Wybory prezydenckie w Polsce w 2005 roku

Wybory prezydenckie w Polsce odbyły się na terenie całego kraju oraz w kilkudziesięciu obwodach wyborczych ulokowanych za granicą Polski. W wyniku głosowania czwartym prezydentem III Rzeczypospolitej (a trzecim wybranym w wyborach powszechnych) został Lech Kaczyński, który zastąpił Aleksandra Kwaśniewskiego.

Wybory prezydenckie w Polsce
w 2005 roku

Państwo	Polska
Rodzaj	wybory prezydenckie
Data przeprowadzenia	9 października 2005 (I tura) 23 października 2005 (II tura)
Data zarządzenia	18 maja 2005 przez: marszałka Sejmu Włodzimierza Cimoszewicza
Podstawa prawna	kodeks wyborczy
Koszt	111 450 641 zł
Głosowanie
Wyniki pierwszej tury: DT 36,33% LK 33,1% AL 15,11% MB 10,33% JK 1,8% JKM 1,43% HB 1,26% LI 0,21% ST 0,16% LB 0,13% JP 0,07% AS 0,06%
Wyniki drugiej tury: LK 54,04% DT 45,96%
Frekwencja: I tura: 49,74% II tura: 50,99%
poprzednie: Wybory 2000 następne: Wybory 2010
Strona internetowa

Państwowa Komisja Wyborcza zarejestrowała oficjalnie 16 kandydatów. Na kartach do głosowania znalazło się 14 kandydatów, dwóch kolejnych wykreślono przed datą wyborów. Pierwsza tura wyborów prezydenckich odbyła się 9 października 2005, druga tura, do której przeszli Lech Kaczyński oraz Donald Tusk, odbyła się dwa tygodnie później w dniu 23 października 2005.

Kalendarz wyborczy

18 maja 2005. Konferencja prasowa marszałka Sejmu Włodzimierza Cimoszewicza i prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego – ogłoszenie terminu wyborów

• 18 maja 2005 marszałek Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz ogłosił, że wybory odbędą się 9 października. Ewentualna II tura miała odbyć się dwa tygodnie później – 23 października
• do 15 sierpnia komitety wyborcze musiały zgłosić się do Państwowej Komisji Wyborczej z wnioskiem o rejestrację. Do zarejestrowania komitetu trzeba było zebrać minimum 1000 podpisów popierających kandydata danego komitetu. Po zarejestrowaniu się, komitety musiały zebrać 100 tys. podpisów z poparciem dla kandydata na prezydenta, a następnie zgłosić go do PKW (do 25 sierpnia do godz. 24:00)
• 25 sierpnia upłynął termin powołania przez PKW okręgowych komisji wyborczych
• do 4 września PKW miała podać do wiadomości publicznej informacje o granicach i numerach obwodów głosowania oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych. Pełnomocnicy komitetów wyborczych mieli czas do 9 września na zgłoszenie kandydatów do obwodowych komisji wyborczych
• 9 września upłynął termin zgłaszania przez armatorów wniosków o utworzenie na polskich statkach morskich obwodów głosowania
• do 18 września wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast musieli powołać obwodowe komisje wyborcze, a PKW podać informacje o numerach i granicach obwodów głosowania za granicą i siedzibach obwodowych komisji wyborczych, w których głosować mieli Polacy pozostający poza krajem
• od 18 do 25 września żołnierze zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, ratownicy odbywający służbę zasadniczą w obronie cywilnej, policjanci z jednostek skoszarowanych, funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej pełniący służbę w systemie skoszarowanym, mieli czas na składanie wniosków o dopisanie ich do spisu wyborców w miejscowości, w której odbywają służbę

Obwody głosowania

Obwody głosowania
Typ obwodu	Liczba obwodów	Dla inwalidów
Powszechny	23 633	4681
Szpital	740	163
Zakład karny	101	1
Areszt śledczy	75	0
Zakład pomocy społecznej	447	125
Oddział zewnętrzny zakładu karnego i aresztu śledczego	4	0
Obwód głosowania za granicą	162	3
Obwód głosowania na polskim statku morskim	4	0
Razem	25 166	4973

Kandydaci na Prezydenta Rzeczypospolitej

Komitety wyborcze

Zarejestrowano następujące komitety wyborcze kandydatów z wymaganą liczbą 1000 podpisów:

• Henryka Bochniarz – prezydent Konfederacji Lewiatan, związana z Partią Demokratyczną, była minister
• Marek Borowski – poseł i przewodniczący Socjaldemokracji Polskiej, były marszałek Sejmu
• Leszek Bubel – prezes Polskiej Partii Narodowej oraz Stronnictwa Narodowego, były poseł
• Arnold Buzdygan – lider Partii Rozwoju
• Stanisław Ceberek – były poseł i senator
• Włodzimierz Cimoszewicz – marszałek Sejmu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, były premier
• Maciej Giertych – eurodeputowany i wiceszef Rady Politycznej Ligi Polskich Rodzin
• Liwiusz Ilasz – adwokat
• Gabriel Janowski – przewodniczący koła poselskiego Ruchu Patriotycznego i przewodniczący Przymierza dla Polski, były minister
• Lech Kaczyński – prezydent Warszawy i honorowy prezes Prawa i Sprawiedliwości, były prezes NIK i minister
• Jarosław Kalinowski – poseł i przewodniczący Rady Naczelnej Polskiego Stronnictwa Ludowego, były wicepremier
• Jan Antoni Kiełb – fundator Fundacji Promocji Twórców Kultury i Sztuki im. Andrzeja Zauchy
• Janusz Korwin-Mikke – działacz Unii Polityki Realnej, były poseł
• Waldemar Kossakowski – prezes Stowarzyszenia na rzecz Demokracji i Antyklerykalizmu „Uniezależnienie”
• Andrzej Lepper – poseł i przewodniczący Samoobrony RP, były wicemarszałek Sejmu
• Daniel Podrzycki – przewodniczący Polskiej Partii Pracy i Wolnego Związku Zawodowego „Sierpień 80”
• Jan Pyszko – prezes Organizacji Narodu Polskiego – Ligi Polskiej
• Zbigniew Religa – senator Bloku Senat 2001 i honorowy prezes Partii Centrum
• Marian Rembelski – emerytowany nauczyciel
• Zbigniew Roliński – przewodniczący partii Praca Zdrowie Ekologia
• Sławomir Salomon – producent zjeżdżalni dla aquaparków i basenów
• Adam Słomka – przewodniczący Polskiej Konfederacji – Godność i Praca oraz Konfederacji Polski Niepodległej – Obóz Patriotyczny, były poseł
• Maria Szyszkowska – senator SLD-UP „Lewica Razem”, związana z Polską Partią Pracy
• Bolesław Tejkowski – przewodniczący Polskiej Wspólnoty Narodowej
• Donald Tusk – wicemarszałek Sejmu i przewodniczący Platformy Obywatelskiej
• Stanisław Tymiński – związany z Ogólnopolską Koalicją Obywatelską
• Leszek Wierzchowski – regent Polskiego Ruchu Monarchistycznego

Oficjalni kandydaci

Zarejestrowano następujących kandydatów z wymaganą liczbą 100 000 podpisów:

Ostateczni

Oficjalni kandydaci:
Zdjęcie	Imię i nazwisko	Wiek	Wykształcenie	Przynależność partyjna	Partie udzielające poparcia (łącznie z macierzystymi)	Hasła wyborcze
	Henryka Bochniarz	57	wyższe ekonomiczne (dr)	bezpartyjna	Partia Demokratyczna – demokraci.pl	Wybieram konkrety
	Marek Borowski	59	wyższe ekonomiczne (mgr)	Socjaldemokracja Polska	Socjaldemokracja Polska Unia Pracy Zieloni 2004 Sojusz Lewicy Demokratycznej (po rezygnacji Włodzimierza Cimoszewicza)	Zdrowa równowaga; Wierny wyborcom – nie układom; Prawy człowiek lewicy; M jak Miłość, B jak Borowski; Polska równych szans
	Leszek Bubel	48	średnie	Polska Partia Narodowa, Stronnictwo Narodowe	Polska Partia Narodowa Stronnictwo Narodowe	Nie lewica. Nie prawica. Tylko Polska.
	Liwiusz Ilasz	44	wyższe prawnicze (mgr)	bezpartyjny		Razem wygramy Polskę; Ponad politycznym układem
	Lech Kaczyński	56	wyższe prawnicze (dr hab.)	Prawo i Sprawiedliwość	Prawo i Sprawiedliwość Ruch Patriotyczny (Ruch Katolicko-Narodowy, Ruch Odbudowy Polski) Polski Ruch Uwłaszczeniowy Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe (po rezygnacji Zbigniewa Religi)	Silny prezydent, uczciwa Polska
	Jarosław Kalinowski	43	wyższe rolnicze (mgr)	Polskie Stronnictwo Ludowe	Polskie Stronnictwo Ludowe	Skuteczny dla Polski
	Janusz Korwin-Mikke	62	wyższe filozoficzne (mgr)	Unia Polityki Realnej	Platforma Janusza Korwin-Mikke Unia Polityki Realnej	Mam tego dość!; Donald?... Kaczor?... Wybierz Janusza
	Andrzej Lepper	51	średnie techniczne	Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej	Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej	Człowiek z charakterem
	Jan Pyszko	75	wyższe medyczne (dr)	Organizacja Narodu Polskiego – Liga Polska	Organizacja Narodu Polskiego – Liga Polska Samoobrona Narodu Polskiego	Razem z Polonią; Z Polonią w lepszą przyszłość
	Adam Słomka	41	wyższe pedagogiczne (mgr)	Polska Konfederacja – Godność i Praca, Konfederacja Polski Niepodległej – Obóz Patriotyczny	Polska Konfederacja – Godność i Praca (Konfederacja Polski Niepodległej – Obóz Patriotyczny, Stronnictwo Polska Racja Stanu i Ruch Obrony Bezrobotnych)	Polska dla Polaków!
	Donald Tusk	48	wyższe historyczne (mgr)	Platforma Obywatelska	Platforma Obywatelska	Prezydent Tusk – człowiek z zasadami; Będziemy dumni z Polski
	Stanisław Tymiński	57	średnie	bezpartyjny	Polska Unia Gospodarcza	Aby Polska była naszą matką, a nie okrutną macochą

Wycofani

Oficjalni wycofani kandydaci:
Zdjęcie	Imię i nazwisko	Wiek	Wykształcenie	Przynależność partyjna	Partie udzielające poparcia (łącznie z macierzystymi)	Hasła wyborcze	Data rezygnacji kandydata
	Zbigniew Religa	66	wyższe medyczne (prof.)	Partia Centrum	Partia Centrum Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe Inicjatywa dla Polski Stronnictwo Demokratyczne Forum Emerytów i Rencistów Zieloni Rzeczypospolitej Polskiej	Z sercem dla Polski	2 września 2005
	Włodzimierz Cimoszewicz	55	wyższe prawnicze (dr)	Sojusz Lewicy Demokratycznej	Sojusz Lewicy Demokratycznej Unia Lewicy III RP Stronnictwo Gospodarcze Ruch Odrodzenia Gospodarczego im. Edwarda Gierka	Niech połączy nas Polska	14 września 2005
	Maciej Giertych	69	wyższe (prof.)	Liga Polskich Rodzin	Liga Polskich Rodzin	Z nadzieją w przyszłość	4 października 2005

Zmarły kandydat

Oficjalny zmarły kandydat:
Zdjęcie	Imię i nazwisko	Wiek	Wykształcenie	Przynależność partyjna	Partie udzielające poparcia (łącznie z macierzystymi)	Hasła wyborcze	Data śmierci kandydata
	Daniel Podrzycki	42	podstawowe	Polska Partia Pracy	Polska Partia Pracy Antyklerykalna Partia Postępu „Racja” Komunistyczna Partia Polski Nowa Lewica Polska Partia Socjalistyczna Polska Partia Ekologiczna – Zielonych	Praca, godność i sprawiedliwość	24 września 2005

Afery związane z kampanią przedwyborczą

Zobacz: Czarny PR w wyborach prezydenckich w 2005

Sprawa zakupu akcji PKN Orlen

W końcu lipca tygodnik „Wprost” zarzucił Włodzimierzowi Cimoszewiczowi, że kupił akcje PKN Orlen w kluczowych dla losów spółki dniach (tj. gdy decydowała się sprawa zakupu pakietu akcji tej spółki przez Jana Kulczyka), zarabiając na tej transakcji około 160 000 złotych. Do posiadania tych akcji nie przyznał się zaś w oświadczeniu majątkowym. Włodzimierz Cimoszewicz bronił się, iż był jedynie pośrednikiem, a akcje kupił za pieniądze córki i zięcia, zamieszkałych na stałe w Stanach Zjednoczonych. „Wprost” stwierdził wówczas, że kandydat dopuścił się przestępstwa skarbowego, gdyż nie zgłosił pożyczki urzędowi skarbowemu.

W 2009 córka Włodzimierza Cimoszewicza, Małgorzata Cimoszewicz-Harlan, wygrała przed sądem amerykańskim proces o zniesławienie, wytoczony tygodnikowi „Wprost”. Ława przysięgłych w Chicago orzekła, że informacje podane przez tygodnik są nieprawdziwe, w związku z czym znieważył on godność osobistą państwa Harlan; zasądzono kwotę odszkodowania w wysokości 5 milionów dolarów.

Sprawa Anny Jaruckiej

11 sierpnia do komisji śledczej ds. PKN Orlen dotarło oświadczenie byłej asystentki Włodzimierza Cimoszewicza. Anna Jarucka twierdziła w nim, iż dostała jego pisemne pozwolenie (przedstawiła ksero) na zmianę treści jego oświadczenia majątkowego w kwestii akcji PKN Orlen, które nie były do niego wpisane. Zgłosiła się najpierw do Wojciecha Brochwicza, byłego wiceministra spraw wewnętrznych i oficera służb specjalnych, radcy prawnego i eksperta PO (członka jej Rady Programowej). Ten zainteresował tą sprawą posła Platformy, członka komisji ds. PKN Orlen Konstantego Miodowicza, który uwierzył w słowa Anny Jaruckiej i zdecydował się przedstawić tę sprawę opinii publicznej.

Wcześniej już członkowie komisji śledczej ds. PKN Orlen wezwali Włodzimierza Cimoszewicza do stawienia się przed nią. Ten jednak odmówił, co było szeroko komentowane w mediach.

Lewicowi działacze otwarcie oskarżali o prowokację służby specjalne. Tomasz Nałęcz, szef sztabu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza, w swoich wypowiedziach chętnie przypominał o posiadanym przez Konstantego Miodowicza stopniu pułkownika. Donald Tusk, unikający do tej pory wypowiedzi na temat sprawy Jaruckiej, nazwał Tomasza Nałęcza „najemnikiem Cimoszewicza”, ponieważ ten oskarżał PO o spreparowanie całej sprawy. Tomasz Nałęcz stwierdził, iż Włodzimierz Cimoszewicz pozwie Donalda Tuska do sądu za wypowiedź o „najemniku”. Do hipotezy o działaniach tajnych służb skutkujących wycofaniem się Włodzimierza Cimoszewicza z wyborów przychyla się Jarosław Kaczyński.

Włodzimierz Cimoszewicz bronił się twierdząc, że zamiana oświadczenia w świetle prawa nie jest możliwa (można jedynie zamieścić aneks do oświadczenia majątkowego, poprawiający błędy). Jego upoważnienie było zaś nieudolnie podrobione, sygnowane nieużywanym faksymile, które miała przywłaszczyć sobie Anna Jarucka. Zdaniem marszałka Sejmu jego dawna asystentka mogła mieć żal do niego za odmowę protekcji w sprawie jej wyjazdu z mężem na placówkę zagraniczną (przedstawił wysłany do niego list z prośbą o poparcie). Istniała również kwestia problemów Anny Jaruckiej z prawem, dotyczących domniemanej dokonanej przez nią kradzieży pieniędzy.

Efektem dochodzenia prokuratury było ostatecznie przedstawienie zarzutów Annie Jaruckiej, między innymi o składanie fałszywych zeznań i ujawnienie tajemnicy służbowej.

Po tych wydarzeniach Włodzimierz Cimoszewicz zrezygnował ze startu w I turze wyborów. Powodami tej decyzji miały być według niego ataki ze strony oponentów politycznych na niego samego i jego rodzinę. Pozostali kandydaci odrzucali tę argumentację, podkreślając, że kandydat zrezygnował z uwagi na topniejące poparcie w sondażach.

31 maja 2010 Anna Jarucka została skazana na 1,5 roku więzienia w zawieszeniu na 5 lat przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Uznano ją za winną wszystkich przedstawionych jej zarzutów, tj.:

• posłużenia się fałszywym dokumentem, uprawniającym ją do zmiany oświadczenia majątkowego Włodzimierza Cimoszewicza z 2002
• składania fałszywych zeznań przed komisją ds. PKN Orlen
• ukrywania dokumentów MSZ (m.in. oryginalnego oświadczenia majątkowego Włodzimirza Cimoszewicza)

Spór o biografię dziadka Donalda Tuska

Polityk PiS Jacek Kurski w czasie kampanii prezydenckiej, stwierdził, że Józef Tusk, nieżyjący dziadek Donalda Tuska, ochotniczo wstąpił do Wehrmachtu.

Dla Jacka Kurskiego służba dziadka Donalda Tuska w Wehrmachcie miała być podstawą do zarzucenia kandydatowi PO proniemieckich poglądów. Donald Tusk odrzucił te oskarżenia, twierdząc, że jego dziadek nigdy nie służył w hitlerowskiej armii. Przeciwnicy zarzucili kandydatowi PO, że jako historyk musiał znać losy Józefa Tuska, ale ukrył je, obawiając się ich negatywnego wpływu na kampanię. Po kilku dniach media ujawniły pełną historię dziadka. Wielu Kaszubów czy Ślązaków zostało w czasie II wojny światowej zmuszonych do służby w Wehrmachcie. Józef Tusk był jednym z nich. Jednak po kilku miesiącach Józef Tusk zniknął z niemieckiej ewidencji.

Jackowi Kurskiemu zarzucono przedstawianie Józefa Tuska w fałszywym świetle. Lech Kaczyński przed drugą turą wyborów odciął się od działań Jacka Kurskiego, który został przez sąd partyjny wykluczony z PiS. Po wygranych wyborach przywrócono go jednak jako członka partii. Spór o dziadka kandydata PO stał się jednym z konfliktów, który mógł być jedną z przyczyn rozpadu przedwyborczej koalicji PO-PiS i utworzenia mniejszościowego rządu Kazimierza Marcinkiewicza, wobec którego Platforma znalazła się w twardej opozycji.

Pierwsza tura

Oficjalne wyniki

Zwycięzcy I tury wyborów w poszczególnych powiatach

Kandydat	Głosy	Procent
Donald Franciszek Tusk	5 429 666	36,33%
Lech Aleksander Kaczyński	4 947 927	33,10%
Andrzej Zbigniew Lepper	2 259 094	15,11%
Marek Stefan Borowski	1 544 642	10,33%
Jarosław Kalinowski	269 316	1,80%
Janusz Ryszard Korwin-Mikke	214 116	1,43%
Henryka Teodora Bochniarz	188 598	1,26%
Liwiusz Marian Ilasz	31 691	0,21%
Stanisław Tymiński	23 545	0,16%
Leszek Henryk Bubel	18 828	0,13%
Jan Pyszko	10 371	0,07%
Adam Andrzej Słomka	8 895	0,06%
Razem (głosów ważnych oddanych)	14 946 689	100,0%
Frekwencja		49,74%

	Donald Tusk		Lech Kaczyński		Andrzej Lepper		Marek Borowski		Jarosław Kalinowski		Janusz Korwin-Mikke		Henryka Bochniarz		Liwiusz Ilasz		Stanisław Tymiński		Leszek Bubel		Jan Pyszko		Adam Słomka		Frekwencja
Województwo	#	%	#	%	#	%	#	%	#	%	#	%	#	%	#	%	#	%	#	%	#	%	#	%	#	%
dolnośląskie	460 623	41,29%	331 940	29,75%	142 739	12,79%	128 230	11,49%	12 368	1,11%	17 568	1,57%	15 005	1,34%	2452	0,22%	1910	0,17%	1263	0,11%	1013	0,09%	566	0,05%	1 123 075	48,13%
kujawsko-pomorskie	252 363	32,76%	213 881	27,77%	159 898	20,76%	106 619	13,84%	12 979	1,68%	8538	1,11%	11 097	1,44%	1792	0,23%	1354	0,18%	856	0,11%	468	0,06%	428	0,06%	775 133	47,48%
lubelskie	194 709	22,92%	310 240	36,52%	221 299	26,05%	65 399	7,70%	30 684	3,61%	11 875	1,40%	8766	1,03%	1907	0,22%	1315	0,15%	1685	0,20%	997	0,12%	559	0,07%	855 239	49,24%
lubuskie	146 695	40,81%	89 835	24,99%	56 003	15,58%	49 044	13,64%	4265	1,19%	4837	1,35%	6267	1,74%	938	0,26%	708	0,20%	382	0,11%	254	0,07%	213	0,06%	775 133	47,48%
łódzkie	309 721	30,23%	320 966	31,33%	206 546	20,16%	124 107	12,11%	23 853	2,33%	17 801	1,74%	14 545	1,42%	2106	0,21%	1932	0,19%	1783	0,17%	632	0,06%	637	0,06%	1 032 194	49,66%
małopolskie	469 978	35,33%	575 255	43,25%	135 237	10,17%	91 530	6,88%	18 742	1,41%	20 127	1,51%	12 964	0,97%	2341	0,18%	1555	0,12%	1236	0,09%	604	0,05%	611	0,05%	1 338 382	52,98%
mazowieckie	827 925	36,97%	805 153	35,96%	270 194	12,07%	209 242	9,34%	51 325	2,29%	35 325	1,58%	27 913	1,25%	3583	0,16%	3031	0,14%	3308	0,15%	1280	0,06%	995	0,04%	2 253 498	54,55%
opolskie	153 243	45,06%	88 037	25,89%	50 641	14,89%	31 731	9,33%	4281	1,26%	5360	1,58%	4344	1,28%	936	0,28%	617	0,18%	437	0,13%	240	0,07%	238	0,07%	342 404	41,24%
podkarpackie	186 114	23,00%	399 540	49,37%	130 089	16,08%	52 650	6,51%	19 711	2,44%	9588	1,18%	6750	0,83%	1743	0,22%	1109	0,14%	1014	0,13%	491	0,06%	461	0,06%	814 278	50,00%
podlaskie	112 080	25,87%	172 417	39,79%	88 929	20,52%	36 786	8,49%	10 449	2,41%	5374	1,24%	4391	1,01%	823	0,19%	646	0,15%	605	0,14%	608	0,14%	190	0,05%	436 166	46,13%
pomorskie	444 964	48,76%	267 749	29,34%	87 830	9,62%	78 936	8,65%	7183	0,79%	11 438	1,25%	9957	1,09%	1705	0,19%	1111	0,12%	897	0,10%	417	0,05%	454	0,05%	918 323	53,81%
śląskie	765 204	41,53%	607 133	32,95%	172 585	9,37%	215 751	11,71%	16 103	0,87%	27 186	1,48%	26 413	1,43%	4412	0,24%	3071	0,17%	1881	0,10%	1275	0,07%	1341	0,07%	1 854 133	49,20%
świętokrzyskie	120 715	26,02%	140 570	30,31%	122 378	26,38%	51 172	11,03%	15 349	3,31%	5977	1,29%	4584	0,99%	1122	0,24%	668	0,14%	723	0,16%	296	0,06%	296	0,06%	467 122	44,93%
warmińsko-mazurskie	191 730	38,81%	131 218	26,56%	89 667	18,15%	55 264	11,19%	8531	1,73%	6316	1,28%	7626	1,54%	1351	1,27%	1040	0,21%	551	0,11%	430	0,09%	285	0,06%	498 927	44,33%
wielkopolskie	527 742	39,47%	345 120	25,81%	226 752	16,96%	166 143	12,42%	26 767	2,00%	17 326	1,30%	18 209	1,36%	3137	0,23%	2366	0,18%	1443	0,11%	965	0,07%	1257	0,09%	1 346 463	51,27%
zachodniopomorskie	265 860	42,54%	148 873	23,82%	98 307	15,73%	82 038	13,13%	6726	1,08%	9480	1,52%	9767	1,56%	1343	0,21%	1112	0,18%	764	0,12%	401	0,06%	364	0,06%	629 138	46,79%
Polska	5 429 666	36,33%	4 947 927	33,10%	2 259 094	15,11%	1 544 642	10,33%	269 316	1,80%	214 116	1,43%	188 598	1,26%	31 691	0,21%	23 545	0,16%	18 828	0,13%	10 371	0,07%	8895	0,06%	15 046 350	49,74%

W głosowaniu w pierwszej turze wyborów Donald Tusk z PO zwyciężył w 10 województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim, mazowieckim, opolskim, pomorskim, śląskim, warmińsko-mazurskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim, zaś Lech Kaczyński z PiS – w sześciu pozostałych: lubelskim, łódzkim, małopolskim, podkarpackim, podlaskim i świętokrzyskim. Pod względem powiatów Donald Tusk wygrał w 188 ze wszystkich, Lech Kaczyński – w 124, a Andrzej Lepper z Samoobrony RP – w 64. Jarosław Kalinowski z PSL zwyciężył w jednej gminie (położonej w województwie mazowieckim). Pozostali kandydaci nie wygrali głosowania w żadnej jednostce terytorialnej.

Frekwencja

Według informacji podanej przez PKW frekwencja w wyborach do godz. 10:30 wyniosła w skali kraju 8,19%, a do godz. 16:30 – 34,58%. Ostatecznie do urn poszło 15 051 157 Polaków, a frekwencja w skali kraju wyniosła 49,74%.

godzina	frekwencja [%]
10:30	8,19
16:30	34,58%
20:00	49,74%

typ obwodu	frekwencja [%]
Wieś	45,06
Miasto	52,40
Statki	99,61
Zagranica	71,48
Ogółem	49,74

Najwyższą frekwencję zanotowano w województwie mazowieckim (54,55%), a najniższą w opolskim (41,24%). Wśród powiatów najwyższą frekwencję zanotowano w Sopocie (64,06%), a najniższą w powiecie krapkowickim (32,44%).

	liczba
Mieszkańców	38 028 391
Uprawnionych	30 260 027
Wydane karty	15 051 157
Głosów oddanych	15 046 350
Głosów ważnych	14 946 689
Głosów nieważnych	99 661

Druga tura

Druga tura wyborów prezydenckich odbyła się 23 października 2005. Wystartowało w niej dwóch kandydatów, którzy w pierwszej turze zdobyli najwięcej głosów. Wyborcy mogli głosować w niej na Donalda Tuska albo Lecha Kaczyńskiego.

Kandydaci

Kandydaci:
Zdjęcie	Imię i nazwisko	Partia wystawiająca kandydata	Partie udzielające poparcia	Kandydaci z pierwszej tury deklarujący poparcie
	Lech Aleksander Kaczyński	Prawo i Sprawiedliwość	Ruch Patriotyczny (Ruch Katolicko-Narodowy i Ruch Odbudowy Polski), Polski Ruch Uwłaszczeniowy, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, Polskie Stronnictwo Ludowe, Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej, Liga Polskich Rodzin	Liwiusz Ilasz, Jarosław Kalinowski, Andrzej Lepper
	Donald Franciszek Tusk	Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej	Partia Demokratyczna – demokraci.pl, Socjaldemokracja Polska, Inicjatywa dla Polski	Henryka Bochniarz, Marek Borowski

Wyniki II tury w poszczególnych powiatach

Wnętrze jednego z lokali wyborczych

Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 24 października 2005 r. w sprawie stwierdzenia wyników wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Oficjalne wyniki

Kandydat	Głosy	Procent
Lech Aleksander Kaczyński	8 257 468	54,04%
Donald Franciszek Tusk	7 022 319	45,96%
Razem (głosów ważnych oddanych)	15 279 787	100,0%
Frekwencja		50,99%

Województwo	Lech Kaczyński		Donald Tusk		Frekwencja
	#	%	#	%	#	%
dolnośląskie	533 889	46,84%	605 993	53,16%	1 150 800	49,26%
kujawsko-pomorskie	392 789	52,51%	355 241	47,49%	757 480	46,41%
lubelskie	611 601	70,48%	256 128	29,52%	875 872	50,48%
lubuskie	152 609	42,44%	206 973	57,56%	363 355	45,66%
łódzkie	614 085	59,44%	419 118	40,56%	1 045 856	50,29%
małopolskie	854 688	60,62%	555 286	39,38%	1 420 886	56,16%
mazowieckie	1 284 677	55,32%	1 037 413	44,68%	2 345 193	56,59%
opolskie	147 131	41,87%	204 280	58,13%	354 747	42,72%
podkarpackie	626 372	72,66%	235 677	27,34%	868 988	53,37%
podlaskie	279 912	63,53%	160 678	36,47%	444 320	47,06%
pomorskie	399 613	42,78%	534 394	57,22%	942 976	55,23%
śląskie	934 292	49,11%	968 216	50,89%	1 921 432	50,97%
świętokrzyskie	303 645	64,93%	164 016	35,07%	472 766	45,49%
warmińsko-mazurskie	231 653	47,37%	257 329	52,63%	495 639	44,08%
wielkopolskie	634 700	47,53%	700 587	52,47%	1 351 313	51,40%
zachodniopomorskie	255 812	41,47%	360 990	58,53%	623 397	46,37%
Polska	8 257 468	54,04%	7 022 319	45,96%	15 435 020	50,99%

Frekwencja

godzina	frekwencja [%]
10:30	8,56
16:30	35,45
20:00	50,99

Według komunikatu podanego przez PKW do godziny 10:30 frekwencja w skali kraju wyniosła 8,56%. Najwyższa (28,53%) była w gminie Korzenna w powiecie nowosądeckim w województwie małopolskim, zaś najniższa (1,65%) w gminie Wądroże Wielkie w powiecie jaworskim w województwie dolnośląskim.

Do godziny 16:30 frekwencja w skali kraju wyniosła 35,45% i była wyższa w stosunku do pierwszego głosowania o blisko punkt procentowy. Najwyższa (60,13%) była w gminie Godziszów w powiecie janowskim w województwie lubelskim, zaś najniższa 16,29% w gminie Trzciel w powiecie międzyrzeckim w województwie lubuskim.

typ obwodu	frekwencja [%]
Wieś	45,72
Miasto	54,03
Statki	100,00
Zagranica	60,19
Ogółem	50,99

Najwyższą frekwencję zanotowano w województwie mazowieckim (54,55%), a najniższą w opolskim (41,24%). Wśród powiatów najwyższą frekwencję zanotowano w Sopocie (64,06%), a najniższą w powiecie krapkowickim (32,44%).

	liczba
Mieszkańców	38 028 391
Uprawnionych	30 279 209
Wydane karty	15 439 684
Głosów oddanych	15 435 020
Głosów ważnych	15 279 787
Głosów nieważnych	159 897

Kalendarium

• 19 marca

Lech Kaczyński rozpoczął prezentację spotów reklamowych na antenie TVP przed ogłoszeniem kalendarza wyborczego, co wywołało jednak kontrowersje, gdyż Państwowa Komisja Wyborcza uznała za niezgodne z prawem prowadzenie kampanii wyborczej przed oficjalnym ogłoszeniem kalendarza wyborczego.

• 23 marca

PKW w swoim oświadczeniu uznała, że emitowanie spotów telewizyjnych jest dozwolone wyłącznie od 15 dnia przed terminem wyborów. Mimo to ukazały się również spoty z udziałem Donalda Tuska i Marka Borowskiego. Kandydaci i ich sztaby bronili się przed zarzutami, twierdząc, że spoty reklamowe promują ich partie, a nie osoby kandydatów na prezydenta.

• 11 sierpnia

Anna Jarucka przesłała pismo komisji ds. PKN Orlen, dotyczące domniemanej zmiany oświadczenia majątkowego przez marszałka Sejmu Włodzimierza Cimoszewicza.

• 2 września

Zbigniew Religa oficjalnie ogłosił, że rezygnuje. Swoje poparcie przekazał Donaldowi Tuskowi.

• 14 września

Z kandydowania zrezygnował Włodzimierz Cimoszewicz, nie udzielając żadnemu kandydatowi swojego poparcia oraz zapowiedział wycofanie się z życia publicznego.

• 24 września

Zginął w wypadku samochodowym Daniel Podrzycki, kandydat Polskiej Partii Pracy.

• 4 października

Maciej Giertych wycofał się z wyborów prezydenckich. Wezwał też innych kandydatów, którzy nie mają szans na zwycięstwo, aby również zrezygnowali, umożliwiając rozstrzygnięcie tych wyborów już w I turze.

• 5 października

Leszek Bubel, Adam Słomka, Liwiusz Ilasz, Stanisław Tymiński i Jan Pyszko złożyli protest do PKW przeciwko dyskryminowaniu ich przez media publiczne.

• 12 października

Partia Demokratyczna zdecydowała, iż w drugiej turze wyborów prezydenckich poprze Donalda Tuska.

• 13 października

Marek Borowski stwierdził, iż w drugiej turze wyborów prezydenckich bliżej jest mu do Donalda Tuska i to na niego odda swój głos.

• 14 października

Polskie Stronnictwo Ludowe i Jarosław Kalinowski poparli przed drugą turą wyborów prezydenckich kandydaturę Lecha Kaczyńskiego.

• 18 października

Andrzej Lepper oficjalnie poparł kandydaturę Lecha Kaczyńskiego.

Finanse w kampanii

Koszty kampanii zewnętrznej komitetów Donalda Tuska oraz Lecha Kaczyńskiego (źródło: Fundacja Batorego)

Zgodnie z prawem wszystkie komitety wyborcze złożyły raporty dotyczące wydatków do Państwowej Komisji Wyborcze. Raporty sztabów Donalda Tuska, Andrzeja Leppera, Leszka Bubla, Jana Pyszki, Liwiusza Ilasza oraz Janusza Korwin-Mikkego zostały odrzucone, co wiązało się z nałożeniem na nie kar finansowych. Komitet Donalda Tuska przekroczył limit sumy wydatków oraz zbyt wiele przeznaczył na ogłoszenia wyborcze w telewizji. Uchybienia innych komitetów miały różny charakter i dotyczyły zwykle niezgodności w finansach z prawem wyborczym. Sprawozdania Lecha Kaczyńskiego, Henryki Bochniarz, Marka Borowskiego, Jarosława Kalinowskiego, Stanisława Tymińskiego oraz Adama Słomki zostały przyjęte przez PKW.

Należy podkreślić, że komisja oceniała wyłącznie zgodność informacji przedstawionych przez komitety z ustawą. Jeżeli zataili niekorzystne wydatki lub posłużyli się „kreatywną księgowością”, PKW nie była w stanie ocenić skali takich zjawisk. Prawo nie zezwalało tej instytucji na rzeczywiste sprawdzenie wydatków poniesionych w czasie kampanii. Jeżeli komitet złamał prawo i sam na siebie nie doniósł w sprawozdaniu, zostało ono przyjęte.

Próbę niezależnej oceny faktycznych kosztów kampanii podjęła Fundacja Batorego. W sporządzonym raporcie oceniono zarówno jakość sprawozdań, jak i rzetelność w przedstawieniu rzeczywistych wydatków. Niezależni eksperci doszukali się wielu nieprawidłowości również w wydatkach komitetów, których sprawozdania zaakceptowała PKW. Fundacja stworzyła zespół monitorujący, który na podstawie niezależnych danych szacował koszt reklam wyborczych. Potem przeprowadzono analizę raportów finansowych. Porównano sposób zaksięgowania wydatków z załączonymi fakturami. Okazało się, że komitet wyborczy Lecha Kaczyńskiego źle przypisał sporą część wydatków na kampanię zewnętrzną, co zmniejszyło oficjalną kwotę wydatków na tablice reklamowe.

W programie TVN 13 czerwca 2006 Jacek Kurski oskarżył komitet wyborczy Donalda Tuska o wykorzystanie billboardów odkupionych za bezcen od PZU w czasie kampanii wyborczej. Poseł PiS stwierdził, że pochodziły one z akcji na rzecz bezpieczeństwa na drogach „Stop wariatom drogowym”, którą ubezpieczyciel miał nagle przerwać, aby przekazać miejsca na reklamy kandydatowi PO. Według Jacka Kurskiego był to efekt zmowy między pracownikami PZU oraz sztabem Donalda Tuska. W reakcji na doniesienia posła PiS, 19 czerwca prokuratora wszczęła śledztwo w tej sprawie.

W odpowiedzi 20 czerwca przedstawiciele sztabu Donalda Tuska zarzucili komitetowi Lecha Kaczyńskiego, że to on korzystał z usług firm, które wcześniej prowadziły kampanię „Stop wariatom drogowym”. Posłowie PO stwierdzili, że w sprawozdaniu komitetu wyborczego Kaczyńskiego wykazano zakup większej ilości tablic reklamowych za mniejszą sumę niż w sprawozdaniu komitetu Donalda Tuska. Zdaniem posłów Platformy miało to prowadzić do wniosku, że kandydat PiS kupował swoje billboardy niezwykle tanio.

Zwycięstwo Lecha Kaczyńskiego

Lech Kaczyński wygrał wybory prezydenckie, uzyskując poparcie 54,04% wyborców przy frekwencji 50,99%. Po raz pierwszy w historii bezpośrednich wyborów prezydenckich w Polsce zwycięskiemu kandydatowi I tury wyborów nie udało się osiągnąć ostatecznego sukcesu w II turze.

Największe poparcie Lech Kaczyński uzyskał w drugiej turze w województwach: podkarpackim, lubelskim, świętokrzyskim, podlaskim, małopolskim, łódzkim, mazowieckim i kujawsko-pomorskim. Wygrał też w 249 powiatach (licząc grodzkie).

Ważność wyborów

23 listopada 2005 Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych po rozpoznaniu wniesionych protestów wyborczych rozstrzygnął uchwałą (III SW 195/05) o ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej w dniu 23 października 2005.

Zobacz też

• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
• wybory prezydenckie w Polsce
• wybory w Polsce

Linki zewnętrzne

• Wybory prezydenckie w 2005 w serwisie PKW
• Wybory prezydenckie w 2005 na portalu TVP