Janusz Pasierb
Janusz Stanisław Antoni Pasierb (ur. 7 stycznia 1929 w Lubawie, zm. 15 grudnia 1993 w Warszawie), polski ksiądz katolicki, poeta i eseista, historyk i znawca sztuki i kultury.
Życiorys
Urodził się 7 stycznia 1929 roku w Lubawie w nauczycielskiej rodzinie. Dzieciństwo spędził w Tczewie, lata okupacji w Żabnie k. Tarnowa. Po ukończeniu tczewskiego Liceum Ogólnokształcącego w 1947 r., rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie, które ukończył w 1952 r.
Po przyjęciu święceń kapłańskich pracował jako wikariusz w Grudziądzu (fara) i Redzie. Naukę kontynuował w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Warszawskim, Papieskim Instytucie Archeologii Chrześcijańskiej w Rzymie oraz Uniwersytecie Kantonalnym we Fryburgu (sztuka kościelna, polonistyka, archeologia, historia kultury, patrologia). W 1957 r. uzyskał doktorat z teologii, w 1962 r. doktorat z archeologii, w 1964 r. habilitował się na Wydziale Historycznym UW, w 1972 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, w 1982 r. – profesora zwyczajnego.
Był profesorem Akademii Teologii Katolickiej oraz wykładowcą innych uczelni krajowych i zagranicznych, a także członkiem wielu stowarzyszeń naukowych w Polsce i za granicą oraz redakcji czasopism. Związany był z parafią Św Teresy na Tamce na Powiślu w Warszawie. Przez długie lata tam mieszkał, odprawiał msze i modlił się.
Jako poeta debiutował w 1972 r. na łamach „Tygodnika Powszechnego”. Wśród kilkuset publikacji, opublikował m.in. siedem tomów esejów i trzynaście zbiorów poetyckich. W 1991 r. otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Tczewa. Zmarł 15 grudnia 1993 roku w Warszawie.
Był członkiem redakcji czasopism: „Studia Pelplińskie” (od 1968), „Studia Claromontana” (od 1981), „Nasza Przeszłość” (od 1984), „Przegląd Katolicki” (od 1988)[1].
Ulice imienia ks. Pasierba znajdują się w Pelplinie, Redzie, Tczewie, Warszawie i Żabnie.
Przynależność do organizacji i stowarzyszeń
Należał do wielu stowarzyszeń i organizacji m.in. Stowarzyszenia Historyków Sztuki – od 1956, Komitetu Nauk o Sztuce PAN – od 1972, polskiego PEN Clubu – od 1975, Komisji ds. Opieki Konserwatorskiej nad Obrazem Jasnogórskim – od 1979, Instytutu Sztuki PAN – od 1981, Polskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków (ICOMOS) – od 1981, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego – od 1983, Papieskiej Międzynarodowej Akademii Mariologiczna – od 1985, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich – od 1989, Rady Ochrony Zabytków – od 1990, Papieskiej Komisji ds. Zachowania Artystycznego i Historycznego Dziedzictwa Kościoła – od 1990, Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków – od 1991, Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk (ASAE) – od 1991, Europejskiego Centrum Kultury (CEC) – od 1991.
Odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (1974)
- Złota Odznaka „Za Opiekę nad Zabytkami” (1974)
- Prałat Honorowy Jego Świątobliwości (1982)
- Medal im. B. Chrzanowskiego przyznawany przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie (1989)
- Odznaka „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (1989)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1990)[2]
Upamiętnienie
- 1993 – 20 grudnia pochowany został na cmentarzu parafialnym w Pelplinie wśród zasłużonych kapłanów dawnej diecezji chełmińskiej. Grób zaprojektowali profesorowie Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Jerzy i Krystian Jarnuszkiewiczowie. Na płycie umieszczono napis: Wiem, że jesteś Życiem, przecież umieram.
- 1993 – ukazuje się publikacja pt. Sztuka XVII wieku, zawierająca materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, dedykowane „pamięci przyjaciela księdza profesora doktora habilitowanego Janusza Stanisława Pasierba, teologa, poety, historyka sztuki, wielkiego humanisty”.
- 1994 – 27 stycznia decyzją Rady Miejskiej jedna z ulic na os. Wincentego Witosa w Tczewie otrzymuje nazwę „ul. ks. Janusza St. Pasierba”.
- 1994 – 14 grudnia nadano Liceum Ogólnokształcącemu w Pelplinie (woj. pomorskie) imię ks. Janusza St. Pasierba.
- 1994 – 16 grudnia odsłonięcie i poświecenie przez ks. bpa Jana Bernarda Szlagę tablicy pamiątkowej poświęconej ks. Pasierbowi w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Tczewie.
- 1994 – 15 grudnia odbyła się sesja pt. Ksiądz Janusz St. Pasierb, Kapłan – Poeta – człowiek nauki zorganizowana w I rocznicę śmierci przez Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie.
- 1994 – 29 grudnia uchwałą Rady Miejskiej jedna z ulic Pelplina otrzymała imię ks. Janusza St. Pasierba.
- 1995 – 11 maja Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków ustanawia nagrody im. ks. prof. Janusza Pasierba „Conservator Ecclesiae”, przyznawaną za wybitne dokonania w dziedzinie ochrony i konserwacji dzieł architektury i sztuki sakralnej[3].
- 1996 – z inicjatywy Rady Miejskiej Grudziądza oraz grudziądzkiego Klubu Inteligencji Katolickiej ustanowiono ogólnopolską Nagrodę Literacką im. ks. Janusza St. Pasierba pod patronatem prezydenta miasta, dla wybitnej postaci świata kultury, która w swej twórczości prezentuje te wartości, którym wierny był ks. Janusz St. Pasierb. Nagrody wręcza Kapituła pod przewodnictwem ks. Tadeusza Nowickiego. Wśród laureatów znaleźli się m.in.: Augustyn Bloch, Ernest Bryll, Anna Dymna, Maja Komorowska, Jan Pospieszalski, Stefan Stuligrosz, ks. Jan Twardowski, Barbara Wachowicz, Janusz Zakrzeński, Krzysztof Zanussi[4].
- 1996 – 11 stycznia odbyła się pierwsza edycja Konkursu Recytatorskiego Poezji i Prozy Ks. Janusza St. Pasierba w Pelplinie (od 1999 – Pomorski Konkurs Poetycki im. ks. Janusza St. Pasierba, od 2006 – Pomorski Festiwal Poetycki im. ks. Janusza St. Pasierba), w sześciu kategoriach: recytacje (od 1996), programy poetycko-muzyczne (od 1999), juwenilia poetyckie (od 1999), eseje interpretacyjne (od 2000), poezja śpiewana (od 2002) oraz pamięć o dziedzictwie kulturowym (od 2017).
- 1997 – 7 stycznia odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci ks. Pasierba w kaplicy Aniołów Stróżów w kościele Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i świętej Anny w Lubawie.[5]
- 1997 – 11–12 stycznia odbył się I Radiowy Festiwal Poezji Religijnej Rozgłośni Katolickich im. ks. Janusza St. Pasierba w Tarnowie, zorganizowany przez Radio „Dobra Nowina”, w całości poświęcony poezji ks. Pasierba.
- 1997 – ukazuje się tomik poezji ks. Piotra Mikołaja Marksa (zm. 2016) Drżąca dłoń na powitanie Boga, dedykowany ks. Pasierbowi i inspirowany jego twórczością (Tomik ten poświęcam pamięci mojego profesora i mistrza Ks. Janusza St. Pasierba – Piotr M. Marks).
- 1998 – 9 czerwca decyzją Rady Miejskiej jedna z ulic Żabna otrzymuje imię ks. Janusza St. Pasierba.
- 1998 – 8 grudnia, z inicjatywy przyjaciół ks. Pasierba (m.in. ks. Wiesława Meringa, ks. Wiesława Niewęgłowskiego, dra Jerzego Dymeckiego, Piotra Wojciechowskiego) oraz trzech instytucji: Wyższego Seminarium Duchowego w Pelplinie, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Duszpasterstwa Środowisk Twórczych w Warszawie, powołano Fundację im. ks. Janusza St. Pasierba, której zadaniem jest promowanie twórczości ks. Pasierba oraz utalentowanych historyków sztuki i poetów, „których twórczość jest świadectwem chrześcijańskiej inspiracji”. Prezesem Fundacji została red. Maria Wilczek. Nagrodę Fundacji otrzymali m.in.: Michał Janocha, Wojciech Wencel, Ryszard Kasperowicz, Krzysztof Koehler, Wojciech Kudyba, Jarosław Zalesiński[6].
- 1998 – powstał film o ks. Pasierbie pt. Zbyt wielkie serce, wg scenariusza Marii Wilczek i Piotra Wojciechowskiego, w reżyserii Pawła Woldana (dwukrotnie emitowany w TVP).
- 1998 – 11 grudnia Zespół Szkół Ekonomicznych w Tczewie otrzymał imię ks. Janusza St. Pasierba. W holu szkoły odsłonięto tablicę pamiątkową w formie epitafium autorstwa prof. Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Gustawa Zemły.
- 2000 – 12 listopada w farze Podwyższenia Krzyża Świętego w Tczewie odbyła się prapremiera oratorium w trzech częściach pt. Który jesteś na ziemi Mariusza Matuszewskiego, do słów ks. Pasierba, w wyborze i układzie tekstów Romana Landowskiego.
- 2000 – 4 września Zespołowi Szkół Zawodowych w Żabnie (woj. małopolskie) nadano imię ks. Janusza St. Pasierba.
- 2000 – 26 maja odbyła się sesja poświęcona postaci i twórczości ks. Pasierba podczas Kongresu Poezji Metafizycznej i Religijnej w Roku Wielkiego Jubileuszu, zorganizowanego w Bibliotece Śląskiej w Katowicach.
- 2001 – 13 grudnia odbyło się Sympozjum Janusz St. Pasierb – Poeta zorganizowane przez Wydział Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie z inicjatywy prof. Bernadetty Chachulskiej.
- 2002 – powstaje projekt koncertowy „Pasierb Śpiewany” z inicjatywy i w opracowaniu muzycznym Tomasza Gula z udziałem lubawskiego zespołu poezji śpiewanej Sfera Szeptów, realizowany w Lubawie w latach 2002-2006, którego owocem są trzy płyty: Rozmowa (2006), Wstępując na wzgórze (2007) i Dziękczynienie (2009).[7]
- 2003 – 13 grudnia odbyła się sesja pt. Ksiądz Janusz Stanisław Pasierb. Kapłan – poeta – humanista zorganizowana w 10. rocznicę śmierci, przez Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie, pod patronatem ks. bpa Jana Bernarda Szlagi.
- 2004 – 17 stycznia odbyło się sympozjum Pasierb czytany dzisiaj, zorganizowane przez Fundację im. ks. Janusza St. Pasierba oraz Duszpasterstwo Środowisk Twórczych w Warszawie.
- 2004 – 17 grudnia odbyła się konferencja pt. O twórczości ks. Janusza St. Pasierba zorganizowana przez Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Szczecińskiego pod patronatem ks. abpa Mariana Przykuckiego.
- 2005 – konferencja Ksiądz Pasierb – kapłan i poeta zorganizowana przez Wyższe Seminarium Duchowne w Lublinie pod patronatem ks. abpa Józefa Życińskiego.
- 2005 – wystawa monograficzna poświęcona życiu i twórczości zmarłego przed dwunastu laty księdza Janusza Pasierba pt. Pasierbowa Europa Ducha, zrealizowana przez Fundację im. ks. Janusza St. Pasierba i Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, wg scenariusza Marii Wilczek, pokazana w kilkudziesięciu miastach Polski.
- 2006 – ukazuje się zbiór ks. Jerzego Szymika 33 wiersze przeciwko nicości dedykowany ks. Pasierbowi (Księdzu Januszowi Stanisławowi Pasierbowi z modlitwą, wdzięcznością, dedykacją – ks. Jerzy Szymik).
- 2008 – 12 grudnia wykonano oratorium pt. Jaką radością dla Boga może być człowiek, skomponowane przez Cezarego Paciorka, podczas VII Dni Kultury Chrześcijańskiej w katedrze włocławskiej.
- 2008 – 12–13 grudnia odbyła się konferencja Jaką radością dla Boga może być człowiek zorganizowana przez Zespół Szkół Katolickich im. ks. Jana Długosza we Włocławku z okazji 15. rocznicy śmierci ks. Pasierba, w ramach VII Dni Kultury Chrześcijańskiej.
- 2008 – powstał film przedstawiający sylwetkę i dzieło księdza Pasierba w reżyserii Jakuba Cumana pt. Dobrze przeżyć jedno życie. Ksiądz Janusz St. Pasierb.
- 2008 – ukazała się księga pamiątkowa pt. Trwać oznacza ocalić dobro i piękno, dedykowana ks. Pasierbowi w 15. rocznicę śmierci, jako wyraz uznania dla trwałej wartości jego spuścizny naukowej i literackiej.
- 2009 – w marcu w Prymasowskim Wyższym Seminarium Duchownym w Gnieźnie zorganizowano spotkanie w 80. rocznicę urodzin ks. Pasierba, połączone z otwarciem wystawy In memoriam ks. prof. Janusz Stanisław Pasierb, pod patronatem abpa Henryka Muszyńskiego i uświetnione spektaklem słowno-muzycznym Jedyna nić – miłość opartym na poezji ks. Pasierba.
- 2010 – ukazała się płyta CD z piosenkami do tekstów ks. Pasierba pt. Nie czekaj na życie w wykonaniu chóru szkolnego pod dyrekcją ks. Przemysława Szulca z Zespołu Szkół Ekonomicznych im. ks. Janusza St. Pasierba w Tczewie.
- 2010 – 16 czerwca z udziałem ks. abpa Henryka Muszyńskiego odsłonięto tablicę pamiątkową umieszczoną na domu przy ul. Dobrej 8/10 w Warszawie, w którym w latach 1977–1993 mieszkał ks. Pasierb.
- 2012 – z inicjatywy dyrektora Zespołu Szkół Ekonomicznych w Tczewie powstał Pomorski Szlak ks. Pasierba prezentujący walory turystyki kulturowej miast związanych z ks. Pasierbem na trasie Lubawa – Grudziądz – Pelplin – Tczew – Gdańsk – Żarnowiec (280 km).
- 2014 – 3 czerwca powstaje Fundacja Pionowy Wymiar Kultury, która swoją nazwę zawdzięcza zbiorowi esejów ks. Pasierba o tym samym tytule i z jego pism czerpie inspirację. Fundacja została powołana do życia przez osoby związane z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prezesem Fundacji została doktor nauk humanistycznych, poetka i wykładowca uniwersytecki Joanna Bielska-Krawczyk.[8]
- 2016 – 24 września uroczyste otwarcie Alei ks. Janusza St. Pasierba na Powiślu w Warszawie, w Parku Karola Beyera, wiodącej od ul. Leona Kruczkowskiego do ul. Smolnej[9].
- 2017 – 13 czerwca uchwałą Rady Miejskiej jedna z ulic Redy otrzymała imię ks. Janusza St. Pasierba.
- 2017 – 28 listopada Rada Powiatu Tczewskiego ogłasza rok 2018 „Rokiem ks. Janusza St. Pasierba w Powiecie Tczewskim”.
- 2018 – 17 marca w Collegium Novum Kujawskiej Szkoły Wyższej we Włocławku zorganizowano sympozjum Ksiądz Janusz Stanisław Pasierb – zanurzony w Bogu, sztuce i poezji. 25 lat po śmierci.[10]
- 2018 – 24-25 września w Zespole Szkół Ekonomicznych im. ks. Janusza St. Pasierba w Tczewie zorganizowano konferencję popularnonaukową nt.: „Ks. Pasierb: Homo viator - człowiek wędrowiec żyje w każdym z nas”, z udziałem znawców twórczości poety, m.in.: prof. Edwarda Jakiela, prof. Tomasza Tomasika, prof. Anety Lewińskiej, ks. Franciszka Kameckiego, dr Agnieszki Laddach.[11]
- 2018 – 24 listopada w Bibliotece Diecezjalnej w Pelplinie odbyła się konferencja popularnonaukowa nt. „Janusz St. Pasierb - twórca kultury i nauki Pomorza, Polski i Europy”, w której udział wzięli uczniowie ks. Pasierba oraz znawcy jego twórczości: bp Michał Janocha, bp Wiesław Mering, ks. Jan Sochoń, dr Agnieszka Laddach, prof. Tomasz Tomasik, ks. Wincenty Pytlik, red. Maria Wilczek, mgr Bogdan Wiśniewski.[12]
Twórczość
Poezja
- Kategoria przestrzeni, Warszawa: Czytelnik, 1978; Pelplin: Bernardinum, 2007.
- Things ultimate and other poems. Rzeczy ostatnie i inne wiersze, Londyn: Poets’ and Painters, 1980; Pelplin: Bernardinum, 2001.
- Zdejmowanie pieczęci, Warszawa: Czytelnik, 1982; Pelplin: Bernardinum, 2006.
- Wiersze religijne, Poznań: Pallottinum, 1983.
- Czarna skrzynka, Warszawa: Czytelnik, 1985; Pelplin: Bernardinum, 2006.
- Koziorożec, Warszawa: Czytelnik, 1988; Pelplin: Bernardinum, 2007.
- Wiersze wybrane, Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1988.
- Wnętrze dłoni, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1988.
- Doświadczanie ziemi, Kraków: Znak, 1989; Pelplin: Bernardinum, 2010.
- Morze, obłok i kamień, Kraków 1992; Pelplin: Bernardinum, 2001.
- Ten i tamten brzeg, Warszawa: Tikkun, 1993; Pelplin: Bernardinum, 2001.
- Puste Łąki, Warszawa: Palabra, 1994; Pelplin: Bernardinum, 2001.
- Butelka lejdejska, Warszawa: Czytelnik, 1995; Pelplin: Bernardinum, 2003.
- Po walce z aniołem, Warszawa: Pax, 1996.
- Poezje wybrane, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1998.
- Wierzę, Pelplin: Bernardinum, 1998, 2013.
- Liturgia serca, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2002.
- Haiku żarnowieckie, Pelplin: Bernardinum, 2003.
- Wiem, że jesteś Życiem, Lublin: Gaudium, 2008.
- W rytmie dnia i pór roku, Tczew: Zespół Szkół Ekonomicznych; Pelplin: Bernardinum, 2012.
- Poeta jest twoim bratem, Pelplin: Bernardinum, 2014.
- Blask cienia, Lublin: Norbertinum, 2016.
- Takie niemożliwe piękno. Ekfrazy, Tczew: Zespół Szkół Ekonomicznych, 2018.
Eseistyka
- Czas otwarty, Poznań: Pallottinum, 1972, 1974; Pelplin: Bernardinum, 1992.
- Miasto na górze, Kraków: Znak, 1973; Pelplin: Bernardinum, 2000.
- Szkice o kulturze, Pelplin: Zakład Małej Polografii, 1982.
- Światło i sól, Paryż: Editions du Dialogue, 1982.
- Pionowy wymiar kultury, Kraków: Znak, 1983.
- Gałęzie i liście, Poznań: Pallottinum, 1985; Pelplin: Bernardinum, 1993, 2002.
- Skrzyżowanie dróg, Poznań: Pallottinum, 1989; Pelplin: Bernardinum, 1994, 2002.
- Obrót rzeczy, Poznań: Pallottinum, 1993; Pelplin: Bernardinum, 2002.
- W perspektywie kultury, Wrocław: Silesia, 1994.
- Katedra symbol Europy. La cathedrale Europe, Pelplin: Bernardinum, 2003.
- Katedra symbol Europy. Die Kathedrale als Symbol Europas, Pelplin: Bernardinum,.2004.
- Ziemia Święta, Pelplin: Bernardinum, 2010.
- Na początku była kultura, Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2013.
Książki o sztuce
- Ochrona zabytków sztuki kościelnej, Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1968, 1995, 2001; Poznań: Pallottinum, 1971.
- Człowiek i jego świat w sztuce religijnej renesansu, Warszawa: Wydawnictwo ATK; 1969; Pelplin: Bernardinum, 1999.
- Malarz gdański Herman Han, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974.
- Pelplin, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978 (współautor Janusz Ciemnołoński).
- Skarby Jasnej Góry, Warszawa: Interpress, 1981, 1985, 1987 1989, 1991, 1997.
- Katedra w Pelplinie, Gdynia 1973; Pelplin: Bernardinum, 1982, 1993, 2005.
- Pelplin i jego zabytki, Warszawa: Interpress; Pelplin: Bernardinum, 1993.
- Polonica artystyczne w zbiorach watykańskich, Warszawa: Wydawnictwo Krupski i S-ka, 1999, 2002 (współautor ks. Michał Janocha).
Inne
- O Albercie Schweitzerze – człowieku i myślicielu, Pelplin 1950 [maszynopis].
- Od kaznodziejstwa do homilii, Pelplin: Zakład Małej Poligrafii, 1984.
- Myśli, wybór i oprac. Zdzisław Czyż, Tczew: Zespół Szkół Ekonomicznych im. ks. Janusza St. Pasierba, 2003.
- Zgubiona drachma. Dialogi z pisarzami, Warszawa: Towarzystwo „Więź”, 2006.
- On przetarł nam jasny szlak. Księdza Janusza St. Pasierba spotkania z Janem Pawłem II, red. Maria Wilczek, Mirosław Kreczmański, Warszawa: Fundacja im. ks. Janusza St. Pasierba, 2014.
Prace redakcyjne
- Młode Życie. Pismo młodzieży szkół średnich, Tczew 1946 (dwutygodnik).
- Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce, t. 1-2, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1987.
Publikacje o ks. Pasierbie
Biobibliografie
- Prace ks. J. St. Pasierba, [w:] XX lat Akademii Teologii Katolickiej. Księga pamiątkowa 1954-1974, pod red. Hieronima Eugeniusza Wyczawskiego, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1976, s. 168–171.
- Henryk Mross, Materiały do bibliografii osobowej pracowników naukowo-dydaktycznych Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie, „Studia Pelplińskie” 1977, s. 355–394.
- Józef Mandziuk, Bibliografia prac ks. prof. dra hab. Janusza Stanisława Pasierba, „Saeculum Christianum” nr 1, s. 29–42.
- Henryk Mross, Publikacje Księdza Profesora Janusza St. Pasierba, [w:] Pomorskie drogi ks. Janusza Pasierba, pod red. B. Wiśniewskiego, Pelplin: Bernardinum, 1994, s. 327–356.
- Józef Mandziuk, Pasierb Janusz Stanisław, [w:] Słownik polskich teologów katolickich 1981-1993, t. 8, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1995, s. 429–440.
- Henryk Mross, Pracownicy naukowo-dydaktyczni WSD. Pelplin 1939-96. Słownik biobibliograficzny, Pelplin: Bernardinum, 1997, s. 184–197.
- Tadeusz Oracki, Pasierb Janusz Stanisław, [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. Suplement II, pod red. Zbigniewa Nowaka, Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 2002, s. 204-205.
- Barbara Marzęcka, Pasierb Janusz Stanisław, [w:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN; t. 6, 1999, s. 264–267; t. 10, 2007, s. 666–668.
- Jerzy Kowalczyk, Publikacje o sztuce ks. Janusza Pasierba, „Biuletyn Historii Sztuki” 2004, nr 3-4, s. 420–425.
- Sławomir Szymański, Nagroda im. ks. prof. Janusza Pasierba, [w:] Kalendarz Grudziądzki 2004, Grudziądz: Grudziądzkie Towarzystwo Kultury, 2003, s. 141-146.
- Tomasz Tomasik, Na skrzyżowaniu dróg, Pelplin: Bernardinum, 2004, s. 261–284.
- Wojciech Kudyba, Rana, która przyzywa Boga, Lublin 2006, s. 267–283.
- Trwać oznacza ocalić dobro i piękno. Pamięci księdza Janusza St. Pasierba w 15. rocznicę śmierci, red. Maria Wilczek, Pelplin: Bernardinum, 2008, s. 531–566.
- Ryszard Byner, Janusz St. Pasierb – człowiek renesansu, [w:] Kalendarz Grudziądzki 2009, Grudziądz: Grudziądzkie Towarzystwo Kultury, 2008, s. 163-167.
- Ewa Wiorko, Pasierb Janusz Stanisław, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 14, Lublin: TN KUL, 2010, łamy 1429-1431.
- Piotr Koprowski, Między sacrum i profanum, Pelplin: Bernardinum, 2015, s. 419–468.
Publikacje książkowe
- Pomorskie drogi ks. Janusza Pasierba, red. Bogdan Wiśniewski, Pelplin: Bernardinum, 1994, 1998.
- Wstępujący na wzgórze, red. Maria Wilczek, Pelplin: Bernardinum, 1995, 1996, 2000, 2011.
- Ksiądz Janusz St. Pasierb – kapłan, poeta, człowiek nauki. Materiały z sesji w pierwszą rocznicę śmierci, Pelplin: Bernardinum, 1995.
- Zachować żywe piękno. Pierwszy Radiowy Festiwal Poezji Religijnej Rozgłośni Katolickich im. Ks. Janusza St. Pasierba, red. Jerzy Smoleń, Tarnów: Biblos, 1997.
- Tadeusz Linkner, W misji słowa. Twardowski, Pasierb, Damrot, Św. Wojciech, Pelplin: Bernardinum, 1998.
- Ks. Prof. Janusz St. Pasierb w Żabnie, Żabno: Zespół Szkół Zawodowych, 2000.
- Aleksandra Pethe, Poeta czasu otwartego. O wierszach ks. Janusza Stanisława Pasierba, Katowice: Biblioteka Śląska, 2000.
- Zdzisław Czyż, Ks. Janusz St. Pasierb w anegdocie, Tczew: Zespół Szkół Ekonomicznych im. ks. Janusza St. Pasierba, 2001.
- Janusz St. Pasierb – poeta, red. Bernadetta Kuczera-Chachulska, Małgorzata Łukaszuk, Maria Prussak, Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2003.
- Małgorzata Borkowska, Modlitwa, słowo i sztuka w poezji ks. Janusza St. Pasierba, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2003.
- Ksiądz Janusz Stanisław Pasierb, kapłan – poeta – humanista. Materiały z sesji zorganizowanej w dziesiątą rocznicę śmierci, Pelplin: Bernardinum, 2004.
- Tomasz Tomasik, Na skrzyżowaniu dróg. O poezji Janusza St. Pasierba, Pelplin: Bernardinum, 2004.
- Ewa Sykuła, Pasja według Pasierba, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2004.
- Bogdan Wiśniewski, Poetyckie spotkania z księdzem Januszem St. Pasierbem. Pomorski Konkurs Poetycki im. ks. Janusza St. Pasierba, Pelplin: Bernardinum, 2005.
- Wojciech Kudyba, Rana, która przyzywa Boga. O twórczości poetyckiej Janusza St. Pasierba, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II; Nowy Targ: Podhalańska Państwowa Szkoła Zawodowa, 2006.
- Szkice o twórczości Janusza St. Pasierba, red. Robert Cieślak, Piotr Urbański, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2006.
- Anna Stempka, Tradycja religijna w poezji Jana Twardowskiego i Janusza St. Pasierba, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2006.
- Trwać oznacza ocalić dobro i piękno. Pamięci księdza Janusza St. Pasierba w 15. rocznicę śmierci, red. Maria Wilczek, Pelplin: Bernardinum, 2008.
- VII Dni Kultury Chrześcijańskiej – „jaką radością dla Boga może być człowiek” (Janusz St. Pasierb). Materiały z obchodów uroczystości 15. rocznicy śmierci Księdza Profesora Janusza Pasierba zorganizowanej przez Zespół Szkół Katolickich im. ks. Jana Długosza we Włocławku, red. Jacek Kędzierski, Włocławek: Agencja Reklamowa Top, 2009.
- Zdzisław Czyż, Ks. Janusz Stanisław Pasierb nasz Patron, Tczew: Zespół Szkół Ekonomicznych im. ks. Janusza St. Pasierba; Pelplin: Bernardinum, 2009.
- Wojciech Korzeniak, Wychowawcza funkcja kultury według ks. Janusza Pasierba, Pelplin: Bernardinum, 2009.
- Aleksandra Pethe, Ars, fides et ratio. Esej teologiczny? (Tischner, Pasierb, Szymik), Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, 2012.
- Maria Wilczek, Ksiądz Janusz Pasierb. Szkic do portretu, Pelplin: Bernardinum, 2013.
- Łukasz Wisiecki, Kim jestem? Ks. Janusz St. Pasierb o tożsamości człowieka, Pelplin: Bernardinum, 2013.
- Jolanta Kowalewska-Dąbrowska, Tekst poetycki jako przedmiot badań lingwistycznych. Teoria i praktyka w kontekście semantycznych interpretacji utworów poetyckich Janusza Pasierba oraz Anny Kamieńskiej, Pelplin: Bernardinum, 2013.
- Krzysztof Kranicki, Poezja doświadczania sacrum. Wokół twórczości poetyckiej Janusza S. Pasierba, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2014.
- Magdalena Ochwat, Poezja paradoksów – paradoksy w poezji. Poetycka teologia Jana Twardowskiego, Janusza Stanisława Pasierba, Wacława Oszajcy, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014.
- Pióro na wodzie. Eseje o ks. Januszu St. Pasierbie i studia z ikonografii dedykowane Jego pamięci, red. Anna Sylwia Czyż, Krystyna Moison-Jabłońska, Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2015.
- Ksiądz Janusz Stanisław Pasierb człowiek dialogu, red. Bogdan Wiśniewski, Pelplin: Bernardinum, 2015, 2016.
- Piotr Koprowski, Między sacrum i profanum. Biografia intelektualna Janusza Stanisława Pasierba, Pelplin: Bernardinum, 2015.
- Małgorzata Peroń, Plastyczna wizja świata. Poezja ks. Janusza S. Pasierba wobec sztuk wizualnych, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
- Ksiądz Janusz St. Pasierb twórca w przestrzeni kultury, red. Jerzy Cisewski, Tczew: Zespół Szkół Ekonomicznych im. ks. Janusza St. Pasierba; Pelplin: Bernardinum, 2016.
- Joanna Bielska-Krawczyk, Kultura według Pasierba, Warszawa: Fundacja Pionowy Wymiar Kultury, 2017.
- Jolanta Sławek, Poetyckie żywioły sacrum. Obrazy świętości w utworach Janusza Stanisława Pasierba, Karola Wojtyły/Jana Pawła II, Anny Kamieńskiej i Zbigniewa Jankowskiego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2018.
- Elżbieta Ewa Grzybowska, Kairos – Kyrios. Człowiek i jego czas w eseistyce Janusza Stanisława Pasierba, Płock: Płocki Instytut Wydawniczy, 2018.
Przypisy
- ↑ Pomorskie drogi ks. Janusza Pasierba, red. B. Wiśniewski, Pelplin 1998, s.18-21.
- ↑ Pomorskie drogi ks. Janusza Pasierba, red. B. Wiśniewski, Pelplin 1998, s. 14-22; Z. Czyż, Ks. Janusz Stanisław Pasierb – nasz Patron, Pelplin 2009, s. 6.
- ↑ Strona nagrody: [1].
- ↑ Kapituła nagrody im. ks. Pasierba - eSerwis.info [online], egrudziadz.pl [dostęp 2017-11-18] (pol.).
- ↑ Leksykon Kultury Warmii i Mazur[2].
- ↑ Strona fundacji: [3].
- ↑ http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php/Pasierb_%C5%9Apiewany
- ↑ Fundacja Pionowy Wymiar Kultury[4].
- ↑ M. Wilczek, Ksiądz Janusz Pasierb. Szkic do portretu, Pelplin 2013, s. 63–77; M. Wilczek, Wydarzenia upamiętniające postać i dzieło ks. Janusza St. Pasierba, [w:] Trwać oznacza ocalić dobro i piękno. Pamięci Księdza Janusza St. Pasierba w 15. rocznicę śmierci, Pelplin 2008, s. 567–575; M. Wilczek, Ksiądz Janusz St. Pasierb wskazujący na piękno, [w:] Pióro na wodzie, red. A. S. Czyż, K. Moisan-Jabłońska, Warszawa 2015, s. 44–58.
- ↑ http://ksw.wloclawek.pl/pl/uczelnia/aktualnosci/4305-ks-janusz-stanislaw-pasierb-zanurzony-w-bogu-sztuce-i-poezji-25-lat-po-śmierci-zaproszenie-na-sympozjum
- ↑ http://www.diecezja.wloclawek.pl/pl,news2,wedrowiec_zyje_w_kazdym_z_nas,465.html
- ↑ https://ekai.pl/pelplin-konferencja-o-ks-prof-j-st-pasierbie/
Linki zewnętrzne
- Ks. Janusz St. Pasierb w fotografii
- Ks.Janusz Pasierb w grudniu 1992 roku w Programie A.T.Kijowskiego „Listy do Aniołka” w NTW-u
- http://web.archive.org/web/20100304032545/http://www.pasierb.zse.tcz.pl:80/
- http://www.liceum.pelplin.pl/informacje.html
- http://www.bogumil.wisniewski.ckj.edu.pl/6.html
- "Skrzyżowanie dróg". Ks. Janusz St. Pasierb w Żabnie – prezentacja multimedialna
- Absolwenci Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie
- Polscy poeci
- Polscy eseiści
- Polscy kaznodzieje
- Polscy historycy sztuki
- Duchowni diecezji chełmińskiej
- Członkowie Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
- Członkowie komitetów naukowych PAN
- Członkowie polskiego PEN Clubu
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni odznaką „Za opiekę nad zabytkami”
- Honorowi obywatele Tczewa
- Ludzie związani z Grudziądzem
- Ludzie związani z Redą
- Ludzie urodzeni w Lubawie
- Urodzeni w 1929
- Zmarli w 1993
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (1944–1989)
- Odznaczeni odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”