Fontem paginae Adolfus Hitler inspicere

{{L1}}
{{Capsa hominis Vicidata}}
'''Adolfus Hitler'''<ref> Attestatio nominis est hic: [http://ephemeris.alcuinus.net/historia.php?id=202 Ephemeris], et hic:[http://www.vatican.va/roman_curia/institutions_connected/latinitas/documents/rc_latinitas_20071206_hoc-si-ita-est_lt.html ''Latinitas'' 20071206]; [http://www.vatican.va/roman_curia/institutions_connected/latinitas/documents/rc_latinitas_20050608_d-acquisto_lt.html ''Latinitas'' 20050608] .</ref> (vulgo ''Adolf Hitler''; [[Braunavia]]e [[1889]]–[[Berolinum|Berolini]] [[1945]]) fuit ab anno [[1921]] [[praeses]] [[NSDAP|Operariorum Factionis Germaniae Nationis Communitariae]] (NSDAP), inter annos [[1933]] et [[1945]] [[cancellarius]], ab anno [[1934]] post mortem [[Praeses|praesidis]] [[Paulus de Hindenburg|Hindenburg]] etiam Praeses [[Germania]]e, ex tunc dux ([[Theodisce]] ''Führer'') suae voluntatis causa appellatus.

Postquam rerum potitus est, regimen eius paucis mensibus [[democratia]]m [[Pluralismus|pluralisticam]], [[Foederalismus|foederalismum]] et [[regnum legis]] abolevit. Adversantes in [[Castra carceralia|castris carceralibus]] inclusi, cruciati, necati sunt.

[[Iudaei]] Germani ab anno [[1933]] magis magisque [[ius|iuribus]] privati sunt, inter alia per [[Leges Norimbergenses]]<!-- ita mutavi, ne quis legens ablativum ''Legibus Norimbergensibus'' cum verbo ''privati sunt'' coniungat. -->, quae dicuntur, mense Septembri anno [[1935]] promulgatis. [[Exercitus|Exercitu]] armato ac [[Rhenania]] occupata, Hitler anno [[1936]] [[Foedus Versaliis sancitum (1919)|foedus Versaliis sancitum]] fregit. Quod autem eventus rationum de rebus [[oeconomia|oeconomicis]], [[societas humana|socialibus]] exterisque a [[propaganda]] [[Nazismus|nazistica]] laudibus celebrabantur, obloquentibus ad silentium compulsis, usque ad annum [[1939]] apud cives maxima in gratia fuit.

Anno [[1938]] summum imperium obtinuit et [[Austria]]m occupavit. Anno [[1939]] [[Cechoslovacia]]m dissolvit. [[Polonia]] opprimenda anno [[1939]] [[secundum bellum mundanum]] incohavit, quo plurimae [[Europa]]e regiones devastatae et multae miliones hominum interfectae sunt. Nazistae sociique eorum plurima crimina et [[generis occidio]]nes commiserunt. Iam aestate anni [[1939]] Hitler [[euthanasia]]m hominum, qui [[morbus mentis|morbis mentis]] vel corporis affecti erant, instrui iussit. His consiliis annis sequentibus minimum 190&thinsp;000 hominum interfecti sunt. Praeterea exstinctionem [[Zingari|Zingarorum]] et [[Iudaei|Iudaeorum]] molitus est. Numerus Zingarorum occisorum ignotus est (forsitan circiter 500&thinsp;000), Iudaeorum inter 5&thinsp;600&thinsp;000 et 6&thinsp;300&thinsp;000 interfectorum fuisse aestimatur.

== Vita ==
=== Origo et primi anni in Austria acti ===
[[Fasciculus:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild.jpg|upright|thumb|Adolfus Hitler infans (circa 1889–1890).]]
[[Fasciculus:Klara Hitler.jpg|thumb|upright|left|Clara, mater Adolfi Hitler]]
Die [[20 Aprilis]] [[1889]] Hitler [[Braunavia]]e in [[Austria]] natus est. [[Pater]] fuit [[Aloysius Hitler]], portitor; [[mater]], [[Clara Hitler|Clara]], nomine Pölzl nata. [[Soror]] [[Paula Hitler]] fuit. Adolfus fertur a patre cingulo pugnisque quotidie verberatus esse. Primos [[schola]]e annos [[puer]] erat [[discipulus]] optimus; post scholam attamen otiosus. Desiderium eius esse [[pictor]]em evanuit. [[Professor]]es enim [[academia]]e [[ars|artis]] [[Vindobona|Vindobonensis]] opera Hitleri nullius valoris esse iudicabant. Illo tempore Hitler sententias contra [[Iudaei|Iudaeos]] aliquorum virorum politicorum peritorum sicuti [[Carolus Lueger|Caroli Lueger]] et [[Georgius Henricus Ritter de Schönerer|Georgii Henricus Ritter de Schönerer]] cognovit, quae multum apud eum valuerunt. Praeterea iis annis [[musica|dramata musica]] [[Ricardus Wagner|Ricardi Wagner]], ille quoque [[antisemitismus|inimicus Iudaeorum]], saepe videbat et valde aestimabat, praecipue ''[[Rienzi]].'' Iam cum iuvenis erat, Vindobonaeque in pauperum deversorio (anno [[1909]]) [[habitatio|habitabat]], animum eius contradictionibus quamvis minimis saepe graviter perturbari observabatur. Illo tempore, [[periodicum|periodica]] [[antisemitismus|antisemitica]] et ut dicebatur ''großdeutsch'' titulo ''[[Ostara]]'' inscripta legere solebat.

=== Primum bellum mundanum ===
[[Fasciculus:Hitler house in Leonding.jpg|thumb|Domus in vico [[Leonding]] ubi Hitler adolescens degebat (photographema circa 1984).]]
Anno [[1913]] [[Vindobona]]m reliquit, ut [[militia]]m [[Imperium Austro-Hungaricum|Austriacam]] evitaret, et [[Monacum]] venit. Ibi autem die [[1 Augusti]] [[1914]] voluntarius [[miles]] ad [[primum bellum mundanum]] accessit et per totum bellum mansit. Praepositi eius eum, qui saepe nuntios inter fossas pugnantium transportaret, fortem esse praedicabant neque tamen aptum, qui milites duceret. Itaque phaleris quidem decoratus neque promotus est.

=== Ascensus ad potestatem ===
Primo bello mundano composito, Hitler primo miles Monaci mansit et iussu praepositorum ad comitia factionum politicarum accedebat. Cum concilium factionis minimae extremae dextrae nomine "Factio Theodisca Opificum" (Theodisce ''Deutsche Arbeiterpartei'' vel ''DAP'') visitavisset, politicus fieri constituit et mox dux eius gregis electus est, quod orationibus suis auditores valde permovere potuit. Iterum iterumque Iudaeos esse auctores cladis miseriaeque Germanorum exclamabat. Monaci anno [[1921]], unicus dux factionis cuius siglum est [[NSDAP]] factus est potestate aliis ducibus dempta. Die [[9 Novembris]] [[1923]] (sic dicta ''[[Seditio Monacensis]]'') cum sodalibus suis coniuratis Monaci rebus novis studens—confisus,<ref>Ut scripsit [[Gaius Sallustius Crispus|Sallustius]] de illo Catilina.</ref> si coniuratio valuisset, facile apud illos principem se fore—[[Eugenius Ritter de Knilling|Eugenio Ritter de Knilling]] atque [[Gustavus Ritter de Kahr|Gustavo Ritter de Kahr]] regentibus [[Bavaria]]e persuadere conatus est, ut se sequerentur; sed frustra. Tunc fugere coactus est, sed mox captus atque iudicatus ad [[quinque]] annos [[carcer]]is seditionis damnatus est. In [[carcer]]e, [[liber|librum]] ''de proelio suo'' ([[Theodisce]] ''Mein Kampf'') scripsit, quo quid de re publica sentiret fierique vellet aperte statuit, cuius prima pars anno [[1925]], secunda inter annos 1925 et [[1927]] editae sunt. Factio [[NSDAP]] interdicta dissoluta est. Iam mense Decembri [[1924]], Hitler [[libertas|liberatus]] et anno [[1925]] factio sua iterum condita est. Ab anno [[1929]], ea factio [[floruit]] numero et sociorum et assentientium in suffragiis. Die [[25 Februarii]] [[1932]], Hitler a [[Theodericus Klagges|Theoderico Klagges]], administro rerum internarum [[Res Publica Brunsvicum|Brunsvici]] et sodale [[NSDAP]], cives [[Germania|Germanicus]] factus est, ut sibi liceret candidato praesidis Germaniae esse. Nam usque ad tunc Hitler civis [[Austria]]cus fuerat.

=== Hitler munus cancellarii adeptus dictaturam instituit ===
Hitler quamquam anno [[1932]] in secundo ordine praesidentiae petitionum die [[10 Aprilis]] contra [[Paulus de Hindenburg|Paulum de Hindenburg]] (53.1%) et [[Ernestus Thälmann|Ernestum Thälmann]] (10.1%) pugnaverat, et cum 36.7 centesimis suffragis profligatus erat, iam die [[4 Ianuarii]] [[1933]] [[Franciscus de Papen|Franciscum de Papen]], qui munus cancellarii [[Germania]]e paulo ante deposuerat, [[Colonia Agrippina|Coloniae]] convenit et de novo consilio ministrorum agebat. Una cum Papen successorem [[Curtius de Schleicher|Curtium de Schleicher]] e magistratu removere studebat. Ita suadente Papen, Hitler die [[30 Ianuarii]] [[1933]] [[Cancellarius]] a praeside Hindenburg creatus est. Ab eo tempore raptim et [[libertas]] et [[democratia]] civibus demptae sunt. Eodem anno et legatus [[Dieta Imperii Germanici|Dietae Imperii Germanici]] electus est et ad mortem mansit.

Hitler dicionem recepit in commotione quae accessit Germaniae post [[primum bellum mundanum]]. Oeconomia Germanica refecta, exercitum [[Imperium Germanicum (1933-1945)|Imperii Germanici]], qui tum ''Reichswehr'' et paulo post ''Wehrmacht'' appellabatur, iterum armavit.

=== Cultus Hitlerianus ===
Ab anno [[1933]] cultus, qui Adolfo Hitler tributus est, et spe populi et propaganda Nazistica magis magisque accrevit.<ref>Kershaw 1980:16 et 22.</ref> Salutatio Hitleriana anno 1933 magistratibus imperata mox a plurimis hominibus sua sponte adhibita est. Eventus sive reales sive ficti regiminis — penuria negotii provisa, [[Foedus Versaliis sancitum (1919)|foedere Versaliis sancito]] superato, pugnis triumphaliter victis — omnes uni Hitlero attributi sunt. Assensu plurimorum usus Hitler dictaturam ("civitatem ducalem") confirmavit et anno [[1939]] perfecit, cum omnes magistratus militesque ipsi duci iusiurandum dederunt. Ab anno [[1941]] appellatio ducis soli Hitlero reservata erat. Ut cultus ubique praesens esset, [[schola]]e, [[via]]e, [[arbor]]es, et multa alia nomen Hitlerianum acceperunt.

=== Vita privata ===
Bonis amicis ab anno [[1921]] [[pseudonymum]] ''Wolf'' ('lupus') adhibere licebat,<ref>Carr 2010:200, 223.</ref> quod cum [[etymologia]] nominis Adolfi conectum est.<ref>McRandle 1965.</ref> Inter annos [[1926]] et [[1931]] cum Maria Reiter, quam in [[periegesis|periegesi]] cognoverat, litteris colloquebatur. [[Matrimonium]], quod illa petivit, repudiavit. Anno [[1928]] in Obersalzberg, parte [[commune|communis]] [[Berchtesgaden]] in [[Bavaria]] sita, villam conduxit, quo [[soror]] germana Angela Raubal cum suis duabus filiis immigravit. Anno [[1929]] Hitler ut Geli Raubal [[soror]]is [[filia]] in domicilium suum [[Monacum|Monacense]] immigraret, concessit, eam autem, ut amorem in Aemilium Maurice, aurigam Hitleri, finiret, coegit. Quae die [[19 Septembris]] anno [[1931]] [[pistolium|pistolio]] necata reperta est; sibi ipsi mortem conscivisse credebatur. Postea Hitler per hebdomadas consideravisse traditur, num e re publica exiret.<ref>Fest 2002:445–447.</ref>

Mense Ianuario anni [[1932]] fama emersit Hitlerum ''Evam Braun'' in [[amor]]e habere. Matrimonium negavit, dicens se tantum populi Germanici esse atque pro officio suo felicitatem privatam renuntiare. Coniugium eorum usque ad mortem Hitleri arcanum permansit.<ref>Görtemaker 2010:51-63.</ref>

Hitler ab adulescentia nec [[tabacum|tabaco]] neque [[alcohol]] uti solebat, postea etiam [[coffea]]m et [[thea]]m nigram renuntiavit. Praeterea anno [[1932]] [[cancer (morbus)|cancrum]] [[stomachus|stomachi]] timens [[vegetarianismus|vegetarianus]] factus est.<ref>Kershaw 2009:235 et 410.</ref>

Anno [[1934]], Hitler [[canis|canem]] feminam accepit, quacum in multis imaginibus apparebat, ut monstraret se etiam hominem familiarem esse. Haec canis nominabatur [[Blondia]].

=== Eruditio, Opiniones erga religiones, aedificandi consilia ===
Hitler [[universitas|universitates]], [[professor]]es (quos per ludibrium "Profaxe" appellabat), disciplinae studia per omnem vitam respuens res, quas sciebat, sine magistro didicit. Notitias lectas firmiter memoriae infixit et, cum accommodatum videbatur, sine [[auctor]]e tamquam ab ipso excogitatas in [[oratio]]nes aut sermones inseruit.<ref>Brigitte Hamann, ''Hitlers Wien'' (Monaci, 1998), 333f.</ref> Hitler circiter 16&thinsp;000 librorum in tribus bibliothecis privatis (Monaci, Berlini, Berchtesgaden) habuit, quorum circiter 1200 adhuc exstant. Fere dimidia pars res militares docet, plus quam decima pars de [[Esoterismus|esoterismo]], [[nationalismus|nationalismo]], [[occultismus|occultismo]] et [[antisemitismus|antisemitismo]] est. Pauci libri ad litteras bellas, quae dicuntur, pertinent. Exstant quaedam opera [[Gulielmus Shakesperius|Gulielmi Gulielmus Shakesperii]], inter quae ''[[Iulius Caesar (Shakesperius)|Iulius Caesar]]'' et ''[[Hamlet (Shakesperius)|Hamlet]],'' et unum scriptoris [[Iohannes Fichtius|Ioannis Fichtii]] volumen. Opera [[Immanuel Kantius|Kantii]], [[Arthurus Schopenhauer|Schopenhauer]], et [[Fridericus Nietzsche|Nietzsche]], quae Hitler in vinculis legisse traditur, absunt. Nullas linguas alienas nisi paululum [[lingua Francogallica|Francogallicae]] scivit.<ref>Kershaw 1999:50.</ref>

Hitler per [[baptismus|baptismum]] ad [[Ecclesia Catholica Romana|Ecclesiam Catholicam Romanam]] pertinebat, et per omnem vitam Catholicus permanebat. Coram autem variis hominibus, ut [[Albertus Speer]] refert, varie de [[ecclesia]] locutus est, eam modo laudans modo respuens. Illam [[mystica]]m, quam [[Henricus Himmler]] in copiis [[SS]] dictis instituere conatus est, potius reiecit.<ref>Speer 2007:108.</ref>

[[Berolinum]] usque ad annum [[1950]] totum mutari et Germaniam appellari voluit, ut sit "caput imperii Germanici nationis Theodiscae"; ad hoc, Albertus Speer anno [[1937]] Summus Curator Capiti Renovando (''Generalinspekteur für die Neugestaltung der Reichshauptstadt'') nominatus est. Operum discriptorum anno [[1939]] sola Cancellaria Nova (''Neue Reichskanzlei'') peracta est.<ref>Faensen 2001:70.</ref> In rationibus [[autovia]]m urbem circumdare et duas vias magnificas, directas, latas, compitis carentes, quae agminibus aptae essent, urbem secare institutum est. Hitler se architectum ingeniosum sic dicti "Reichsparteitagsgelände" (quod forum [[Norimberga]]e situm agminibus ac assectorum congregationibus aedificatum est) celebrari iussit, quamquam consiliis re vera pauca contribuit.<ref>Dietzfelbinger et Liedtke 2004:41.</ref>

Hitler se etiam, falso tamen, autoviam imperialem invenisse ac descripsisse affirmavit et opera nomine Libellus Hitleranus (''Hitler-Programm'') tamquam instrumenta negotio augendo propaganda divulgavit. Re vera duae autoviae iam ante annum [[1933]] exstructae et aliae descriptae sunt. Hitler imperante, numquam plus quam 125&thinsp;000 hominum opera fecerunt, plerumque multo minores, iique coacti minimoque pretio. Anno [[1941]] opera finem habuerunt, quod omnes exercitui apti conscripti sunt. Tamen opinio etiam bello peracto remanebat Hitler carentiam negotii autovia aedificanda usque ad annum [[1938]] superavisse.<ref>Schütz et Gruber 1996.</ref><ref>Wiegrefe 2007.</ref>

=== Res gestae ante secundum bellum mundanum ===
Primo in orationibus suis vehementissimis scopos suos, quos revera iam diu petivit, callidissime dissimulans affirmavit se tantum quasdam correctiones foederis [[Versaliae|Versaliis]] icti (''Revision des Versailler Vertrags'') optare, velut eas regiones possidere, quae ab hominibus [[sermo patrius|materna lingua]] Theodisce loquentibus sunt habitatae, imprimis Austriam et quandam Bohemiae partem vulgo Sudetenland dictam, quae in illo foedere contra voluntatem atque votum hominum denegatae erant. Pacis servandae causa [[Neville Chamberlain]] illis deliberationibus favit. Ita Hitler die [[14 Martii]] [[1938]] copiis in Austriam invadere ausus est. Suffragio populi Austriaci pro coniunctione (''Anschluss''), Austria pars [[Imperium Germanicum (1933-1945)|Imperii Germanici]] facta est.

Mense Septembri eiusdem anni in concilio Monaci habito quattuor regentes—Neville Chamberlain, [[Eduardus Daladier]], [[Benitus Mussolini]], Hitler—in pactione (''Münchner Abkommen'') constituerunt, ut illa Bohemiae pars Imperio Germanico tradenda esset. Qua de causa copiae Germanicae die [[1 Octobris]] eam regionem occupare coeperunt. Hitler quamquam die [[26 Septembris]] [[1938]] declaraverat ea regione tradita se nihil porro flagitaturum esse (et Chamberlain sibi persuaserat se pacem servavisse), totam Bohemiae partem adhuc incolumem remanentem (ut dixit: ''Rest-Tschechei'') occupare se paravit. Mense Martio [[1939]] copiae invaserunt, et Hitler [[Praga]]e in arce ''Protectoratum Bohemiae et Moraviae'' edicens finem fecit [[Cechoslovacia|reipublicae Cechoslovacae]]. Novis Imperii partibus statim istae leges ad euthanasian et ad persecutionem Iudaeorum pertinentes impositae sunt.

=== Secundum bellum mundanum ===
==== Excursiones militares ====
Hitler finitimas civitatis Germaniae vastare coepit. Die [[1 Septembris]] [[1939]], Poloniam irrumpens, [[secundum bellum mundanum]] coepit. Uno mense Germania Poloniam expugavit, de qua multa annexa sunt ad Germaniam, ut [[Imperium Germanicum (1933-1945)#Magnum Imperium Germanicum|Imperium Germanicum Maius]] formaretur. Mense Martio [[1940]] in Daniam Norvegiamque et Maio in [[Nederlandia]]m, [[Belgica]]m, [[Luxemburgum]], [[Francia]]m irrupit. Die [[27 Septembris]] [[1940]] [[Foedus Trium Imperiorum]] cum [[Italia]] et [[Iaponia]] signavit. Die [[22 Iunii]] [[1941]], Hitler [[insania|insano]] indulsit labori et [[Unio Sovietica|Unionem Sovieticam]] adortus est. Cum [[Iaponia]] die [[7 Decembris]] [[Civitates Foederatae|Civitates Foederatas]] aggressa sit, Hitler die [[11 Decembris]] etiam Americanis bellum indixit.

==== Soa sive Holocaustum ====
Iudicabat Hitler [[Populus Iudaicus|Iudaeos]] culpam habuisse quod Germani primo bello mundano, in quo Hitler miles fuerat, superati essent, quamobrem [[Shoa|omnes Iudaeos necandos]] esse ratus ad sexagies centena milia eorum crudelissimo supplicio affecit.

Quando fuit maxima, [[Germania#Res gestae|Germania Nazista]] insidebat maiorem partem [[Europa]]e. Deinde victa est. Fine belli, Hitler induxerat necandum undecies decies centena milia hominum, maior pars eorum necata in [[genocidium|genocidio]] sedecies decies centena milia Iudaeorum, immane scelus quod nunc [[Holocaustum]] appellatur.

=== Exitus dictatoris ===
Inter postremos belli menses, Hitler se in oppido subterraneo [[Berolinum|Berolini]] saepsit, in quo die [[30 Aprilis]] [[1945]], bello in Europa paene confecto, cum sese superatum poenasque daturum esse intellexisset, cum [[Eva Braun]] [[uxor]]e, quam eodem die in [[matrimonium]] duxerat, et cum cane sua anno [[1934]] accepta prompte [[pistolium|pistolio]] mortem sibi conscivit.

=== Mythi ===
[[Mythologia|Mythus]] dicit Adolfum Hitler mortem falsam reddidisse et ad [[America Australis|Americam Australem]] fugisse, corpore publico viso non suo, sed [[pupa]].

== Pelliculae ==
* [[1940]]: ''[[The Great Dictator]],'' satura a [[Carolinus Chaplin|Carolino Chaplin]] creata
* [[1973]]: ''[[Hitler: The Last Ten Days]]''
* [[1973]]: ''[[The Death of Adolf Hitler]]''
* [[1977]]: ''Hitler: Ein Film aus Deutschland'' ab [[Hans-Jürgen Syberberg]] facta, opus septem horarum in partes quattuor divisa
* [[1981]]: ''[[The Bunker (pellicula 1981)|The Bunker]]''
* [[1990]]: ''[[Europa, Europa]],'' in [[fabula]] vera condita pueri Iudaei Germanici qui se cum Hitler-Jugend coniunxit ne comprehenderetur
* [[1994]]: ''Fatherland,'' despectus opinabilis in Germaniam quasi anno [[1964]], si Hitler secundum bellum mundanum vicisset.
* [[1996]]: ''[[The Empty Mirror]],'' [[psychodrama]]
* [[1999]]: ''[[Moloch (pellicula)|Moloch]]''
* [[2002]]: [[Max (pellicula)|''Max'']]
* [[2003]]: ''[[Hitler: The Rise of Evil]]''
* [[2004]]: ''[[Der Untergang]]''
* [[2008]]: ''[[Valkyrie (pellicula)|Valkyrie]]''
* [[2008]]: ''Dr Freud Will See You Now Mr Hitler''

{{NexInt}}
* ''[[Anophthalmus hitleri]]''

== Notae ==
<references />

== Bibliographia ==
; Scripta et orationes Adolphi Hitler
* Hitler, Adolf. [[1942]]. ''The Speeches of Adolf Hitler, April 1922—August 1939,'' ed. Norman Hepburn Baynes. Londinii: Oxford University Press. ISBN 0-598-75893-3. {{Ling|Anglice}}
* Hitler, Adolf. [[1973]]. ''My New Order,'' ed. Raoul Jean Jacques Francois De Roussy De Sales. Octagon Books. ISBN 0-374-93918-7. {{Ling|Anglice}}
* Hitler, Adolf. [[1998]]. ''Mein Kampf.'' Mariner Books. ISBN 0-395-92503-7. {{Ling|Theodisce}}

; Eruditio
;; Vitae Adolphi Hitler
* Bullock, A. [[1962]]. ''Hitler: A Study in Tyranny.'' Penguin Books. ISBN 0-14-013564-2. {{Ling|Anglice}}
* Fest, Joachim C. ([[1973]]) [[2002]]. ''Hitler: Eine Biographie.'' Ed. secunda. Francofurti ad Moenum: Propyläen. {{Ling|Theodisce}}
* Fest, Joachim C. [[1974]]. ''Hitler.'' Novi Eboraci: Harcourt Trade Publishers. ISBN 0-7456-3918-6. {{Ling|Anglice}}
* Hant, Claus. [[2010]]. ''Young Hitler.'' Londinii: Quartet Books. ISBN 978-0-7043-7182-8. {{Ling|Anglice}}
* Joachimsthaler, Anton. [[1999]]. ''The Last Days of Hitler—The Legends—The Evidence—The Truth.'' Brockhampton Press, ISBN 1-86019-902-X. {{Ling|Anglice}}
* Kershaw, Ian. [[1999]]. ''Hitler: 1889–1936: Hubris.'' Novi Eboraci: W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-04671-0. {{Ling|Anglice}}
* Kershaw, Ian. [[2009]]. ''Hitler, 1936–1945: Nemesis.'' Novi Eboraci; Londinii: W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-32252-1. {{Ling|Anglice}}
* Payne, Robert. [[1990]]. ''The Life and Death of Adolf Hitler.'' Novi Eboraci: Hippocrene Books. ISBN 0-88029-402-7. {{Ling|Anglice}}
* Toland, John. [[1991]]. ''Adolf Hitler: The Definitive Biography.'' Doubleday. ISBN 0-385-42053-6. {{Ling|Anglice}}

;; Vitae et commentaria coaevorum
* Bloch, Michael. [[1992]]. ''Ribbentrop.'' Novi Eboraci: Crown Publishing. ISBN 0-517-59310-6. {{Ling|Anglice}}
* Butler, Ewan, et Gordon Young. [[1989]]. ''The Life and Death of Hermann Goering.'' David & Charles. ISBN 0-7153-9455-X. {{Ling|Anglice}}
* Görtemaker, Heike B. [[2010]]. ''Eva Braun: Leben mit Hitler.'' Monaci. {{Ling|Theodisce}}
* [[Albertus Speer|Speer, Albert]]. [[2003]]. ''Inside the Third Reich.'' Weidenfeld & Nicolson History. ISBN 1-84212-735-7. {{Ling|Anglice}}

;; Historia Germaniae et Socialismi Nationalis
* Bracher, Karl Dietrich. ''Die deutsche Diktatur: Entstehung, Struktur, Folgen des Nationalismus''. Francoforti, Berolini, Vindobonae: Ullstein. ISBN 3-548-35002-X
* Dollinger, Hans. [[1995]]. ''The Decline and Fall of Nazi Germany and Imperial Japan.'' Gramaercy. ISBN 0-517-12399-1. {{Ling|Anglice}}
* Fest, Joachim C. [[1970]]. ''The Face Of The Third Reich.'' Londinii: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 0-297-17949-7. {{Ling|Anglice}}
* Halperin, S. William. [[1946]], [[1965]]. ''Germany Tried Democracy: A Political History of the Reich from 1918 to 1933.'' Novi Eboraci: The Norton Library. ISBN 0-393-00280-2. {{Ling|Anglice}}
* Hildebrand, Klaus. [[1973]]. ''The Foreign Policy of the Third Reich.'' Londinii: Batsford. {{Ling|Anglice}}
* Overy, Richard. [[2005]]. ''The Dictators: Hitler's Germany, Stalin's Russia.'' Penguin Books. ISBN 0-393-02030-4. {{Ling|Anglice}}
* McRandle, James H. [[1965]]. ''The Track of the Wolf: Essays on National Socialism and Its Leader, Adolf Hitler.'' Evanston Illinoesiae: Northwestern University Press. {{Ling|Anglice}}
* Shirer, William L. [[1990]]. ''The Rise and Fall of the Third Reich.'' Editio retractata. Novi Eboraci: Simon & Schuster. ISBN 0-671-72868-7. {{Ling|Anglice}}
* Weinberg, Gerhard. [[1970]]. ''The Foreign Policy of Hitler's Germany: Diplomatic Revolution in Europe 1933–1936.'' Sicagi: University of Chicago Press. ISBN 0-226-88509-7. {{Ling|Anglice}}
* Weinberg, Gerhard. [[1980]]. ''The Foreign Policy of Hitler's Germany: Starting World War II.'' Sicagi: University of Chicago Press. ISBN 0-226-88511-9. {{Ling|Anglice}}

;; Specialia
* Carr, Jonathan. [[2010]]. ''Der Wagner-Clan.'' Francofurti ad Moenum {{Ling|Theodisce}}
* Carr, William. [[1972]]. ''Arms, Autarky and Aggression.'' Londinii: Edward Arnold. ISBN 978-0-7131-5668-3. {{Ling|Anglice}}
* Conway, John S. [[1968]]. ''The Nazi Persecution of the Churches 1933–45.'' ISBN 0-297-76315-6. {{Ling|Anglice}}
* Cornish, Kimberley. [[1999]]. ''The Jew of Linz: Hitler, Wittgenstein and Their Secret Battle for the Mind.'' ISBN 0-7126-7935-9. {{Ling|Anglice}}
* Crozier, Andrew. [[1988]]. ''Appeasement and Germany's Last Bid for Colonies.'' Londinii: Macmillan. ISBN 0-312-01546-1. {{Ling|Anglice}}
* Dawidowicz, Lucy. [[1976]]. ''A Holocaust Reader.'' Novi Eboraci: Behrman House. ISBN 0-87441-219-6. {{Ling|Anglice}}
* Dawidowicz, Lucy. [[1986]]. ''The War Against the Jews.'' Bantam Books. ISBN 0-87441-222-6. {{Ling|Anglice}}
* Dietzfelbinger, Eckart, et Gerhard Liedtke. [[2004]]. ''Nürnberg: Ort der Massen: Das Reichsparteitagsgelände: Vorgeschichte und schwieriges Erbe.'' {{Ling|Theodisce}}
* Doerr, Paul. [[1998]]. ''British Foreign Policy.'' Manchester: Manchester University Press. ISBN 0-7190-4672-6. {{Ling|Anglice}}
* Faensen, Hubert. [[2001]]. ''Hightech für Hitler: Die Hakeburg – Vom Forschungszentrum zur Kaderschmiede.'' {{Ling|Theodisce}}
* Haffner, Sebastian. [[1979]]. ''The Meaning of Hitler.'' Cantabrigiae Massachusettae: Harvard University Press. ISBN 0-674-55776-X. {{Ling|Anglice}}
* Hakim, Joy. [[1995]]. ''A History of Us: War, Peace and All That Jazz.'' Novi Eboraci: Oxford University Press. ISBN 0-19-509514-6. {{Ling|Anglice}}
* Hamann, Brigitte, et Thomas Thornton. [[1999]]. ''Hitler's Vienna: A Dictator's Apprenticeship.'' Oxford University Press. ISBN 0-19-512537-1. {{Ling|Anglice}}
* Kee, Robert. [[1988]]. ''Munich.'' Londinii: Hamish Hamilton. ISBN 0-241-12537-5. {{Ling|Anglice}}
* Keegan, John. [[1987]]. ''The Mask of Command: A Study of Generalship.'' Pimlico (Random House). ISBN 0-7126-6526-9. {{Ling|Anglice}}
* Keegan, John. [[1989]]. ''The Second World War.'' Glenfield Novae Zelandiae: Hutchinson. ISBN 0-681-97062-6. {{Ling|Anglice}}
* Kershaw, Ian. [[1980]]. ''Der Hitler-Mythos: Volksmeinung und Propaganda im Dritten Reich.'' Stuttgardiae. ISBN 3-421-01985-1. {{Ling|Theodisce}}
* Kershaw, Ian. [[2000]]. ''The Nazi Dictatorship: Problems and Perspectives of Interpretation.'' Ed. 4a. Londinii: Arnold. ISBN 0-340-76028-1. {{Ling|Anglice}}
* Kurowski, Franz. [[2005]]. ''The Brandenburger Commandos: Germany's Elite Warrior Spies in World War II.'' Mechanicsburg Pennsylvaniae: Stackpole Book. ISBN 978-0-8117-3250-5, ISBN 0-8117-3250-9. {{Ling|Anglice}}
* Langer, Walter C. [[1972]]. ''The Mind of Adolf Hitler.'' Novi Eboraci: Basic Books. ISBN 0-465-04620-7. {{Ling|Anglice}}
* Lewis, David. [[2003]]. ''The Man who invented Hitler.'' Hodder Headline. ISBN 0-7553-1148-5. {{Ling|Anglice}}
* Marrus, Michae. [[2000]]. ''The Holocaust in History.'' Toronti: Key Porter. ISBN 0-299-23404-5. {{Ling|Anglice}}
* Murray, Williamson. [[1984]]. ''The Change in the European Balance of Power.'' Princetoniae: Princeton University Press. ISBN 0-691-05413-4. {{Ling|Anglice}}
* Overy, Richard, et Andrew Wheatcroft. [[1989]]. ''The Road To War.'' Londinii: Macmillan. ISBN 0-14-028530-X. {{Ling|Anglice}}
* Rees, Laurence. [[1997]]. ''The Nazis: A Warning From History.'' Novi Eboraci: New Press. ISBN 0-563-38704-1. {{Ling|Anglice}}
* Rißmann, Michael. [[2001]]. ''Hitlers Gott: Vorsehungsglaube und Sendungsbewußtsein des deutschen Diktators.'' Turici et Monaci: Pendo. ISBN 3-85842-421-8. {{Ling|Theodisce}}
* Roberts, Andrew. [[1991]]. ''The Holy Fox.'' Londinii: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 0-297-81133-9. {{Ling|Anglice}}
* Robertson, E. M. [[1963]]. ''Hitler's Pre-War Policy and Military Plans.'' Londinii: Longmans. {{Ling|Anglice}}
* Röpke, Wilhelm. [[1946]]. ''The Solution to the German Problem.'' Noci Eboraci: G. P. Putnam's Sons. {{Ling|Anglice}}
* Rosenbaum, Ron [[1998]]. ''Explaining Hitler: The Search for the Origins of His Evil.'' Macmillan. ISBN 0-06-095339-X. {{Ling|Anglice}}
* Schütz, Erhard, et Eckhard Gruber. [[1996]]. ''Mythos Reichsautobahn: Bau und Inszenierung der 'Straßen des Führers' 1933–1941.'' ISBN 3-86153-117-8. {{Ling|Theodisce}}
* Steigmann-Gall, Richard. ''The Holy Reich: Nazi Conceptions of Christianity, 1919–1945.'' Cantabrigiae et Novi Eboraci: Cambridge University Press. ISBN 0-521-82371-4. {{Ling|Anglice}}
* Strob, Gerwin.[[2000]]. ''The Germanic Isle.'' Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0-521-78265-1. {{Ling|Anglice}}
* Tooze, Adam. [[2006]]. ''The Wages of Destruction.'' Novi Eboraci: Viking Press. ISBN 0-670-03826-1. {{Ling|Anglice}}
* Waite, Robert G. L. [[1993]]. ''The Psychopathic God: Adolf Hitler.'' Da Capo Press. ISBN 0-306-80514-6. {{Ling|Anglice}}
* Wheeler-Bennett, John. [[1967]]. ''The Nemesis of Power.'' Londinii: Macmillan. ISBN 1-4039-1812-0. {{Ling|Anglice}}
* Wiegrefe, Klaus. [[2007]]. [http://einestages.spiegel.de/static/topicalbumbackground/442/der_wahn_von_der_autobahn.html NS-Erbe: Der Wahn von der Autobahn.] ''Der Spiegel,'' 11 Octobris 2007. {{Ling|Theodisce}}

== Nexus externi ==
{{Fontes biographici}}
{{CommuniaCat|Adolf Hitler|Adolphum Hitler}}

{{Administri Imperii Defensionis Publicae (Germania)}}
{{Cancellarii Germaniae}}
{{Praesides Imperii Germanici (1919 - 1945)}}

{{Lifetime|1889|1945|Hitler, Adolphus}}
{{1000 paginae}}
{{Myrias|Homines}}
<!--en:Austrian criminals-->

[[Categoria:Administri Imperii Defensionis Publicae (Germania)]]
[[Categoria:Adolphus Hitler|!]]
[[Categoria:Auctores Holocausti]]
[[Categoria:Auctores Theodisci]]
[[Categoria:Secundum bellum mundanum]]
[[Categoria:Dictatores]]
[[Categoria:Cancellarii Germaniae]]
[[Categoria:De crimine quaesiti]]
[[Categoria:Fascismus in Germania]]
[[Categoria:Homines qui sibi mortem consciverunt]]
[[Categoria:Incolae Austriae]]
[[Categoria:Incolae Germaniae]]
[[Categoria:Legati Dietae Imperii Germaniae (Dictatura Nazista)]]
[[Categoria:Legati Dietae Imperii Germaniae (Res publica Vimariana)]]
[[Categoria:Participes primi belli mundani]]
[[Categoria:Praesides Germaniae]]
[[Categoria:Scriptores Austriae]]
[[Categoria:Scriptores Germaniae]]
[[Categoria:Vegetarismus]]