Andrej Belyj

Andrej Belyj
Verkeleg namn	Boris Bugajev
Pseudonym	Андрей Белый
Statsborgarskap	Det russiske imperiet, Sovjetunionen, Den russiske sosialistiske føderative sovjetrepublikken
Fødd	14. oktober 1880 Moskva
Død	8. januar 1934 (53 år) Moskva
Yrke	lyrikar, skribent, sjølvbiograf, skodespelforfattar, litteraturkritikar, science fiction-forfattar, filosof, kritikar, Стиховедение, illustratør, romanforfattar
Sjanger	dikt
Religion	Ortodoks kristendom
Far	Nikolai Bugaev
Ektefelle	Assja Turgenieff
Andrej Belyj på Commons

Leon Bakst: Andrej Belyj, 1905

Andrej Belyj (26. oktober 1880–8. januar 1934), psevdonym for Boris Bugajev, var ein russisk poet og romanforfattar, som vert rekna som ein av dei fremste russiske symbolistane. Belyj var son til ein matematikar og studerte sjølv matematikk.

Liv og gjerning

Gjennom sine tekstar prøvde Belyj å fornye den russiske litteraturen. Han søkte ei tilnærming mot musikken, som for han var den fremste kunstarten. Han arbeidde til dømes med gjentakande motiv og uttrykk, og interesserte seg mykje for klangen i språklyden.

Koplinga til musikken kjem klart fram i titlane til Belyjs tidlege dikt. Han kalla dei for symfoniar: Den første symfonien (også kalla Den nordiske symfonien) (1904), Den andre symfonien (1902), Den tredje symfonien (1905) og Den fjerde symfonien (1908).

Som romanforfattar merkar Belyj seg ut med romanen Sølvdua (1909), Petersburg (skriven 1913-14, utgjeven 1916) og Kotik Letajev (1917). I romanane legg Belyj for dagen stor interesse for kristen mystisisme og antroposofi. Dei tek opp spørsmålet om Russlands identitet som kløyvd mellom aust og vest. Petersburg, som handlar om ein revolusjonær senatorson som får i oppdrag å sprenge far sin i lufta, kan sjåast som ein allegori over revolusjonshandlingane i Russland anno 1905. Stilistisk har romanen vore jamført med James Joyce sin roman Ulysses.

• Andrej Belyj-prisen er ein litterær pris innstifta i 1978.

Verk på norsk

• Petersburg. 2001
• Sølvduen. 2008

Litteratur

• Lillian Jorunn Helle:Andrej Belyjs roman "Peterburg": et hovedverk innenfor den russiske symbolismens prosa. 1981
• Lillian Jorunn Helle:Estetikk og verdensanskuelse i den russiske symbolismen: en studie av Andrej Belyjs symbolistiske prosjekt. 1992

• Denne artikkelen bygger på «Andrej Belyj» frå Wikipedia på svensk, den 4. januar 2011.