Kontentke ótiw

2020-jılǵı Jazǵı Olimpiada oyınları

Wikipedia, erkin enciklopediya
XXXII Olimpiada oyınları
Fayl:2020 Summer Olympics logo new.svg
Emblem of the 2020 Summer Olympics
OrınTokio, Yaponiya
SúreniUnited by Emotion
Qatnasıwshı mámleketler206 (including EOR and ROC teams)
Sportshılar sanı11 319 (5 910 er, 5 409 hayal)[1]
Medallar komplekti339 (33 sport túri)
AshılıwıÚlgi:Date
JawılıwıÚlgi:Date
Ashıp beriwshi
Olimpiada jalınshısı
StadionYaponiya milliy stadionı
Jazǵı
← 2016
2024 →
Qısqı
← 2018
2022 →
2020-jılǵı Jazǵı Paralimpiada oyınları

2020 jılǵı Jazǵı Olimpiada oyınları, rásmiy túrde XXXII Olimpiada oyınları hám Tokio 2020 dep ataladı. 2021 jıl 23-iyul hám 8-avgust aralıǵında Tokioda (Yaponiya) ótkerilgen, bir neshe ilajlardı qamtıǵan xalıqaralıq kóp sportlı is-ilaj.[2]

Dáslebinde 2020 jıldıń 24-iyul hám 9-avgust aralıǵında ótkeriledi dep rejelestirilgen is-ilaj global COVID-19 pandemiyasına baylanıslı 2020 jıl 24-martqa almastırıldı, bul Olimpiada oyınlarınıń tariyxındaǵı birinshi waqıya boldı.[3][4] Degen menen atalǵan sport jarısı marketinglik maqsetler ushın Tokio 2020 brendin saqlap qaldı. Ol tiykarınan pandemiyaǵa juwap retinde Úlken Tokio aymaǵında ayrıqsha jaǵday járiyalanıwına baylanıslı jámiyetlik tamashagóyler ruqsat etilmeytuǵın jabıq esiklerde ótkerildi, rásmiy tamashagóylersiz ótkerilgen birinshi hám jalǵız Olimpiada oyınları boldı. Sonday-aq, eń qımbatlı dewge de boladı, shıǵını 20 milliard dollardan aslam.[5]

Ashılıw saltanatı

[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
Olimpiada stadionındaǵı ashılıw saltanatınan kórinis, oyınlardıń rásmiy logotipin islep atırǵan dronlar átirapında ushpaqta

Ashılıw saltanatı 2021 jıl 23-iyulda Tokiodaǵı Olimpiada stadionında ótkerildi. Ilajda ádettegidey dástúrge aylanǵan mámleketler shıǵıwı paradı bolıp ótti. Imperator Naruxito oyınlardı rásmiy túrde ashıp berdi, al estafeta otınıń sońında Olimpiada qazanın yaponiyalı tennisshi Naomi Osaka jaqtı.[6]

Birinshi ret 2020 jılǵı Olimpiada oyınlarında hár mámleketten bir er hám hayal adam gezek penen bayraq uslap, ekewi xızmet etedi dep sheshildi.[7] Bul prezident Baxtıń belgilengen “Kún tártibi 2020” arqalı ámelge asırıldı.[8][9]

Oyınlar tariyxındaǵı dáslepki ret ashılıw saltanatında COVID-19, 2011-jılǵı jer silkiniwi menen cunami hám Myunxendegi qırǵın qurbanlarına arnalǵan bir minutlıq únsizlik járiyalandı.[10]

2020 jılǵı Jazǵı Olimpiada oyınlarınıń is-ilajlar baǵdarlamasın XOK atqarıwshı keńesi 2017 jıl 9-iyunda tastıyıqladı. XOK prezidenti Tomas Bax olardıń maqseti oyınlarǵa “jaslar” hám “qalalıq” tartımlıq beriw hám hayal-qızlar qatnasıwshılarınıń sanın kóbeytiw ekenin ayttı.[11]

Oyınlarda barlıǵı 50 baǵdardı qamtıytuǵın 33 túrli sport túrinen 339 jarıs boldı. Karate, órmelew sportı, syorfing hám skeytbording Olimpiada oyınlarına debyuttı ámelge asırdı, beysbol menen softbol da 2008-jıldan berli birinshi ret Jazǵı Olimpiada oyınlarına bir mártelik qayttı. Sonday-aq ámeldegi sport túrlerinen 15 jańa jarıs qosıldı, sonıń ishinde 3x3 basketbol, fristayl BMX hám Medison velosportınıń qaytıwı, sonday-aq bir neshe sport túrleri boyınsha 9 jańa aralas jarıslar (stol tennisi, sadaq atıw, dzyudo, atıw(3), triatlon, 4 x 400 m estafetalıq juwırıw hám 4 x 100 m aralas júziw).[12]

Medal tapsırıw

[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]

Naoki Satto medal tapsırıw máresimleriniń muzıkasın jazdı. Satto Yaponiyaǵa ılayıq muzıkalıq elementlerdi qollanbawdı tańladı, óytkeni “jeńis saltanatları dúnyanıń hárbir jerinen kelgen sportshılarǵa arnalǵan” hám ol barlıq sıylıqlar milletine qaramastan, biyikten óz orınların alǵanda “erkin sezingenin” qáledi.[13]

Sportshılarǵa usınılǵan gúldásteler 2011 jılǵı jer silkiniwi menen cunamiden zardap kórgen aymaqlardan kelgen. Jeke gúller Miyagi, Fukusima, Ivate hám Tokio prefekturaların súwretlew ushın tańlandı. Ayǵabaǵar Miyagide ósirildi, olardı apat waqtında balaları qaytıs bolǵan shańaraqlar otırǵızdı; aq hám aqshıl qızıl eustomalar menen Súlaymannıń mórleri Fukusimadaǵı jergilikli ekonomikanı kóteriw ushın kommerciyalıq emes baslama menen támiyinlendi; kishkene ashıq kók gentiyalar Ivatte ósirildi; Gúl buketlerin toltırıw ushın Tokioda ósirilgen aspidistralar tańlandı.[14]

Fayl:Tokyo 2020 mascots.svg
Miraitova (shep jaqta), 2020 jılǵı Jazǵı Olimpiada oyınlarınıń rásmiy tumarı hám Someity (shep jaqta), 2020 jılǵı Jazǵı Paralimpiada oyınlarınıń rásmiy tumarı


2016 jılı 25-aprelde 2020 jılǵı Olimpiada menen Paralimpiada oyınlarınıń rásmiy emblemaları ashıldı; Ulıwmamilliy dizayn tańlawında jeńiske erisken Asao Tokolo islep shıqqan emblema indigo túsli, shaxmat úlgisindegi saqıyna túrinde boladı. Dizaynı “Yaponiyanı úlgi etetuǵın kórkemlik penen talǵampazlıqtı kórsetiwge” arnalǵan. 2020 jılǵı Jazǵı Olimpiada oyınlarınıń rásmiy tumarı oyınlardıń rásmiy emblemasınan ilhamlanǵan kók kletkalı iximacu moyo naǵısları bar Miraitova boldı. Onıń qıyaldan shıǵarılǵan táriyipleri teleportaciya imkaniyatın qamtıydı.[15]

  1. "Olympics: Tokyo Games cost totals 1.42 tril. yen, twice bid figure". Kyodo News. 21 June 2022. https://english.kyodonews.net/news/2022/06/09ef8c31ec70-olympics-tokyo-games-cost-totals-142-tril-yen-twice-bid-figure.html. "A total of 11,420 athletes took part in the Tokyo Olympics and a record-high 4,403 at the Paralympics, the organizers said." 
  2. „Olympics 2020: Tokyo wins race to host Games“. BBC Sport (7-sentyabr 2013-jıl). 5-fevral 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 13-fevral 2018-jıl.
  3. „Olympics history: Have the Games been postponed before?“. Los Angeles Times (24-mart 2020-jıl). 29-mart 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-mart 2020-jıl.
  4. García-Hodges. „Tokyo 2020 Olympics postponed over coronavirus concerns“. NBC News (24-mart 2020-jıl).
  5. "The Tokyo Olympics' Staggering Price Tag and Where It Stands in History". The Wall Street Journal. 2021-07-23. https://www.wsj.com/articles/the-tokyo-olympics-staggering-price-tag-and-where-it-stands-in-history-11627049612. 
  6. Ingle, Sean (23 July 2021). "Naomi Osaka provides spark at subdued opening of Tokyo Olympics". The Guardian. https://www.theguardian.com/sport/2021/jul/23/naomi-osaka-provides-spark-tentative-opening-ceremony-tokyo-2020-olympics. 
  7. "IOC sends extremely strong message that gender balance is a reality at the Olympic Games". Olympic News. 4 March 2020. https://olympics.com/ioc/news/ioc-sends-extremely-strong-message-that-gender-balance-is-a-reality-at-the-olympic-games. 
  8. "IOC Session approves Olympic Agenda 2020+5 as the strategic roadmap to 2025". Olympic News. 12 March 2021. https://olympics.com/ioc/news/ioc-session-approves-olympic-agenda-2020-5-as-the-strategic-roadmap-to-2025. 
  9. "IOC session approves Olympic Agenda 2020+5". IBSF. 12 March 2021. https://www.ibsf.org/en/news/22147-ioc-presents-key-trends-and-recommendations-of-olympic-agenda-2020-5. 
  10. Spungin. „Olympics: Moment of silence for Munich massacre victims for first time“ (en-US). The Jerusalem Post (23-iyul 2021-jıl). 7-may 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-iyul 2021-jıl.
  11. „Tokyo 2020: Mixed-gender events added to Olympic Games“. BBC Sport (9-iyun 2017-jıl). 10-iyun 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-iyun 2017-jıl.
  12. „Why Tokyo 2020 will be the biggest: The complete list of sports and medals on offer“. Olympics.com. 25-avgust 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-avgust 2021-jıl.
  13. „SATO Naoki: Meet the composer of the Tokyo 2020 Games victory ceremony music“. Tokyo2020.org. Tokyo Organising Committee of the Olympic and Paralympic Games (3-iyun 2021-jıl). 4-iyun 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  14. „Tokyo Olympics: The medal winners' flowers that pay tribute to 2011 disaster“. BBC Sport (31-iyul 2021-jıl). 9-yanvar 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-yanvar 2022-jıl.
  15. „Tokyo 2020 Olympic mascot“. Tokyo2020.org. TOCOG. 28-fevral 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-mart 2020-jıl.