Gebruiker:Geertivp/Wikipedia training

Welkom in de cursus "Hoe schrijf ik artikels voor Wikipedia".

Deze cursus is in de eerste plaats gericht op beginnende gebruikers. De nadruk wordt gelegd op het hoe en hoe het kan, met enige toelichting over het waarom en waartoe.

Nuttige en sprekende voorbeelden worden tevens toegelicht, alsook enige aspecten van copyright.

Waar nodig wordt ingegaan op enkele geavanceerde technieken. Maar we gaan stapsgewijs...

Wikipedia staat niet op zichzelf. De Wikimedia Foundation heeft meerdere projecten.

Soms moeten we in deze cursus het principe van de kip en het ei toepassen. We vertellen dan niet alles op het moment zelf, maar verder in de les is de cirkel rond. Hoe meer je weet over Wikipedia(techniek) hoe meer je er van begrijpt... het is soms een beetje recursief...

(allemaal mannen... slechts 6% ~ 1:15 van de wikipedianen zijn vrouwen; hier staan nog maar 9 mannen...)

Over de cursus

Geert Van Pamel in Utrecht

Wie ben ik?
Wie zijn jullie?
Wat kennen jullie van Wikipedia?
Wat verwachten jullie van de cursus?
Vragen stellen: onmiddellijk, na ieder hoofdstuk, op het einde, na de cursus

Wikipedia

Wat is het?
Doelstellingen: verzamelen, beschikbaar maken en verspreiden van vrije kennis door een gemeenschap van gebruikers (vrijwilligers)
Wikipedia:Wat Wikipedia niet is
Wikipedia | Wikimedia | MediaWiki
Hoe is het ontstaan? Wiki | Ward Cunningham | Jimmy Wales | Larry Sanger
(Hypertext) technologie: LAMP | Wikisoftware | Wikitech

Start

Welkom op Wikipedia De vrije encyclopedie

Principes

Wikimedia België Iedereen betrekken bij vrije kennis

Wie doet wat?

Wikipedia wordt geschreven door vrijwilligers.
Met de hulp van andere vrijwilligers
en technische ondersteuning van de Foundation
en van vrijwillige giften

Kwaliteit en Onafhankelijkheid

De kwaliteit van de artikels wordt opgevolgd door moderatoren
De Foundation of de Chapters komen niet tussen in de inhoud

Uitgangspunten

	Wikipedia is een encyclopedie: het doel is zo veel mogelijk bestaande kennis zo nauwkeurig mogelijk te beschrijven. Informatie moet controleerbaar zijn aan de hand van reeds gepubliceerde bronnen.
	Wikipedia heeft een neutraal uitgangspunt. Wikipedia is niet bedoeld om standpunten te bevorderen, reclame te maken of bekendheid te krijgen. Geef zaken niet onevenredig veel aandacht.
	Wikipedia bevat vrije inhoud. De teksten op Wikipedia zijn vrij beschikbaar en vrij bewerkbaar, overeenkomstig de vrije licentie CC BY-SA. Wat je toevoegt aan Wikipedia staat automatisch onder deze licentie. Voeg geen teksten toe waar auteursrechten op rusten.
	Wees collegiaal. Respecteer iedereen die aan Wikipedia bijdraagt. Ga uit van goede wil. Blijf beleefd en kalm, ook als het er heet aan toe gaat. Overleg wanneer je ergens niet uit komt. Wees bereid je bijdragen toe te lichten.
	Wikipedia heeft geen harde regels. Wikipedia heeft richtlijnen, maar afwijkingen zijn mogelijk, indien aanvaard door de gemeenschap van gebruikers.

Handleiding

Aan de slag - Een user account

Principes Eén enkel user account Je bepaalt zelf je privacy

Anoniem editen mag; maar een geidentificeerde gebruiker mag meer...

Een account aanmaken; waarom dit belangrijk is?
Kies met zorg: uniek, overal zichtbaar, permanent
Je profiel: E-mail adres, hij/zij, signature, taal en andere voorkeuren
Geldig voor alle wikimedia sites

Je eigen home-pagina
Je eerste artikel... in (uw eigen) kladblok, zo kan het rustig rijpen
User pages, mijn bijdragen, eigen kladblok
Wikipedia:Welkom voor nieuwkomers
Je bent niet alleen: (online, offline) Wikipedia:Wikipedianen | Speciaal:Gebruikerslijst | Wikipedia:Moderator | Coaching

Een e-mail sturen
Iets op de overleg pagina schrijven

Jij wil een artikel schrijven?

Een artikel schrijven?

Jouw content

Wat interesseert jou?
Wat motiveert jou?
Wie ben je?
Welke opleiding heb je?
Ben je goed ter tale?
Kan je overweg met een computer?

In welke levensfase (student, gehuwd, kinderen, professioneel, gepensioneerd)
Heb je veel/weinig tijd?
Zoek je een nieuwe hobby, waarmee je nog iets bijleert?
Ben je sociaal? Of doe je het liever alleen?
Ben je minder mobiel?
Ben je leerkracht? Ook in de klas kan je taakjes geven: taal, groepswerk, aardrijkskunde,...

Heb je content? Tekst? Foto's? Multimedia
Ben je op vakantie geweest? Je kennisdomein | hobby?
Of verbeter je liever kleine fouten?
Of ben je een fotograaf? Michiel Hendryckx
Een beginnetje in het kladblok
Soms ontbreken evidente artikels, zoals tropische landbouw

Wikipedia:Relevantie | WP:NE

Voorbeelden

Volg je passie Gebruik je talenten Leer van anderen

Woorden wekken, voorbeelden strekken... je leert het meest van echte voorbeelden - bekijk ze maar:

Niets gaat verloren

Een ingebouwd Content management system

De volledige historiek van alle wijzigingen wordt bijgehouden, behalve bij misbruik, copyright, en aanverwante -problemen. Enkel een moderator kan content fysisch verwijderen. Hiervoor bestaan strikte richtlijnen.

Er is volledige openheid; als iets toch moet worden verwijderd blijft er toch nog een log over. In andere omstandigheden wordt een archief aangelegd (communicaties, discussies, overleg) → sub-pagina.

Problemen met content: schending van copyright, spam, vandalisme, edit-wars, eigenbelang, copywriters, of gewoon onoplettendheid.

Opzoeken

Mundaneum

Bezint eer ge begint (maar niet te lang)

Voor je een nieuw artikel schrijft, kijk even na of er al een (verwant) artikel bestaat.

Lemma - Het belang van een goede naam (voor een artikel)
Primair, enkelvoud
Ingebouwde zoekmachine, uitgebreid zoeken
Wat kies je: mazout, mazoet, diesel, stookolie, gasolie, gas oil, dieselbrandstof, aardolie, aardolieproducten
Langetermijnsparen (België)
Trefwoorden (categoriën); opwaardse, neerwaardse hiërarchie
Categoriën (top-down)
Naamruimten
Op voorvoegsel
Alle artikels; prefix, alfabetisch, case sensitief
Iedere pagina in een categorie, iedere categorie in een hogerliggende categorie
Gebruik Wikidata om te zoeken op alle talen
Vind je nog niets? Gebruik uitgebreid zoeken (click op vergrootglas)
Wikipedia:Zoekstrategieën | Categorie:Bibliotheekwezen
Google (gebruikt graag Wikipedia content; vanwege de structuur)

Wist je dat nieuwe updates van Wikipedia quasi-online worden geïndexeeerd door Google?

Structuur

Principes van (en) Information mapping:

Zorg dat iedereen je kan begrijpen:

Gebruik geen te moeilijke woorden
Schrijven voor een 16-jarige?
5±2
Structuur → automatische inhoudstafel
Culturele verschillen: (grootte van de) foto's, nazicht (controle op content), red links
Gebalanceerd - Less is more?
Gebruik een tabel eerder dan een lijst

Linken

MediaWiki

De kracht van Wikipedia zit hem in het linken van informatie

Naamgeving: kort, uniek, duidelijk, primair
Linken [[]]
[[]]en meervoud
Red links (sommigen zien dit niet graag)
Synonymen #REDIRECT [[]]
Artikels hernoemen; automatisch wordt een redirect aangemaakt
Logboeken
Navigatie; in artikel, bovenaan, Broodkruimelnavigatie (breadcrum)
{{Zie hoofdartikel|Tachtigjarige Oorlog}} Hoofdartikel
[[#Technieken|Technieken]] - Technieken
[[:Categorie:Wikimedia]] en [[:Categorie:Wikimedia|]] Wikimedia (let op voor de dubbele punt)

<gallery>
Zie ook
Externe links, met []
Bibliografie, Biografie, Literatuur, Boeken, Lijsten
{{Commonscat|Mollem}} Multimedia files in Commons | Wikimedia Commons
Bronnen, noten en/of referenties
Referenties
Navigatiebox (onderaan), Portaal
Categoriën Categorie:Alles (indexering; let op het : hier)
Geen dubbele paden in de hierarchie
Jouw artikel linken; wacht tot het stabiel is, dan in verschillende verwante artikels
Interwiki links; vroeger in body text, nu enkel via Wikidata
Wikidata (zeer interessant project)
Reasonator

Raadgevingen:

Controleer uw links; test ze door er op te clicken (middle mouse, open in new tab zodat je je eigen tekst in wording niet verliest)
Zorg er voor dat je geen redirect gebruikt; link naar de finale pagina
Geen externe links in body text (wel onder Externe links, Referenties)

Open vraag: kunnen we de link wikt:nl:tegenstrijdigheid - wikt:en:contradiction aanmaken in Wikidata? Wikidata bevat geen Wiktionary sectie...?

Opvolging

De kwaliteit van de artikels wordt gewaarborgd door:

Moderatoren
Ogenblikkelijk verwijderd of teruggedraaid: spam, vandalisme
Genomineerd (te kort, niet encyclopedisch, geen foto, verwarrend, niet ter zake)
Wikipedia:Wat je niet moet doen
Wikipedia:Geen persoonlijke aanvallen
Mijn artikel wordt verwijderd? Terugplaatsen
Overlegpagina (artikel, gebruiker)
Overleg
Mijn bijdragen
Bijdragen van andere gebruikers
Recente wijzigingen
Volglijst
Historiek van een artikel
Versiebeheer, verschillen tussen versies (enkel een administrator kan artikels verwijderen)
Artikels terugdraaien: (en) Raspberry Pi
Artikels hernoemen, samenvoegen, splitsen, verwijderen (eventueel via moderatorverzoek voor complexe operaties)
Bedanken; ja, we moedigen mekaar aan via een schouderklopje op afstand
Edit wars, (persoonlijke) conflicten, grove taal, frustratie
e-mail versturen
Publiceren in andere talen?
Een foto toevoegen; intern, extern
Kan ook op anderstalige wikipedia's; nee, je hoeft echt geen spaans te kennen...

Probleemartikels

Beginnetjes, (te) korte artikels
Te lange artikels
Overlappende artikels
Meervoudige redirects
Artikels zonder categorie
Categoriën zonder categorie
Meervoudige en overlappende categoriën
Content op verschillende plaatsen
Te veel rode linken
Een artikel zoner foto's
Spelfouten
Foutieve zinsconstructies
Omslachtig taalgebruik

Taalvarianten

Nederland/Vlaanderen; woorden verschillen: artikelen - artikels
Boer - Landbouwer - Agrariër; tevens verschil tussen Nederland/Vlaanderen: Agrariër (2009) Landbouwer (2013) Landbouwer (2105)

Technieken

Het geheel is meer dan de som van de onderdelen

Hulp

De tag editor

Gebruik het icon-menu boven het tekstveld.
Toon bewerking ter controle
Editeer mogelijks een sectie, heel handig voor lange artikels

Tag	Omschrijving
In de linker marge	= ; * # : spatie
Tabellen	{\| class="wikitable" \|+Titel !Hoofding \|- \|Cel\|\| \|} (tabellen) kan ook in tabellen en ook dit Gebruik style="text-align:right;" om numerieke cellen rechts uit te lijnen.
Andere tags	Kunnen vrij geplaatst worden. Voornamelijk [[]] [] {{}}
Paragraaf	Automatisch opvullen van paragrafen Lege lijn om een nieuwe paragraaf te starten Nieuwe lijnen (CR met visuele editor)
Code	HTML code CSS style sheets <!-- Commentaar telt voor een lege lijn-->

Controlemiddelen:

Toon bewerking ter controle
Wijzigingen bekijken, tijdens het editen
Pagina opslaan (omschrijf wat je hebt gewijzigd)
Geschiedenis, bekijk de omschrijving van de wijziging, verschillen tussen 2 versies bekijken
Bedanken (virtueel schouderklopje)

Vergeet niet de visuele editor

Wikimedia projecten

Wikipedia De vrije encyclopedie	WikiWoordenboek Het vrije woordenboek	Wikibooks Boeken en handleidingen	Wikinieuws Openbron-nieuws
Wikiquote Collectie van uitspraken	Wikisource Openbron-documenten	Wikispecies Gids der soorten	Wikiversity Vrije onderwijsprojecten
Wikivoyage Vrije, wereldwijde reisgids	Wikimedia Commons Vrije multimediabestanden	Wikidata Een vrije database	MediaWiki MediaWiki software
Meta-Wiki Wikimedia project managmenent	Incubator Nieuwe projecten	Wikimedia Labs Wikimedia Labs	Wikimedia Foundation De organisatie
Wikimedia Outreach Contact en samenwerking	Wikimania Jaarlijkse conferentie

Meer informatie: Wikimedia Commons | Wikidata | Wiktionary | Wikibooks

Bijdragen: Wikidata

Mobile

Voor diegenen die een tablet gebruiken:

https://nl.m.wikipedia.org | https://m.wikidata.org
Mini web brouwser voor m-site: Android app? Heb je het al geprobeerd? Zelfs editen werkt (vooral op een tablet...)
Je kan de m-site ook gebruiken op een laptop/notebook (om b.v. deze training te tonen op een projectiescherm)

Andere talen

Geen referenties naar andertalige pagina's in de tekst, tenzij misschien voor één enkele (en) referentie
Niet alle artikels bestaan in alle talen
Absoluut geen garantie op synchronisatie van content; iedere taal staat op zichzelf; andere klemtonen, zie Raspberry Pi
Vertalen is niet altijd goed: Gebruiker:Mathonius/Vrouwen en informatica maar wel OK is: Landbouwkunde
Gebruik Wikidata om taal-linken aan te maken
Google Translate om woorden op te zoeken...
of wikt:nl
Als je de taal niet goed kent: voeg afbeeldingen toe
Mogelijks content-conflicten tussen landen die een taal delen (verschil in cultuur/interesse).

Tools

Wikidata

OneNote (Windows)
Wikidata (Willy Verstraete)
Reasonator: https://tools.wmflabs.org/reasonator/?q=Q18691588&lang=nl (automatische content)
Interwiki links (via Wikidata of via prefix) voorbeeld: (en) Tru64 UNIX - code: {{en}}[[:en:Tru64 UNIX|]]
Embed Wikidata in Wikipedia: w:fr:Wikimédia Belgique

Voor gevorderden

Foto's, multimedia, en andere bestanden
Foto-gallerijen <gallery>
Nog meer over tabellen
Referenties (de ref-tag)
Sjablonen (Templates); automatiseren, gemeenschappelijke content (maar taalafhankelijk - jammer?)
- Tabel ...
- Lijst ...
- Infoboxes, b.v. Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Gent
- Gedeelde inhoud (overzichten, navigatie)
Categoriën (indexering; let op het : hier)
Help:Speciale tekens | W3Schools
Het oudste artikel
De oudste versie van een artikel

Het model van Wikipedia

Vaardigheden

Structuur
Neutraliteit
Nauwkeurigheid, zin voor details
Stijl
Taal (talen) - Nederlands - West-Vlams + 100en andere talen
Nieuwsgierig
Doe het, doorzettingsvermogen, incasseringsvermogen, inlevingsvermogen, empathie, dank u wel zeggen, vragen durven stellen

Gebruikers

Vrijwilligers
Man, jong, oud, ingenieur, onderwijzer, introvert, autodidact, bibliothecaris, autist?
(en) STEM: science, technology, engineering, and mathematics
Cultuur!
GLAM (Gallery, Library, Archives, Musea)
Vrouwen(onderwerpen) - Wikipedia:Wikiproject/Gendergap
Universiteiten? Scholen? Musea
De kroeg

Licenties

Atomium (miniatuur)

Free knowledge, vrije kennis, open source

CC BY-SA; dit impliceert dat commerciëel gebruikt toegelaten is - problemen met bijvoorbeeld Atomium
Auteursrechten, maar meer; herbruik: moet onder dezelfde licentie gebeuren
Geen origineel onderzoek; referenties!
Geen reklame, of zelfpromotie (schrijven voor bedrijven kan tricky zijn; bijvoorbeeld Dexia)
Onbetaalde bijdragen
Schrik niet: anderen mogen "alles" met jouw content doen!

Voorbeelden:

UniCat

Een nieuwe hobby?

Vrienden ontmoeten?
Lidmaatschap?
Bijeenkomsten?

In een ruimer kader

Het bestuur van Wikimedia België

Onderwijs

Humaniora: niet alles klakkeloos overnemen
Universiteiten: voor- en tegenstaanders; Wikiversity

Organisaties

wmbe:Wikimedia België | http:/www.wikimedia.be
wmnl:Wikimedia Nederland
wmf:Wikimedia Foundation | wmf:Our projects

Sponsoring

Geen sponsoring, geen advertenties. Individueel, ja (giften); bedrijven, nee (Wikimedia wil neutraal blijven). Toch is commerciëel gebruik toegelaten wegens de CC BY-SA licentie.

Activiteiten

Winnaar 2014 WLM BE
Het hoofdgebouw van de Hasard Cheratte steenkoolmijn in Luik

Wiki Loves Monuments
GLAM (Gallery, Library, Archives, Musea)
Editathons, schrijfwedstrijden

Andere verenigingen

Instellingen

Groeperingen

LinkedIn

Rondvraag

Wat met Wikipedia voor blinden?

Zie ook

Boeken