Przejdź do zawartości

Emil Szramek: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne, cd.
m drobne techniczne
 
(Nie pokazano 39 wersji utworzonych przez 27 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Duchowny infobox
|imię i nazwisko = Emil Szramek
|imię i nazwisko org = Emil Michael Schramek
|tytuł =
|grafika = Emil Szramek.png
|opis grafiki =
|alt grafiki =
|herb =
|dewiza =
|dewiza - j. polski =
|kraj działania = [[Cesarstwo Niemieckie]]<br>[[Polska]]
|data urodzenia = 29 września 1887
|miejsce urodzenia = [[Tworków]]
|data śmierci = 13 stycznia 1942
|miejsce śmierci = [[Dachau (KL)|KL Dachau]]
|miejsce pochówku =
|1. funkcja =
|1. funkcja - okres =
|2. funkcja =
|2. funkcja - okres =
|wyznanie = [[katolicyzm]]
|kościół = [[Kościół łaciński|łaciński]]
|inkardynacja = [[archidiecezja katowicka|diecezja katowicka]]
|data ślubów zakonnych =
|data diakonatu =
|data ordynacji =
|data święceń = 26 czerwca 1911
|data nominacji =
|data sakry =
|data patriarchatu =
|data kreacji =
|papież kreujący =
|kościół tytularny =
|faksymile =
|opis faksymile =
|odznaczenia = {{order|KZ|IIRPZ}} {{order|WA|S}}
|commons = Category:Emil Szramek
|wikiźródła = Emil Szramek
|wikicytaty = Emil Szramek
|wikinews =
|www =
}}
{{Święty infobox
{{Święty infobox
|Imię =Emil Szramek
|rodzaj = Błogosławiony
|Portret =Emil_Szramek.png
|imię =
|zdjęcie podpis =
|imię oryginalne =
|tytuły = [[prezbiter]] i [[męczennik]]
|Data_urodzenia =
|Data_śmierci =
|grafika = nie
|Miejsce_urodzenia =
|podpis grafiki =
|Miejsce_śmierci =
|data urodzenia =
|miejsce urodzenia =
|Tytuły =[[prezbiter]] i [[męczennik]]
|Kościół =[[Kościół katolicki]]
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|Data_beatyfikacji =[[13 czerwca]] [[1999]]
|kościół = [[Kościół katolicki]]
|Miejsce_beatyfikacji ={{flaga|POL}} [[Warszawa]]
|data beatyfikacji = [[13 czerwca]] [[1999]]
|Beatyfikowany_przez =[[Jan Paweł II|Jana Pawła II]]
|miejsce beatyfikacji = [[Warszawa]]
|Data_kanonizacji =
|beatyfikujący = [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]]
|Miejsce_kanonizacji =
|Kanonizowany_przez =
|data kanonizacji =
|miejsce kanonizacji =
|Wspomnienie =[[9 lipca]]
|Atrybuty =
|kanonizujący =
|Patron =
|wspomnienie = [[9 lipca]]
|Miejsce_kultu = [[archidiecezja katowicka]]
|atrybuty =
|patron =
}}{{Duchowny infobox
|imię i nazwisko = Emil Szramek
|miejsce kultu = [[archidiecezja katowicka]]
|faksymile =
|imię i nazwisko oryginalne = Emil Michael Schramek
|imię przybrane =
|opis faksymile =
|commons =
|imię przybrane oryginalne =
|tytuł = [[prezbiter]]
|wikiźródła =
|grafika =
|wikicytaty =
|herb =
|dewiza =
|dewiza – j. polski =
|państwo = {{państwo|DEU|wariant=1871}} {{państwo|POL}}
|data urodzenia = [[29 września]] [[1887]]
|miejsce urodzenia = {{flaga|DEU|wariant=1871}} [[Tworków]] w [[powiat raciborski|powiecie raciborskim]]
|data śmierci = [[13 stycznia]] [[1942]]
|miejsce śmierci = {{flaga|DEU|wariant=III Rzesza}} [[Dachau (KL)|KL Dachau]]
|1. funkcja =
|1. funkcja - okres =
|2. funkcja =
|2. funkcja - okres =
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]]
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
|inkardynacja = [[archidiecezja katowicka|diecezja katowicka]]
|data ślubów zakonnych =
|data diakonatu =
|data ordynacji =
|data święceń = [[26 czerwca]] [[1911]]
|data nominacji =
|data sakry =
|data patriarchatu =
|data kreacji =
|papież kreujący =
|kościół tytularny =
|data pontyfikatu =
|odznaczenia =
|commons = Category:Emil Szramek
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|wikinews =
|www =
}}
}}
[[Plik:Tablica w Kościele Mariackim w Katowicach pamięci Emila Szramka.jpg|thumb|250px|Tablica pamiątkowa w [[Kościół Mariacki w Katowicach|kościele Mariackim w Katowicach]]]]
[[Plik:Tablica w Kościele Mariackim w Katowicach pamięci Emila Szramka.jpg|thumb|250px|Tablica pamiątkowa w [[Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach|kościele Mariackim w Katowicach]]]]
[[Plik:Emil Szramek statute in Katowice (1).jpg|thumb|200px|Pomnik przy [[Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach|kościele Mariackim w Katowicach]]]]
'''Emil Szramek''' (ur. jako ''Emil Michael Schramek'' [[29 września]] 1887 w [[Tworków|Tworkowie]], zm. [[13 stycznia]] 1942 w [[Dachau (KL)|KL Dachau]]) – [[błogosławiony]] i [[męczennik chrześcijański|męczennik]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]], polski [[duchowieństwo|duchowny]] [[katolicyzm|katolicki]].
'''Emil Szramek''', właśc. '''Emil Michael Schramek''' (ur. [[29 września]] [[1887]] w [[Tworków|Tworkowie]], zm. [[13 stycznia]] [[1942]] w [[Dachau (KL)|KL Dachau]]) – [[błogosławiony]] i [[męczennik chrześcijański|męczennik]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]], polski [[duchowieństwo|duchowny]] [[katolicyzm|katolicki]].


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Emil Szramek urodził się jako syn chałupnika Augusta i Josephy z d. Kandziora. Szkołę elementarną ukończył w Tworkowie, gimnazjum w Raciborzu, studia teologiczne na wydziale teologicznym [[Uniwersytet Wrocławski|Uniwersytetu Wrocławskiego]] (1907–1910).
Emil Szramek urodził się w rodzinie chałupnika Augusta i Josephy z d. Kandziora. Szkołę elementarną ukończył w Tworkowie, gimnazjum w [[Racibórz|Raciborzu]], studia teologiczne na wydziale teologicznym [[Uniwersytet Wrocławski|Uniwersytetu Wrocławskiego]] (1907–1910).


=== Kapłaństwo ===
=== Kapłaństwo ===
[[22 czerwca]] [[1911]] z rąk kard. [[Georg Kopp|Georga Koppa]] przyjął święcenia kapłańskie. Pierwszymi placówkami duszpasterskimi były: [[Miechowice]] (1911–1912), gdzie miał możliwość zapoznania się z pracami księdza [[Norbert Bonczyk|Norberta Bonczyka]], i [[Tychy]] (1912–1916), gdzie pracował u boku ks. [[Jan Kapica|Jana Kapicy]]. Praca u znanego polityka, ale i wybitnego duszpasterza, zaważyła na jego poglądach politycznych, jak i społecznych. W Tychach ukończył pracę nad doktoratem, który napisał pod kierunkiem [[Joseph Jungnitz|Josepha Jungnitza]] (''Das Kollegiatstift zum heiligen Kreuz in Oppeln'', Oppeln 1916). W latach 1916–1923 pracował na placówkach w [[Zaborze (powiat cieszyński)|Zaborzu]] i [[Mikołów|Mikołowie]]. Od [[1918]] związał się z towarzystwem kulturalno-oświatowym pod nazwą: [[Towarzystwo Oświaty im. św. Jacka]], którego był jednym ze współzałożycieli, a zarazem redaktorem jego organu prasowego – „[[Głosy znad Odry|Głosów znad Odry]]” (1918–1924). W czasopiśmie tym często bronił prawa Górnoślązaków do używania języka polskiego. Po utworzeniu Administracji Apostolskiej dla Śląska Górnego (1922) został przez ks. [[August Hlond|Augusta Hlonda]] powołany na stanowisko [[kuria (religia)|kanclerza]] kurii Administracji Apostolskiej. Po utworzeniu diecezji wszedł w skład [[kapituła|kapituły]] katedralnej, a od [[1927]] z polecenia bpa [[Arkadiusz Lisiecki|Arkadiusza Lisieckiego]] zajmował się organizacją budowy katedry. W kurii katowickiej pełnił także funkcję egzaminatora prosynodalnego, członka [[Consilium Vigilantiae]] i diecezjalnej komisji konserwatorskiej. W [[1926]] [[papież]] [[Pius XI]] powierzył ks. E. Szramkowi parafię Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach.
22 czerwca 1911 z rąk kard. [[Georg von Kopp|Georga Koppa]] przyjął święcenia kapłańskie. Pierwszymi placówkami duszpasterskimi były: [[Miechowice]] (1911–1912), gdzie miał możliwość zapoznania się z pracami księdza [[Norbert Bonczyk|Norberta Bonczyka]], i [[Tychy]] (1912–1916), gdzie pracował u boku ks. [[Jan Kapica|Jana Kapicy]]. Praca u znanego polityka, ale i wybitnego duszpasterza, zaważyła na jego poglądach politycznych, jak i społecznych. W Tychach ukończył pracę nad doktoratem, który napisał pod kierunkiem [[Joseph Jungnitz|Josepha Jungnitza]] (''Das Kollegiatstift zum heiligen Kreuz in Oppeln'', Oppeln 1916). W latach 1916–1923 pracował na placówkach w [[Zaborze (Zabrze)|Zaborzu]] i [[Mikołów|Mikołowie]]. Od 1918 związał się ze stowarzyszeniem kulturalno-oświatowym pod nazwą: [[Towarzystwo Oświaty im. św. Jacka]], którego był współzałożycielem i w którym został redaktorem „[[Głosy znad Odry|Głosów znad Odry]]” (1918–1924). W czasopiśmie tym często bronił prawa Górnoślązaków do używania języka polskiego. Po utworzeniu Administracji Apostolskiej dla Śląska Górnego (1922) został przez ks. [[August Hlond|Augusta Hlonda]] powołany na stanowisko [[kuria (religia)|kanclerza]] kurii Administracji Apostolskiej. Po utworzeniu diecezji wszedł w skład [[kapituła|kapituły]] katedralnej, a od 1927 z polecenia biskupa [[Arkadiusz Lisiecki|Arkadiusza Lisieckiego]] zajmował się organizacją budowy katedry. W kurii katowickiej pełnił także funkcję egzaminatora prosynodalnego, członka [[Consilium Vigilantiae]] i diecezjalnej komisji konserwatorskiej. W 1926 [[papież]] [[Pius XI]] powierzył ks. E. Szramkowi parafię Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach.


Styl duszpasterstwa uprawianego przez ks. E. Szramka cechowała otwartość i tolerancja, zwłaszcza jeśli chodzi o kwestie narodowościowe. Jako jeden z pierwszych naukowców na Śląsku zaczął głosić tezę o potrzebie większego otwarcia na kontakty między historykami polskimi i niemieckimi. Był daleki od nacjonalizmu, a tym bardziej od wszelkich przejawów szowinizmu. W 1927 został wybrany na prezesa [[Towarzystwo Przyjaciół Nauk na Śląsku|Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku]]. Równocześnie redagował „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku”. Był jednym z inicjatorów założenia w Katowicach [[Biblioteka Śląska|Biblioteki Śląskiej]], a następnie przewodniczącym Rady Muzealnej [[Muzeum Śląskie w Katowicach|Muzeum Śląskiego]] w Katowicach. Był znanym bibliofilem i koneserem sztuki. Pisał dużo, interesowała go zwłaszcza biografistyka. Wiele miejsca w swoich badaniach poświęcał także folklorystyce i badaniom nad Śląskiem jako pograniczem kulturowym. Owocem wieloletniej pracy stała się książka, która po dzień dzisiejszy nie straciła na aktualności: ''Śląsk jako problem socjologiczny'', Katowice 1934. W przededniu wybuchu wojny sporządził testament, w którym wszystko, co posiadał, rozdał.
Styl duszpasterstwa uprawianego przez ks. E. Szramka cechowała otwartość i tolerancja, zwłaszcza jeśli chodzi o kwestie narodowościowe. Jako jeden z pierwszych naukowców na Śląsku zaczął głosić tezę o potrzebie większego otwarcia na kontakty między historykami polskimi i niemieckimi. Był daleki od nacjonalizmu, a tym bardziej od wszelkich przejawów szowinizmu. W 1927 został wybrany na prezesa [[Towarzystwo Przyjaciół Nauk na Śląsku|Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku]]. Równocześnie redagował „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku”. Był jednym z inicjatorów założenia w Katowicach [[Biblioteka Śląska|Biblioteki Śląskiej]], a następnie przewodniczącym Rady Muzealnej [[Muzeum Śląskie w Katowicach|Muzeum Śląskiego]] w Katowicach. Był znanym bibliofilem i koneserem sztuki. Pisał dużo, interesowała go zwłaszcza biografistyka. Wiele miejsca w swoich badaniach poświęcał także folklorystyce i badaniom nad Śląskiem jako pograniczem kulturowym. Owocem wieloletniej pracy stała się książka, która po dzień dzisiejszy nie straciła na aktualności: ''Śląsk jako problem socjologiczny'', Katowice 1934. W przededniu wybuchu wojny sporządził testament, w którym wszystko, co posiadał, rozdał.


=== Prześladowanie i męczeńska śmierć ===
=== Prześladowanie i męczeńska śmierć ===
Nazwisko ks. E. Szramka znalazło się na liście proskrypcyjnej [[Sonderfahndungsbuch Polen]]<ref>''Sonderfahndungsbuch Polen.'' Herausgegeben vom Reichskriminalpolizeiamt, Berlin C2, Wederscher Mark 5/6, Berlin 1939, s. 148.</ref> i od początku okupacji niemieckiej w związku z [[Intelligenzaktion Schlesien]] spotykały go represje ze strony [[Gestapo]]. Nie opuścił parafii, a od decyzji niemieckich władz okupacyjnych o wygnaniu odwołał się do najwyższych władz III Rzeszy. [[8 kwietnia]] [[1940]] został aresztowany i kolejno przebywał w [[Obozy niemieckie 1933–1945|niemieckich]] [[Obóz koncentracyjny|obozach koncentracyjnych]] [[Dachau (KL)|KL Dachau]], [[Mauthausen-Gusen (KL)|Mauthausen-Gusen]] i ponownie od [[8 grudnia]] [[1940]] w KL Dachau. W obozie ks. E. Szramek stał się niekwestionowanym przywódcą księży. Podnosił więźniów na duchu, głosił kazania, w których dawał wyraz nadziei na odrodzenie Polski. Wobec prześladowców zachowywał się z godnością i spokojem. Jak wspominają współwięźniowie, miał niezłomny charakter i siłę ducha. Został zamordowany na izbie chorych strumieniami lodowatej wody.
Nazwisko ks. E. Szramka znalazło się na liście proskrypcyjnej [[Sonderfahndungsbuch Polen]]<ref>''Sonderfahndungsbuch Polen.'' Herausgegeben vom Reichskriminalpolizeiamt, Berlin C2, Wederscher Mark 5/6, Berlin 1939, s. 148.</ref> i od początku okupacji niemieckiej w związku z [[Intelligenzaktion Schlesien]] spotykały go represje ze strony [[Gestapo]]. Nie opuścił parafii, a od decyzji niemieckich władz okupacyjnych o wygnaniu odwołał się do najwyższych władz III Rzeszy. 8 kwietnia 1940 został aresztowany i kolejno przebywał w [[Obozy niemieckie (1933–1945)|niemieckich]] [[Obóz koncentracyjny|obozach koncentracyjnych]] [[Dachau (KL)|KL Dachau]], [[Mauthausen-Gusen (KL)|Mauthausen-Gusen]] i ponownie od [[8 grudnia]] [[1940]] w KL Dachau. W obozie ks. E. Szramek stał się niekwestionowanym przywódcą księży. Podnosił więźniów na duchu, głosił kazania, w których dawał wyraz nadziei na odrodzenie Polski. Wobec prześladowców zachowywał się z godnością i spokojem. Jak wspominają współwięźniowie, miał niezłomny charakter i siłę ducha. Został zamordowany na izbie chorych strumieniami lodowatej wody.

== Ordery i odznaczenia ==
* Złoty [[Krzyż Zasługi]] (20 grudnia 1927)<ref>[https://dziennikustaw.gov.pl/M1927296081801.pdf M.P. z 1927 r. nr 296, poz. 818] „za zasługi na polu pracy narodowej i społecznej”.</ref>
* Srebrny [[Wawrzyn Akademicki]] (5 listopada 1935)<ref>{{Monitor Polski|1935|257|306}} „za krzewienie czytelnictwa”.</ref>


== Beatyfikacja ==
== Beatyfikacja ==
Linia 77: Linia 92:


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
{{portal|Święci}}{{portal|Katolicyzm}}
* [[Polscy święci i błogosławieni]]
* [[Polscy święci i błogosławieni]]
* [[Beatyfikowani i kanonizowani przez Jana Pawła II]]
* [[Beatyfikowani i kanonizowani przez Jana Pawła II]]
* [[Wstawiennictwo świętych]]
* [[Wstawiennictwo świętych]]


== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Józef Bańka, ''Ks. Emil Szramek (1887–1942). Szkic biograficzny'', „Nasza Przeszłość”, t. 18, Kraków 1963, s. 141–187.
* Józef Bańka: ''Ks. Emil Szramek (1887–1942). Szkic biograficzny'', „[[Nasza Przeszłość]]”, t. 18, Kraków, 1963, s. 141–187.
* Władysław Bochnak, ''W służbie Bogu i ludziom. Sylwetki Ślązaków'', Marki-Struga 1989, s. 191–199.
* [[Władysław Bochnak]]: ''W służbie Bogu i ludziom. Sylwetki Ślązaków'', Marki-Struga, 1989, s. 191–199.


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.dbc.wroc.pl/publication/1620 Emil Szramek, ''Das Kollegiatstift zum hl. Kreuz in Oppeln. Ein Beitrag zur Breslauer Diözesangeschichte''. T. 1, Breslau 1915.] {{lang|de}}
* [http://www.dbc.wroc.pl/publication/1620 Emil Szramek, ''Das Kollegiatstift zum hl. Kreuz in Oppeln. Ein Beitrag zur Breslauer Diözesangeschichte''. T. 1, Breslau 1915.] {{lang|de}}
* [http://ruda_parafianin.republika.pl/swi/e/emil.htm Jarosław Dudała, ''Ślązacy idą do nieba''] [dostęp 10 września 2010]
* {{Cytuj stronę | url = http://ruda_parafianin.republika.pl/swi/e/emil.htm | tytuł = Jarosław Dudała, ''Ślązacy idą do nieba'' | opublikowany = ruda_parafianin.republika.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20080602141345/http://ruda_parafianin.republika.pl/swi/e/emil.htm | zarchiwizowano = 2008-06-02}} [dostęp 10 września 2010]
* [https://polona.pl/search/?filters=public:1,creator:%22Emil_Szramek_(b%C5%82ogos%C5%82awiony_;_1887--1942)%22 Emil Szramek – publikacje] w bibliotece [[Polona]]


{{Kontrola autorytatywna}}
{{SORTUJ:Szramek, Emil}}


{{SORTUJ:Szramek, Emil}}
[[Kategoria:108 błogosławionych polskich męczenników z okresu II wojny światowej|Emil Szramek]]
[[Kategoria:108 błogosławionych polskich męczenników z okresu II wojny światowej|Emil Szramek]]
[[Kategoria:Duchowni archidiecezji katowickiej]]
[[Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu Wrocławskiego]]
[[Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu Wrocławskiego]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Katowicami]]
[[Kategoria:Duchowni archidiecezji katowickiej]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Tychami]]
[[Kategoria:Duchowni związani z Wrocławiem do 1945]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Raciborzem]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Raciborzem]]
[[Kategoria:Ludzie związani ze Śląskiem]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Tychami]]
[[Kategoria:Odznaczeni Srebrnym Wawrzynem Akademickim]]
[[Kategoria:Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Ofiary Intelligenzaktion]]
[[Kategoria:Polscy duchowni katoliccy – ofiary represji Niemiec nazistowskich 1939–1945]]
[[Kategoria:Polskie ofiary niemieckich obozów koncentracyjnych]]
[[Kategoria:Polskie ofiary niemieckich obozów koncentracyjnych]]
[[Kategoria: Ofiary Intelligenzaktion]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1887]]
[[Kategoria:Więźniowie KL Dachau]]
[[Kategoria:Więźniowie KL Dachau]]
[[Kategoria:Więźniowie KL Mauthausen-Gusen]]
[[Kategoria:Więźniowie KL Mauthausen-Gusen]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1887]]
[[Kategoria:Zmarli w 1942]]
[[Kategoria:Zmarli w 1942]]
[[Kategoria:Duchowni związani z Katowicami]]

Aktualna wersja na dzień 16:30, 28 lis 2024

Emil Szramek
Emil Michael Schramek
Ilustracja
Kraj działania

Cesarstwo Niemieckie
Polska

Data i miejsce urodzenia

29 września 1887
Tworków

Data i miejsce śmierci

13 stycznia 1942
KL Dachau

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

łaciński

Inkardynacja

diecezja katowicka

Prezbiterat

26 czerwca 1911

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Srebrny Wawrzyn Akademicki
Błogosławiony
prezbiter i męczennik
Czczony przez

Kościół katolicki

Beatyfikacja

13 czerwca 1999
Warszawa
przez Jana Pawła II

Wspomnienie

9 lipca

Szczególne miejsca kultu

archidiecezja katowicka

Tablica pamiątkowa w kościele Mariackim w Katowicach
Pomnik przy kościele Mariackim w Katowicach

Emil Szramek, właśc. Emil Michael Schramek (ur. 29 września 1887 w Tworkowie, zm. 13 stycznia 1942 w KL Dachau) – błogosławiony i męczennik Kościoła katolickiego, polski duchowny katolicki.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Emil Szramek urodził się w rodzinie chałupnika Augusta i Josephy z d. Kandziora. Szkołę elementarną ukończył w Tworkowie, gimnazjum w Raciborzu, studia teologiczne na wydziale teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego (1907–1910).

Kapłaństwo

[edytuj | edytuj kod]

22 czerwca 1911 z rąk kard. Georga Koppa przyjął święcenia kapłańskie. Pierwszymi placówkami duszpasterskimi były: Miechowice (1911–1912), gdzie miał możliwość zapoznania się z pracami księdza Norberta Bonczyka, i Tychy (1912–1916), gdzie pracował u boku ks. Jana Kapicy. Praca u znanego polityka, ale i wybitnego duszpasterza, zaważyła na jego poglądach politycznych, jak i społecznych. W Tychach ukończył pracę nad doktoratem, który napisał pod kierunkiem Josepha Jungnitza (Das Kollegiatstift zum heiligen Kreuz in Oppeln, Oppeln 1916). W latach 1916–1923 pracował na placówkach w Zaborzu i Mikołowie. Od 1918 związał się ze stowarzyszeniem kulturalno-oświatowym pod nazwą: Towarzystwo Oświaty im. św. Jacka, którego był współzałożycielem i w którym został redaktorem „Głosów znad Odry” (1918–1924). W czasopiśmie tym często bronił prawa Górnoślązaków do używania języka polskiego. Po utworzeniu Administracji Apostolskiej dla Śląska Górnego (1922) został przez ks. Augusta Hlonda powołany na stanowisko kanclerza kurii Administracji Apostolskiej. Po utworzeniu diecezji wszedł w skład kapituły katedralnej, a od 1927 z polecenia biskupa Arkadiusza Lisieckiego zajmował się organizacją budowy katedry. W kurii katowickiej pełnił także funkcję egzaminatora prosynodalnego, członka Consilium Vigilantiae i diecezjalnej komisji konserwatorskiej. W 1926 papież Pius XI powierzył ks. E. Szramkowi parafię Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach.

Styl duszpasterstwa uprawianego przez ks. E. Szramka cechowała otwartość i tolerancja, zwłaszcza jeśli chodzi o kwestie narodowościowe. Jako jeden z pierwszych naukowców na Śląsku zaczął głosić tezę o potrzebie większego otwarcia na kontakty między historykami polskimi i niemieckimi. Był daleki od nacjonalizmu, a tym bardziej od wszelkich przejawów szowinizmu. W 1927 został wybrany na prezesa Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku. Równocześnie redagował „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku”. Był jednym z inicjatorów założenia w Katowicach Biblioteki Śląskiej, a następnie przewodniczącym Rady Muzealnej Muzeum Śląskiego w Katowicach. Był znanym bibliofilem i koneserem sztuki. Pisał dużo, interesowała go zwłaszcza biografistyka. Wiele miejsca w swoich badaniach poświęcał także folklorystyce i badaniom nad Śląskiem jako pograniczem kulturowym. Owocem wieloletniej pracy stała się książka, która po dzień dzisiejszy nie straciła na aktualności: Śląsk jako problem socjologiczny, Katowice 1934. W przededniu wybuchu wojny sporządził testament, w którym wszystko, co posiadał, rozdał.

Prześladowanie i męczeńska śmierć

[edytuj | edytuj kod]

Nazwisko ks. E. Szramka znalazło się na liście proskrypcyjnej Sonderfahndungsbuch Polen[1] i od początku okupacji niemieckiej w związku z Intelligenzaktion Schlesien spotykały go represje ze strony Gestapo. Nie opuścił parafii, a od decyzji niemieckich władz okupacyjnych o wygnaniu odwołał się do najwyższych władz III Rzeszy. 8 kwietnia 1940 został aresztowany i kolejno przebywał w niemieckich obozach koncentracyjnych KL Dachau, Mauthausen-Gusen i ponownie od 8 grudnia 1940 w KL Dachau. W obozie ks. E. Szramek stał się niekwestionowanym przywódcą księży. Podnosił więźniów na duchu, głosił kazania, w których dawał wyraz nadziei na odrodzenie Polski. Wobec prześladowców zachowywał się z godnością i spokojem. Jak wspominają współwięźniowie, miał niezłomny charakter i siłę ducha. Został zamordowany na izbie chorych strumieniami lodowatej wody.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Beatyfikacja

[edytuj | edytuj kod]

Beatyfikował go papież Jan Paweł II w 1999 jako jednego ze 108 polskich męczenników II wojny światowej.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sonderfahndungsbuch Polen. Herausgegeben vom Reichskriminalpolizeiamt, Berlin C2, Wederscher Mark 5/6, Berlin 1939, s. 148.
  2. M.P. z 1927 r. nr 296, poz. 818 „za zasługi na polu pracy narodowej i społecznej”.
  3. M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za krzewienie czytelnictwa”.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Józef Bańka: Ks. Emil Szramek (1887–1942). Szkic biograficzny, „Nasza Przeszłość”, t. 18, Kraków, 1963, s. 141–187.
  • Władysław Bochnak: W służbie Bogu i ludziom. Sylwetki Ślązaków, Marki-Struga, 1989, s. 191–199.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]