Wikipedia

Most

budowla służąca do przeprowadzania drogi komunikacyjnej nad przeszkodą wodną, składająca się z przęseł opartych za pośrednictwem łożysk na podporach (filarach, przyczółkach)
Ten artykuł dotyczy konstrukcji architektonicznej. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Wikipedia:Weryfikowalność
Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji.
Uwagi: Tabela „najdłuższe mosty w trakcie swej budowy” zawiera przemieszane długości całkowite mostów i długości ich najdłuższych przęseł. Dane należy ujednolicić..
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Most – rodzaj przeprawy w postaci budowli inżynierskiej, której konstrukcja pozwala na pokonanie przeszkody wodnej lub lądowej[1] skonstruowana w taki sposób, że pod nią pozostaje wolna przestrzeń (w odróżnieniu od nasypu). Przęsłem mostu nazywa się element konstrukcyjny łączący dwie podpory lub przestrzeń między nimi.

Most podwieszony (wantowy). Most Solidarności w Płocku przez Wisłę. Największy i najdłuższy most w Polsce o rekordowej rozpiętości najdłuższego przęsła – 375 metrów.
Most łukowy. Römerbrücke w Trewirze
Most żeliwny
(pierwszy na świecie)
nad rzeką Severn, Anglia
Most wiszący. Clifton Bridge nad rzeką Avon
Most linowy. Tanise-Totsukawa w Japonii
Most zwodzony w ’s-Hertogenbosch
Most wspornikowy w Quebecu
Pierwszy na świecie stalowy most spawany w Maurzycach przez Słudwię

Mosty dzieli się na[2]:

  • przepusty – budowle mostowe prowadzone przez nasypy (według innych definicji są to niewielkie mosty do rozpiętości 2-3 metrów)[3]
  • mosty rzeczne – nad przeszkodami wodnymi (rzeki, jeziora, zatoki, morskie cieśniny itp.), popularnie zwane mostami[4][5]
  • mosty inundacyjne (zalewowe) – przęsła lub mosty nad terenami zalewowymi
  • wiadukty – nad suchymi przeszkodami (doliny, wąwozy), również nad drogowymi i kolejowymi trasami komunikacyjnymi
  • estakady – nad terenami zabudowanymi.

Klasyfikacja mostów

edytuj

Ze względu na rodzaj drogi prowadzonej po moście dzielone są one następująco:

  • drogowe – przez most prowadzony jest ruch komunikacji samochodowej
  • kolejowe – przez most prowadzona jest trasa kolejowa
  • wodne (akwedukty) – przez most prowadzony jest kanał wodny, bądź grawitacyjnie strumień wody
  • mosty przemysłowe (suwnice, mosty przeładunkowe)
  • kładki piesze – dla ruchu pieszego (szczególnym przypadkiem kładek są żywe mosty)

Ze względu na charakter ustroju nośnego:

  • stałe
  • ruchome (obrotowe, przesuwne, podnoszone, klapowe)

Ze względu na rodzaj materiału:

Można spotkać rozwiązania, w których podpory wykonane są z innego tworzywa niż przęsła, np. stalowe przęsła na filarach z cegły (most stalowo-ceglany).

Z uwagi na liczbę przęseł można wyróżnić mosty jedno-, dwu-, lub wieloprzęsłowe.

W zależności od konstrukcji pomostu wyróżnia się mosty płytowe, belkowe, skrzynkowe, a także sklepione, łukowe i kratowe.

Z uwagi na sposób podparcia przęsła mosty dzielone są na: wolnopodparte, wspornikowe, łukowe, wantowe i wiszące, o przęsłach stałych lub ruchowych (mosty zwodzone, obrotowe, uchylne i przetaczane).

Most podwieszony (most wantowy) – to most o płycie przęsła zawieszonej na cięgnach mocowanych na wieżach zwanych również pylonami. Przykładem takiego mostu jest największy i najdłuższy most w Polsce – Most Solidarności w Płocku przez Wisłę o rekordowej rozpiętości najdłuższego przęsła – 375 metrów, będącego najdłuższym przęsłem w Polsce i tej części Europy. Długość mostu głównego (podwieszonego) wynosi 615 metrów, natomiast długość całkowita mostu to 1712 metrów.

Most wiszący – płyta przęsła zawieszona jest na cięgnach (kablach) mocowanych na podporach, lub na wieżach zwanych podobnie jak w moście wantowym pylonami. Przykładami mostu wiszącego są:

Most obrotowy – najciekawszymi przykładami są: most drogowy w Giżycku z 1898 lub wąskotorowy most w Rybinie na szlaku Żuławskiej Kolei Dojazdowej – oba o przęsłach obracanych ręcznie (przez jednego człowieka) w poziomie. W Szczecinie nad Regalicą znajduje się jedyny w Polsce czynny kolejowy most zwodzony.

Najstarsze (i czasem spotykane do dnia dzisiejszego) rozwiązania mostów to mosty wiszące zbudowane z lian, lin z ewentualnym wypełnieniem kłodami. Dużym osiągnięciem inżynierskim była zbudowana w V w. p.n.e. przeprawa pontonowa przez Bosfor (zbudowana na polecenie Dariusza I). Największy rozwój budownictwa mostowego miał miejsce w okresie cesarstwa rzymskiego. Do ważniejszych przykładów konstrukcji z tego czasu należy Most Trajana nad rzeką Dunaj z 104 r. W okresie średniowiecza nie powstawały zbyt ciekawe przykłady tego typu rozwiązań. Wyjątkiem jest Most Karola postawiony w Pradze w 1357. Dopiero w XVIII w. powstały kolejne ciekawe rozwiązania inżynierskie. Należy do nich pierwszy na świecie most żeliwny z 1779 r. nad rzeką Severn w Anglii, w 1874 r. w USA zbudowano pierwszy duży most stalowy, a w 1875 r. we Francji został zbudowany pierwszy most żelbetowy.

Konstrukcja

edytuj
 
Most Çanakkale 1915 – najdłuższy most wiszący na świecie

Podstawowymi elementami konstrukcji mostu są filary, na których za pośrednictwem łożysk mostowych opierają się przęsła. Skrajne podpory noszą nazwę przyczółków. W dawnych mostach drewniane filary znajdujące się w wodzie były chronione przed naporem kry przez izbice.

Pierwszym na świecie mostem z materiałów innych niż drewno i kamień jest most Iron Bridge wykonany w 1779 z elementów z lanego żeliwa, otwarty do eksploatacji 1 stycznia 1781 roku w Ironbridge w Shropshire w Anglii. Skonstruowany on został tak samo, jak do tamtych czasów budowano mosty drewniane: elementy mostu łączono ze sobą na wpusty i kliny, nie używając żadnych później powszechnie w takich konstrukcjach stosowanych elementów jak śruby i nity. Szczeliny uszczelniano blachą ołowianą. Ruch drogowy na tym moście wstrzymano dopiero w roku 1934 i to wcale nie dlatego, że żeliwo w nim popękało lub skorodowało, a dlatego, że skarpy wąwozu doliny rzeki Severn, nad którą został przeprowadzony, ulegały systematycznemu osuwaniu się i zbliżały się do siebie na tyle, że most się poważnie odkształcił. Mimo to stoi bez żadnych uszkodzeń do dziś.

Najwyższe mosty (odległość od zwierciadła wody)[7]

edytuj
Lp. Zdjęcie Most Miejsce Rok budowy Wysokość [m]
1   Beipanjiang (Duge)   Chiny 2016 565
2   Siduhe   Chiny 2009 496
3   Baluarte   Meksyk 2012 403
4   Hegigio Gorge Pipeline   Papua-Nowa Gwinea 2005 393
5   Ba Lin He   Chiny 2009 370
6   Beipanjiang 2003   Chiny 2003 366
7   Aizhai   Chiny 2012 336
8   Liuchonghe   Chiny 2012 336
9   Beipanjiang 2009   Chiny 2009 318
10   Liuguanghe   Chiny 2001 297
11   Most nad Zhijinghe   Chiny 2009 294
12   Royal Gorge   Stany Zjednoczone 1929 291

Mosty o najdłuższych przęsłach w Polsce

edytuj
Zasugerowano, aby wydzielić z tego artykułu informacje nt. mostów o najdłuższych przęsłach w Polsce do artykułu Mosty w Polsce.  (dyskusja)
Mosty o najdłuższych przęsłach w Polsce[8]
Lp. Obraz Nazwa Lokalizacja Przeszkoda Rodzaj konstrukcji Materiał konstrukcji Rok oddania do użytku Rozpiętość całkowita obiektu [m] Rozpiętość najdłuższego przęsła [m]
1.   Most Solidarności Płock Wisła podwieszony stal,
2 pylony – stal		 2007 615,0 375,0
2.   Most im. gen. E. Zawackiej Toruń Wisła łukowy stal,
2 łuki – stal		 2013-12-07 7 grudnia 2013(dts) 540,0 270,0
3.   Most Rędziński Wrocław Odra,
Wyspa Rędzińska		 podwieszony beton,
1 pylon – beton		 2011 612,0 256,0
4.   Most Siekierkowski Warszawa Wisła podwieszony konstrukcja zespolona,
2 pylony – beton		 2002 500,0 250,0
5.   Most Tadeusza Mazowieckiego Rzeszów Wisłok, zbiornik bezpieczeństwa PGE EC Rzeszów podwieszony konstrukcja zespolona,
1 pylon – beton		 2015 482[9] 240[10]
6.   Most III Tysiąclecia im. Jana Pawła II Gdańsk Martwa Wisła podwieszony konstrukcja zespolona,
1 pylon – beton		 2001 380,0 230,0
7.   Most im. Jana Pawła II Puławy Wisła łukowy konstrukcja zespolona,
1 łuk – stal		 2008 1038,2 212,0
8. Most na drodze krajowej DK16 pod Ostródą Lesiak Ostródzki Rynna polodowcowa jeziora Morliny extradosed beton,
3 pylony – beton		 2017 677,0[11] 206,0
9.   Most pod Kwidzynem Korzeniewo – Opalenie
(Województwo pomorskie)		 Wisła extradosed beton,
3 pylony – beton		 2013 808,4 204,0
10.   Most im. kardynała Franciszka Macharskiego w Krakowie Kraków Wisła podwieszony beton,
4 pylony – beton		 2017[12] 706,0[13] 200,0
11. Most przez Dunajec w Kurowie Kurów (powiat nowosądecki) Dunajec extradosed beton,
3 pylony – beton 		2021[14] 602,0[14] 200,0[15]
12. Most Niepodległości Ostróda Kanał Pauzeński łukowy konstrukcja zespolona,
1 łuk – stal		 2018[16] 340,0[17] 200,0
13.   Most nad Dunajcem koło Tarnowa Ostrów, Kępa Bogumiłowicka, Tarnów Dunajec belkowy beton 2024 815,6[18] 185,0
14.   Most Świętokrzyski Warszawa Wisła podwieszony konstrukcja zespolona,
1 pylon – beton		 2000 430,0 180,0
15.   Most w Rozgartach Rozgarty k/Grudziądza Wisła belkowy beton 2011 400,0 180,0
16.   Most Anny Jagiellonki Warszawa Wisła belkowy beton 2020 535,5[19] 176,0[20]
17.   Most Kotlarski Kraków Wisła łukowy stal,
1 łuk – stal		 2001 166,6 166,0
18. Most im. Józefa Piłsudskiego Nowy Sącz Dunajec łukowy konstrukcja zespolona,
2 łuki – stal		 2019 333,40 165,0[21]
19.   Most w Wolinie Wolin Cieśnina Dziwna łukowy konstrukcja zespolona,
1 łuk – stal		 2003 664,45 165,0
20.   Most Marii Skłodowskiej-Curie Warszawa Wisła belkowy konstrukcja zespolona 2012 795,0 160,0
21.   Most Milenijny Wrocław Odra,
Zatoka przystani rzecznej –
Zimowisko Osobowice		 podwieszony beton,
2 pylony – beton		 2004 923,5 153,0
22.   Estakada Generała Stanisława Maczka Skomielna Biała Obniżenie terenu belkowy beton 2019 992,0[22] 140,0[23]
23.   Most autostradowy w Mszanie Mszana Potok Kolejówka, łącznica autostrady, dolina extradosed beton; głowice słupów – stal 2014 402,5 130,0
24.   Most Brama Przemyska Przemyśl San podwieszony konstrukcja zespolona,
1 pylon – beton		 2012 229,5 114,0
25.   Most Unii Europejskiej Konin Warta podwieszony – 2007 200,0[24] 80,0
26. Link do obrazu Most w Dobczycach Dobczyce Raba podwieszony konstrukcja zespolona,
2[25] pylony – beton		 2012 641,0[26] 76,0[27]

Najstarsze mosty w Polsce

edytuj
Zasugerowano, aby wydzielić z tego artykułu informacje nt. najstarszych mostów w Polsce do artykułu Mosty w Polsce.  (dyskusja)

Zachowane

edytuj
 
Most gotycki na Młynówce w Kłodzku z 1390 r.
 
Warszawa, budowa mostu Kierbedzia, 1862
 
Most łukowy w Bydgoszczy (1851) – jeden z najstarszych zachowanych mostów kolejowych w Polsce

Niezachowane

edytuj
 
Civitates orbis terrarum, Warszawa, most Zygmunta Augusta, 1617

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Wojciech Radomski Henryk Czudek: Podstawy mostownictwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 7. ISBN 83-01-02893-9.
  2. ↑ Józef Głomb: Drogowe budowle inżynierskie. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, s. 21–25. ISBN 83-206-0727-2.
  3. ↑ Józef Głomb: Drogowe budowle inżynierskie. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, s. 22. ISBN 83-206-0727-2.
  4. ↑ Sztuka świata. Słownik terminów L-Ż. tom 18. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 77–78. ISBN 978-83-213-4727-1.
  5. ↑ Witold Szolginia: Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Architektura i Budownictwo. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1975, s. 235.
  6. ↑ T. Siwowski, M. Rajchel, A. Wiater, Pierwszy polski most kompozytowy w badaniach, „Builder”, R. 21, nr 5, 2017, ISSN 1896-0642 [dostęp 2018-02-20].
  7. ↑ List of 500 Highest International Bridges. [dostęp 2012-12-03]. (ang.).
  8. ↑ Mosty. mostypolskie.pl. [dostęp 2011-01-10].
  9. ↑ Most im. Tadeusza Mazowieckiego w Rzeszowie już otwarty!. premier.gov.pl.
  10. ↑ Niesamowita panorama Rzeszowa z pylonu Mostu Tadeusza Mazowieckiego. rzeszow.wyborcza.pl.
  11. ↑ Realizacja Obwodnicy Ostródy Budimex SA wyróżniona tytułem i statuetką TopBuilder 2018 [dostęp 2020-07-15].
  12. ↑ [1] [dostęp 2014-02-03].
  13. ↑ Trasa Nowohucka w Krakowie. nbi.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-20)]. [dostęp 2014-02-03].
  14. ↑ a b O. i inni, Most na Dunajcu w Kurowie oddany do użytku [online], Inżynier Budownictwa, 4 listopada 2021 [dostęp 2023-02-27] (pol.).
  15. ↑ Wszystko o budowie mostu extradosed w Kurowie [online], Inżynieria.com [dostęp 2023-02-27] (pol.).
  16. ↑ Most Niepodległości oficjalnie otwarty [dostęp 2020-07-29].
  17. ↑ Mariusz Kaczyński, Paweł Zawiła: Obiekty mostowe obwodnicy Ostródy – rekordowy kontrakt mostowy Budimeksu SA. Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne. [dostęp 2020-07-29].
  18. ↑ Most nad Dunajcem w Wierzchosławicach | INKO Consulting [online] [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  19. ↑ Most na Wiśle w ciągu POW. [dostęp 2021-12-22].
  20. ↑ Próbne obciążenia mostów na Południowej Obwodnicy Warszawy. 2020-12-04. [dostęp 2021-12-22].
  21. ↑ Nowy most na Dunajcu jest już przejezdny. [dostęp 2022-01-07].
  22. ↑ Andrzej Kasprzak, Krzysztof Blachowicz, Andrzej Berger, Technologia budowy obiektów mostowych nr 18 i 21 w Skomielnej Białej w ciągu drogi S7, Wrocławskie Dni Mostowe – Mosty a Środowisko, Wrocław 2019 [dostęp 2020-07-23].
  23. ↑ Andrzej Kasprzak, Krzysztof Blachowicz, Andrzej Berger, Technologia budowy wiaduktu nr 21 w Skomielnej Białej w ciągu drogi S7 metodą nawisową z wykorzystaniem odciągów tymczasowych, XXIX Seminarium Współczesne metody budowy, wzmacniania i przebudowy mostów, Poznań 2019 [dostęp 2020-07-23].
  24. ↑ Nowe mosty w Koninie i Płocku. nbi.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-20)]. [dostęp 2014-02-03].
  25. ↑ Kładki, przewodnik, mosty. footbridge.pl. [dostęp 2017-11-25].
  26. ↑ Obwodnica Dobczyc będzie już w czerwcu. www.dziennikpolski24.pl. [dostęp 2020-07-23].
  27. ↑ Most przez Rabę w Dobczycach. knkmpk.blogspot.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-27)]. [dostęp 2020-07-23].
  28. ↑ Anna Plenzler: Szlak zabytków techniki w Wielkopolsce. Poznań: Wielkopolska Organizacja Turystyczna, 2011, s. 15. ISBN 978-83-60519-30-1.
  29. ↑ Iwona Barańska: Architektura Kalisza w dobie Królestwa Kongresowego. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2002, s. 154. ISBN 83-85638-24-5.
  30. ↑ Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.
  31. ↑ B. Chwaściński, Julian Majewski, [w:] Słownik polskich pionierów techniki, red. B. Orłowski, Katowice 1984, s. 129. ISBN 83-216-0339-4.
  32. ↑ Żydowo – wieś w powiecie koszalińskim.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Most&oldid=74075583”