Cerwjena lěsna mroja
| Cerwjena lěsna mroja | |
|---|---|
| |
| Cerwjena lěsna mroja (Formica rufa) | |
| systematika | |
| Domena | Eukaryoty |
| bźez ranga | Opisthokonta |
| Swět | Zwěrina |
| pórěd: | Kóžnokśidłate (Hymenoptera) |
| swójźba: | Mroje (Formicidae) |
| pódswójźba: | (Formicinae) |
| rod: | Lěsne mroje (Formica) |
| družyna | Cerwjena lěsna mroja |
| wědomnostne mě | |
| Formica rufa | |
| Linnaeus (1761) | |
Cerwjena lěsna mroja (Formica rufa) jo zastupnik familije mrojow. Wóni słušaju do kupki insektow. Toś te wobydlarje góle licymy do pórěda insektow z kóžnymi kśidłaškami. Pilne zwěrjeta a jich gnězda su šćitane pó zwězkowem póstajenju za šćit družynow. Mroja jo holometaboliski insekt. To su insekty, kótarež maju cełu metamorfozu. Cerwjene lěsne mroje twórje stat. Ako pla pcołki su kralowki, źěłaśeŕki a tšuty (mužyki) w mrojowišću, kótarež se něźi 2 metra pód zemju wupśestrěwa a w kótaremž jo někak 500 000 zwěrjetow žywe. Nejwětšy źěl luda mrojow wucyniju źěłaśeŕki (4-9 mm wjelike), kenž pak njamógu se rozpłoźowaś. Wóni wugbaju wšykne trjebne źěła. To jo na pśikład twarjenje drogow a komorow w gnězdźe. Mimo togo se staraju wó carobu a wó młode zwěrjeta a zašćituju swóju twaŕ pśeśiwo winikam. Mužyki (9-11 mm wjelike) su wažne jano za wobsemjenjenje a wopłoźenje kralowki. Pó tradicionalnem swajźbnem lěśe wóni zamrěju. Mroje se zežywiju pśedewšym wót insektow a drugich małych zwěrjetow, ako su na pś. muški (listowe wšy), kótarež mjodnicu wótedawaju, kenž jo za mroju wjelgin wažne zežywjeńske žrědło. Mimo togo trjeba mroja mězgu bomow a płodow a tucne semjenja rostlinow, kenž teke dalej rozšyrja. Lud mrojow zežerjo wšednje někak 100 000 insektow. Mroje su wjelgin wužytne, dokulaž wjele škódnych insektow a chóre abo marłe zwěrjeta žeru, a togodla su pód šćitom pśirody. Cerwjenu mroju namakajomy w Europje, w Sibirskej a w pódpołnocnej Americe.
-
Formica rufa, źěłaśeŕka -
źěłaśeŕce na malinje -
Formica rufa, źěłaśeŕka
-
źěłaśeŕki w gnězdźe -
źěłaśeŕka na malinje -
Formica rufa - gnězdo
