Zambia

Zambia é un país interior de África, limitado ao norte coa República Democrática do Congo e Tanzania; ao leste co Malaui; ao sur co Mozambique, Cimbabue, Namibia e Botswana; e ao oeste con Angola.

Zambia

Republic of Zambia (en)
Bandeira Brasón
Himno	Stand and Sing of Zambia, Proud and Free (pt)
Lema	«One Zambia, One Nation» «Една Замбия, една нация» «Una Zàmbia, una nació» «Un Sambia, Un Genedl»
Localización
14°S 28°L
Capital	Lusaca
Contén a división administrativa	Provincia Central, Zambia Provincia Occidental, Zambia Provincia Oriental, Zambia Provincia de Copperbelt Provincia de Luapula Provincia de Lusaca Provincia de Muchinga Provincia do Noroeste, Zambia Provincia do Norte, Zambia Provincia do Sur, Zambia
Poboación
Poboación	19.610.769 (2022) (26,06 hab./km²)
Lingua oficial	lingua inglesa
Xeografía
Parte de	África central África austral África oriental
Superficie	752.618 km²
Punto máis alto	Mafinga Central (pt) (2.339 m)
Punto máis baixo	Río Zambeze (329 m)
Comparte fronteira con	Cimbabue Mozambique Namibia Angola Malaui Tanzania República Democrática do Congo Botswana
Datos históricos
Precedido por	Rodesia do Norte
Creación	24 de outubro de 1964
Organización política
Forma de goberno	presidencialismo democracia representativa
• Presidente	Hakainde Hichilema (2021–)
Órgano executivo	Cabinet of Zambia (en)
• Presidente	Edgar Lungu
Órgano lexislativo	Assembleia Nacional da Zâmbia (pt) , (Escano: 166)
Membro de	Organización Internacional do Traballo Grupo de Estados de África, Caribe e Pacífico Fundo Internacional de Desenvolvimento Agrícola (pt) ../... 35+
PIB nominal	22.147.649.569 $ (2021)
Moeda	Kwacha zambiano
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+02:00 Africa/Lusaka (en)
Dominio de primeiro nivel	.zm
Prefixo telefónico	+260
Teléfono de emerxencia	999, 911, 112, 991, 992 (en) e 993
Código de país	ZM
Sitio web	statehouse.gov.zm

Historia

Visitada polos portugueses no século XVIII, a actual Zambia foi explorada polo británico David Livingstone. A penetración colonial iniciouse no ano 1890, por medio da British South Africa Company.

Antigamente chamada Rodesia do Norte, en 1953 o Reino Unido intentou unila á Cimbabue e Malaui, pero os intereses dos colonos brancos de Cimbabue fixeron que en 1964 se separase, formando o novo estado de Zambia. O nome de Zambia débese ó río Zambeze.

Goberno e Política

Zambia é unha república, na que o poder executivo reside no presidente -que é tamén o xefe de estado- e o primeiro ministro, elixido por un período de cinco anos por voto popular, xunto co vicepresidente xeral, designados ambos polo presidente. O goberno está composto por un gabinete elixido polo presidente entre os membros da Asemblea Nacional. O poder lexislativo é unicameral; o país non acepta a xurisdición da Corte Internacional de Xustiza. O poder xudicial reside na corte suprema, aínda que os xuíces son designados polo presidente.

Economía

Artigo principal: Economía de Zambia.

A economía depende, en gran medida, do cobre, mineral do que Zambia é un dos primeiros produtores mundiais e que representa o 90% do valor das exportacións. Este país pertence ao chamado "cinto de cobre", prolongación dos xacementos de Katanga. O petróleo é importado e chega desde o porto de Dar es Salaam (Tanzania). Dentro do sector industrial destaca o tratamento de minerais (sobre todo o refino do cobre). Tamén é importante a produción de cemento e as industrias derivadas da agricultura: aceites vexetais, manufacturas do algodón, azucre, xabón etc.

A agricultura atópase pouco desenvolta, centrándose basicamente nos cultivos de subsistencia: batata, cacahuetes, millo e mandioca. Tamén presenta cultivos de carácter comercial (algodón, café, cana de azucre, tabaco). Nos lagos e cursos fluviais practícase a pesca.

O turismo internacional, buscando os espazos naturais do país, constitúe unha importante fonte de ingresos.

Organización político-administrativa

Zambia divídese en nove provincias
Provincias de Zambia	Provincia Central (Kabwe). Provincia de Copperbelt (Ndola). Provincia Oriental (Chipata). Provincia de Luapula (Mansa). Provincia de Lusaka (Lusaka). Provincia do Norte (Kasama). Provincia do Noroeste (Solwezi). Provincia do Sur (Livingstone). Provincia Occidental (Mongu).	Mapa de Zambia

Xeografía

Zambia é un país interior sen saída ao mar. O seu territorio é fundamentalmente montañoso e presenta numerosas depresións e afundimentos tectónicos. O punto máis alto atópase nas montañas Mafinga a 2.301 m, e o máis baixo a 329 m no río Zambeze, que dá nome ó país. A altitude media non supera os 1.500 m, e as depresións son frecuentemente de carácter pantanoso, e están ocupadas por ríos coma o Kafue, afluente do Zambeze, ou por lagos, coma o Bangüelo (Bangweulu), Moero (Mweru), e Kariba. No leste do país, e en dirección nordeste-suroeste, esténdense os montes Muchinga, que se elevan ata os 2.164 m.

Cataratas Victoria

Os cursos fluviais principais son o río Zambeze, o Kafue e o Luangwa. Ao sur do país, no río Zambeze, facendo fronteira con Cimbabue, atópanse as cataratas Victoria. As cataratas constitúen un dos principais focos turísticos da África austral en Cimbabue e tamén da rexión de Livingstone en Zambia.

O clima é tropical, suavizado pola altura. As oscilacións térmicas estacionais varían entre os 15 °C (xullo) e os 20 °C (xaneiro).

Demografía

Evolución da poboación de Zambia

A poboación zambiana concéntrase no alto Zambeze e ao longo do corredor da vía férrea norte-sur, onde se emprazan as cidades deste país, un dos máis urbanizados da África negra. Agás na capital, Lusaka, o resto de principais urbes están na rexión mineira próxima á R.D. do Congo.

No ano 2006, Zambia tiña unha poboación de 11.500.000 habitantes. O 99% é de raza negra e o restante é de raza branca (europeos ou descendentes). O idioma oficial é o inglés. A esperanza de vida é de 40 anos. A media de fillos por muller é de 5.39. O 80% da poboación está alfabetizada. Calcúlase que o 16.5% da poboación está infectada có virus do VIH.