Złudzenie Ebbinghausa
Złudzenie Ebbinghausa (zwane też kołami lub okręgami Titchenera) – złudzenie optyczne, polegające na błędnej percepcji wielkości kształtów. W najbardziej znanej wersji tego złudzenia dwa koła tej samej wielkości znajdują się obok siebie, przy czym jedno z nich otoczone jest większymi od siebie kołami, a drugie mniejszymi. Złudzenie występuje jedynie w przypadku, gdy figura otoczona jest tymi samymi lub bardzo podobnymi figurami. Na przykład, jeżeli koło będzie otoczone przez trójkąty lub prostokąty, to nie wystąpi złudzenie percepcji wielkości figury w środku[1].
Pochodzenie nazwy
edytujZłudzenie wzięło swoją nazwę od nazwiska autora, Hermanna Ebbinghausa (1850–1909), niemieckiego psychologa znanego z pierwszych badań eksperymentalnych nad pamięcią werbalną u ludzi. Inna nazwa złudzenia – koła Titchnera – zawdzięcza swoje pochodzenie Edwardowi Titchenerowi, brytyjskiemu psychologowi, który w 1901 opisał je w swoim podręczniku do psychologii eksperymentalnej[2].
Wykorzystanie w nauce
edytuj- Złudzenie było wykorzystywane przy badaniach nad psychologicznym efektem kontrastu. To właśnie autorzy tego eksperymentu zauważyli, że złudzenie występuje tylko w przypadku tych samych lub podobnych figur[3].
- Neurolodzy używali złudzenia do badania aktywności kory wzrokowej. Wyniki sugerują, że podatność osoby badanej na złudzenie Ebbinghausa oraz złudzenie Ponza jest negatywnie skorelowana z powierzchnią jej kory wzrokowej[4].
Przypisy
edytuj- ↑ T. Tyszka: Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 30. ISBN 83-85416-95-1. OCLC 749621473.
- ↑ B. Roberts, M. G. Harris, T. A. Yates. The roles of inducer size and distance in the Ebbinghaus illusion (Titchener circles). „Perception”. 34, s. 847–856, 2005. DOI: 10.1068/p5273.
- ↑ S. Coren, J. Miller. Size contrast as a function of figural similarity. „Attention, Perception, & Psychophysics”. 16, s. 355-357, 1974. DOI: 10.3758/BF03203955.
- ↑ D. S. Schwarzkopf, C. Song, G. Rees. The surface area of human V1 predicts the subjective experience of object size. „Nature Neuroscience”. 14, s. 28–30, 2010. DOI: 10.1038/nn.2706.