Μετάβαση στο περιεχόμενο

Λιθουανοί

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Λιθουανός)
Λιθουανοί
Lietuviai
Συνολικός πληθυσμός
π. 3.7 εκατομμύρια[1][αμφίβολο – συζήτηση]
Περιοχές με σημαντικούς πληθυσμούς
Λιθουανία 2.378.118 (2021)[2]
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής652.790 (2014)[α][3]
Ηνωμένο Βασίλειο212.000 (2018)[4]
Βραζιλία200.000 (2002)[5][1]
Ρωσία85.617 (2011)[1]
Γερμανία75.000 (2021)[6]
Καναδάς59.285 (2016)[7]
Νορβηγία47.304[8]
Ιρλανδία39.726[9]
Λετονία26.745 (2016)[10]
Αργεντινή20.000[β][12]
Ουκρανία20.000[13]
Σουηδία15.596 (2019)[14]
Δανία15.225 (2021)[15]
Αυστραλία13.600[16]
Ισπανία12.400 (2010)[17]
Ουρουγουάη10.000[18]
Γλώσσες
Λιθουανικά
Θρησκεία
Κυρίως Ρωμαιοκαθολικοί
μεγάλη μειονότητα άθρησκων
  1. ↑ Συμπεριλαμβανομένων Λιθουανών και Λιθουανοαμερικανών
  2. ↑ Περίπου 200.000 είναι λιθουανικής καταγωγής[11]

Οι Λιθουανοί (λιθουανικά: lietuviai‎‎, ενικός αρσενικό: lietuvis , ενικός θηλυκός: lietuvė) είναι βαλτική εθνοτική ομάδα, η οποία είναι εγγενείς στη Λιθουανία, όπου αριθμεί περίπου 2.378.118 άτομα. Ακόμη 1 εκατομμύριο ή περισσότερα αποτελούν τη λιθουανική διασπορά, η οποία βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Βραζιλία, η Ρωσία και ο Καναδάς. Η μητρική τους γλώσσα είναι η λιθουανική, ένα από τα δύο μόνο μέλη της οικογένειας βαλτικών γλωσσών που έχουν επιζήσει, μαζί με τη λετονική γλώσσα. Σύμφωνα με την απογραφή που διενεργήθηκε το 2021, το 84,6% του πληθυσμού της Λιθουανίας αυτοπροσδιορίστηκε ως Λιθουανοί, το 6,5% ως Πολωνοί, το 5,0% ως Ρώσοι, το 1,0% ως Λευκορώσοι και το 1,1% ως μέλη άλλων εθνοτικών ομάδων. Οι περισσότεροι Λιθουανοί ανήκουν στην Καθολική Εκκλησία, ενώ οι Πρώσοι Λιθουανοί (Lietuvininkai) που ζούσαν στο βόρειο τμήμα της Ανατολικής Πρωσίας πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν ως επί το πλείστον Ευαγγελικοί Λουθηρανοί.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Λιθουανία (με πράσινο) και η Σαμογιτία (με κόκκινο) στο Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας σε χάρτη από το 1712

Η επικράτεια των Βαλτικών, συμπεριλαμβανομένης της σύγχρονης Λιθουανίας, κατοικούνταν κάποτε από πολλές φυλετικές οντότητες της Βαλτικής, όπως μαρτυρείται από αρχαίες πηγές και χρονολόγηση από τους προϊστορικούς χρόνους. Κατά τη διάρκεια των αιώνων, και ειδικά υπό το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας, ορισμένες από αυτές τις φυλές ενοποιήθηκαν στο λιθουανικό έθνος, κυρίως ως άμυνα ενάντια στο επιδρομικό Τευτονικό Τάγμα και τους Ανατολικούς Σλάβους. Οι Λιθουανοί είναι ο μόνος κλάδος των Βαλτικών που κατάφερε να δημιουργήσει μια κρατική οντότητα πριν από τη σύγχρονη εποχή.[19][20][21] Ήταν οι τελευταίοι ειδωλολάτρες στην Ευρώπη, οι οποίοι ασπάστηκαν τελικά τον Χριστιανισμό το 1387.[19][22]

Το έδαφος που κατοικούν οι Λιθουανοί έχει συρρικνωθεί με την πάροδο των αιώνων. Κάποτε οι Λιθουανοί αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού όχι μόνο στη σημερινή Λιθουανία, αλλά και στη βορειοδυτική Λευκορωσία, σε μεγάλες περιοχές της επικράτειας του σύγχρονου Όμπλαστ του Καλίνινγκραντ της Ρωσίας και σε ορισμένα μέρη της σύγχρονης Λετονίας και Πολωνίας.[23]

Ωστόσο, υπάρχει ένα επίκαιρο επιχείρημα ότι η λιθουανική γλώσσα θεωρήθηκε αρκετά μη κύρους από ορισμένα στοιχεία της λιθουανικής κοινωνίας, πράγμα που σημαίνει ότι ο αριθμός των Λιθουανών που μιλούν τη λιθουανική γλώσσα μειώθηκε με την πολωνοποίηση στην Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία, καθώς και με τη γερμανοποίηση της Πρωσίας. Η επακόλουθη κατοχή από τη Ρωσική Αυτοκρατορία επιτάχυνε αυτή τη διαδικασία. ακολούθησε μια πολιτική εκρωσισμού, η οποία περιελάμβανε απαγόρευση της δημόσιας ομιλίας και της γραφής στα λιθουανικά (βλ., π.χ., Λιθουανοί λαθρέμποροι βιβλίων, ενέργειες κατά της Καθολικής Εκκλησίας). Κάποιοι πίστευαν εκείνη την εποχή ότι το έθνος ως τέτοιο, μαζί με τη γλώσσα του, θα εξαφανιζόταν μέσα σε λίγες γενιές.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, σημειώθηκε μια λιθουανική πολιτιστική και γλωσσική αναβίωση. Μερικά από τα πολωνόφωνα και λευκορωσόφωνα άτομα από τα εδάφη του πρώην Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας εξέφρασαν τη σχέση τους με το σύγχρονο λιθουανικό έθνος στις αρχές του 20ου αιώνα, συμπεριλαμβανομένων των Μίχαλ Πίους Ρόμερ, Στανίσουαφ Ναρουτόβιτς, Όσκαρ Μίλος και Τάντας Ιβανάουσκας. Η Λιθουανία κήρυξε την ανεξαρτησία της μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, γεγονός που βοήθησε στην εθνική της εδραίωση. Εγκρίθηκε μια τυποποιημένη λιθουανική γλώσσα. Ωστόσο, τα ανατολικά τμήματα της Λιθουανίας, συμπεριλαμβανομένης της Περιφέρειας του Βίλνιους, προσαρτήθηκαν από τη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία, ενώ η Περιφέρεια της Κλαϊπέντα καταλήφθηκε από τη Ναζιστική Γερμανία το 1939. Το 1940, η Λιθουανία εισέβαλε και καταλήφθηκε από τη Σοβιετική Ένωση και αναγκάστηκε να ενταχθεί σε αυτήν ως Λιθουανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους επιτέθηκαν στην ΕΣΣΔ τον Ιούνιο του 1941 και από το 1941 έως το 1944, η Λιθουανία καταλήφθηκε από τη Γερμανία. Οι Γερμανοί υποχώρησαν το 1944 και η Λιθουανία έπεσε υπό σοβιετική κυριαρχία για άλλη μια φορά. Οι μακροχρόνιες κοινότητες των Λιθουανών στην περιφέρεια του Καλίνινγκραντ (Ελάσσων Λιθουανία) σχεδόν καταστράφηκαν ως αποτέλεσμα.

Το λιθουανικό έθνος ως τέτοιο παρέμεινε κυρίως στη Λιθουανία, σε λίγα χωριά στη βορειοανατολική Πολωνία, στη νότια Λετονία και επίσης στη διασπορά των μεταναστών. Ορισμένοι αυτόχθονες Λιθουανοί εξακολουθούν να παραμένουν στη Λευκορωσία και στο Όμπλαστ του Καλίνινγκραντ, αλλά ο αριθμός τους είναι μικρός σε σύγκριση με αυτόν που ήταν παλιά. Η Λιθουανία ανέκτησε την ανεξαρτησία της το 1990 και αναγνωρίστηκε από τις περισσότερες χώρες το 1991. Έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1η Μαΐου 2004.

Εθνοτική σύνθεση της Λιθουανίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Δημογραφικά στοιχεία της Λιθουανίας

Μεταξύ των χωρών της Βαλτικής, η Λιθουανία έχει τον πιο ομοιογενή πληθυσμό. Σύμφωνα με την απογραφή που έγινε το 2001, το 83,45% του πληθυσμού αυτοπροσδιορίστηκε ως Λιθουανοί, το 6,74% ως Πολωνοί, το 6,31% ως Ρώσοι, το 1,23% ως Λευκορώσοι και το 2,27% ως μέλη άλλων εθνοτικών ομάδων, όπως Ουκρανοί, Εβραίοι, Γερμανοί, Τάταροι, Λετονοί, Ρομά, Εσθονοί, Κριμαίοι Καραΐτες, Σκανδιναβοί, κ.λπ..

Οι Πολωνοί είναι κυρίως συγκεντρωμένοι στην Περιφέρεια του Βίλνιους, όπου αυτή η συγκέντρωση επιτρέπει στην Εκλογική Δράση Πολωνών στη Λιθουανία – Συμμαχία Χριστιανικών Οικογενειών, ένα πολιτικό κόμμα που βασίζεται σε εθνοτικές μειονότητες, να ασκήσει πολιτική επιρροή. Λόγω της υπερβολικής φιλοπολωνικής πολιτικής ατζέντας, το κόμμα είναι γνωστό ότι προκαλεί τριβές μεταξύ Λιθουανών και Πολωνών. Ωστόσο, κατείχε μόνο 1 ή 2 έδρες στο κοινοβούλιο της Λιθουανίας την τελευταία δεκαετία. Έτσι, δραστηριοποιείται περισσότερο στην τοπική πολιτική έχοντας την πλειοψηφία σε λίγα μικρά δημοτικά συμβούλια.

Οι Ρώσοι, αν και είναι σχεδόν τόσο πολλοί όσο οι Πολωνοί, είναι πολύ πιο ομοιόμορφα διασκορπισμένοι και δεν έχουν ισχυρό πολιτικό κόμμα. Η πιο επιφανής κοινότητα ζει στον Δήμο Βισακγίνας (52%). Οι περισσότεροι από αυτούς είναι εργαζόμενοι που μετακόμισαν από τη Ρωσία για να εργαστούν στον Πυρηνικό Σταθμό Ιγκναλίνα. Ορισμένοι Ρώσοι εγκατέλειψαν τη Λιθουανία μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας το 1990.

Στο παρελθόν, η εθνοτική σύνθεση της Λιθουανίας διέφερε δραματικά. Η πιο σημαντική αλλαγή ήταν η εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, περίπου το 7,5% του πληθυσμού ήταν Εβραίοι, οι οποίοι συγκεντρώνονταν σε πόλεις και κωμοπόλεις και είχαν σημαντική επιρροή στη βιοτεχνία και τις επιχειρήσεις. Τους έλεγαν Λιτβάκους και είχαν έντονη κουλτούρα. Ο πληθυσμός του Βίλνιους, το οποίο μερικές φορές ονομαζόταν «Βόρεια Ιερουσαλήμ», ήταν περίπου 30% Εβραίοι. Σχεδόν όλοι οι Εβραίοι της σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος στην κατεχόμενη από τους Ναζί Λιθουανία. Περίπου 75.000 μόνο μεταξύ των ετών 1941 – 1942, ενώ άλλοι αργότερα μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ. Τώρα υπάρχουν περίπου 3.200 Εβραίοι που ζουν στη Λιθουανία.[24]

Ιστορικές εθνογραφικές περιοχές

Γενεσιολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γενετική απόσταση των Βαλτο-Σλάβων κατά A (atDNA), B (Y-DNA) και C (mtDNA plot).

Από την ύστερη νεολιθική περίοδο, οι γηγενείς κάτοικοι της λιθουανικής επικράτειας δεν έχουν αντικατασταθεί από μεταναστεύσεις από το εξωτερικό, επομένως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι κάτοικοι της σημερινής Λιθουανίας να έχουν διατηρήσει τη γενετική σύνθεση των προγόνων τους σχετικά αδιατάρακτη από τις μεγάλες δημογραφικές μετακινήσεις,[25] αν και χωρίς να είναι ουσιαστικά απομονωμένοι από αυτά. Ο πληθυσμός της Λιθουανίας φαίνεται να είναι σχετικά ομοιογενής, χωρίς εμφανείς γενετικές διαφορές μεταξύ των εθνοτικών υποομάδων.

Μια ανάλυση του μιτοχονδριακού DNA το 2004 σε έναν πληθυσμό της Λιθουανίας αποκάλυψε ότι οι Λιθουανοί είναι κοντά τόσο στους ινδοευρωπαϊκούς όσο και στους ουραλόφωνους πληθυσμούς της Βόρειας Ευρώπης. Η ανάλυση της απλοομάδας SNP του χρωμοσώματος Υ έδειξε ότι οι Λιθουανοί είναι πιο κοντά στους Βαλτικούς (Λετονούς), Εσθονούς, Λευκορώσους και Φινλανδούς. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της Εποχής του Σιδήρου.[26] Η ανάλυση του αυτοσωματικού SNP τοποθετεί τους Λιθουανούς πιο κοντά στους Λετονούς, ακολουθούμενους από τους δυτικότερους Ανατολικούς Σλάβους. Επιπλέον, όλοι οι Σλάβοι και οι Γερμανοί βρίσκονται πιο κοντά στους Λιθουανούς από ότι με τους Φινλανδούς και τους Βόρειους Ρώσους.[27]

Οι Λιθουανοί Ασκενάζι Εβραίοι έχουν επίσης ενδιαφέρουσα γενετική, καθώς εμφανίζουν μια σειρά από μοναδικά γενετικά χαρακτηριστικά, όπου η χρησιμότητα αυτών των παραλλαγών αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης.[28] Μια παραλλαγή, η οποία εμπλέκεται στην οικογενή υπερχοληστερολαιμία, χρονολογείται στον 14ο αιώνα, που αντιστοιχεί στην ίδρυση οικισμών Ασκενάζι ως απάντηση στην πρόσκληση που απηύθυνε ο Βυτάουτας ο Μέγας το 1388.[29]

Στα τέλη του 19ου αιώνα, το μέσο ύψος των ανδρών ήταν 163,5 εκ. και το μέσο ύψος των γυναικών ήταν 153,3 εκ.. Μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα, τα ύψη ήταν κατά μέσο όρο 181,3 εκ. για τους άνδρες και 167,5 εκ. για τις γυναίκες.[30]

Διασπορά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!
Χώρες με τους μεγαλύτερους λιθουανικούς πληθυσμούς

Πολιτισμός και παραδόσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Πολιτισμός της Λιθουανίας

Κουζίνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Λιθουανική κουζίνα

Γλώσσα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Λιθουανική γλώσσα
Χάρτης ομιλητών της λιθουανικής γλώσσας στις αρχές του 21ου αιώνα

Μεταξύ των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, τα λιθουανικά είναι συντηρητικά σε ορισμένες πτυχές της γραμματικής και της φωνολογίας τους, διατηρώντας αρχαϊκά χαρακτηριστικά που διαφορετικά απαντώνται μόνο σε αρχαίες γλώσσες όπως τα σανσκριτικά[31] ή τα αρχαία ελληνικά. Για το λόγο αυτό, αποτελεί σημαντική πηγή για την ανασυγκρότηση της πρωτοϊνδοευρωπαϊκής γλώσσας παρά την όψιμη βεβαίωσή της (με τα παλαιότερα κείμενα να χρονολογούνται μόλις γύρω στο 1500).[32]

Θρησκεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Θρησκεία στη Λιθουανία
Ο ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός Ναός του Βίλνιους στο κέντρο του Βίλνιους, την πρωτεύουσα της Λιθουανίας

Από τον εκχριστιανισμό περιοχών της ίδιας της Λιθουανίας το 1387 και της Σαμογιτίας το 1413, η πλειοψηφία των Λιθουανών είναι μέλη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, το 79% των Λιθουανών είναι Ρωμαιοκαθολικοί. Περίπου το 4,9% του πληθυσμού είναι ανατολικοί ορθόδοξοι, κυρίως η ρωσική μειονότητα.[33] Σύμφωνα με το άρθρο 26 του Συντάγματος της Λιθουανίας, τα άτομα μπορούν να ασκούν ελεύθερα μια θρησκεία της επιλογής τους.[34]

Ο Καθολικισμός έπαιξε σημαντικό ρόλο στην λιθουανική αντικομμουνιστική αντίσταση υπό τη Σοβιετική Ένωση. Αρκετοί Καθολικοί ιερείς ήταν ηγέτες των αντικομμουνιστικών κινημάτων και χιλιάδες λατινικοί σταυροί τελετουργίας τοποθετήθηκαν στο Λόφο των Σταυρών κοντά στο Σιαουλιάι, παρά το ότι καταστράφηκε από μπουλντόζες το 1961. 

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Lietuviai Pasaulyje» (PDF). Lietuvos statistikos departamentas. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2015. 
  2. ↑ «Gyventojai pagal tautybę savivaldybėse 2021». osp.stat.gov.lt (στα Λιθουανικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2022. 
  3. ↑ «2014 American Community Survey 1-Year Estimates». United States Census Bureau. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2016. 
  4. ↑ Savickas, Edgaras (20 Φεβρουαρίου 2019). «Blogiausias "Brexit" scenarijus atrodo neišvengiamas: viskas, ką reikia žinoti». DELFI (στα Λιθουανικά). Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2020. 
  5. ↑ «Um atalho para a Europa». Epoca. Editora Globo S.A. 24 Ιουνίου 2002. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουλίου 2013. 
  6. ↑ «Litauen - litauische Staatsbürger in der EU». 
  7. ↑ "Visuotinė lietuvių enciklopedija" (in Lithuanian)
  8. ↑ Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents, Στατιστική Υπηρεσία Νορβηγίας, Μετανάστευση στη Νορβηγία
  9. ↑ Airijos lietuviai - Visuotinė lietuvių enciklopedija (λιθουανικά)
  10. ↑ Latvijos lietuviai – Visuotinė lietuvių enciklopedija (λιθουανικά)
  11. ↑ «Lietuviai tango ritmu». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2022. 
  12. ↑ «Lithuanians in Argentina (contribute to & edit this article)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2016. 
  13. ↑ Ukrainos lietuviai – Visuotinė lietuvių enciklopedija (λιθουανικά)
  14. ↑ «Statistics Sweden:FOLK2: Population 1. Ιανουαρίου by sex, age, ancestry, country of origin and citizenship». 
  15. ↑ «Statistics Denmark:FOLK2: Population 1. Ιανουαρίου by sex, age, ancestry, country of origin and citizenship». 
  16. ↑ Australijos lietuviai – Visuotinė lietuvių enciklopedija (λιθουανικά)
  17. ↑ Ispanijos lietuviai – Visuotinė lietuvių enciklopedija (λιθουανικά)
  18. ↑ Urugvajaus lietuviai – Visuotinė lietuvių enciklopedija (λιθουανικά)
  19. ↑ 19,0 19,1 «Lithuania – History». Encyclopedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2021. 
  20. ↑ Toynbee, Arnold Joseph (1948). A Study Of History (Volume II) (Fourth impression έκδοση). Μεγάλη Βρετανία: Oxford University Press. σελ. 172. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2021. 
  21. ↑ «Lithuania - Historical Development». Δίκτυο Eurydice της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 2 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2021. 
  22. ↑ Rowell, Stephen Christopher· Baronas, Darius (2015). The conversion of Lithuania: from pagan barbarians to late medieval Christians. Vilnius: Ινστιτούτο Λιθουανικής Λογοτεχνίας και Λαογραφίας. σελ. 2. ISBN 9786094251528. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2021. 
  23. ↑ Glanville Price.
  24. ↑ «M3010215: Population at the beginning of the year by ethnicity». Data of 2011 Population Census. Lietuvos statistikos departamentas. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2013. 
  25. ↑ Česnys G. Anthropological roots of the Lithuanians.
  26. ↑ Saag, Lehti; Laneman, Margot; Varul, Liivi; Malve, Martin; Valk, Heiki; Razzak, Maria A.; Shirobokov, Ivan G.; Khartanovich, Valeri I. και άλλοι. (9 May 2019). «The Arrival of Siberian Ancestry Connecting the Eastern Baltic to Uralic Speakers further East». Current Biology 29 (10): 1701–1711.e16. doi:10.1016/j.cub.2019.04.026. PMID 31080083. 
  27. ↑ Kushniarevich, A (2015). «Genetic Heritage of the Balto-Slavic Speaking Populations: A Synthesis of Autosomal, Mitochondrial and Y-Chromosomal Data». PLOS ONE 10 (9): e0135820. doi:10.1371/journal.pone.0135820. PMID 26332464. Bibcode: 2015PLoSO..1035820K. 
  28. ↑ Genetic diseases among the Ashkenazi
  29. ↑ Durst, Ronen; Colombo, Roberto; Shpitzen, Shoshi; Ben Avi, Liat; Friedlander, Yechiel; Wexler, Roni; Raal, Frederick J.; Marais, David A. και άλλοι. (2001). «Recent Origin and Spread of a Common Lithuanian Mutation, G197del LDLR, Causing Familial Hypercholesterolemia: Positive Selection Is Not Always Necessary to Account for Disease Incidence among Ashkenazi Jews». The American Journal of Human Genetics 68 (5): 1172–88. doi:10.1086/320123. ISSN 0002-9297. PMID 11309683. PMC 1226098. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-human-genetics_2001-05_68_5/page/1172. 
  30. ↑ J. Tutkuviene.
  31. ↑ Smalstieg, William (1982). «The Origin of the Lithuanian Language» (στα αγγλικά). Lituanus 28 (1). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-11-11. https://web.archive.org/web/20201111175048/http://www.lituanus.org/1982_1/82_1_01.htm. Ανακτήθηκε στις 2016-08-07. 
  32. ↑ «Lithuanian Language». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). 
  33. ↑ «Population by Religious Confession». Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. 2005. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2008. 
  34. ↑ «Constitution of the Republic of Lithuania». Seimas of the Republic of Lithuania. 20 Μαρτίου 2003. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2008. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λιθουανοί&oldid=10601546"