se odvija u dva koraka. Nakon stimulacije, preganglijska vlakna nerva oslobađaju ACh na gangliju, koja reagira na nikotinske receptore postganglijskih neurona. Postganglijski neuroni zatim oslobađaju ACh da bi stimulirali muslarinske receptore ciljnog organa.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Visceral nerve fibers - definition of visceral nerve fibers in the Medical dictionary - by the Free Online Medical Dictionary, Thesaurus and Encyclopedia".
- ^ "Visceral nerve - WrongDiagnosis.com".
- ^ Wank SA (1995). "Cholecystokinin receptors". The American Journal of Physiology. 269 (5 Pt 1): G628–46. PMID 7491953. Nepoznati parametar
|month=zanemaren (pomoć)[mrtav link] - ^ Takai N, Shida T, Uchihashi K, Ueda Y, Yoshida Y (1998). "Cholecystokinin as neurotransmitter and neuromodulator in parasympathetic secretion in the rat submandibular gland". Annals of the New York Academy of Sciences. 842: 199–203. PMID 9599311. Nepoznati parametar
|month=zanemaren (pomoć)CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Organizacija nervnog sistema Arhivirano 3. 1. 2010. na Wayback Machine
- Simpatički i parasimpatički nervni sistem
