Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Μίλι

{{χωρίς παραπομπές|05|02|2020}}

Το '''μίλι''' ή '''μίλιον''' ή '''μίλλιον''' (mile) είναι η κατεξοχήν [[μονάδα μέτρησης]] [[Μήκος|μήκους]] (απόστασης) που χρησιμοποιείται στη [[ναυτιλία]], [[αεροναυτιλία]], αλλά και στη ξηρά σε διάφορες ([[Αγγλοσάξονες|αγγλοσαξονικές]]) χώρες.

Το μίλι διακρίνεται στο [[ναυτικό μίλι]], στο γεωγραφικό μίλι, στο στατικό μίλι και άλλα, αλλά εξαρτάται και από την χώρα και την εποχή στην οποία χρησιμοποιείται.

== Ναυτικό μίλι ==
Το [[ναυτικό μίλι]] (που είναι και σε ευρεία χρήση) είναι ίσο με την [[Απόσταση (γεωμετρία)|απόσταση]] του 1/60 της μοίρας δηλαδή ίσο με το 1΄ της γεωγραφικής μοίρας, (υπολογιζόμενο στο [[γεωγραφικό πλάτος]] των 45 μοιρών). Τούτο στη πράξη ισούται δηλαδή με 1.852 [[Μέτρο|μέτρα]] ή 6.076 [[Πόδι (μονάδα μήκους)|πόδες]] - όπως ορίστηκε διεθνώς το 1954).

Συνεπώς μίλι είναι το γραμμικό ανάπτυγμα τόξου ενός πρώτου μοίρας [[Μεσημβρινός|μεσημβρινού]] της [[Γη]]ς υπολογιζόμενο στο [[γεωγραφικό πλάτος]] των 45 μοιρών.

* Λόγω της καμπυλότητας της επιφάνειας της γης και της διόγκωσης στον [[Ισημερινός|Ισημερινό]] οι [[Μεσημβρινός|μεσημβρινοί]] δεν αποτελούν μέγιστους [[Κύκλος|κύκλους]], αλλά [[Έλλειψη (γεωμετρία)|ελλείψεις]], στις οποίες η [[απόλυτη τιμή]] (Δφ 1΄) του ναυτικού μιλίου ποικίλει με τιμές 1.842,8 μ. παρά τον [[Ισημερινός|Ισημερινό]] και 1.864 μ. κοντά στους πόλους. Έτσι καθορίστηκε η μέση τιμή, δηλαδή σε γεωγραφικό πλάτος των 45 μοιρών (1852,2 μέτρα). Εύλογο είναι ότι όταν ένα πλοίο κινείται στις παραπάνω περιοχές της [[Γη]]ς τότε ακολουθεί την ανάλογη κατά περιοχή τιμή του μιλίου που από τον Ισημερινό με τη μικρότερη τιμή φθάνει τη μέγιστη στους πόλους.
* Η θεωρητική τιμή του μιλίου είναι: 1 ν.μ. = 1.853,42-10,55 συν2φ μέτρα.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι όση διαφορά σε πρώτα της μοίρας έχουν τα γεωγραφικά πλάτη δύο τόπων επί του αυτού όμως μεσημβρινού ([[γεωγραφικό μήκος|γεωγραφικού μήκους]]) τόση είναι σε ναυτικά μίλια και η μεταξύ τους απόσταση.

=== Υποπολλαπλάσια ===
Το ναυτικό μίλι υποδιαιρείται σε 10 στάδια. Ένα [[ναυτικό στάδιο]] ισούται με 185,2 μέτρα (Ο καθένας διαπιστώνει ότι το ναυτικό μίλι είναι τελικά το 10πλάσιο της αρχαιότερης μονάδας μέτρησης μήκους, εκείνου του [[Στάδιο (μονάδα μήκους)|σταδίου]] των [[Αρχαία Ελλάδα|αρχαίων Ελλήνων]], που η ισχύς του διατηρείται μέχρι σήμερα).

Πολλαπλάσιο του ναυτικού μιλίου είναι η ναυτική λεύγα = 1/20 της μοίρας = 3 ν.μ.

== Γεωγραφικό μίλι ==
Το γεωγραφικό μίλι, αν και έχει καθοριστεί ως ίσο με 4' (πρώτα) της μοίρας στον [[Ισημερινός|ισημερινό]] δηλαδή ίσο με 7.422 μέτρα, σήμερα η χρήση του είναι σπάνια.

== Στατικό μίλι ==
Το στατικό μίλι ή μίλι ξηράς που χρησιμοποιείται ως μονάδα μήκους αντί του [[Χιλιόμετρο|χιλιομέτρου]] στη ξηρά των [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|ΗΠΑ]] και της [[Αγγλία]]ς, καθώς και από ναυτιλλόμενους στα εσωτερικά ύδατα των χωρών αυτών (ποτάμια, λίμνες), είναι ίσο προς 1.760 [[Γυάρδα|γυάρδες]] ή 5.280 [[Πόδι (μονάδα μήκους)|πόδια]] = 1.609 [[Μέτρο|μέτρα]], με σχέση 1 ν.μ.= 1,15 στατικά μίλια. Για την ακρίβεια, είναι ίσο με 1.609,344 μέτρα, όπως ορίστηκε με μια διεθνή συνθήκη ανάμεσα στις [[Αγγλοσάξονες|αγγλοσαξονικές]] χώρες το 1959. Μάλιστα αντιπροσωπεύει μια σημαντική διαφορά ως προς το παλαιότερο μίλι Λονδίνου, που ήταν ίσο με 5.000 πόδια = 1,523 χλμ. Σημειωτέον ότι το μίλι των 1.609,344 μέτρων αρχικά ήταν σε χρήση και στον [[Καναδάς|Καναδά]] και στην [[Αυστραλία]], που είχαν επίσης υπογράψει αυτή την συνθήκη, αλλά από τα μέσα της [[Δεκαετία 1970|δεκαετίας του 1970]] οι χώρες αυτές υιοθέτησαν επίσημα το [[Διεθνές σύστημα μονάδων|δεκαδικό μετρικό σύστημα]].

=== Ιστορία του στατικού μιλίου ===
Άλλα ιστορικά στατικά μίλια που υπήρξαν κατά εποχές και χώρες ήταν:

* Ρωμαϊκό μίλι: ισοδύναμο με χίλια διπλά βήματα [[Αρχαία Ρώμη|Ρωμαίου]] στρατιώτη ονομαζόμενο mile passum (m.p.) εξ ου και η διεθνής ονομασία της μονάδας, από τον αριθμό χίλια. Οι διάφοροι αρχαιολόγοι αποδίδουν τιμή ποικίλλουσα στα 1.480 μ.
* Η [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] διατηρούσε το βυζαντινό μίλιον των 1.800 βημάτων.
* Ταχυδρομικό ή παρισινό μίλι: ήταν σε χρήση στη [[Γαλλία]] πριν από την εισαγωγή του [[Διεθνές σύστημα μονάδων|δεκαδικού μετρικού συστήματος]] και ισοδυναμούσε με 1.000 [[Οργυιά|οργυιές]] = 1.949,04 μέτρα. 
* Τα ταχυδρομικά μίλια των βορείων κρατών ήταν μεγαλύτερα: σαξονικό = 7.500 μ., πρωσικό και αμβούργιο = 7.532μ., το αυστριακό = 7.586μ., το δανιμαρκικό = 7.532μ., ολλανδικό = 6.278,5 μ., το πολωνικό = 8.534,25 μ. και το σουηδικό = 10.684,44 μ.
* Τα παλαιά ιταλικά κράτη είχαν σε χρήση βραχύτερα στατικά μίλια όπως: το ενετικό = 1.738,67 μ., το λομβαρδικό = 1.784,81 μ., το νεαπολιτανικό = 1.835,11 μ. και το πεδεμόντιο = 2.466,08 μ.
* Των ΗΠΑ ισούται με το αγγλικό, ενώ μέχρι σήμερα στο [[Βέλγιο]] και [[Ελβετία]] ονομάζεται mille metrique αυτό τούτο το χιλιόμετρο.
* Τέλος το πορτογαλικό μίλι = 2.065,65 μέτρα.

== Σχετική μονάδα ==
[[Μονάδα μέτρησης]] [[Επιφάνεια (μαθηματικά)|επιφανείας]] βασιζόμενη στο ναυτικό μίλι είναι το τετραγωνικό μίλι = 3,43 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ]] χρησιμοποιούμενη μόνο σε καθορισμό θαλασσίων εκτάσεων, πολεμικών ασκήσεων και στην κατανομή έρευνας, σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.

== Δείτε επίσης ==
* [[Χιλιόμετρο]]
* [[Απόσταση (ναυτιλία)|Απόσταση]]
* [[Ημεραίος πλούς]]

== Βιβλιογραφία ==
* {{Citation |last=Adams |first=Cecil |url=http://www.straightdope.com/columns/read/637/whats-the-origin-of-miles-and-yards |website=The Straight Dope |title=What's the origin of miles and yards? |year=1990 |access-date=6 April 2015}}.
* {{Citation |title=The American Heritage Dictionary of the English Language |edition=4 |publisher=Houghton Mifflin Co. |year=2006 |orig-date=Originally published 2001 |isbn=978-0-618-70172-8 |location=Boston |ref={{harvid|AHD|2006}} |url-access=registration |url=https://archive.org/details/americanheritage00edit_9 }}.
* {{Citation |last=Andrews |first=J.H. |date=15 September 2003 |contribution=Sir Richard Bingham and the Mapping of Western Ireland |title=Proceedings of the Royal Irish Academy |publisher=Royal Irish Academy |location=Dublin |volume=103C, No.&nbsp;3 |contribution-url=http://www.ria.ie/publications/journals/ProcCI/2003/PC03/PDF/103C03.pdf |title-link=Proceedings of the Royal Irish Academy |access-date=27 October 2011 |archive-date=17 February 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120217211448/http://www.ria.ie/publications/journals/ProcCI/2003/PC03/PDF/103C03.pdf |archivedate=2012-02-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120217211448/http://www.ria.ie/publications/journals/ProcCI/2003/PC03/PDF/103C03.pdf |deadurl= }}.
* {{Citation |last=Astin |first=A.V. |author2-last=Karo |author2-first=Henry Arnold |author3-last=Mueller |author3-first=F.H. |display-authors=1 |ref={{harvid|Astin|1959}} |date=25 June 1959 |url=http://www.ngs.noaa.gov/PUBS_LIB/FedRegister/FRdoc59-5442.pdf |title=Doc. 59-5442: Refinement of values for the yard and the pound |location=Washington, D.C. |publisher=National Bureau of Standards}}.
* {{Citation|last=Barbrow |first=Louis E. |author2-last=Judson |author2-first=Lewis V. |display-authors=1 |ref={{harvid|Barbrow|1976}} |title=Weights and Measures Standards of the United States—A Brief History |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/SP/nbsspecialpublication447.pdf |doi=10.6028/NBS.SP.447 |date=1976 |publisher=National Institute of Standards and Technology|doi-access=free }}.
* {{Citation |last=Bigg |first=P.H. |author2-last=Anderton |author2-first=Pamela |display-authors=1 |ref={{harvid|Bigg|1964}} |date=1964 |contribution=The United Kingdom Standards of the Yard in Terms of the Metre |contribution-url=http://www.iop.org/EJ/abstract/0508-3443/15/3/308/ |title=British Journal of Applied Physics |volume=15, No.&nbsp;3 |pages=291–300 |doi=10.1088/0508-3443/15/3/308 |bibcode=1964BJAP...15..291B |title-link=Journal of Physics D |issue=3 |accessdate=2023-12-30 |archivedate=2012-08-03 |archiveurl=https://archive.today/20120803014104/http://iopscience.iop.org/0508-3443/15/3/308 |deadurl= }}.
* {{Citation |last=Burke |first=James |year=1978 |title=Connections |isbn=0-316-11685-8 |publisher=Little, Brown, & Co. |url-access=registration |url=https://archive.org/details/isbn_9780316116855 }}.
* {{Citation |editor-last=Butcher |editor-first=Tina |year=2014 |url=https://www.nist.gov/pml/wmd/pubs/hb44-14.cfm |title=NIST Handbook 44: Specifications, Tolerances, and Other Technical Requirements for Weighing and Measuring Devices |contribution=Appendix C}}.
* {{cite EB1911 |wstitle=Weights and Measures |volume=28 |pages=477–494 |first=Henry James |last=Chaney}}
* {{citation |last=Chisholm |first=Henry Williams |date=11 March 1864 |entry=No. 115: Letter from the Comptroller General of the Exchequer to the Treasury, Dated 3d June 1863, Transmitting a Report on the Exchequer Standards of Weight and Measure, Dated 27th April 1863 |title=Accounts and Papers: Session 4 February — 29 July 1864 |volume=LVIII |location=London |publisher=Milner Gibson |page=621}}
* {{Citation |last=Evans |first=I. M. |title=A Cartographic Evaluation of the Old English Mile |journal=The Geographical Journal |pages=259–264 |volume=141 |year=1975 |issue=2 |doi=10.2307/1797211 |jstor=1797211 }}
* {{Citation |last=Klein |first=Herbert Arthur |title=The Science of Measurement: A Historical Survey |year=1988 |orig-date=Originally published 1974 |location=New York |publisher=Dover Publications (Previously published by Simon & Schuster as The World of Measurements: Masterpieces, Mysteries and Muddles of Metrology) }}.
* {{Citation |last=Livy |editor-last=Lease |editor-first=Emory Bair |publisher=University Publishing |year=1905 |ref={{harvid|Lease|1905}} |title=Ab Urbe Condita |volume=I, XXI, & XXII |location=New York|title-link=Ab Urbe Condita }}.
* {{Citation |last=Maloney |first=Elbert S. |year=1978 |title=Dutton's Navigation and Piloting |edition=13 |location=Annapolis |publisher=Naval Institute Press }}.
* {{Citation |last=Morden |first=Robert |author-link=Robert Morden |year=1695 |url=http://freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com/~genmaps/genfiles/COU_files/ENG/DOR/morden_dor_1695.htm |title=Dorsetshire |access-date=17 August 2011}}.
* {{Citation |ref={{harvid|NPL}} |publisher=National Physical Laboratory |location=Teddington |title=Factsheets |contribution=History of Length Measurement |contribution-url=http://www.npl.co.uk/educate-explore/factsheets/history-of-length-measurement/}}.
* {{Citation |url=http://www.geog.port.ac.uk/webmap/hantsmap/hantsmap/morden2/morden2.htm |title=Morden's Hampshire 1695 |work=Old Hampshire Mapped |last=Norgate |first=Martin |author2-last=Norgate |author2-first=Jean |display-authors=1 |ref={{harvid|Norgate|1998}} |year=1998 |publisher=Hampshire County Council |isbn=1-85975-134-2 |access-date=17 August 2011 |archivedate=2011-06-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110608155139/http://www.geog.port.ac.uk/webmap/hantsmap/hantsmap/morden2/morden2.htm |deadurl= }}.
* {{Citation |editor-last=Owen |editor-first=Aneurin |year=1841 |title=Ancient Laws and Institutes of Wales; Comprising Laws Supposed to be Enacted by Howel the Good, Modified by Subsequent Regulations under the Native Princes prior to the Conquest by Edward the First: And<!--sic--> Anomalous Laws, Consisting Principally of Institutions which by the Statute of Ruddlan<!--sic--> were Admitted to Continue in Force: With an English Translation of the Welsh Text, to which are Added A<!--sic--> few Latin Transcripts, Containing Digests of the Welsh Laws, Principally of the Dimetian Code |contribution-url=https://books.google.com/books?id=zYZCAAAAcAAJ&pg=PA90 |contribution=The Venedotian Code |location=London |publisher=Commissioners on the Public Records of the United Kingdom of Great Britain and Ireland }}. {{in lang|cy}}&nbsp;& {{in lang|en}}
* {{Citation |title=Oxford English Dictionary, ''3rd&nbsp;ed.'' |date=2002<!--sic--> |publisher=Oxford University Press |location=Oxford |ref={{harvid|OED|2002}} }}.
* {{Citation |last=Rowlett |first=Russ |year=2018 |url=http://www.ibiblio.org/units/ |title=How Many? A Dictionary of Units of Measurement |publisher=University of North Carolina at Chapel Hill |location=Chapel Hill |access-date=5 November 2019 }}.
* {{Citation |last=Shuttleworth |first=M. |url=http://www.experiment-resources.com/roman-roads.html |title=Building Roman roads |access-date=2 May 2011 |publisher=Experiment Resources |archive-url=https://web.archive.org/web/20110421082346/http://www.experiment-resources.com/roman-roads.html |archive-date=21 April 2011 |archivedate=2011-04-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110421082346/http://www.experiment-resources.com/roman-roads.html |deadurl= }}.
* {{Citation |editor-last=Smith |editor-first=William |title=Dictionary of Greek and Roman Antiquities |publisher = John Murray |year = 1875 | location = London }}.
* {{Citation |last=Soren |first=D. |author2-last=Soren |author2-first=N. |display-authors=1 |year=1999 |contribution=A Roman villa and a late Roman infant cemetery : excavation at Poggio Gramignano, Lugnano in Teverina |title=Bibliotheca Archaeologica |location=Rome |number=No.&nbsp;23 |publisher=L'Erma di Bretschneider |contribution-url=https://books.google.com/books?id=U8Muzx1VrbwC&pg=PA184 |ref={{harvid|Soren|1999}} }}.
* {{Citation |last=Thompson |first=Ambler |author2-last=Taylor |author2-first=Barry |display-authors=1 |ref={{harvid|Thompson|2008}} |date=2008 |url=http://physics.nist.gov/cuu/pdf/sp811.pdf |title=Special Publication 811: Guide for the Use of the International System of Units (SI) |location=Gaithersburg |publisher=National Institute of Standards and Technology}}.
* {{Citation |last=Zupko |first=Ronald Edward |author-link=Ronald Edward Zupko |title=British weights & measures: a history from antiquity to the seventeenth century |url=https://books.google.com/books?id=pWUgAQAAIAAJ |access-date=26 November 2011 |year=1977 |publisher=University of Wisconsin Press |isbn=978-0-299-07340-4 }}.
* {{Citation |last=Zupko |first=Ronald Edward |url=https://books.google.com/books?id=GrVoh1JxRRAC&pg=PA152 |title=Italian Weights and Measures from the Middle Ages to the Nineteenth Century |publisher=American Philosophical Society |location=Philadelphia |year=1981 |isbn=0-87169-145-0}}.

== Περαιτέρω ανάγνωση ==
* {{Citation|url=http://ts.nist.gov/WeightsAndMeasures/Publications/appxc.cfm |title=NIST General Tables of Units of Measurement |publisher=United States National Institute of Standards and Technology |archive-url=https://web.archive.org/web/20111210164956/http://ts.nist.gov/weightsandmeasures/publications/appxc.cfm |archive-date=10 December 2011 }}
* {{Citation |year=1856 |chapter-url=https://archive.org/stream/naturhistorisch00unkngoog#page/n712/mode/1up |chapter=Tafel zur Vergleichung und Bestimmung der Wegemaasse |title=Naturhistorische und chemischtechnische Notizen nach den neuesten Erfahrungen zur Nutzanwendung für Gewerbe, Fabrikwesen und Landwirthschaft |publisher= Expedition der Medicinischen Centralzeitung |pages=320–326}} (Item notes: Sammlung5-6 (1856–57) Original from Harvard University Digitized 9 January 2008)
* {{Citation|last=Smits |first=Jan |date=15 February 2013 |orig-date=1996 |url=http://ica-proj.kartografija.hr/for-librarians.en.html |title=Mathematical data for bibliographic descriptions of cartographic materials and spatial data |publisher=Personal page on website ICA Commission on Map Projections |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140212174413/http://persons.kb.nl/jsmits/skd/mathemat.html |archive-date=12 February 2014 }}
* {{Citation |last=Wigglesworth Clarke |first=Frank |year=1875 |title=Weights, measures, and money, of all nations |url=https://archive.org/details/weightsmeasures01unkngoog |page=[https://archive.org/stream/weightsmeasures01unkngoog#page/n97/mode/1up 91]|publisher=New York, D. Appleton & Company }}

[[Κατηγορία:Μονάδες μήκους|Μίλι]]