Lihimi Annabi Muhammadu Suurili ni yi shɛli na

{{Databox}}
'''Annabi Muhammadu Suurili''' (Muhammad مُحَمَّد)<ref name=quran>[https://www.islamic-invitation.com/book_details.php?bID=2014 Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni]. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).</ref>

Suurili ŋɔ maa kpaŋsirila Muslinnim’ ni adiini tɔbu tuhibu, bɛ mini chεfurinim’ sunsuuni, ka lahi wuhiri di ni tu kamaata ni Muslimi yu o mabia, bee ka o zo o nambɔɣu shεm.

==Aaya nima==
Aaya nima:<ref>[https://quranenc.com/en/browse/dagbani_ghatubo Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation], by Muhammad Baba Gutubu.</ref>

*1. Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, ka taɣi (ninsalinim’) ka chɛ Naawuni soli, O (Naawuni) ni saɣim bɛ tuuntumsa.
*2. Yaha! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli ka tum tuunviεla, ka lahi ti yɛlimaŋli ni bɛ ni siɣisi shɛli (Alkur’aani) na n-ti ti Annabi Muhammadu, ka di mi shiri nyɛla yεlimaŋli din yibɛ Duuma (Naawuni) sani na, O ni nyεhi bɛ taya, ka mali bɛ biεhigu.
*3. Di daliri nyɛla ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa dolila ʒiri, amaa! Ka ban ti Naawuni yɛlimaŋli ban doli yɛlimaŋli din yi bɛ Duuma (Naawuni) sani na. Lala ka Naawuni tiri ninsalinim’ bɛŋmahinli.
*4. Dinzuɣu yi yi ti kpa ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali maa (tobu ni), tɔ! Yin ŋmɛm ya bɛ niŋgoya ni (yin kum ya ba) hali ni saha shεli yiyi ti nyɛŋ ba, din nyaaŋa kpaŋsim yabɛ gbahibu (ka bɛ leei tobdaba), yi yi bɔra, ka yichε ba (ni jilma), bee ka bɛ yo bɛ maŋ’ zuɣu (ka yi chɛ ba bilchinnima), hali ka tobu ti suui di ʒilitibsa. Ŋɔ maa Naawuni yi di bɔra, O naan nyɛŋ ba (chεfurinim’ maa ka di pa ni yi Muslinnima n-tuhi ba), amaa! Domin O zaŋ yi puuni shɛba ndahim taba. Yaha! Ninvuɣu shɛba bɛ ni ku Naawuni soli zuɣu, tɔ! Di kariya, Naawuni ku chɛ ka bɛ tuuntumsa bahi yoli.
*5. Ni baalim, O (Naawuni) ni dolsi ba, ka mali bɛ biεhigu n-ti ba.
*6. Ka O zaŋ ba kpεhi Alizanda shεli Oni pun baŋsi ba di yεla la.
*7. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Yiyi sɔŋ Naawuni, O ni sɔŋ ya, ka ba yi naba zali.
*8. Yaha! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, tɔ! Hallaka be bɛ zuɣu, ka O (Naawuni) lahi yɛn saɣim bɛ tuuntumsa.
*9. Di daliri nyɛla bɛ zaɣisila Naawuni ni siɣisi shɛli (Alkur’aani) na, ka O (Naawuni) saɣim bɛ tuuntumsa.
*10.Dini bɔŋɔ,bɛ (Maka chεfurinim’ maa) bi gola tiŋgbani yaaŋa zuɣu, ka nya ninvuɣu shεba ban daa kana pɔi ni bana maa bahigu ni daa ti nyɛ shεm? Naawuni daa dahim dahim ba mi, ka di tatabo ʒɛ n-guli chɛfurinima (ʒɛmana kam chεfurinima).
*11. Di daliri nyɛla achiika! Naawuni n-nyɛŊun sɔŋdi ban ti yεlimaŋli, amaa! Achiika! Chεfurinim’ ka ŋun sɔŋdi ba.
*12. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun yɛn kpεhi ninvuɣu shεba ban ti yεlmaŋli ka tum tuunsuma Alizanda yili shεŋa din kulibɔna yɛn ti zɔri gindi di lɔŋ ni la, amaa! Ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali maa, bɛ ni wum nyεɣisim bɛla (Dunia puuni), ka diri kamani biŋkɔbri ni diri shεm, ka Buɣim n-yɛn ti nyɛ bɛ labbu shee (Zaadali).
*13. (Yaa nyini Annabi)! Di zooiya ka tiŋgbani shɛli nim’ mali yaa ngari a tiŋ’ (Maka) shɛli bɛ ni yiha maa nima, ka Ti (Tinim’ Naawuni) niŋ ba hallaka, ka bɛ lahi ka ŋun yɛnsɔŋ ba.
*14. Dini bɔŋɔ, ninvuɣu so ŋun be yɛlimaŋli zuɣu din yi o Duuma (Naawuni) sani na, o bɛhigu ni ŋmani ninvuɣuso bɛ ni dihi o o tuumbεri nachinsi, ka bɛ doli bɛ suhuyurlim?
*15. Alizanda shεli bɛ ni gbaai wuntizɔriba di daalikauli maa kotomsi nyɛla, di puuni mali kulibɔŋ shɛŋa din kom bi taɣira, ni bihim kulibɔŋ shɛŋa din lambu bɛ taɣira, ni dam kulibɔŋ shεŋa din nyεɣisa n-zaŋ ti ban nyuri li, ni shiri kulibɔŋ shεŋa din te (ka daɣiri ka di puuni). Yaha! Bɛ mali binwola balibu kam di puuni, ni chεmpaŋ din yi bɛ Duuma sani na. (Di ni bɔŋɔ, bambɔŋɔnim’ maa bɛhigu ni ŋmani) kamani ninvuɣu so ŋun yɛn ti kpalim Buɣim puuni, ka bɛ yɛn ti nyuhi ba kotulum, ka di ŋmahi ŋmahi bɛ puuni nyɔri?
*16. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ puuni shεba beni n-wumdi a yεltɔɣa. Amaa! Bɛ yi ti yi a sani na, ka bɛ naan yεri ninvuɣu shεba bɛ ni ti baŋsim (Annabi Sahibenim’) maa: “Bo ka o di leei yεri maa?” Bannim’ maa n-nyɛ ninvuɣu shεba Naawuni ni to nŋari bɛ suhiri ni, dinzuɣuka bɛ doli bɛ suhuyurlim.
*17. Yaha! Ninvuɣu shεba ban bo dolsigu, O (Naawuni) ni pahi ba dolsigu, ka ti ba bɛ wuntia.
*18. Yaha! Di ni bɔŋɔ, bɛ guhirimi ni Chiyaama ti kaba na yim zuɣu? Tɔ! achiika! Di ŋmahimgbana pun kana, ka di yi shiri niŋ ka di ka ba na, bɛ teebu yɛn niŋ ba anfaani dini?
*19. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Baŋmi ni achiika! Duuma jεmdigu kani ni yεlimaŋli naɣila Naawuni, ka bo chεmpaŋ ni a taali, n-ti pahi ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli dobba mini paɣaba. Yaha! Naawuni mi yi tuma shee, ni yi labbu shee (Zaadali).
*20. Ka ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli (Annabi sahibenima) yεli: “Bozuɣu ka bɛ bi siɣisi suura shεli na polo ni (din wuhi ni bε cham tobu ni)? Tɔ!Bɛ yi ti siɣisi suura shεli na polo ni, ka boli tobu yuli di puuni, a ni nya ka ninvuɣu shεba doro (munaafichitali) ni be bɛ suhiri ni maa kuli yuunda n-zaŋ kana a sani kamani kum kulibu ni ŋari so (ka o kuundi shεm), tɔ! Hallaka be bɛ zuɣu.
*21. (Naawuni) dolibu mini yεltɔɣa suŋ, (dina n-di yɛn nyɛ viɛnyɛla nzaŋ ti ba), dinzuɣu tobu yi ti niŋ talahi n-ti ba, bɛ yi di niŋ Naawuni yεlimaŋli, di naan leei alheeri n-zaŋ ti ba.
*22. Di ni bɔŋɔ, yi malila tamaha ni yi di lԑbi biri, ka saɣim tiŋgbani yaaŋa zuɣu, ka ŋma yidɔɣim?
*23. Bannim’ maa n-nyɛ ninvuɣu shεba Naawuni ni narim, dinzuɣu ka O chɛ ka bɛ leei tikpiranima, ka zom bɛ nina.
*24. Di ni bɔŋɔ,bɛ (chεfurinim’ maa) bi kpahindila Alkur’aani, bee bε kparila bε suhiri (ka yεlimaŋli ku lahi tooi kpe di puuni)?
*25. Achiika! Ninvuɣu shεba ban lԑbi biri dolsigu ni ka ba na nyaaŋa, tɔ! Shintaŋ n-nyɛŋun dihi ba di nachinsi, ka pahi ba tiɛhiwaɣila.
*26. Di daliri nyɛla bɛ yεlila ninvuɣu shεba ban zaɣisi Naawuni ni siɣisi shɛli (Alkur’aani) na: “Ni baalim, ti ni doli ya yεltɔɣa shεŋa yi ni yεri maa puuni pirgili.” Tɔ! Naawuni mi bɛ daashiya.
*27. Ka wula n-nyɛli, saha shεli Malaaikanim’ yi deeri bɛ nyεvuya, ka bɛ buri bɛ nina mini bɛ yaansi zuɣu?
*28. Di daliri nyɛla achiika! Bɛ daa dolila Naawuni ni je shεli, ka zaɣisi O ni saɣi ti shɛli. dinzuɣu ka O (Naawuni) saɣim bɛ tuuntumsa.
*29. Bee doro (munaafichitali) ni be shεba suhiri ni maa tεhimi ni Naawuni ku yihi bɛ nabεri maa polo ni?
*30. (Yaa nyini Annabi)! Ti (Tinim’ Naawuni) yi di bɔra, Ti naan zaŋ ba (Munaafichinim’ maa) n-wuhi a, ka a di baŋ ba ni bɛŋmali. Amaa! Achiika! A ni baŋ ba bɛ yεltɔɣa lahindi puuni. Yaha! Naawuni mi yi tuuntumsa.
*31. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) ni dahim ya hali ti baŋ yi puuni ninvuɣu shεba ban tuhi Naawuni zuɣu, ni ban mali suɣulo. Yaha! Ti ni kpahim yi lahibaya.
*32. Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, ka taɣi ninsalinim’ ka chɛ Naawuni soli, ka kpahi yεɣi Naawuni tumo (Annabi Muhammadu) zaligu saha shɛli dolsigu ni kahigi neei ba nyaaŋa. Di kariya ni bɛ niŋ Naawuni biɛrim shεli. Yaha! Ni baalim, O ni saɣim bɛ tuuntumsa.
*33. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Doli ya Naawuni, ka doli O tumo (Annabi Muhammadu), ka di saɣim ya yi tuuntumsa.
*34. Achhika! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, ka taɣi ninsalinim’ ka chɛ Naawuni soli, din nyaaŋa kabɛ kpi ka nyɛla chεfurinima, tɔ! Di kariya ni Naawuni chε m-paŋ ba.
*35. Dinzuɣu,miri ya ka yi chɔɣim yi maŋa, ka boonda n-zaŋ chaŋ maligu ni. Yaha! Yinima n-nyɛ ban yɛn nya nasara. Naawuni mi be ni yinima. Di mi kariya ni O filim yi tuunviεla sanyoo.
*36. Achiika! Dunia biεhigu nyɛla diɛma mini kpεrigu. Yaha! Yi yi ti Naawuni yεlimaŋli ka mali wuntia, tɔ! O ni tin ya yi tuunviεla sanyoo, O mi ku bɔhi ya yi daarzichi yεla.
*37. O yi di yɛnbɔhi ya di (arzichi maa) yɛla, ka niŋ ya talahi ni di yihibu, tɔ! Yi naan niŋ biεm, ka O di yihi yi nabiεri polo ni.
*38. Yinim’ bambɔŋɔnima n-nyɛ ninvuɣu shεba bɛ ni boonda ni yi ti zaŋ yi daarzichi dihi Naawuni soli, yi mi puuni shεba beni n-yɛn niŋ biεm, ŋun mi niŋ biεm, tɔ! Achiika! O maŋ’ zuɣu ka o niŋ. Naawuni mi nyɛla Bundana ka yi nyɛ faranima. Dinzuɣu, yi yi lԑbi biri, O ni nyɛhi ya, ka tahi ninvuɣu shεba na. Di nyaaŋa, bɛ biεhigu ku ŋmani ya.

==Kundivihira==
<references/>

{{Alikuraan}}

[[Pubu:Alikuraan]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]