Wincenty Aksamitowski: Różnice pomiędzy wersjami

Wincenty Aksamitowski
	generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	15 września 1760 ; Nagórzany
Data i miejsce śmierci	13 stycznia 1831 ; Warszawa
	Przebieg służby
Lata służby	1774–1816
Siły zbrojne	Armia Księstwa Warszawskiego
Główne wojny i bitwy	insurekcja kościuszkowska,; wojny napoleońskie
	Odznaczenia

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 19:55, 25 lis 2024

Wincenty Aksamitowski herbu Gryf^[1] (ur. 15 września 1760 w Nagórzanach koło Kamieńca Podolskiego, zm. 13 stycznia 1828 w Warszawie) – generał dywizji armii Księstwa Warszawskiego.

Życiorys

Był synem Ignacego herbu Gryf (zmarłego w 1810), łowczego podolskiego, posła, oraz Tekli de Witte; po matce był wnukiem inżyniera i generała Jana de Witte. Od 1774 w armii, kadet w Szkole Artylerii Koronnej w Warszawie. Podporucznikiem został w 1781 roku^[1]. Od 1783 oficer w służbie liniowej.

Walczył w stopniu kapitana w wojnie z Rosją w 1792 roku jako dowódca kompanii w bitwach pod Zieleńcami i Ostrogiem. Tam dostał się do niewoli. Przejął czasowo służbę w wojsku rosyjskim i awansował na majora. Po wybuchu powstania 1794 roku przedostał się do wojsk polskich i ponownie w stopniu kapitana walczył w obronie Warszawy; dalszy awans uniemożliwiła niedawna służba w armii rosyjskiej (Tadeusz Kościuszko zarzucał mu "przywiązanie do Moskali").

Po upadku powstania przez Galicję przedostał się do Włoch. Od 1797 walczył w Legionach, w których pełnił funkcję szefa batalionu. Zorganizował również legionową artylerię. Bronił Mantui a po jej kapitulacji dostał się do niewoli austriackiej. Po uwolnieniu na słowo powrócił do służby. Od 1801 był dowódcą 2 półbrygady wysłanej do San Domingo. W wyprawie tej udziału nie wziął zasłaniając się koniecznością uporządkowania finansów jednostki. Posądzony o złe intencje w tej sprawie, popadł w konflikt ze środowiskiem polskim i w latach 1803-1806 służył w armii francuskiej. Walczył pod Jeną. Z ramienia armii francuskiej był w 1806 komendantem Poznania.

Wkrótce przeszedł do armii Księstwa Warszawskiego w stopniu generała z 1806 na stanowisko dowódcy artylerii. Od 1807 dowódca artylerii i inżynierii. W wyniku nieporozumień z księciem J. Poniatowskim jesienią 1808 dyscyplinarnie przeniesiony do służby francuskiej. Od 1809 ponownie w Wojsku Polskim, dowódca 2 Brygady Piechoty w 1 Dywizji komendanta departamentu poznańskiego, w 1812 gubernator Poznania.

W kampanii moskiewskiej 1812 zastępca szefa sztabu króla Neapolu Joachima Murata, a w kampanii 1813 dowodził jazdą w Dywizji Dąbrowskiego. Walczył pod Lipskiem i Hanau, potem ponownie w służbie J. Murata. W kampanii francuskiej 1814 dowodził Brygadą Ciężkiej Jazdy w Dywizji gen. J. Defranca. Po upadku Napoleona zastępca przewodniczącego Centralnej Rady Administracji Korpusu Polskiego.

W 1815 powrócił do kraju i działał w armii Królestwa Polskiego. Był komendantem wojskowym departamentu siedleckiego. W kwietniu 1816 przeszedł do rezerwy ze względu na stan zdrowia.

W Paryżu od 1802 był adeptem 33. stopnia obrządku szkockiego loży masońskiej stopni wyższych.

Był mistrzem katedry w loży wolnomularskiej Bracia Polscy Zjednoczeni, założonej przez gen. Aleksandra Rożnieckiego^[2]. W 1820 roku był wielkim pieczętarzem Wielkiego Wschodu Narodowego Polski^[3].

Autor wydawnictwa pt.: Historia artylerii polskiej w Legionach we Włoszech.

Odznaczenia

Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (1808), a także francuskim Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Legii Honorowej (1807 i 1812)^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b Ryszard Morawski: Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generalicja i sztaby. s. 15.
↑ Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 60.
↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 137.
↑ Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 147

Bibliografia

R. Bielecki – Encyklopedia wojen Napoleońskich, Warszawa 2002
Henryk P. Kosk – Generalicja polska, tom I, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001, ISBN 83-87103-81-0
Ryszard Morawski, Henryk Wielecki: Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generalicja i sztaby. Warszawa: Wydawnictwo Belona, 1996. ISBN 83-11-08511-0.
Jan Pachoński, Oficerowie Legionów Polskich 1796-1807, część II: Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1796-1807 (do druku przygotowali Kamil Stepan i Adam Roliński), Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, Księgarnia Akademicka, Kraków 1998-2003, s. 4-6
Stefan Pomarański, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 39–40. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0

Linki zewnętrzne

[:0-1] Ryszard Morawski: Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generalicja i sztaby. s. 15.

[2] Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 60.

[3] Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 137.

[4] Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 147

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{Żołnierz infobox
-'''Wincenty Aksamitowski''' (ur. [[15 września]] [[1760]] w Nagórzanach koło [[Kamieniec Podolski|Kamieńca Podolskiego]], zm. [[13 stycznia]] [[1828]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – generał dywizji [[Armia Księstwa Warszawskiego|armii Księstwa Warszawskiego]].
+ |imię i nazwisko     = Wincenty Aksamitowski
+ |imię i nazwisko org =
+ |pseudonim           =
+ |rodzaj wojsk        = lądowe
+ |zwycięstwa          =
+ |grafika             =
+ |opis grafiki        =
+ |stopień grafika     =
+ |stopień             = [[generał dywizji]]
+ |data urodzenia      = [[15 września]] [[1760]]
+ |miejsce urodzenia   = [[Nahoriany (obwód chmielnicki)|Nagórzany]]
+ |data śmierci        = [[13 stycznia]] [[1831]]
+ |miejsce śmierci     = [[Warszawa]]
+ |lata służby         = [[1774]]–[[1816]]
+ |siły zbrojne        = [[Armia Księstwa Warszawskiego]]
+ |jednostki           =
+ |stanowiska          =
+ |wojny i bitwy       = [[insurekcja kościuszkowska]],<br />[[wojny napoleońskie]]
+ |późniejsza praca    =
+ |odznaczenia         = {{order|VM|KKW}} {{order|LH|O}} {{order|LH}}
+ |commons =
+}}
+'''Wincenty Aksamitowski''' herbu [[Gryf (herb szlachecki)|Gryf]]<ref name=":0" /> (ur. [[15 września]] [[1760]] w Nagórzanach koło [[Kamieniec Podolski|Kamieńca Podolskiego]], zm. [[13 stycznia]] [[1828]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – generał dywizji [[Armia Księstwa Warszawskiego|armii Księstwa Warszawskiego]].
+[[Plik:Wincenty Axamitowski, członek 32 stopnia masonerii w Paryżu nadaje Amilkarowi Kosińskiemu stopień masoński w loży w Warszawie.jpg|thumb|W. Axamitowski, członek 32 stopnia masonerii w Paryżu nadaje A. Kosińskiemu stopień masoński w loży w Warszawie, 1807 r., (ze zbiorów [[Archiwum Państwowe w Poznaniu|Archiwum Państwowego w Poznaniu]])]]
+== Życiorys ==
-Był synem Ignacego herbu Gryf (zmarłego w 1810), łowczego podolskiego, posła, oraz Tekli de Witte; po matce był wnukiem inżyniera i generała [[Jan de Witte|Jana de Witte]]. Od [[1774]] w armii, kadet w szkole artylerii koronnej w Warszawie. Od [[1783]] oficer w służbie liniowej.
+Był synem Ignacego herbu Gryf (zmarłego w 1810), łowczego podolskiego, posła, oraz Tekli de Witte; po matce był wnukiem inżyniera i generała [[Jan de Witte|Jana de Witte]]. Od 1774 w armii, kadet w Szkole Artylerii Koronnej w Warszawie. Podporucznikiem został w 1781 roku<ref name=":0">{{Cytuj książkę | nazwisko = Morawski| imię =Ryszard| tytuł =Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generalicja i sztaby|strony =15}}</ref>. Od 1783 oficer w służbie liniowej.
-Walczył w stopniu kapitana w [[wojna polsko-rosyjska 1792|wojnie]] z [[Rosja|Rosją]] w [[1792]] roku jako dowódca kompanii w bitwach pod [[Zieleńce|Zieleńcami]] i [[Ostróg|Ostrogiem]]. Tam dostał się do niewoli. Przejął czasowo służbę w wojsku rosyjskim i awansował na majora. Po wybuchu [[Insurekcja kościuszkowska|powstania 1794 roku]] przedostał się do wojsk polskich i ponownie w stopniu kapitana walczył w obronie Warszawy; dalszy awans uniemożliwiła niedawna służba w [[Armia Imperium Rosyjskiego|armii rosyjskiej]] ([[Tadeusz Kościuszko]] zarzucał mu "przywiązanie do Moskali").
+Walczył w stopniu kapitana w [[Wojna polsko-rosyjska (1792)|wojnie]] z [[Rosja|Rosją]] w 1792 roku jako dowódca kompanii w bitwach pod [[Zieleńce|Zieleńcami]] i [[Ostróg (miasto)|Ostrogiem]]. Tam dostał się do niewoli. Przejął czasowo służbę w wojsku rosyjskim i awansował na majora. Po wybuchu [[Insurekcja kościuszkowska|powstania 1794 roku]] przedostał się do wojsk polskich i ponownie w stopniu kapitana walczył w obronie Warszawy; dalszy awans uniemożliwiła niedawna służba w [[Armia Imperium Rosyjskiego|armii rosyjskiej]] ([[Tadeusz Kościuszko]] zarzucał mu "przywiązanie do Moskali").
-Po upadku powstania przez Galicję przedostał się do Włoch. Od [[1797]] walczył w [[Legiony Polskie we Włoszech|Legionach]], w których pełnił funkcję szefa batalionu. Zorganizował również legionową artylerię. Bronił [[Mantua|Mantui]] a po jej kapitulacji dostał się do niewoli austriackiej. Po uwolnieniu na słowo powrócił do służby. Od [[1801]] był dowódcą drugiej półbrygady wysłanej do San Domingo. W wyprawie tej udziału nie wziął zasłaniając się koniecznością uporządkowania finansów jednostki. Posądzony o złe intencje w tej sprawie, popadł w konflikt ze środowiskiem polskim i w latach [[1803]]-[[1806]] służył w armii francuskiej. Walczył pod [[Jena|Jeną]]. Z ramienia armii francuskiej był w [[1806]] komendantem Poznania.
+Po upadku powstania przez Galicję przedostał się do Włoch. Od 1797 walczył w [[Legiony Polskie we Włoszech|Legionach]], w których pełnił funkcję szefa batalionu. Zorganizował również legionową artylerię. Bronił [[Mantua|Mantui]] a po jej kapitulacji dostał się do niewoli austriackiej. Po uwolnieniu na słowo powrócił do służby. Od 1801 był dowódcą [[2 Półbrygada Polska|2 półbrygady]] wysłanej do San Domingo. W wyprawie tej udziału nie wziął zasłaniając się koniecznością uporządkowania finansów jednostki. Posądzony o złe intencje w tej sprawie, popadł w konflikt ze środowiskiem polskim i w latach 1803-1806 służył w armii francuskiej. Walczył pod [[Jena|Jeną]]. Z ramienia armii francuskiej był w 1806 komendantem Poznania.
-Wkrótce przeszedł do armii Księstwa Warszawskiego w stopniu generała z 1806 na stanowisko dowódcy artylerii. Od [[1807]] dowódca artylerii i inżynierii.
+Wkrótce przeszedł do armii Księstwa Warszawskiego w stopniu generała z 1806 na stanowisko dowódcy artylerii. Od 1807 dowódca artylerii i inżynierii. W wyniku nieporozumień z księciem J. Poniatowskim jesienią 1808 dyscyplinarnie przeniesiony do służby francuskiej. Od 1809 ponownie w Wojsku Polskim, dowódca 2 Brygady Piechoty w 1 Dywizji komendanta departamentu poznańskiego, w 1812 gubernator Poznania.
-W wyniku nieporozumień z księciem J. Poniatowskim jesienią [[1808]] dyscyplinarnie przeniesiony do służby francuskiej.
-Od [[1809]] ponownie w Wojsku Polskim, dowódca 2 Brygady Piechoty w 1 Dywizji komendanta departamentu poznańskiego, w [[1812]] gubernator Poznania.
-W kampanii moskiewskiej [[1812]] zastępca szefa sztabu króla Neapolu [[Joachim Murat|Joachima Murata]], a w kampanii [[1813]] dowodził jazdą w Dywizji [[Jan Henryk Dąbrowski|Dąbrowskiego]]. Walczył pod [[Lipsk]]iem i [[Hanau]], potem ponownie w służbie J. Murata. W kampanii francuskiej [[1814]] dowodził Brygadą Ciężkiej Jazdy w Dywizji gen. J. Defranca. Po upadku Napoleona zastępca przewodniczącego Centralnej Rady Administracji Korpusu Polskiego.
+W kampanii moskiewskiej 1812 zastępca szefa sztabu króla Neapolu [[Joachim Murat|Joachima Murata]], a w kampanii 1813 dowodził jazdą w Dywizji [[Jan Henryk Dąbrowski|Dąbrowskiego]]. Walczył pod [[Lipsk]]iem i [[Hanau]], potem ponownie w służbie J. Murata. W kampanii francuskiej 1814 dowodził Brygadą Ciężkiej Jazdy w Dywizji gen. J. Defranca. Po upadku Napoleona zastępca przewodniczącego Centralnej Rady Administracji Korpusu Polskiego.
-W  [[1815]] powrócił do kraju i działał w armii [[Królestwo Kongresowe|Królestwa Polskiego]]. Był komendantem wojskowym departamentu siedleckiego. W kwietniu [[1816]] przeszedł do rezerwy ze względu na stan zdrowia.
+W 1815 powrócił do kraju i działał w armii [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]]. Był komendantem wojskowym departamentu siedleckiego. W kwietniu 1816 przeszedł do rezerwy ze względu na stan zdrowia.
-W [[Paryż]]u od 1802 był adeptem 33. stopnia obrządku szkockiego [[loża masońska|loży masońskiej stopni wyższych]].
+W [[Paryż]]u od 1802 był adeptem 33. stopnia obrządku szkockiego [[loża wolnomularska|loży masońskiej stopni wyższych]].
-Był mistrzem katedry w loży wolnomularskiej Bracia Polscy Zjednoczeni, założonej przez gen. [[Aleksander Rożniecki|Aleksandra Rożnieckiego]]<ref>[[Marek Tarczyński]], Generalicja powstania listopadowego, [[1980]], s. 60.</ref>.
+Był mistrzem katedry w loży wolnomularskiej Bracia Polscy Zjednoczeni, założonej przez gen. [[Aleksander Rożniecki|Aleksandra Rożnieckiego]]<ref>[[Marek Tarczyński]], Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 60.</ref>.
+W 1820 roku był wielkim pieczętarzem [[Wielki Wschód Narodowy Polski|Wielkiego Wschodu Narodowego Polski]]<ref>Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 137.</ref>.
 Autor wydawnictwa pt.: ''Historia artylerii polskiej w Legionach we Włoszech''.
+== Odznaczenia ==
+Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]] (1808), a także francuskim Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim [[Legia Honorowa|Orderu Legii Honorowej]] (1807 i 1812)<ref>[[Tadeusz Romuald Jeziorowski|Tadeusz Jeziorowski]]: ''The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie''. Warszawa 2018, s. 147</ref>.
+== Przypisy ==
+{{Przypisy}}
 == Bibliografia ==
-{{Bibliografia start}}
 * R. Bielecki – ''Encyklopedia wojen Napoleońskich'', Warszawa 2002
-* Henryk P. Kosk – ''Generalicja polska'', tom I, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001, ISBN 83-87103-81-0
+* [[Henryk Kosk|Henryk P. Kosk]] – ''Generalicja polska'', tom I, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001, {{ISBN|83-87103-81-0}}
+* {{Cytuj książkę | nazwisko = Morawski| imię =Ryszard| tytuł =Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generalicja i sztaby|nazwisko2=Wielecki|imię2=Henryk|data = 1996 | wydawca =[[Wydawnictwo Belona]] | miejsce = Warszawa| isbn =83-11-08511-0| strony =}}
 * [[Jan Pachoński]], ''Oficerowie Legionów Polskich 1796-1807'', część II: ''Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1796-1807'' (do druku przygotowali Kamil Stepan i Adam Roliński), Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, Księgarnia Akademicka, Kraków 1998-2003, s. 4-6
+* {{cytuj książkę | tytuł = [[Polski Słownik Biograficzny]] | tom = 1 | wydawca = [[Polska Akademia Umiejętności]] – Skład Główny w Księgarniach [[Gebethner i Wolff|Gebethnera i Wolffa]] | miejsce = [[Kraków]] | rok = 1935 | autor r = Stefan Pomarański, w| strony = 39–40}} Reprint: [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]], Kraków 1989, {{ISBN|83-04-03484-0}}
-{{Bibliografia stop}}
 == Linki zewnętrzne ==
-* [http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/skarb,Dokument_przestawiajacy_stan_brygady_gen_Wincentego_Aksamitowskiego_w_dywizji_Jana_Henryka_Dabrowskiego_w_lutym_1807_roku,gid,295776,cid,4582.htm Dokument przestawiający stan brygady gen. Wincentego Aksamitowskiego w dywizji Jana Henryka Dąbrowskiego w lutym 1807 roku]
+* [http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/skarb,Dokument_przestawiajacy_stan_brygady_gen_Wincentego_Aksamitowskiego_w_dywizji_Jana_Henryka_Dabrowskiego_w_lutym_1807_roku,gid,295776,cid,4582.htm Dokument przedstawiający stan brygady gen. Wincentego Aksamitowskiego w dywizji Jana Henryka Dąbrowskiego w lutym 1807 roku]
 * [http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/skarb,Odezwa_generala_Wincentego_Aksamitowskiego_w_sprawie_ofiarnosci_na_cele_narodowe_z_20_I_1807_roku,gid,251318,cid,4582.htm Odezwa generała Wincentego Aksamitowskiego w sprawie ofiarności na cele narodowe z 20 I 1807 roku]
+{{Kontrola autorytatywna}}
-{{Przypisy}}
-{{DEFAULTSORT:Aksamitowski, Wincenty}}
+{{SORTUJ:Aksamitowski, Wincenty}}
-[[Kategoria:Generał dywizji (Księstwo Warszawskie)]]
+[[Kategoria:Generałowie dywizji Wojska Księstwa Warszawskiego]]
-[[Kategoria:Polscy uczestnicy wojen napoleońskich]]
+[[Kategoria:Obrońcy Warszawy (1794)]]
+[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (Księstwo Warszawskie)]]
-[[Kategoria:Polscy wolnomularze]]
+[[Kategoria:Polacy – Kawalerowie Legii Honorowej]]
+[[Kategoria:Polacy – Oficerowie Legii Honorowej]]
+[[Kategoria:Polacy – wojskowi armii I. Cesarstwa Francuskiego]]
+[[Kategoria:Polacy w wolnomularstwie francuskim]]
+[[Kategoria:Polscy wolnomularze (Królestwo Kongresowe)]]
 [[Kategoria:Oficerowie powstania kościuszkowskiego]]
+[[Kategoria:Polacy – uczestnicy walk na Saint-Domingue 1802–1803]]
+[[Kategoria:Uczestnicy inwazji na Rosję 1812 (strona polska)]]
 [[Kategoria:Uczestnicy wojny polsko-rosyjskiej 1792]]
 [[Kategoria:Urodzeni w 1760]]
 [[Kategoria:Zmarli w 1828]]
-[[Kategoria:Żołnierze Legionów Polskich 1797-1807]]
+[[Kategoria:Oficerowie Legionów Polskich 1797–1807]]
+[[Kategoria:Wielcy pieczętarze Wielkiego Wschodu Narodowego Polski]]
+[[Kategoria:Aksamitowscy herbu Gryf|Wincenty]]
-[[uk:Вінсент Аксамитовський]]