Przejdź do zawartości

Adam Marczyński: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m WP:SK, drobne redakcyjne
KamiruK (dyskusja | edycje)
658 edycji
Funkcja sugerowania linków: dodany 1 link.
 
(Nie pokazano 32 wersji utworzonych przez 19 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Artysta infobox
⚫
'''Adam Marczyński''' (ur. [[24 grudnia]] [[1908]] w [[Kraków|Krakowie]], zm. [[13 stycznia]] [[1985]] w [[Kraków|Krakowie]]) – polski [[malarstwo|malarz]] i grafik. Od 1950 profesor [[Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie|Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki]] w [[Kraków|Krakowie]].
|imię i nazwisko = Adam Marczyński
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|grafika =
|opis grafiki =
|pełne imię i nazwisko =
|data urodzenia = [[24 grudnia]] [[1908]]
|miejsce urodzenia = [[Kraków]]
|data śmierci = [[13 stycznia]] [[1985]]
|miejsce śmierci = [[Kraków]]
|narodowość = [[Polacy|polska]]
|język =
|Alma Mater =
|dziedzina sztuki = [[malarstwo]]
|epoka =
|muzeum artysty =
|ważne dzieła =
|faksymile =
|opis faksymile =
|odznaczenia =
|nagrody =
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www =
}}
[[Plik:Adam Marczyński i Zbylut i Demko.jpg|mały|405x405px|Forma kinetyczna stworzona przez Adama Marczyńskiego podczas I [[Biennale Form Przestrzennych w Elblągu]] (1965).]]
⚫
'''Adam Marczyński''' (ur. [[24 grudnia]] [[1908]] w [[Kraków|Krakowie]], zm. [[13 stycznia]] [[1985]] tamże) – polski [[malarstwo|malarz]] i grafik{{r|Ora}}.


Od 1950 profesor [[Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie|Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki]] w [[Kraków|Krakowie]]{{r|Ora}}.
⚫
Ukończył studia w 1936 roku w krakowskiej [[Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie|Akademii Sztuk Pięknych]]. Podróżował do Francji i Hiszpanii - poznanie malarstwa francuskiego (zwłaszcza [[Paul Cézanne|Cezanne'a]]) wywarło istotny wpływ na rozwój artystyczny Marczyńskiego. Związany był z [[Grupa Krakowska|Grupą Krakowską]], z którą wiele wystawiał. Jego rozumienie zadań sztuki oraz rozumienie zagadnień formy było bliskie poglądom [[Maria Jarema|Marii Jaremy]] i [[Henryk Wiciński|Henryka Wicińskiego]]. Brał udział w reaktywacji [[Grupa Krakowska|Grupy]] w roku [[1957]]. Jego udział w pracach Stowarzyszenia związany był z niekiedy ostrym konfliktem z [[Tadeusz Kantor|Tadeuszem Kantorem]] oraz jego najbliższym "otoczeniem". Wydaje się, że Adam Marczyński - obok [[Maria Jarema|Marii Jaremy]] - był najwybitniejszym malarzem Grupy. Od roku 1945 aż do emerytury pracował na Akademii Sztuk Pięknych, gdzie prowadził pracownię malarstwa. Jednym z jego uczniów był malarz [[Zbigniew Żupnik]]. Obok malarstwa uprawiał rysunek, grafikę (monotypie) oraz scenografię. Jest autorem cenionych polichromii kościelnych ([[Nowy Wiśnicz]], Katedra w [[Tarnów|Tarnowie]], [[Ratułów]], [[Brzesko]], [[Sokołów Małopolski]]). Był autorem ilustracji książkowych – "Niebieskie kartki" A. Rudnickiego, "[[Porwanie w Tiutiurlistanie]]" W. Żukrowskiego, "Pamiętniki" [[Jan Chryzostom Pasek|Paska]], "Niespokojne godziny" [[Irena Jurgielewiczowa|I. Jurgielewiczowej]] i in.


== Życiorys ==
Jego malarstwo przedwojenne czerpało z dorobku [[Ekspresjonizm (sztuka)|ekspresjonizmu]] (w okresie studiów) oraz [[kubizm]]u nawiązując do rozwiązań [[kapizm|koloryzm]]u. Po wojnie twórczość Marczyńskiego ewoluowała przechodząc wiele faz. Po okresie abstrakcji lirycznej (Z zielnika) nawiązującej do zgeometryzowanych form roślinnych przeszedł do tworzenia "Konkretów", obrazów zbudowanych ze zniszczonych materiałów. Na początku lat sześćdziesiątych w obrazach tych zaznaczyły się podziały geometryczne, dzięki czemu dokonywała się w płaszczyźnie dzieła superpozycja dwu form – starej, nieco ekspresyjnej i nowej, geometrycznej. Wkrótce forma geometryczna zdominowała – jej rozmaitość została wzbogacona przez wprowadzenie do obrazów elementów ruchomych. W latach siedemdziesiątych tworzył obrazy zbudowane z ruchomych [[kaseton]]ów, w których istotną rolę odgrywał widoczny kolor pochodzący z odbicia światła od ich ścianek. Jego ostatnimi dziełami były ascetyczne w formie białe [[relief]]y, manifestujące wyłącznie dwuwymiarowe podziały geometryczne.
⚫
Ukończył studia w 1936 w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Studiował w pracowni [[Władysław Jarocki|Władysława Jarockiego]] i [[Ignacy Pieńkowski|Ignacego Pieńkowskiego]]. Podróżował do Francji i Hiszpanii. Związany był z [[Grupa Krakowska|Grupą Krakowską]], z którą wiele wystawiał. Jego rozumienie zadań sztuki oraz rozumienie zagadnień formy było bliskie poglądom [[Maria Jarema|Marii Jaremy]] i [[Henryk Wiciński|Henryka Wicińskiego]]. Brał udział w reaktywacji [[Grupa Krakowska|Grupy]] w roku [[1957]]. Jego udział w pracach Stowarzyszenia związany był z niekiedy ostrym konfliktem z [[Tadeusz Kantor|Tadeuszem Kantorem]] oraz jego najbliższym „otoczeniem”. Od roku 1945 aż do emerytury pracował w Akademii Sztuk Pięknych, gdzie prowadził pracownię malarstwa{{r|Ora}}. Jego studentami byli między innymi: [[Franciszek Starowieyski]], [[Ewa Lipska]], [[Janusz Orbitowski]], [[Zofia Broniek]], Krzysztof Jeżowski, [[Andrzej Kreütz Majewski|Andrzej Kreütz-Majewski]], Iwona Ornatowska, [[Romuald Oramus]], Aleksander Pieniek, Grażyna Borowik i [[Zbigniew Żupnik]]{{r|Ora150}}. Obok malarstwa uprawiał rysunek, grafikę (monotypie) oraz scenografię{{r|Tea}}. Jest autorem cenionych polichromii kościelnych{{r|Tar}} ([[Nowy Wiśnicz]]{{r|NW}}, Katedra w [[Tarnów|Tarnowie]]{{r|Tar2}}, [[Ratułów]], [[Brzesko]]{{r|Brz}}, [[Sokołów Małopolski]]). Był autorem ilustracji książkowych, m.in. ''Niebieskie kartki'' [[Adolf Rudnicki|A. Rudnickiego]], ''[[Porwanie w Tiutiurlistanie]]'' [[Wojciech Żukrowski|W. Żukrowskiego]], ''[[Pamiętniki]]'' [[Jan Chryzostom Pasek|Paska]], ''Niespokojne godziny'' [[Irena Jurgielewiczowa|I. Jurgielewiczowej]].


Jest autorem [[Sztuka kinetyczna|formy kinetycznej]] o wysokości 8 metrów zrealizowanej przy współpracownicy z M. Klaus i J. Rakowskim w czasie I [[Biennale Form Przestrzennych w Elblągu]] (1965). Rzeźba posiada poruszane siłą wiatru klapki, umocowane pionowo do prostokątnych ram. Znajduje się w Parku im. [[Michał Kajka|Michała Kajki]] w [[Elbląg]]u<ref>{{Cytuj |autor = Centrum Sztuki Galeria EL |tytuł = Otwarta Galeria. Formy przestrzenne w Elblągu. Przewodnik |data = 2015 |isbn = 978-83-92721-7-3 |miejsce = Elbląg |s = 144–147}}</ref>.
Znamienne dla jego postawy artystycznej było to, że w okresie stalinizmu nie uprawiał [[socrealizm]]u.
⚫
{{Kontrola autorytatywna|VIAF=38063627|LCCN=nr/99/002331}}


Jego przyrodnim bratem był [[Antoni Marczyński]].
⚫
{{DEFAULTSORT:Marczyński, Adam}}

Został pochowany na [[Cmentarz Salwatorski|Cmentarzu Salwatorskim]] (sektor SC4-A-2)<ref>{{Cytuj |tytuł = GROBONET 2.6 – wyszukiwarka osób pochowanych – Cmentarz parafialny Kraków Salwator |data dostępu = 2020-06-03 |opublikowany = krakowsalwator.artlookgallery.com |url = http://krakowsalwator.artlookgallery.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=10325&inni=0&cinki=3}}</ref>.
[[Plik:Grób Adama Marczyńskiego.jpg|mały|Grób Adama Marczyńskiego na cmentarzu Salwatorskim]]

== Nagrody ==
* 1957: Wyróżnienie na II Biennale Grafiki w [[Lublana|Lublanie]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Na bardzo wysoko... |czasopismo = [[Przekrój (czasopismo)|Przekrój]] |data = 1957-08-04 |numer = 643 |s = 12 |url = http://www.mbc.malopolska.pl/dlibra/publication?id=63118&tab=3}}</ref>

== Przypisy ==
<references>
<ref name=Ora>{{Cytuj książkę |nazwisko = Oramus |imię = Romuald |tytuł = Profesor Adam Marczyński i Pracownia |rok = 2015 |wydawca = Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie |miejsce = Kraków |strony = 10 |isbn = 978-83-7271-761-0}}</ref>
<ref name=Ora150>{{cytuj książkę |autor = op.cit. Romuald Oramus |tytuł = Profesor Adam Marczyński i Pracownia |strony = 150–159}}</ref>
<ref name=Tea>{{EncyklopediaTeatru |o |id = 41459 |nazwa = Adam Marczyński |data dostępu = 2015-09-18}}</ref>
<ref name=Tar>{{Cytuj stronę |url = http://www.tarnowskiekoscioly.net/index.php/biogramy/372-marczynski-adam |tytuł = Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej |autor = |opublikowany = www.tarnowskiekoscioly.net |język = pl |data dostępu = 2015-09-18}}</ref>
<ref name=NW>{{Cytuj stronę |url = http://nw.com.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1172&Itemid=271 |tytuł = Kościół w Nowym Wisniczu |autor = |opublikowany = nw.com.pl |język = pl |data dostępu = 2015-09-18}}</ref>
<ref name=Tar2>{{Cytuj stronę |url = http://www.tarnowskiekoscioly.net/index.php/koscioly/252-tarnow-bazylika-katedralna-narodzenia-nmp |tytuł = Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej – Tarnów, katedra Narodzenia NMP |autor = |opublikowany = www.tarnowskiekoscioly.net |język = pl |data dostępu = 2015-09-18}}</ref>
<ref name=Brz>{{Cytuj stronę |url = http://www.tarnowskiekoscioly.net/index.php/koscioly/21-brzesko-kosciol-sw-jakuba |tytuł = Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej – Brzesko, kościół św. Jakuba |autor = |opublikowany = www.tarnowskiekoscioly.net |język = pl |data dostępu = 2015-09-18}}</ref>
</references>

== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko = |imię = |tytuł = Otwarta Galeria. Formy przestrzenne w Elblągu. Przewodnik |rok = 2015 |wydawca = Bernardinum |miejsce = Elbląg |strony = 144–145 |isbn = 978-83-92721-7-3}}

⚫
{{Kontrola autorytatywna}}

⚫
{{SORTUJ:Marczyński, Adam}}
[[Kategoria:Absolwenci Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie]]
[[Kategoria:Absolwenci Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Krakowie]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Krakowie]]
Linia 14: Linia 66:
[[Kategoria:Polscy malarze]]
[[Kategoria:Polscy malarze]]
[[Kategoria:Polscy pedagodzy]]
[[Kategoria:Polscy pedagodzy]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie]]
[[Kategoria:Pochowani na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie]]
[[Kategoria:Wykładowcy Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie]]
[[Kategoria:Wykładowcy Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1908]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1908]]

Aktualna wersja na dzień 23:18, 28 cze 2024

Adam Marczyński
Data i miejsce urodzenia

24 grudnia 1908
Kraków

Data i miejsce śmierci

13 stycznia 1985
Kraków

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Multimedia w Wikimedia Commons
Forma kinetyczna stworzona przez Adama Marczyńskiego podczas I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965).

Adam Marczyński (ur. 24 grudnia 1908 w Krakowie, zm. 13 stycznia 1985 tamże) – polski malarz i grafik[1].

Od 1950 profesor Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył studia w 1936 w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Studiował w pracowni Władysława Jarockiego i Ignacego Pieńkowskiego. Podróżował do Francji i Hiszpanii. Związany był z Grupą Krakowską, z którą wiele wystawiał. Jego rozumienie zadań sztuki oraz rozumienie zagadnień formy było bliskie poglądom Marii Jaremy i Henryka Wicińskiego. Brał udział w reaktywacji Grupy w roku 1957. Jego udział w pracach Stowarzyszenia związany był z niekiedy ostrym konfliktem z Tadeuszem Kantorem oraz jego najbliższym „otoczeniem”. Od roku 1945 aż do emerytury pracował w Akademii Sztuk Pięknych, gdzie prowadził pracownię malarstwa[1]. Jego studentami byli między innymi: Franciszek Starowieyski, Ewa Lipska, Janusz Orbitowski, Zofia Broniek, Krzysztof Jeżowski, Andrzej Kreütz-Majewski, Iwona Ornatowska, Romuald Oramus, Aleksander Pieniek, Grażyna Borowik i Zbigniew Żupnik[2]. Obok malarstwa uprawiał rysunek, grafikę (monotypie) oraz scenografię[3]. Jest autorem cenionych polichromii kościelnych[4] (Nowy Wiśnicz[5], Katedra w Tarnowie[6], Ratułów, Brzesko[7], Sokołów Małopolski). Był autorem ilustracji książkowych, m.in. Niebieskie kartki A. Rudnickiego, Porwanie w Tiutiurlistanie W. Żukrowskiego, Pamiętniki Paska, Niespokojne godziny I. Jurgielewiczowej.

Jest autorem formy kinetycznej o wysokości 8 metrów zrealizowanej przy współpracownicy z M. Klaus i J. Rakowskim w czasie I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965). Rzeźba posiada poruszane siłą wiatru klapki, umocowane pionowo do prostokątnych ram. Znajduje się w Parku im. Michała Kajki w Elblągu[8].

Jego przyrodnim bratem był Antoni Marczyński.

Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim (sektor SC4-A-2)[9].

Grób Adama Marczyńskiego na cmentarzu Salwatorskim

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Romuald Oramus: Profesor Adam Marczyński i Pracownia. Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, 2015, s. 10. ISBN 978-83-7271-761-0.
  2. ↑ op.cit. Romuald Oramus: Profesor Adam Marczyński i Pracownia. s. 150–159.
  3. ↑ Adam Marczyński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2015-09-18].
  4. ↑ Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej. www.tarnowskiekoscioly.net. [dostęp 2015-09-18]. (pol.).
  5. ↑ Kościół w Nowym Wisniczu. nw.com.pl. [dostęp 2015-09-18]. (pol.).
  6. ↑ Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej – Tarnów, katedra Narodzenia NMP. www.tarnowskiekoscioly.net. [dostęp 2015-09-18]. (pol.).
  7. ↑ Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej – Brzesko, kościół św. Jakuba. www.tarnowskiekoscioly.net. [dostęp 2015-09-18]. (pol.).
  8. ↑ Centrum Sztuki Galeria EL, Otwarta Galeria. Formy przestrzenne w Elblągu. Przewodnik, Elbląg 2015, s. 144–147, ISBN 978-83-92721-7-3.
  9. ↑ GROBONET 2.6 – wyszukiwarka osób pochowanych – Cmentarz parafialny Kraków Salwator [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2020-06-03].
  10. ↑ Na bardzo wysoko..., „Przekrój” (643), 4 sierpnia 1957, s. 12.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Otwarta Galeria. Formy przestrzenne w Elblągu. Przewodnik. Elbląg: Bernardinum, 2015, s. 144–145. ISBN 978-83-92721-7-3.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Marczyński&oldid=74127403”