Michał Scipio del Campo
Michał Scipio del Campo (ur. 26 stycznia 1887 w Rajkach pod Berdyczowem, zm. 7 marca 1984 w Katowicach) – polski lotnik, inżynier metalurg i termodynamik, nestor polskiego lotnictwa.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 stycznia 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 marca 1984 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytuj
Urodził się 26 stycznia 1887 w Rajkach pod Berdyczowem, w ziemiańskiej rodzinie Tadeusza (ur. 1846) i Józefy z Górskich. Ukończył gimnazjum realne w Kijowie i zdał w 1904 maturę. Studiował metalurgię na Politechnice w Sankt Petersburgu. Po roku studiów wyjechał do Francji. Odbył roczną służbę wojskową w 2 Konno-Górskim Dywizjonie armii rosyjskiej, uzyskał stopień chorążego rezerwy. W 1908 ukończył politechnikę w Lille[1] i uzyskał dyplom inżyniera mechanika w specjalności budowy maszyn. Z lotnictwem związał się około 1905 roku, w 1906 wykonał swój pierwszy lot balonem wolnym[2], w lipcu 1910 uzyskał Dyplom Pilota nr 210 (Aeroklub Francuski). 13 sierpnia 1911 roku na samolocie Etrich Taube (jako pierwszy Polak) odbył lot nad Warszawą, nieświadomie łamiąc oficjalny policyjny zakaz[3]. Lot ten trwał 18 minut na trasie lotnisko mokotowskie wzdłuż ul. Marszałkowskiej nad Ogród Saski, dalej krąg nad Starym Miastem i Zamkiem Królewskim, powrót na Pole Mokotowskie trasą wzdłuż Traktu Królewskiego i Al. Jerozolimskich.
25 września 1911 roku oblatał pierwszy całkowicie polski samolot skonstruowany przez Czesława Zbierańskiego i Stanisława Cywińskiego, zbudowany w warsztatach „Awiaty”. 26 września 1911 r. podjął próbę przelotu na trasie Warszawa – Petersburg na samolocie Farman VII, który miał być zademonstrowany rosyjskim władzom wojskowym. Przelot nie powiódł się na skutek katastrofy w okolicach Ostrowi Mazowieckiej[4]. Udał się natomiast jego lot na trasie Petersburg - Moskwa. Był instruktorem szkoły pilotażu w towarzystwie „Awiata” w Warszawie w 1911, oblatywaczem w Moskwie i Kijowie.
W 1912 ożenił się. Do roku 1914 wykonywał wiele lotów pokazowych na różnych samolotach, głównie na terenach ówczesnej Rosji, m.in. nad Częstochową. Następnie latał Austro-Węgrzech: we Lwowie, w Tarnowie i Jaremczu, startując w tym ostatnim z małej łąki nad urwistym brzegiem Prutu, a także w Koszycach, Marmarosz-Sziget i Nagykároly. 13 października 1912 r., w drodze ze Lwowa do Wiednia, zatrzymał się w Bielsku na Śląsku Cieszyńskim, gdzie dał pokaz lotu na rzecz Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego. Startując dwukrotnie z boiska przy ul. Kolejowej dokonał na "aeroplanie systemu Blériota" dwóch przelotów nad Bielskiem i sąsiednimi miastami Białą i Lipnikiem (podczas drugiego lądowania złamał skrzydło w maszynie)[5]. Brał udział w mityngu lotniczym w 1914 w Carskim Siole wraz z Jankowskim i Lerchem.
Wybuch I wojny światowej zastał go z żoną w Paryżu. Podczas próby przejazdu do Rosji został zatrzymany na terenie Niemiec i internowany w Sassnitz na wyspie Rugii. Po kilku tygodniach uciekł stamtąd na szwedzkim statku i zamieszkał wraz z żoną w Sztokholmie. W tym czasie uzupełnił studia w Norwegii, po czym podjął pracę w szwedzkim koncernie jako inżynier termotechnik, specjalista budowy pieców przemysłowych. Po zakończeniu wojny objął kierownictwo biura koncernu w Berlinie, po czym kierował jego oddziałami w Mediolanie (1920–1923), Paryżu (1923–1926) i Rio de Janeiro (1926–1932).
W 1932 wrócił do Polski. Mieszkał po części w majątku rodzinnym na wsi, a częściowo w Warszawie, gdzie spędził lata okupacji i przeżył powstanie warszawskie. W 1945 przeniósł się na stałe do Katowic, gdzie pracował jako inżynier termodynamik przy budowie pieców metalurgicznych na czele własnego biura konstrukcyjnego.
W 1952 przeszedł na emeryturę, znając biegle dwanaście języków (rosyjski, angielski, francuski, niemiecki, włoski, hiszpański, portugalski, duński, szwedzki, norweski) zdał egzaminy państwowe i został tłumaczem przysięgłym. Od 1956 znany z działalności społecznej w środowisku lotniczym jako działacz Aeroklubu Śląskiego w Katowicach. Często był widywany na katowickim lotnisku Muchowiec[6].
Wystąpił w filmie Warszawskie skrzydła oraz w filmowym serialu telewizyjnym Polskie skrzydła.
Był mężem Ludwiki Hirschmann (zm. 1955)[7].
Zmarł w Katowicach. Został pochowany z honorami jako nestor światowego lotnictwa 12 marca 1984 na na cmentarzu ewangelickim przy ul. Francuskiej (sektor 10-1-1)[8]. W pogrzebie wzięli udział m.in. I sekretarz KW PZPR w Katowicach Bogumił Ferensztajn, wojewoda katowicki gen. dyw. pil. Roman Paszkowski, szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Katowicach gen. bryg. Jan Łazarczyk oraz prezes Aeroklubu PRL gen. bryg. pil. Władysław Hermaszewski, który przemówił w imieniu lotników.[9].
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1982)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1977)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1962)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1958)
- Złoty Medal Aeroklubu PRL (1981)
- odznaka Zasłużony Działacz Lotnictwa Sportowego (1966)
- Złota Odznaka Zasłużony w Rozwoju Województwa Katowickiego (1967)
Upamiętnienie
edytujJest uważany za jednego z trzech pierwszych rosyjskich pilotów, których nazwiska umieszczone są na tablicy honorowej w domu lotnika w Petersburgu.
Jest patronem ulicy w Katowicach.
Przypisy
edytuj- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 273. [dostęp 2021-09-28].
- ↑ Michał Scipio del Campo. „Skrzydlata Polska”. 05/1977, s. 18, 30 stycznia 1977. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności.
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2021-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
- ↑ Michał Scipio del Campo: W warszawskiej „Awiacie”. „Skrzydlata Polska”. 05/1977, s. 18-19, 30 stycznia 1977. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności.
- ↑ Drost Jacek: Uwaga, jutro hrabia del Campo Scipio poleci nad Bielskiem i Białą, [w:] „Dziennik Zachodni”, 2012-10-12.
- ↑ Twaróg Marek: Prawdziwy król przestworzy, [w:] „Dziennik Zachodni” nr 22, 2007-01-26.
- ↑ Michał Scipio del Campo h. wł. [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2021-09-28].
- ↑ Cmentarz parafialny w Katowicach - wyszukiwarka osób pochowanych [online], katowiceewangelicki.grobonet.com [dostęp 2021-09-28].
- ↑ Ostatnia droga Michała Scipio del Campo, "Trybuna Robotnicza", nr 62, 13 marca 1984, s. 2.
- ↑ Scipio del Campo Michał [online], www.samolotypolskie.pl [dostęp 2021-09-28].
Bibliografia
edytuj- Jerzy R. Konieczny, Tadeusz Malinowski: Mała encyklopedia lotników polskich, tom II, WKiŁ 1988, s.106–112.
- Jerzy Jędrzejewski: Polscy piloci doświadczalni, Biblioteka Historyczna Instytutu Lotnictwa 2014.