Strofa spenserowska

Strofa spenserowska (ang. Spenserian stanza) – typ strofy składającej się z dziewięciu wersów, w tym ośmiu jambicznych pięciostopowych i jednego sześciostopowego, rymowanych ababbcbcc. Ten układ strofy wiersza charakterystyczny był dla angielskiego poety Edmunda Spensera, w którego twórczości po raz pierwszy się pojawił. Najstarszym świadectwem użycia tej formy jest The Faerie Queene (1596). Strofą spenserowską posługiwali się liczni poeci angielscy w tym Robert Southey, George Gordon Byron (Wędrówki Childe Harolda), Percy Bysshe Shelley (The Revolt of Islam, Adonais) i John Keats (Wigilia świętej Agnieszki). W Polsce używali jej Juliusz Słowacki i Jan Kasprowicz.

Patrz! przy zachodzie, jak z Sekwany łona

Powstają gmachy połamanym składem,

Jak jedne drugim wchodzą na ramiona,

Gdzieniegdzie ulic przeświecone śladem.

Gmachy skręconym wydają się gadem,

Zębatą dachów łuską się najeża.

A tam — czy żądło oślinione jadem?

Czy słońca promień? czy spisa rycerza?

Wysoko — strzela blaskiem ozłocona wieża.

(Juliusz Słowacki, Paryż)

Jan Kasprowicz przełożył również fragmenty poematu Spensera. W Czechach strofą spenserowską posługiwał się Jaroslav Vrchlický:

Chaos! Chaos! — Kdo postihne ty látky,

jež v bezbarvé tu leží ve směsici,

kde asi plyne základ země matky,

kde lávy proud a skály ku měsíci,

kde prvky světla v ohon vlasatici?

Chaos, chaos... jen tma a tma kol čirá,

obrovské světy ve hlubinách spící,

kde stěžeje, na nichž se země vzpírá,

kde oheň věčný jest, jejž ve svém nitru svírá.

(Stvoření světa)