Karl von Gontard: Różnice pomiędzy wersjami

Karl Philipp Christian von Gontard
	; Okolicznościowy znaczek Poczty Niemieckiej z okazji 250-lecia urodzin von Gontarda
Data i miejsce urodzenia	13 stycznia 1731 ; Mannheim
Data i miejsce śmierci	23 września 1791 ; Wrocław
Narodowość	niemiecka
	Praca
Styl	klasycyzm
Budynki	Pałac Marmurowy w Poczdamie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 00:09, 30 paź 2024

Pałac Marmurowy w Nowym Ogrodzie w Poczdamie

Karl Philipp Christian von Gontard (ur. 13 stycznia 1731 w Mannheim, zm. 23 września 1791 we Wrocławiu) – niemiecki architekt wczesnego klasycyzmu, działający głównie na terenie Poczdamu, Berlina i Bayreuth.

Życiorys

Pierwsze studia architektoniczne odbył w Bayreuth a następnie kształcił się w Paryżu u François Blondela, dokąd wysłał go margrabia Fryderyk^[2]. Von Gontard towarzyszył margrabiemu w podróży studyjnej przez Włochy i Grecję^[2].

Przed wstąpieniem do służby u króla Prus Fryderyka Wielkiego w 1764, von Gontard sprawował funkcję budowniczego u siostry Fryderyka margrabiny Bayreuth Wilhelminy Pruskiej. Przenosiny do Berlina podyktowane były małą liczbą zleceń po śmierci margrabiego Fryderyka w myśl polityki oszczędności prowadzonej przez jego następcę.

Po przeprowadzce von Gontard z początku mieszkał w Büringschen Vorwerk, miejscu późniejszego pałacu Charlottenhof. W 1777 kupił dom przy Benckertstraße 16 w dzielnicy holenderskiej w Poczdamie, gdzie mieszkał przez dwa lata^[3].

Fryderyk zatrudnił von Gontarda do prowadzenia budowy Nowego Pałacu pod Poczdamem według projektu Johanna Gottfrieda Büringa (1723–1788)^[2], który opuścił przedsięwzięcie wskutek licznych nieporozumień z królem. Von Gontard zajął się przede wszystkim projektowaniem pałacowych wnętrz. W 1779 przeprowadził się do Berlina, by pracować na zlecenie Fryderyka Wielkiego nad projektami wież katedry niemieckiej i francuskiej. W latach 1787–1791 wzniósł na zlecenie Fryderyka Pałac Marmurowy w Nowym Ogrodzie w Poczdamie^[2].

Dzieła

domy mieszczaństwa w Bayreuth
zabudowania pałacowe w Bayreuth
zabudowania w Bayreuth (apteka dworska, plebania kościoła pałacowego)
1751–1753 – budynek sierocińca (niem. Militärwaisenhaus) w Poczdamie^[4]
1701–1708 – projekt wież katedry niemieckiej (niem. Deutscher Dom)^[4]
1701–1705 – projekt wież katedry francuskiej (niem. Französischer Dom) przy Gendarmenmarkt w Berlinie^[4] (zrealizowana przez H. Ungera w 1781)
1777–1780 – zabudowania kolumnowe kolumnady królewskiej w Berlinie
w parku Sanssouci w Poczdamie:
- od 1765 – rozbudowa Nowego Pałacu^[4]
- 1768–1769 – Antikentempel
- 1768–1770 – Świątynia Przyjaźni
1785 – projekty wnętrz pokoi królewskich w dawnym pałacu miejskim w Berlinie (niem. Berliner Stadtchloss)
1787–1791 – Pałac Marmurowy w Nowym Ogrodzie w Poczdamie^[4]
1787–1788 – Brama Oranienburska (niem. Oranienburger Tor) w Berlinie
Brama Brandenburska (niem. Brandenburger Tor) w Poczdamie
1770 – kościół ewangelicki św. Bartłomieja w Bindlach koło Bayreuth (razem z Rudolfem Heinrichem Richterem)

Przypisy

↑ Deutsche Bundespost Berlin, 1981
↑ ^a ^b ^c ^d Robert Dohme: Gontard, Karl. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). (niem.).
↑ Christiane Petri: Potsdam und Umgebung: Sinnbild von Preussens Glanz und Gloria. DuMont Reiseverlag, 2005, s. 59. ISBN 3-7701-6610-8. [dostęp 2009-02-01]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Archinform: Carl (Philipp) (Christian) von Gontard. [dostęp 2020-04-04]. (niem.).

Bibliografia

Christiane Petri: Potsdam und Umgebung: Sinnbild von Preussens Glanz und Gloria. DuMont Reiseverlag, 2005, s. 59. ISBN 3-7701-6610-8. [dostęp 2009-02-01]. (niem.).
Seemanns Internationales Architekturlexikon. Wiedeń: Tosa Verlag, 2004. ISBN 3-85492-895-5. (niem.).

Literatura dodatkowa

Astrid Fick: Potsdam – Berlin – Bayreuth. Carl Phillip Christian von Gontard (1731–1791) und seine bürgerlichen Wohnhäuser, Immediatbauten und Stadtpalais. Petersberg: Imhof, 2000. ISBN 3-932526-42-2. (niem.).

[1] Deutsche Bundespost Berlin, 1981

[ADB-2] Robert Dohme: Gontard, Karl. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). (niem.).

[3] Christiane Petri: Potsdam und Umgebung: Sinnbild von Preussens Glanz und Gloria. DuMont Reiseverlag, 2005, s. 59. ISBN 3-7701-6610-8. [dostęp 2009-02-01]. (niem.).

[Archinform-4] Archinform: Carl (Philipp) (Christian) von Gontard. [dostęp 2020-04-04]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{Architekt infobox
-[[Grafika:Stamps of Germany (Berlin) 1981, MiNr 639.jpg |thumb|220px|Karl Philipp Christian von Gontard, okolicznościowy znaczek Poczty Niemieckiej z okazji 250-lecia urodzin von Gontarda<ref>Deutsche Bundespost Berlin, 1981</ref>]]
+ |imię i nazwisko   = Karl Philipp Christian von Gontard
-[[Grafika:Potsdam freundschaftstempel.jpg|thumb|220px|Świątynia Przyjaźni w parku Sanssouci w Poczdamie]]
+ |grafika           = Stamps of Germany (Berlin) 1981, MiNr 639.jpg
-[[Grafika:Marmorpalais.jpg|thumb|220px|Pałac Marmurowy w Nowym Ogrodzie w Poczdamie]]
+ |opis grafiki      = Okolicznościowy znaczek Poczty Niemieckiej z okazji 250-lecia urodzin von Gontarda<ref>Deutsche Bundespost Berlin, 1981</ref>
-[[Grafika:Potsdam brandenburger tor.jpg|thumb|220px|Brama Brandenburska w Poczdamie]]
+ |data urodzenia    = [[13 stycznia]] [[1731]]
-'''Karl Philipp Christian von Gontard''' (ur. 13 stycznia 1731 r. w [[Mannheim]]; zm. 23 września 1791 r. we [[Wrocław]]iu) – [[Niemcy|niemiecki]] [[architekt]] wczesnego [[klasycyzm]]u, działający głównie na terenie [[Poczdam]]u, [[Berlin]]a i [[Bayreuth]].
+ |miejsce urodzenia = [[Mannheim]]
+ |data śmierci      = [[23 września]] [[1791]]
+ |miejsce śmierci   = [[Wrocław]]
+ |narodowość        = niemiecka
+ |alma mater        =
+ |uczelnia          =
+ |nagrody           =
+ |wpływy            =
+ |wpłynął na        =
+ |styl              = [[klasycyzm]]
+ |biuro             =
+ |znaczące budynki  = [[Pałac Marmurowy w Poczdamie]]
+ |znaczące projekty =
+ |commons           = Category:Carl von Gontard
+ |odznaczenia       =
+}}
+[[Plik:Potsdam freundschaftstempel.jpg|thumb|250px|Świątynia Przyjaźni w parku Sanssouci w Poczdamie]]
+[[Plik:Marmorpalais.jpg|thumb|250px|Pałac Marmurowy w Nowym Ogrodzie w Poczdamie]]
+[[Plik:Potsdam Brandenburger Tor asv2023-07.jpg|thumb|250px|Brama Brandenburska w Poczdamie]]
+'''Karl Philipp Christian von Gontard''' (ur. [[13 stycznia]] [[1731]] w [[Mannheim]], zm. [[23 września]] [[1791]] we [[Wrocław]]iu) – [[Niemcy|niemiecki]] [[architekt]] wczesnego [[klasycyzm]]u, działający głównie na terenie [[Poczdam]]u, [[Berlin]]a i [[Bayreuth]].
-==Życie==
+== Życiorys ==
+Pierwsze studia architektoniczne odbył w Bayreuth a następnie kształcił się w [[Paryż]]u u [[François Blondel (architekt)|François Blondela]], dokąd wysłał go [[graf (tytuł szlachecki)|margrabia]] Fryderyk<ref name=ADB>{{cytuj książkę |nazwisko = | imię = | tytuł = Allgemeine Deutsche Biographie (ADB)| rozdział =Gontard, Karl | adres rozdziału =http://www.deutsche-biographie.de/artikelADB_pnd119014807.html | nazwisko r = Dohme| imię r = Robert|  tom = | język = de| data dostępu = 2010-07-14}}</ref>. Von Gontard towarzyszył margrabiemu w podróży studyjnej przez [[Włochy]] i [[Grecja|Grecję]]<ref name=ADB/>.
-Przed wstąpieniem do służby u króla [[Królestwo Prus|Prus]] [[Fryderyk II Wielki|Fryderyka Wielkiego]] w 1764 r., von Gontard sprawował funkcję budowniczego u siostry Fryderyka [[margrabia|margrabiny]] Bayreuth [[Wilhelmina Pruska (1709-1758)|Wilhelminy Pruskiej]]. Przenosiny do Berlina podyktowane były małą ilością zleceń po śmierci margrabiego Fryderyka w myśl polityki oszczędności prowadzonej przez jego następcę.
+Przed wstąpieniem do służby u króla [[Królestwo Prus|Prus]] [[Fryderyk II Wielki|Fryderyka Wielkiego]] w 1764, von Gontard sprawował funkcję budowniczego u siostry Fryderyka margrabiny Bayreuth [[Wilhelmina Pruska (1709–1758)|Wilhelminy Pruskiej]]. Przenosiny do Berlina podyktowane były małą liczbą zleceń po śmierci margrabiego Fryderyka w myśl polityki oszczędności prowadzonej przez jego następcę.
-Po przeprowadzce von Gontard z początku mieszkał w ''Büringschen Vorwerk'', miejscu późniejszego [[pałac Charlottenhof|pałacu Charlottenhof]].  W 1777 r. kupił dom przy ''Benckertstraße'' 16 w dzielnicy holenderskiej w Poczdamie, gdzie mieszkał przez dwa lata<ref>Christiane Petri, [http://books.google.be/books?id=5DFd1_bESs8C&pg=PA59&dq=%22Carl+Philipp+Christian+von+Gontard%22&lr=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en&sig=ACfU3U3IoY3FZ_ueWzmGkuUHZdhTL-KG9Q Potsdam und Umgebung: Sinnbild von Preussens Glanz und Gloria], DuMont Reiseverlag, 2005, s. 59 ISBN 3770166108</ref>. W 1779 r. przeprowadził się do Berlina, by pracować na zlecenie Fryderyka Wielkiego nad projektami [[wieża|wież]] katedry niemieckiej i francuskiej.
+Po przeprowadzce von Gontard z początku mieszkał w ''Büringschen Vorwerk'', miejscu późniejszego [[pałac Charlottenhof|pałacu Charlottenhof]]. W 1777 kupił dom przy ''Benckertstraße'' 16 w dzielnicy holenderskiej w Poczdamie, gdzie mieszkał przez dwa lata<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Petri| imię = Christiane| url = http://books.google.be/books?id=5DFd1_bESs8C&pg=PA59&dq=%22Carl+Philipp+Christian+von+Gontard%22&lr=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en&sig=ACfU3U3IoY3FZ_ueWzmGkuUHZdhTL-KG9Q| tytuł = Potsdam und Umgebung: Sinnbild von Preussens Glanz und Gloria| wydawca = DuMont Reiseverlag| miejsce = | rok = 2005| strony = 59| data dostępu = 2009-02-01| język = de| isbn = 3770166108}}</ref>.
-==Prace==
-*domy mieszczaństwa
+Fryderyk zatrudnił von Gontarda do prowadzenia budowy [[Nowy Pałac (Sanssouci)|Nowego Pałacu]] pod [[Poczdam]]em według projektu [[Johann Gottfried Büring|Johanna Gottfrieda Büringa]] (1723–1788)<ref name=ADB/>, który opuścił przedsięwzięcie wskutek licznych nieporozumień z królem. Von Gontard zajął się przede wszystkim projektowaniem pałacowych wnętrz. W 1779 przeprowadził się do Berlina, by pracować na zlecenie Fryderyka Wielkiego nad projektami [[wieża|wież]] katedry niemieckiej i francuskiej. W latach 1787–1791 wzniósł na zlecenie Fryderyka [[Pałac Marmurowy w Poczdamie|Pałac Marmurowy]] w [[Nowy Ogród w Poczdamie|Nowym Ogrodzie]] w Poczdamie<ref name=ADB/>.
-*zabudowania pałacowe w Bayreuth
-*zabudowania w Bayreuth (apteka dworska, plebania kościoła pałacowego)
+== Dzieła ==
-*budynek sierocińca (niem. ''Militärwaisenhaus'') w Poczdamie
+* domy mieszczaństwa w Bayreuth
-*projekty wież katedry niemieckiej (niem. ''Deutscher Dom'') i katedry francuskiej (niem. ''Französischer Dom'') przy ''Gendarmenmarkt'' w Berlinie (zrealizowane przez H. Ungera w 1781)
-*zabudowania kolumnowe kolumnady królewskiej (1777-1780) w Berlinie
+* zabudowania pałacowe w Bayreuth
+* zabudowania w Bayreuth (apteka dworska, plebania kościoła pałacowego)
+* 1751–1753 – budynek sierocińca (niem. ''Militärwaisenhaus'') w Poczdamie<ref name="Archinform">{{cytuj stronę|url=http://archive.is/20130502034651/http://deu.archinform.net/arch/16890.htm |tytuł=Carl (Philipp) (Christian) von Gontard|autor=Archinform|język=de|data dostępu=2020-04-04}}</ref>
+* 1701–1708 – projekt wież katedry niemieckiej (niem. ''Deutscher Dom'')<ref name="Archinform"/>
+* 1701–1705 – projekt wież katedry francuskiej (niem. ''Französischer Dom'') przy [[Gendarmenmarkt]] w Berlinie<ref name="Archinform"/> (zrealizowana przez H. Ungera w 1781)
+* 1777–1780 – zabudowania kolumnowe kolumnady królewskiej w Berlinie
 * w [[Park Sanssouci|parku Sanssouci]] w Poczdamie:
-**rozbudowa [[Nowy Pałac (Sanssouci)|Nowego Pałacu]] (od 1765)
+** od 1765 – rozbudowa [[Nowy Pałac (Sanssouci)|Nowego Pałacu]]<ref name="Archinform"/>
-**[[Antikentempel (Sanssouci)|Antikentempel]] (1768-69)
+** 1768–1769 – [[Antikentempel (Sanssouci)|Antikentempel]]
-**[[Świątynia Przyjaźni (Sanssouci)|Świątynia Przyjaźni]] (1768-1770)
+** 1768–1770 – [[Świątynia Przyjaźni]]
-*projekty wnętrz pokoi królewskich w dawnym pałacu miejskim w Berlinie (niem. ''Berliner Stadtchloss'') (1785)
+* 1785 – projekty wnętrz pokoi królewskich w dawnym pałacu miejskim w Berlinie (niem. ''Berliner Stadtchloss'')
-*[[Pałac Marmurowy]] w [[Nowy Ogród w Poczdamie|Nowym Ogrodzie]] w Poczdamie (1787-1791)
+* 1787–1791 – [[Pałac Marmurowy w Poczdamie|Pałac Marmurowy]] w [[Nowy Ogród w Poczdamie|Nowym Ogrodzie]] w Poczdamie<ref name="Archinform"/>
-*Brama Oranienburska (niem. ''Oranienburger Tor'') w Berlinie (1787-88)
+* 1787–1788 – Brama Oranienburska (niem. ''Oranienburger Tor'') w Berlinie
-*Brama Brandenburska (niem. ''Brandenburger Tor'') w Poczdamie (1770)
+* Brama Brandenburska (niem. ''Brandenburger Tor'') w Poczdamie
-*Kościół ewangelicki św. Bartłomieja w [[Bindlach]] (razem z Rudolfem Heinrichem Richterem)
+* 1770 – kościół ewangelicki św. Bartłomieja w [[Bindlach]] koło Bayreuth (razem z Rudolfem Heinrichem Richterem)
-{{Przypisy|2}}
+== Przypisy ==
+{{Przypisy}}
-==Bibliografia==
+== Bibliografia ==
+* {{cytuj książkę | nazwisko = Petri| imię = Christiane| url = http://books.google.be/books?id=5DFd1_bESs8C&pg=PA59&dq=%22Carl+Philipp+Christian+von+Gontard%22&lr=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en&sig=ACfU3U3IoY3FZ_ueWzmGkuUHZdhTL-KG9Q| tytuł = Potsdam und Umgebung: Sinnbild von Preussens Glanz und Gloria| wydawca = DuMont Reiseverlag| miejsce = | rok = 2005| strony = 59| data dostępu = 2009-02-01| język = de| isbn = 3770166108}}
-* ''Seemanns Internationales Architekturlexikon'', Tosa Verlag, Wiedeń, 2004 ISBN 3-85492-895-5
+* {{cytuj książkę | tytuł = Seemanns Internationales Architekturlexikon| wydawca = Tosa Verlag| miejsce = Wiedeń| rok = 2004| strony = | język = de| isbn = 3-85492-895-5}}
-==Literatura==
+== Literatura dodatkowa ==
-* Astrid Fick, ''Potsdam – Berlin – Bayreuth. Carl Phillip Christian von Gontard (1731–1791) und seine bürgerlichen Wohnhäuser, Immediatbauten und Stadtpalais'', Imhof, Petersberg, 2000 ISBN 3-932526-42-2
+* {{cytuj książkę | nazwisko = Fick| imię = Astrid| tytuł = Potsdam – Berlin – Bayreuth. Carl Phillip Christian von Gontard (1731–1791) und seine bürgerlichen Wohnhäuser, Immediatbauten und Stadtpalais| wydawca = Imhof| miejsce = Petersberg | rok = 2000| język = de| isbn = 3-932526-42-2}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
-{{commonscat|Karl von Gontard}}
+{{SORTUJ:Gontard, Karl von}}
-[[de:Carl von Gontard]]
+[[Kategoria:Niemieccy architekci]]
-[[en:Carl von Gontard]]
-[[sv:Carl von Gontard]]
+[[Kategoria:Urodzeni w 1731]]
+[[Kategoria:Zmarli w 1791]]
+[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Mannheimie]]