Toscaanse orde: verschil tussen versies
k spatie |
aanvulling volgens Engels lemma |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Afbeelding:PalladioTuscan.jpg|thumb|right|De Toscaanse orde in [[Andrea Palladio]]'s ''Quattro Libri di Architettura,'' 1570]] |
|||
De '''Toscaanse''' of '''Tuskische [[Zuil (bouwkunde)|zuilenorde]''' is ontstaan in de [[Romeinse architectuur]] en vormt een versimpelde versie van de [[Romeins-Dorische orde]]. |
De '''Toscaanse''' of '''Tuskische [[Zuil (bouwkunde)|zuilenorde]]''' is ontstaan in de [[Romeinse architectuur]] en vormt een versimpelde versie van de [[Romeins-Dorische orde]]. |
||
==Uiterlijk== |
|||
De Toscaanse zuilen zijn gemakkelijk te herkennen aan hun gladde vorm, daar ze nooit [[Cannelure|gecanneleerd]] zijn, in tegenstelling tot de zuilen van de Dorische orde. |
De Toscaanse zuilen zijn gemakkelijk te herkennen aan hun gladde vorm, daar ze nooit [[Cannelure|gecanneleerd]] zijn, in tegenstelling tot de zuilen van de Dorische orde. |
||
Het eenvoudige [[basement (zuil)|basement]] bestaat uit een plint (voetplaat) en een [[Torus (architectuur)|torus]] (afgeronde plaat) waarop de zuil rust. |
Het eenvoudige [[basement (zuil)|basement]] bestaat uit een plint (voetplaat) en een [[Torus (architectuur)|torus]] (afgeronde plaat) waarop de zuil rust. |
||
Anders dan het Dorische [[entablement]] heeft de Tuskische orde geen versierd [[Fries (bouwkunst)|fries]] en zijn de onderdelen van het kapiteel, [[echinus]] en [[Abacus (architectuur)|abacus]] slechts van een eenvoudig profiel |
Anders dan het Dorische [[entablement]] heeft de Tuskische orde geen versierd [[Fries (bouwkunst)|fries]] en zijn de onderdelen van het kapiteel, [[echinus]] en [[Abacus (architectuur)|abacus]] slechts voorzien van een eenvoudig profiel. |
||
Hoewel de orde qua eenvoud op de Dorische lijkt, volgt de orde wat betreft zijn algehele verhoudingen en zijn intercolumnia de Ionische orde {{feit}}. |
|||
==Geschiedenis== |
|||
De precieze plaats van de Toscaanse orde binnen de canon van de klassieke architectuur is een punt van discussie. |
|||
De Toscaanse orde werd pas in de zestiende eeuw vastgelegd door Italiaanse architectuurtheoretici. De vijf orden, waaronder de Toscaanse, werden nauwkeurig beschreven door [[Sebastiano Serlio]] in zijn architectuurtractaat (1537-1551). Ook [[Andrea Palladio]] heeft de orde beschreven en uitgetekend. |
|||
Deze schrijvers beschouwden de Toscaanse orde als een oudere, primitieve Italische architectonische vorm die zelfs ouder was dan de Grieks-Dorische en de Ionische ordes. Als bewijs hiervoor wezen ze op verscheidene historische voorbeelden die in hun tijd nog bestonden. |
|||
Tot op de dag van vandaag bestaat er echter discussie over de relatieve leeftijd van de Toscaanse orde. |
|||
==Toepassing== |
|||
Wegens zijn eenvoud en gestrengheid vond men de Toscaanse orde sinds de renaissance bij uitstek geschikt voor militaire architectuur, opslagplaatsen en pakhuizen, wanneer er tenminste aandacht werd besteed aan de architectuur. |
|||
Wanneer de Toscaanse orde wordt toegepast bij een bouwwerk met een stapeling van orden mag zij volgens de klassieke regels alleen als de onderste orde worden toegepast. |
|||
Omdat de Toscaanse orde relatief eenvoudig door een timmerman te maken is met standaardgereedschap, zonder hulp van een beeldhouwer ging zij deel uitmaken van de inheemse [[Georgian style]]-architectuur in [[Groot Brittannië]] en de [[Verenigde Staten]]. |
|||
[[Categorie:Zuil]] |
[[Categorie:Zuil]] |
||
Versie van 25 nov 2008 22:18
De Toscaanse of Tuskische zuilenorde is ontstaan in de Romeinse architectuur en vormt een versimpelde versie van de Romeins-Dorische orde.
Uiterlijk
De Toscaanse zuilen zijn gemakkelijk te herkennen aan hun gladde vorm, daar ze nooit gecanneleerd zijn, in tegenstelling tot de zuilen van de Dorische orde.
Het eenvoudige basement bestaat uit een plint (voetplaat) en een torus (afgeronde plaat) waarop de zuil rust.
Anders dan het Dorische entablement heeft de Tuskische orde geen versierd fries en zijn de onderdelen van het kapiteel, echinus en abacus slechts voorzien van een eenvoudig profiel.
Hoewel de orde qua eenvoud op de Dorische lijkt, volgt de orde wat betreft zijn algehele verhoudingen en zijn intercolumnia de Ionische orde [bron?].
Geschiedenis
De precieze plaats van de Toscaanse orde binnen de canon van de klassieke architectuur is een punt van discussie.
De Toscaanse orde werd pas in de zestiende eeuw vastgelegd door Italiaanse architectuurtheoretici. De vijf orden, waaronder de Toscaanse, werden nauwkeurig beschreven door Sebastiano Serlio in zijn architectuurtractaat (1537-1551). Ook Andrea Palladio heeft de orde beschreven en uitgetekend.
Deze schrijvers beschouwden de Toscaanse orde als een oudere, primitieve Italische architectonische vorm die zelfs ouder was dan de Grieks-Dorische en de Ionische ordes. Als bewijs hiervoor wezen ze op verscheidene historische voorbeelden die in hun tijd nog bestonden.
Tot op de dag van vandaag bestaat er echter discussie over de relatieve leeftijd van de Toscaanse orde.
Toepassing
Wegens zijn eenvoud en gestrengheid vond men de Toscaanse orde sinds de renaissance bij uitstek geschikt voor militaire architectuur, opslagplaatsen en pakhuizen, wanneer er tenminste aandacht werd besteed aan de architectuur.
Wanneer de Toscaanse orde wordt toegepast bij een bouwwerk met een stapeling van orden mag zij volgens de klassieke regels alleen als de onderste orde worden toegepast.
Omdat de Toscaanse orde relatief eenvoudig door een timmerman te maken is met standaardgereedschap, zonder hulp van een beeldhouwer ging zij deel uitmaken van de inheemse Georgian style-architectuur in Groot Brittannië en de Verenigde Staten.