Edukira joan

Caryl Churchill

Wikipedia, Entziklopedia askea
Caryl Churchill

Bizitza
JaiotzaLondres1938ko irailaren 3a (86 urte)
Herrialdea Erresuma Batua
Hezkuntza
HeziketaLady Margaret Hall
Oxfordeko Unibertsitatea
Trafalgar School for Girls (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakgidoilaria, antzerkigilea, idazlea eta itzultzailea
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaHizkuntza Modernoen Elkartea

IMDB: nm1135663 Allocine: 243659 IBDB: 4702
Musicbrainz: 25d03ac5-78fb-42bc-8b7f-eec678016db7 Edit the value on Wikidata

Caryl Churchill (Londres, Erresuma Batua, 1938ko irailaren 3a) britainiar antzerkigile ezaguna da, botere gehiegikeriak dramatizatzeagatik, teknika ez naturalistak erabiltzeagatik, eta sexu politika eta gai feministak arakatzeagatik.[1]

Bere lehen lanek Bertolt Brechten antzerki teknika modernistak garatu zituzten genero eta sexualitatearen gaiak aztertzeko. A Mouthful of Birds-etik (1986) aurrera, antzerki-dantza moduekin esperimentatzen hasi zen, Antonin Artaudek bere "krudelkeriaren antzerkiarekin" hasitako performanceen tradizioarekin garatutako teknikak txertatuz. Mugimendu hori Fabel dramaturgia argitik aldenduz narratiba gero eta zatikatuago eta surrealistetaranzko bidea hartu du, eta postmodernismo gisa ezaugarritzen da bere lana.

Churchill Londresen (Ingalaterra) jaio zen, Jan moda-modeloaren eta Robert Churchill umorista grafiko politikoaren alaba.[2] Bigarren Mundu Gerraren ostean, bere familiak Montrealera, Quebecera, Kanadara emigratu zuen; Churchillek hamar urte zituen. Montrealen, Trafalgar emakumeen eskolara joan zen.

Ingalaterrara itzuli zen unibertsitatera joateko, eta 1957an Lady Margaret Hallen graduatu zen, Oxfordeko unibertsitateko emakumeentzako institutu batean, B graduarekin. A. (Bachelor of Arts) ingeles literaturan. Hantxe hasi zuen idazle ibilbidea ere. Bere lau lan zaharrenak, Downstairs (1958an ekoiztua),You've No Need to be Frightened, Having a Wonderful Time (1960), eta Easy Death (1962an ekoiztua), ikasleen antzerki talde batek interpretatu zituen Oxforden.[3]

Bizitza pertsonala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1961ean David Harter abokatuarekin ezkondu zen. Hiru seme-alaba izan zituzten, Joe, Paul eta Ricky, eta Islingtonen bizi dira, Londresko iparraldean.[4]

Hirurogeiko eta hirurogeita hamarreko hamarkadetan seme-alabak hazten zituen bitartean, Churchill drama laburrak idazten hasi zen irratirako, BBC irratirako, hain zuzen ere. Horien artean izan ziren The Ants (1962), Not, Not, Not, Not Enough Oxygen (1971), eta Schreber's Nervous Illness (1972). BBCrako telebistarako ere idatzi zituen lanak, tartean The After Dinner Joke (1978) eta Crimes (1982). Horiek, eta haren irrati-antzerkiko lan batzuk ere, eszenarako egokitu ziren.[1]

Gaiak eta lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1972an, Owners idatzi zuen, boterearekiko obsesioari buruzko bi ekitaldiko eta 14 eszenako lana. Eszenarako egin zuen lehen lana izan zen, eta "bere lehen antzerki enpresa handia"; Londresen izan zen urte berean.[1] Churchillen ikuspuntu sozialistak adierazten dira bere lanetan, kapitalista gehienek ziurtzat ematen dituzten balioen kritika bat: oldarkorra izatea, buru izatea, ondo egitea.

Royal Court Theatren bizi zen antzerkigile gisa lan egin zuen 1974tik 1975era bitartean, eta geroago antzerki konpainiekin lan egiten hasi zen, hala nola Joint Stock Theatre Company eta Monstrous Regiment (antzerki kolektibo feminista bat). Biek lantegi aldi luzea erabiltzen zuten antzezlan berriak garatzeko. Churchillek inprobisazio entseguetarako aldi bat erabiltzen jarraitzen zuen. Aldi horretan, Objections to Sex and Violence (1974) ere idatzi zuen.[1]

Arreta handia jaso zuen bere lehen lana Cloud Nine (1979) izan zen, "politika sexualari buruzko fartsa bat", hein batean Viktoriar garaiko itsasoz haraindiko kolonia britainiar batean girotua. Zera aztertzen du: Pentsamolde inperialista/kolonialistak harreman intimo pertsonaletan dituen ondorioak, eta erabiltzen duen transgenero banaketa bat, irakasteko eta barregarri geratzeko. Britainia Handian eta Ameriketako Estatu Batuetan arrakasta handia izan zuen lanak, 1982an New Yorken urteko lanik onenaren Obie saria irabazita.[1]

Churchillek apurka-apurka errealismoaren konbentzio gehiago alde batera utzi zituen, eta ideia eta gai feministekiko leialtasuna bere lanaren gidari nagusi izan zuen. Obie saria irabazi zuen Top Girls lanarekin (1982), "gizonak nagusi diren ingurune batean boterea lortzeko beren gizatasuna galtzen duten emakumeei buruzkoa". Aktoreen zerrenda guztiz femeninoa da, eta Marlene du protagonista. Marlenek etxea eta familia utzi ditu negozioen munduan arrakasta lortzeko.[1] Ekintzaren erdia ospakizun-afari batean egiten da, eta Marlene fikziozko emakumeekin, ikonikoekin eta historikoekin nahasten da, "gizonezkoen mundu" batean maila handia lortu zuten emakumeekin, baina beti kostu handiarekin. Urtebete lehenago girotutako antzezlanaren beste erdiak Marleneren familia du ardatz, eta haren bizitza "arrakastatsuaren" benetako kostua era mingarri eta beldurgarrian erakusten da.

Softcops (Royal Shakespeare Companyk ekoitzi zuen lehen aldiz, 1984an) "XIX. mendeko Frantzian girotutako drama surrealista bat da, gobernuak legez kanpoko ekintzak despolitizatzeko egin zituen ahaleginei buruzkoa".[1]

Serious Money (1987), "finantza munduko gehiegikeriei buruzko komedia", bertsotan idatzitako lana da, gehiena binakakoetan idatzitakoa, gainera.[1] Balore-merkatuaren eta auzoko thatcheriarren bizkortasunari buruzko begirada satirikoa hartzen du. Lan oso txalotua izan zen, beharbada 1987ko finantza porrotaren ostean berehala antzeztu zelako.[1]

Icecreamek (Royal Court Theatre 1989) anglo-amerikar estereotipoak esploratzen ditu.[1]

The Skriker (1994) lanean, Churchillek logika oniriko asoziatibo bat erabili zuen. Antzezlana ekologia globalaren esplorazio ameslaria da, genero-jolasen, ipuin-kontalarien, hizkuntza distortsionatuaren eta hiri-bizitza modernoaren oroitzapenen bidez egindakoa, eta antzinako portento hilgarri bat jarraitzen du, forma aldatzen duena (The Skriker), maitasuna, mendekua eta giza ulermena topatzeko.*

"Churchill emankorrak mugak bortxatzen jarraitu zuen laurogeita hamarreko hamarkadaren bukaeran. 1997an Orlando Gough konpositorearekin lan egin zuen 'Hotel,' opera koreografiatu edo ballet abestua sortzeko, hotel bateko gela batean girotuta. 'This Is a Chair' lan labur surrealista ere urte hartan egin zen."[1]

2002ko bere lanak, A Number izenekoak, giza klonazioaren gaia eta identitate kontuak ditu aurrez aurre. A Number-en gidoi egokitua BBC TV-n erakutsi zen 2008ko irailean. Drunk Enough To Say I Love You-n (2006), Erresuma Batuak kanpo-politikaren arloan Ameriketako Estatu Batuei egiten dien menpekotasunari buruzko ikuspegi kritikoa onartzen du.

2010ean, Churchillek Orlando Goughen opera motz baten libretoa idazteko enkargua jaso zuen, Royal Opera Houseren ROH2 OperaShots ekimenaren baitan. Sortutako lana, A ring a lamp a thing, bost aldiz taularatu zen Royal Opera Houseko Linbury Studio Antzokian.[5]

Bere Love and Information 2012ko irailean estreinatu zen Royal Court Theatre antzokian, James Macdonaldek zuzenduta. Kritikaren txalo zaparrada handia jaso zuen, baita publikoaren arrakasta ere.* Lanak ehun pertsonaia aurkeztu zituen, hamabost laguneko zerrendarekin, eta berrogeita hamar eszena zatikatu baino gehiagoko serie gisa egituratuta zegoen, batzuk hogeita bost segundo baino gutxiagokoak, itxuraz lotura bakoak, baina mosaiko harrigarri gisa metatzen zirenak, kontzientzia modernoaren erretratu bat eta giza intimitatearen, maitasunaren eta konexioaren beharra.

Churchillek Senekaren Tiestes lanaren itzulpena argitaratu zuen eta August Strindbergen A Dream Play lanaren bertsioa. Azkena, 2005ean estreinatu zen Antzoki nazionalean.*

Atzera begirakoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Royal Court Theatre antzokiak atzera begirako erakusketa bat antolatu zuen bere 70. urteurrena ospatzeko. Antzerkigile ezagunek (Martin Crimp eta Mark Ravenhill barne) zuzendutako bere lanik ezagunenetako askoren irakurketak egin zituzten.[6]

Jakina, Churchillen obran behin eta berriz errepikatzen diren gaiak marraz daitezke: gurasoaren eta semearen arteko alienazioa, iraultzaren aukera eta porrota. Baina bere lanaren aniztasuna da harrigarriena. Von Mayenburgek zioen bezala: "Obra bakoitzarekin genero eta forma berriak aurkitzen ditu. Orduan, baztertu egiten ditu, eta aurrera jarraitzen du, beste antzerkigile batzuek azter ditzaten aukerak zabalduz. Uste dut gaur egun jende gehiena ez dela konturatzen berak eragin diela. Antzerkiaren hizkuntza aldatu zuen. Eta oso antzerkigile gutxik egiten dute hori.[7]

Bere ibilbidea TheatreVoiceko Reputations strand-en aztertu dute.*

Palestinarekiko interesa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Churchillek Palestine Solidarity Campaign ("Palestinarekiko elkartasun kanpaina") babesten du.[8] 2009ko urtarrilean, Israelen historia bat esploratzen duen hamar minutuko lan bat idatzi zuen, 2008an Israelek Gazan egindako erasoarekin amaituz. Royal Court Theatre antzokian antzeztu zuten, doan, diru bilketa batekin, palestinarrei mediku laguntza emateko helburuz.[9]

"The Sunday Times-ek bere "inpartzialtasun falta barregarria" gaitzetsi zuen; baina Times-en iritziz, "ez dago ez heroirik ez bilaurik, Churchillek salatzen duen guztia Gazan jazotzen ari dena baita". The Atlantic laneko Jeffrey Goldberg eta Melanie Phillips idazleek, besteak beste, antisemita gisa kritikatu zuten lana Spectator blogean, John Nathanek egin zuen legez.[9][10][11] Adierazi zuenez, Churchillek esan zuen Seven Jewish Children "antzerkiko gertaera izateaz gain, politikoa ere badela". Iradoki zuen komunitate baten ikuspegia eta komunitate horren kritika aurkezten zuen lan bat komunitate horretako kide batek idatzi behar zuela.[11][11] Royal Courtek ukatu egin zuen akusazioa.[12][13]

Seven Jewish Children – a play about Gaza lana online argitaratu zuen Churchillek, doan jaitsi eta erabili ahal izateko. Churchillek esan zuen: "Edonork antzez dezake, eskubideak eskuratu beharrik gabe, antzezpenaren bukaeran Gazako herriarentzat diru bilketa bat egiten duten bitartean".[9] Antzezteko testu oso bat The Guardian egunkariaren webgunean ere eskuragarri dago.[14]

2022ko apirilean, Alemaniako Stuttgart hiriko antzerki konpainiak bi urtez behingo Europako Dramaturgia Saria eman ziola iragarri zen, bere ibilbide luze eta arrakastatsuarengatik, baina azaroan, saria eman baino egun batzuk lehenago, Boicot, Desinversion y Castigos izeneko erakundearekin kolaboratzeagatik (Israel boikot bezala ezagutzen dena) saria kendu ziotela jakinarazi zen. Bertan behera utzi zuten saria. Erresuma Batuko ehun eta hirurogeita hamar pertsona ezagunek baino gehiagok, besteak beste, Stephen Frearsek, Ken Loachek eta Brian Enok, eskutitz ireki bat argitaratu zuten, eta “makartismo modernoaren” jarrera zela esanez.[15][16][17]

  • Downstairs (1958)
  • You've No Need to be Frightened (1959?)
  • Having a Wonderful Time (1960)
  • Easy Death (1960)
  • The Ants, irratirako drama (1962)
  • Lovesick, irratirako drama (1969)
  • Identical Twins (1960)
  • Abortive, irratirako drama (1971)
  • Not Not Not Not Not Enough Oxygen, irratirako drama (1971)
  • Owners (1972)
  • Schreber's Nervous Illness, irratirako drama (1972) – Memoirs of My Nervous Illness lanean oinarritua
  • The Hospital at the Time of the Revolution ( 1972an idatzia)
  • The Judge's Wife, irratirako drama (1972)
  • Moving Clocks Go Slow, (1973)
  • Turkish Delight, telebistarako drama (1973)
  • Objections to Sex and Violence (1975)
  • Light Shining in Buckinghamshire (1976)
  • Vinegar Tom (1976)
  • Traps (1976)
  • The After-Dinner Joke, telebistarako drama (1978)
  • Seagulls (escrita en 1978)
  • Cloud Nine (1979)
  • Three More Sleepless Nights (1980)
  • Top Girls (1982)
  • Crimes, telebistarako drama (1982)
  • Fen (1983)
  • Softcops (1984)
  • A Mouthful of Birds (1986)
  • A Heart's Desire (1987)[18]
  • Serious Money (1987)
  • Ice Cream (1989)
  • Hot Fudge (1989)
  • Mad Forest (1990)
  • Lives of the Great Poisoners (1991)
  • The Skriker (1994)
  • Blue Heart (1997)
  • Hotel (1997)
  • This is a Chair (1999)
  • Far Away (2000)
  • Thyestes (2001) – Sénecaren tragediaren itzulpena
  • A Number (2002)
  • A Dream Play (2005) – August Strindberg lanaren itzulpena
  • Drunk Enough to Say I Love You? (2006)
  • Seven Jewish Children – a play for Gaza (2009)
  • Love and Information (2012)
  • Ding Dong the Wicked (2013)
  • Here We Go (2015)
  • Escaped Alone (2016)
  • Pigs And Dogs (2016)
  • Catro pezas: o sétimo ceo; Mozas de primeira; Lonxe; De serie (2010) Galaxia argitaletxea, S.A.
  • Ferrando Luquin, Silvia: Las dramaturgias de Caryl Churchill: El mundo y sus sombras (2016) Servei de Publicacions de la Universitat Autònoma de Bartcelona
  • Monforte Rabascall, Enric: Gender, politics, subjectivity: reading Caryl Churchill (2001) PPU, S.A.
  • Un número; Lejos (2005) Asociación Cultural Teatro del Astillero
  • Top girls (1988) Bartzelonako diputazioa

Sariak eta aintatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Churchillek sari hauexek jaso ditu:

  • 1958: Sunday Times / National Union of Students Drama Festival Award Downstairs saria.
  • 1961: Prize Richard Hillary memoriala
  • 1981: Obie saria draman, Cloud Nine
  • 1982: Obie saria draman, Top Girls
  • 1983: Susan Smith Blackburn saria (bigarrena), Top Girls
  • 1984: Susan Smith Blackburn saria, Fen
  • 1987: Evening Standard saria urteko komedia onenari, Serious Money
  • 1987: Obie saria lan berri onenari, Serious Money
  • 1987: Susan Smith Blackburn saria, Serious Money
  • 1988: Laurence Olivier / BBC Saria Serious Money lan berri onenari
  • 2001: Obie Saria bizitza oso baten lorpenari
  • 2010: Estatu Batuetako Antzerkiaren Ospearen Aretoan sartuta.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. a b c d e f g h i j k "Caryl Churchill", Encyclopedia Britannica
  2. Caryl Churcill en Film Referenca
  3. LMH, Oxford – Prominent Alumni. .
  4. Sarah Lyall. (5 de diciembre de 2004). The Mysteries of Caryl Churchill. .
  5. O'Mahony, John. "Operas about wags? Why not, says the Royal Opera House", The Guardian, 10 de junio de 2010
  6. (Ingelesez) Ravenhill, Mark. (2008-09-02). «'She made us raise our game'» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-09-21).
  7. (Ingelesez) Ravenhill, Mark. (2008-09-02). «'She made us raise our game'» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-09-21).
  8. «Patrons» Palestine Solidarity Campaign.
  9. a b c Royal Court acts fast with Gaza crisis play, Mark Brown, The Guardian, 24 de enero de 2009
  10. Jeffrey Goldberg
  11. a b c Nathan, John. (12 de febrero de 2009). Review: Seven Jewish Children. The Jewish Chronicle.
  12. Higgins, Charlotte. (18 de febrero de 2009). Churchill's Gaza play accused of antisemitism. Londres.
  13. Letters: Jacobson on Gaza. Londres 21 de febrero de 2009.
  14. online "Seven Jewish Children by Caryl Churchill online"
  15. Sevillano, Elena G.. (2022-11-17). «Un teatro alemán retira el premio a la dramaturga británica Caryl Churchill por acusaciones de antisemitismo» El País.
  16. «Cancellation of award for playwright Caryl Churchill condemned» the Guardian 2022-11-17.
  17. «Israel’s culture wars» Artists for Palestine UK.
  18. Coollee.com. .

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]