Ταλιμπάν

Η εκτυπώσιμη έκδοση δεν υποστηρίζεται πλέον και μπορεί να έχει σφάλματα μορφοποίησης. Παρακαλούμε ενημερώστε τους σελιδοδείκτες του περιηγητή σας και παρακαλούμε χρησιμοποιήστε εναλλακτικά την προεπιλεγμένη λειτουργία εκτύπωσης του περιηγητή σας.

Με τον όρο Ταλιμπάν (παστού: طالبان, λατ. μετ: ṭālibān) ή Ταλεμπάν, δηλαδή σπουδαστές του κινήματος της ισλαμικής γνώσης, εννοείται το πολιτικό-θρησκευτικό κίνημα που κυβέρνησε το Αφγανιστάν από το 1996 έως το 2001 και από την 15η Αυγούστου του 2021 μέχρι σήμερα. Οι Ταλιμπάν ανήλθαν στη εξουσία μετά από έναν μακρύ εμφύλιο πόλεμο και κατείχαν το 90% του συνόλου των εδαφών. Το θεοκρατικό καθεστώς τους κατηγορείται από την οπτική γωνία της δυτικής σκέψης, ως βάναυσο σε ό,τι αφορά στα δικαιώματα των γυναικών. Εκδιώχθηκαν βίαια από την εξουσία μετά την πολεμική σύρραξη Αφγανιστάν-ΗΠΑ τον Δεκέμβριο του 2001,^[1] αλλά επέστρεψαν στην εξουσία μετά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων, δίνοντάς τους την ευκαιρία να συνεχίσουν τον πόλεμο έναντι του εθνικού αφγανικού στρατού να τον νικήσουν και να εκδιώξουν τη νόμιμη δημοκρατική κυβέρνηση του Αφγανιστάν ιδρύοντας ένα ισλαμικό χαλιφάτο στο Αφγανιστάν με διοικητές τους ίδιους.

Εθνοτικό και κοινωνικό υπόβαθρο

Το εθνοτικό υπόβαθρο της διαμόρφωσης των ομάδων των Ταλιμπάν είναι σε γενικές γραμμές η εθνότητα των Παστούν, ενώ το γνωστικό τους υπόβαθρο αντλείται από τα ιεροδιδασκαλεία, ή μεντρεσέ όπως αποκαλούνται, του Πακιστάν με θρησκευτικό ηγέτη τον μουλά Μοχάμεντ Ομάρ.^[2] Σε ό,τι αφορά στην κοινωνική τους θεμελίωση, χρειάζεται να αναφερθεί ότι τόσο οι αρχικές ομάδες, όσον και οι μεταγενέστερες στρατολογήσεις, έγιναν πιθανότατα στους προσφυγικούς καταυλισμούς που δημιούργησε τόσο η εμφύλια σύρραξη, όσο και η αμερικανική κατοχή.^[3]

Ο ισλαμικός νόμος

Οι Ταλιμπάν εφαρμόζουν με τον πιο αυστηρό τρόπο τη σαρία, προσπαθώντας να δημιουργήσουν το γνήσιο ισλαμικό κράτος, επιβάλλοντας σε άνδρες και πολύ αυστηρότερα σε γυναίκες περιορισμούς στην καθημερινότητα και την ατομική εξέλιξη. Απαγορεύτηκε στις γυναίκες να σπουδάζουν και να εργάζονται σε οποιονδήποτε παραγωγικό τομέα — εκτός των υπηρεσιών υγείας, μόνο και μόνο για να εξετάζουν γυναίκες ασθενείς.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Οι άνδρες υποχρεώθηκαν να συμμορφωθούν ενδυματολογικά σύμφωνα με τις ισλαμικές παραδόσεις.

Σε πολιτισμικό επίπεδο απαγορεύτηκε η μουσική, η τηλεόραση και το βίντεο, όπως και ό,τι μη εγκεκριμένο από τους θρησκευτικούς ηγέτες.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Ταυτόχρονα απαξιώθηκε δραστικά η μη ισλαμική κληρονομιά του Αφγανιστάν.

Οι Ταλιμπάν προκάλεσαν σοκ στην παγκόσμια κοινή γνώμη τον Μάρτιο του 2001 με την απόφασή τους να καταστρέψουν μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς με την αιτιολογία ότι είναι είδωλα και συνεπώς αντίθετα προς τον νόμο του Ισλάμ.^[4]

Στρατιωτικό υπόβαθρο

Το στρατιωτικό σώμα των Ταλιμπάν σχηματίστηκε το 1994 στις νότιες περιοχές της χώρας με αιτιολογικό την ένωση του Αφγανιστάν. Οι αντίπαλες ομάδες Μουτζαχεντίν μάχονταν ήδη από το 1989, οπότε απέσυραν οι Σοβιετικοί τις δυνάμεις κατοχής τους. Λίγο μετά τις αρχικές αψιμαχίες, οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την πόλη Χεράτ το 1995 και έφθασαν ως την Καμπούλ τον Αύγουστο του 1996. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 οι Ταλιμπάν κατείχαν το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας με μοναδικούς αντιπάλους συμμαχίες δυνάμεων, συγκεντρωμένες βορειοανατολικά του Αφγανιστάν. Το καθεστώς απομονώθηκε διεθνώς με την κατηγορία ότι ευνοούσε τη διεθνή τρομοκρατία. Μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, το στρατιωτικό υπόβαθρο των Ταλιμπάν δοκιμάστηκε από τις εναέριες επιθέσεις των ΗΠΑ στα διοικητικά τους κέντρα στην Καμπούλ και σε άλλες πόλεις. Το καθεστώς κατέρρευσε μέσα σε εβδομάδες, αλλά δεν καταστράφηκε ολοσχερώς.

Παραπομπές

↑ «Who Are the Taliban? Their history and their resurgence»
↑ «Ταλιμπάν: Οι μαθητές με τα καλάσνικοφ» Αρχειοθετήθηκε 2009-07-12 στο Wayback Machine..
↑ Βλ. «Taliban May Recruit In Refugee Camp, UNHCR Warns»^{[νεκρός σύνδεσμος]}.
↑ «Καθήκον μου είναι να εφαρμόσω τις προσταγές του ισλάμ που απαγορεύουν τα είδωλα. Η διαφύλαξη των αγαλμάτων (του Βούδα) θα ήταν αντίθετη από το ισλάμ, ενώ η καταστροφή τους είναι προσταγή του» Μουλά Ομάρ Βλ. «Οι Ταλιμπάν καταστρέφουν αγάλματα του Βούδα» Αρχειοθετήθηκε 2007-11-22 στο Wayback Machine.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

(Αγγλικά) Feminist Majority Foundation - The Taliban & Afghan Women: Background
(Αγγλικά) The National Security Archive - The September 11th Sourcebooks Volume VII: The Taliban File September 2003
(Αγγλικά) Prostitution Under the rule of Taliban - RAWA Report 1999
(Αγγλικά) US Country Report on Human Rights Practices - Afghanistan 2001

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

Εξάντας: Ταλιμπάν ΙΙ, η αναγέννηση (μέρος 1ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Εξάντας: Ταλιμπάν ΙΙ, η αναγέννηση (μέρος 2ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Εξάντας: Ταλιμπάν ΙΙ, η αναγέννηση (μέρος 3ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

[1] «Who Are the Taliban? Their history and their resurgence»

[2] «Ταλιμπάν: Οι μαθητές με τα καλάσνικοφ» Αρχειοθετήθηκε 2009-07-12 στο Wayback Machine..

[3] Βλ. «Taliban May Recruit In Refugee Camp, UNHCR Warns»^{[νεκρός σύνδεσμος]}.

[4] «Καθήκον μου είναι να εφαρμόσω τις προσταγές του ισλάμ που απαγορεύουν τα είδωλα. Η διαφύλαξη των αγαλμάτων (του Βούδα) θα ήταν αντίθετη από το ισλάμ, ενώ η καταστροφή τους είναι προσταγή του» Μουλά Ομάρ Βλ. «Οι Ταλιμπάν καταστρέφουν αγάλματα του Βούδα» Αρχειοθετήθηκε 2007-11-22 στο Wayback Machine.

[1]

[2]

[3]

[4]