Lavabo

Lavabo uit de 13e of 14e eeuw, in een nis van een kerk in de Calvados (Frankrijk)

Een lavabo (Latijn voor "ik zal wassen") is een middeleeuwse pot die gebruikt werd voor het wassen van de handen voor een belangrijk maal.

Dagelijks leven

In Vlaanderen, net zoals in Frankrijk, verwijst de term vandaag de dag naar een wasbak of wastafel met stromend water. In Nederland is het woord in het dagelijks taalgebruik in onbruik geraakt.

Handwassing in de H. Mis

Lavabo is ook een andere naam voor het ritueel van de handwassing tijdens de H. Mis. Hierbij reciteert de priester Psalm 26 : "Lavabo inter innocentes manus meas, et circumdabo altare tuum, Domine." (Mis van Paus Pius V) of Psalm 51: "Lava me, Domine, ab iniquitate mea, et a peccato meo munda me." (Mis van Paus Paulus VI).

19e-eeuwse lavaboschaal met lavabokan uit de kathedraal van Trier

Bij de handenwassing wordt een lavabokan en een lavaboschaal gebruikt. Na de wassing droogt de priester zijn handen met het lavabodoekje. In middeleeuwse kerken bevindt zich vaak een nis in de muur van het koor (piscina) met een uitgang naar buiten. De priester goot het water van de wassing in de piscina, zodat het op het kerkhof stroomde.

In een klooster of in de sacristie

Lavabo in de sacristie van de kerk van Bergern im Dunkelsteinerwald (Oostenrijk)

De lavabo is ook de inrichting voor het wassen van de handen in een klooster of sacristie. Andere benamingen zijn lavacrum of lavatorium. In de middeleeuwse kloosters, in het bijzonder bij de cisterciënzers, is de lavabo gewoonlijk een apart, rond of zeshoekig gebouwtje, gelegen tegenover de ingang van de refter.

Zie ook

• Aquamanile

Mediabestanden

Zie de categorie Lavabos van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.