Pál Schmitt
Pál Schmitt (wym. [paːl ʃmit]; ur. 13 maja 1942 w Budapeszcie[1]) – węgierski dyplomata, polityk i sportowiec, prezydent Węgier od 6 sierpnia 2010 do 2 kwietnia 2012. Deputowany do Parlamentu Europejskiego w latach 2004–2010, przewodniczący Zgromadzenia Narodowego w 2010. W młodości szermierz, szpadzista, dwukrotny złoty medalista olimpijski.
_05.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 maja 1942 |
|---|---|
| Prezydent Węgier | |
| Okres |
od 6 sierpnia 2010 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca |
László Kövér (p.o.) |
| Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego | |
| Okres |
od 14 maja 2010 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
| Odznaczenia | |
  
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 maja 1942 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dorobek medalowy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Życiorys
edytujRodzina i wykształcenie
edytujJego dziadek osiedlił się na Węgrzech pod koniec XIX wieku, dokąd wyemigrował z Ettlingen; zajmował się handlem winem. Jego ojciec był lekarzem, matka zajmowała się domem. W młodości Pál Schmitt pobierał lekcje języka francuskiego i gry na pianinie[2].
W 1965 ukończył ekonomię na Uniwersytecie Korwina w Budapeszcie. Doktoryzował się w 1992 w zakresie wychowania fizycznego na Akademii Wychowania Fizycznego w Budapeszcie[3]. W 2012 po wykryciu plagiatu stopień doktora został mu odebrany[4].
Kariera sportowa i działalność społeczna
edytujSzermierkę trenował w budapeszteńskim klubie sportowym MTK. Zdobył złoty medal olimpijski w drużynowym konkursie szpady na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku w 1968 oraz na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Monachium w 1972[3]. Startował także na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Monachium w 1976. Wywalczył nadto siedem medali mistrzostw świata w drużynie.
W latach 1965–1980 pracował jako dyrektor w sieci hoteli Hungaro, m.in. był dyrektorem renomowanego hotelu Astoria w centrum Budapesztu[2]. Po zakończeniu występów szermierczych działał w strukturach związków sportowych i olimpijskich. W 1981 został dyrektorem Stadionu Narodowego, a w 1983 wicedyrektorem Narodowego Biura Wychowania Fizycznego i Sportu. W 1983 wszedł w skład Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl). W latach 1983–1989 zajmował stanowisko sekretarza generalnego Węgierskiego Komitetu Olimpijskiego. Od 1989 do 2010 był jego przewodniczącym[3][5].
W strukturach MKOl pełnił funkcje wiceprzewodniczącego komisji zawodniczej oraz przewodniczącego komisji sportu i środowiska. Był członkiem zarządu komitetu (1991–1999) i jego wiceprzewodniczącym (1994–1999). W latach 1999–2007 był przewodniczącym World Olympians Association[3].
Działalność polityczna
edytujW latach 90. rozpoczął działalność polityczną. Był ambasadorem Węgier w Hiszpanii (1993–1997) oraz Szwajcarii (1999–2002)[3]. W 1998, jako kandydat niezależny, wziął udział w wyborach na urząd burmistrza Budapesztu. Przegrał jednak z Gáborem Demszkym, zdobywając 36% głosów poparcia[2].
Wstąpił do prawicowego Fideszu, obejmując w 2003 funkcję wiceprzewodniczącego partii. W 2004 i 2009 z listy tego ugrupowania był wybierany do Parlamentu Europejskiego. Mandat objął 20 lipca 2004. Był członkiem biura Europejskiej Partii Ludowej. Od lipca 2004 do lipca 2009 zajmował stanowisko wiceprzewodniczącego Komisji Kultury i Edukacji w PE. Od września 2004 do lipca 2009 stał na czele Delegacji do Wspólnego Komitetu Parlamentarnego UE-Chorwacja. 14 lipca 2009 wybrano go na wiceprzewodniczącego PE. 13 maja 2010 odszedł z PE w związku z uzyskaniem w wyborach krajowych mandatu posła do Zgromadzenia Narodowego[6]. 14 maja 2010 został wybrany na przewodniczącego krajowego parlamentu[7].
23 czerwca 2010 premier Viktor Orbán ogłosił Pála Schmitta kandydatem Fideszu na urząd prezydenta Węgier w pośrednich wyborach prezydenckich[8]. Poparła go także sojusznicza Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Ludowa. 29 czerwca 2010 Zgromadzenie Narodowe wybrało go na to stanowisko, które objął po zakończeniu kadencji László Sólyoma upływającej 5 sierpnia 2010[9]. W głosowaniu uzyskał 263 głosy, jego konkurent András Balogh – 59[10].
6 sierpnia 2010 został zaprzysiężony na urząd prezydenta. Do swoich priorytetów zaliczył działania na rzecz rozwoju gospodarki i tworzenia miejsc pracy, poprawy bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz wspierania rodaków z państw ościennych. Zadeklarował, iż pragnie pełnić rolę równoważącą między różnymi partiami politycznymi i grupami społecznymi, podkreślając znaczenie jedności narodowej[5][11].
2 kwietnia 2012 podał się do dymisji w związku ze sprawą plagiatu swojej pracy doktorskiej. Według danych agencji prasowych 197 z 215 stron jego pracy było wiernym tłumaczeniem pracy bułgarskiego oraz niemieckiego naukowca. 29 marca 2012 Uniwersytet Semmelweisa w Budapeszcie (będący następcą akademii, na której Pál Schmitt się doktoryzował) pozbawił go z tego powodu stopnia doktora. Prezydent tłumaczył się, że pracę tę pisał w 1992 „zgodnie ze swą najlepszą wiedzą”. Jego rezygnacji domagała się opozycja oraz część mediów i obywateli, którzy demonstrowali w tym celu w Budapeszcie. Premier Viktor Orbán decyzję tę pozostawiał w gestii samego prezydenta. Pál Schmitt, który kilka dni wcześniej wykluczał rezygnację, swoje ostateczne stanowisko uzasadnił kontrowersjami i podziałami, jakie sprawa plagiatu wywołała w społeczeństwie[12][13]. Obowiązki głowy państwa przejął przewodniczący Zgromadzenia Narodowego László Kövér.
Życie prywatne
edytujJest żonaty, ma trzy córki. Żonę, Katalin Makray, srebrną medalistkę w gimnastyce na XVIII Igrzyskach Olimpijskich w Tokio w 1964, poznał w czasie zgrupowania sportowego w miejscowości Tata[2].
Starty olimpijskie
edytuj- szpada drużynowo – złoto[1]
- szpada drużynowo – 4. miejsce[1]
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (z urzędu, 2010)
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2001)[14]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Pál Schmitt. sports-reference.com. [dostęp 2012-04-02]. (ang.).
- ↑ a b c d Michał Listkiewicz: Lojalny, pracowity i łagodny. rp.pl, 6 sierpnia 2010. [dostęp 2010-08-06].
- ↑ a b c d e Mr Pál SCHMITT. olympic.org. [dostęp 2010-06-23]. (ang.).
- ↑ Hungary’s Pal Schmitt resists quit calls over thesis. bbc.co.uk, 30 marca 2012. [dostęp 2012-03-31]. (ang.).
- ↑ a b Węgry mają nowego prezydenta. rp.pl, 6 sierpnia 2010. [dostęp 2010-08-06].
- ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2010-06-23].
- ↑ A revolutionary in Strasbourg. presseurop.eu, 16 maja 2010. [dostęp 2010-06-23]. (ang.).
- ↑ Schmitt to succeed unreliably independent Sólyom as Hungary’s president. politics.hu, 23 czerwca 2010. [dostęp 2010-06-23]. (ang.).
- ↑ Hungary’s parliament elects Pal Schmitt president. reuters.com, 29 czerwca 2010. [dostęp 2010-06-29]. (ang.).
- ↑ Ungarn hat einen neuen Präsidenten. diepresse.com, 29 czerwca 2010. [dostęp 2010-06-29]. (niem.).
- ↑ Pal Schmitt Takes over Hungarian Presidency. cri.cn, 6 sierpnia 2010. [dostęp 2010-08-06]. (ang.).
- ↑ Prezydent Węgier podał się do dymisji. W czwartek odebrano mu tytuł doktorski za plagiat. gazeta.pl, 2 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-02].
- ↑ Hungary President Schmitt quits in plagiarism scandal. bbc.co.uk, 2 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-02]. (ang.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 marca 2001 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2001 r. nr 16, poz. 259).