Przejdź do zawartości

Stadion Dziesięciolecia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast tego użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.
Stadion Dziesięciolecia
Ilustracja
Widok stadionu 10 czerwca 2006
Stadion Dziesięciolecia Manifestu Lipcowego
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Data budowy

sierpień 1954 – lipiec 1955

Data otwarcia

22 lipca 1955

Data zamknięcia

6 września 2008

Właściciel

Skarb Państwa

Klub

Reprezentacja Polski
Gwardia Warszawa
Legia Warszawa
Polonia Warszawa

Inauguracja

22 lipca 1955

Pojemność stadionu

71 008 miejsc
(oficjalnie)

Rekordowa frekwencja

ok. 100 000 widzów
mecz lekkoatletyczny Polska – USA (1–2 sierpnia 1958)[1][2]

Oświetlenie

tymczasowe

Wymiary boiska

105×68

Nawierzchnia boiska

trawiasta,
żużlowo-granitowa

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stadion Dziesięciolecia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Stadion Dziesięciolecia”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stadion Dziesięciolecia”
Ziemia52°14′21″N 21°02′44″E/52,239167 21,045556

Stadion Dziesięciolecia (oficjalna nazwa: Stadion Dziesięciolecia Manifestu Lipcowego) – wielofunkcyjny stadion piłkarsko-lekkoatletyczny w Warszawie, istniejący w latach 1955–2008. Był obiektem olimpijskim z pełnowymiarowym boiskiem do piłki nożnej oraz 8-torową bieżnią lekkoatletyczną o długości 400 metrów. Miał odkryte trybuny z drewnianymi ławkami mieszczącymi 71 008 osób, choć w czasach największych imprez masowych zasiadało na nich prawie 100 tysięcy widzów. Stanowił własność Skarbu Państwa (w zarządzie Centralnego Ośrodka Sportu). W latach 1989–2008 wykorzystywany jako największe targowisko w Europie („Jarmark Europa” oraz Centrum Hurtowo Detaliczne „Stadion”). W jego miejscu powstał Stadion Narodowy im. Kazimierza Górskiego w Warszawie.

Historia

Budowa stadionu (1955)
Stadion Dziesięciolecia w latach 60.
Tablica upamiętniająca śmierć Ryszarda Siwca, która znajdowała się na koronie stadionu
Porównanie konstrukcji
Konstrukcja Stadionu Dziesięciolecia z 1955
Konstrukcja Stadionu Olimpijskiego w Berlinie z 1936
Jarmark Europa

Wstępna koncepcja budowy nowego obiektu sportowego w Warszawie pojawiła się na początku lat 50. XX wieku. W 1953 r. Stowarzyszenie Architektów Polskich zorganizowało konkurs architektoniczny na stadion olimpijski dla stolicy. Wygrał go zespół architektów: Jerzy Hryniewiecki, Zbigniew Ihnatowicz i Jerzy Sołtan. W czerwcu 1954 podjęto decyzję o powierzeniu Warszawie organizacji V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w 1955, co znacznie przyspieszyło prace (Stadion X-lecia miał stać się bowiem główną areną imprezy). Roboty budowlane rozpoczęły się w sierpniu 1954. Na zmiany w projekcie w nurcie socrealizmu nie zgadzali się Jerzy Sołtan i Zbigniew Ihnatowicz, którzy na znak protestu odeszli z zespołu. Ich projekt został ostatecznie wykorzystany w projekcie budowlanym przez nowy zespół Jerzego Hryniewieckiego, który zatrudnił m.in. Marka Leykama i Czesława Rajewskiego. Do usypania korony obiektu wraz z wałem pod przyszłe trybuny użyto gruzu ze zniszczonej w czasie wojny zabudowy Warszawy[3][4].

Jerzy Hryniewiecki w latach 50. podczas podróży do „Zakazanego Miasta” w Chinach – Pekinu – zwrócił uwagę na elementy architektoniczne, które zainspirowały go do użycia podobnych w projekcie Stadionu[potrzebny przypis] takich jak otaczające schody „płaszcze kamienne” prowadzące na koronę stadionu. W 1967–1968 architekt Günter Behnisch przyjechał do Warszawy, by zobaczyć jak zostały usypane masy ziemne. Stąd też w jego projekcie Stadionu Olimpijskiego w Monachium przygotowanego na Letnie Igrzyska Olimpijskie 1972 trybuny głównego stadionu olimpijskiego również zostały wykonane za pomocą tej techniki. Jednak konstrukcja Stadionu Dziesięciolecia oparta na wałach ziemnych czyniła go przestarzałym już w czasie budowy, w przeciwieństwie do wcześniejszych nowatorskich konstrukcji, takich jak Stadion Olimpijski w Berlinie, przebudowany w latach 1934–1936 na potrzeby Igrzysk Olimpijskich, zaprojektowany przez Wernera Marcha oraz Alberta Speera.

Teren, na którym stanął stadion, położony był na obszarze administracyjnym Kamionek, pomiędzy Saską Kępą a Starą Pragą, w okresie międzywojennym był częściowo fragmentem Portu Praskiego – naprzeciwko tunelu pod przystankiem PKP Warszawa Stadion przy ul. Sokolej zachował się fragment bramy śluzowej kanału, który biegł pod Aleją Zieleniecką do Jeziorka Kamionkowskiego. Oprócz tego, jeszcze po wojnie, teren przyszłego stadionu pokrywała nieliczna podmiejska zabudowa drewniana.

Konstrukcja

Stadion był obiektem typu olimpijskiego. Arena posiadała pełnowymiarowe boisko do piłki nożnej, okalane przez 8-torową bieżnię lekkoatletyczną o długości 400 metrów. Trybuny odkryte ze stałymi ławami drewnianymi zgodnie z projektem mieściły 71 008 osób, choć w czasach największych imprez masowych zasiadało na nich prawie 100 tys. widzów. W okolicach stadionu zlokalizowano parking samochodowy na 900 pojazdów, boisko treningowe, niewielką halę treningową, park wypoczynkowy, a także nieistniejący dziś budynek dla reporterów. Nieprzemyślanym elementem architektonicznym była odległość między płytą boiska a szatniami zawodników. Według obowiązujących przepisów zawodnicy musieli mieć 10 minut przeznaczone na odpoczynek. Fakt, że do szatni z boiska szło się ok. 9–10 minut sprawiał, że przerwa w grze między połowami meczu musiała trwać w sumie pół godziny[5].

Wydarzenia

Po 11 miesiącach budowy – rekord światowy, jeśli chodzi o obiekt tej wielkości – w dniu najważniejszego święta narodowego Polski Ludowej, 22 lipca 1955, w 11. rocznicę ogłoszenia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, nastąpiło oficjalnie otwarcie Stadionu[3]. W tym czasie w Warszawie odbywał się także V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów[3]. Po – zorganizowanej z wielką pompą – uroczystej gali w stylu ludowym rozegrano inaugurujące obiekt zawody sportowe, których głównym punktem był towarzyski mecz piłkarski pomiędzy reprezentacjami miast: Warszawy i Katowic (ówczesnego Stalinogrodu), zakończony rezultatem 1:2 dla gości.

Obiekt został reprezentacyjnym stadionem stolicy, przejmując tę rolę od Warszawskiego Stadionu Wojska Polskiego. Do końca epoki PRL odbywały się na nim najważniejsze imprezy sportowe w kraju, m.in. spotkania międzypaństwowe piłkarskiej reprezentacji Polski, finały piłkarskiego Pucharu Polski, Derby Warszawy, memoriały Janusza Kusocińskiego, lekkoatletyczne mecze międzypaństwowe czy finisze Wyścigu Pokoju.

Stadion X-lecia był także wykorzystywany do celów kulturalnych i propagandowych. Organizowano tutaj koncerty, masówki, dożynki i uroczyste obchody ważnych dla władz socjalistycznej Polski rocznic. Do najtragiczniejszego zdarzenia w dziejach obiektu doszło 8 września 1968, w czasie trwania ogólnokrajowych dożynek, gdy to w proteście przeciwko agresji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację samospalenia na trybunach dokonał Ryszard Siwiec[potrzebny przypis]. 28 czerwca 1976, po wybuchu protestów w Radomiu, na stadionie odbył się wiec poparcia dla ekipy Edwarda Gierka[6].

17 czerwca 1983 w trakcie drugiej podróży apostolskiej do Polski uroczystą mszę na stadionie odprawił Jan Paweł II[7]. Ostatni mecz Reprezentacji Narodowej w piłce nożnej w eliminacjach Mistrzostw Europy został rozegrany na stadionie 17 kwietnia 1983 z reprezentacją Finlandii z wynikiem 1–1 (1–1), dzięki golom Włodzimierza Smolarka oraz Pawła Janasa (samobójczy). Na stadionie odbyły się również dwa kongresy międzynarodowe Świadków Jehowy, w roku 1985 ph. „Lud zachowujący prawość[8] i w 1989 ph. „Prawdziwa pobożność[9][10] oraz kongres specjalny w roku 1990 ph. „Czysta mowa”[11][12].

Po 1983

Po 1983 r. stadion niszczał, a jego remont lub przebudowa zostały uznane za nieopłacalne. W zamian za utrzymanie obiektu stadion został w 1989 wydzierżawiony przez miasto stołeczne Warszawa do celów handlowych firmie Damis, która założyła na jego koronie „Jarmark Europa”, złożony z ponad 5000 podmiotów gospodarczych, jednym z największych targowisk Europy – jego roczne obroty sięgały według CBŚ 12 miliardów złotych (dane za 2001 rok)[13].

Według danych policji był to także jeden z najważniejszych węzłów handlu nielegalnym oprogramowaniem, bronią, przemycanym alkoholem i papierosami. W latach 1995–2001 przeciwko handlowcom użytkującym stadion wszczęto ponad 25 tysięcy postępowań przygotowawczych. Zarekwirowano także około 10 milionów pirackich płyt CD i kaset wideo. Nielegalny handel – zwłaszcza bronią – stał się tematem w powieści sensacyjnej autorstwa Jacka Kinga zatytułowanej Piąta Międzynarodówka, w której autor poświęca stadionowi kilka rozdziałów.

„Jarmark Europa” działał do 30 września 2007, kiedy to skończyła się umowa Centralnego Ośrodka Sportu z firmą Damis, organizatorem jarmarku. Z tego względu kupcy opuścili koronę stadionu. Nowym administratorem Stadionu X-lecia zostało Centrum Hurtowo-Detaliczne Stadion. 15 maja 2008 rozpoczęło się próbne palowanie, które miało na celu zbadanie terenu, na którym miał stanąć nowy stadion i przygotowanie dokumentacji przetargowej. Palowanie zakończono w czerwcu[14]. 22 sierpnia 2008 Centrum Hurtowo-Detaliczne Stadion przestało być zarządcą targu przy Stadionie X-lecia.

6 września 2008 na Stadionie Dziesięciolecia odbył się finał serii Red Bull X-Fighters. Na zakończenie imprezy minister sportu i turystyki Mirosław Drzewiecki oficjalnie zamknął Stadion Dziesięciolecia.

Panorama Stadionu (2007)
Panorama Stadionu (2007)

Mecze reprezentacji narodowej w piłce nożnej

Reprezentacja Polski w piłce nożnej rozegrała na stadionie w latach 1956–1983 25 oficjalnych spotkań. 14 z nich zakończyło się zwycięstwem Polaków, 6 porażką, a 5 remisem[15][16]. Najwięcej bramek (9) zdobył na stadionie Ernest Pohl.

Nr Rodzaj rozgrywek Data Rywal Polski Wynik Strzelcy bramek Frekwencja
1. Mecz towarzyski 28 października 1956  Norwegia 5:3 Ernest Pohl (4), Henryk Kempny; Gunnar Dybwad (2), Harry Kure 50 000[17]
2. Mecz towarzyski 19 maja 1957  Turcja 0:1 Mehmet Ali Has 65 000[18][19]
3. Eliminacje MŚ 1958 3 listopada 1957  Finlandia 4:0 Ginter Gawlik, Lucjan Brychczy (2), Edward Jankowski 90 000[20]
4. Mecz towarzyski 1 czerwca 1958  Szkocja 1:2 Gerard Cieślik; Bobby Collins (2) 70 000[21]
5. Mecz towarzyski 30 sierpnia 1959  Rumunia 2:3 Ernest Pohl (2); Mircea Dridea (3) 40 000[22]
6. Mecz towarzyski 28 września 1960  Francja 2:2 Marian Norkowski, Eugeniusz Faber; Roland Guillas, Maryan Wisniewski 55 000[23][24]
7. Mecz towarzyski 21 maja 1961  ZSRR 1:0 Ernest Pohl 70 000[25][26]
8. Mecz towarzyski 23 maja 1962  Belgia 2:0 Roman Lentner, Lucjan Brychczy 65 000[27]
9. Mecz towarzyski 22 maja 1963  Grecja 4:0 Lucjan Brychczy (2), Józef Gałeczka (2) 30 000[28]
10. Mecz towarzyski 13 września 1964  Czechosłowacja 2:1 Ernest Pohl (2); Václav Mašek 50 000[29]
11. Eliminacje MŚ 1966 18 kwietnia 1965  Włochy 0:0 31 045[30]
12. Eliminacje Euro 1968 17 września 1967  Francja 1:4 Lucjan Brychczy; Robert Herbin, Fleury Di Nallo (2), André Guy 70 000[31]
13. Mecz towarzyski 20 czerwca 1968  Brazylia 3:6 Bernard Blaut, Jerzy Sadek, Janusz Żmijewski; Natal, Rivelino (2), Jairzinho (2), Tostão 70 000[32][33][34]
14. Eliminacje MŚ 1970 9 listopada 1969  Bułgaria 3:0 Andrzej Jarosik (2), Kazimierz Deyna 61 278[35]
15. Mecz towarzyski 2 września 1970  Dania 5:0 Włodzimierz Lubański, Kazimierz Deyna, Joachim Marx (3) 33 635[36]
16. Eliminacje Euro 1972 10 października 1971  RFN 1:3 Robert Gadocha; Gerd Müller (2), Jürgen Grabowski 90 000[37]
17. Eliminacje IO 1972 7 maja 1972  Bułgaria 3:0 Jan Banaś (2), Joachim Marx 60 000[38]
18. Mecz towarzyski 13 maja 1973  Jugosławia 2:2 Włodzimierz Lubański, Bohdan Masztaler; Miroslav Pavlović, Nenad Bjeković 35 000[39]
19. Mecz towarzyski 15 maja 1974  Grecja 2:0 Grzegorz Lato, Roman Jakóbczak 15 000[40]
20. Eliminacje Euro 1976 26 października 1975  Włochy 0:0 70 000[41]
21. Eliminacje MŚ 1978 31 października 1976  Cypr 5:0 Kazimierz Deyna (2), Andrzej Szarmach, Zbigniew Boniek, Stanisław Terlecki 60 000[42]
22. Mecz towarzyski 26 kwietnia 1978  Bułgaria 1:0 Grzegorz Lato 40 000[43]
23 Mecz towarzyski 29 sierpnia 1979  Rumunia 3:0 Grzegorz Lato, Stanisław Terlecki, Zbigniew Boniek 20 000[44]
24. Mecz towarzyski 22 czerwca 1980  Irak 3:0 Kazimierz Kmiecik, Grzegorz Lato, Andrzej Iwan 20 000[45]
25. Eliminacje Euro 1984 17 kwietnia 1983  Finlandia 1:1 Włodzimierz Smolarek; Paweł Janas (samobój) 70 000[46]

Strzelcy największej liczby goli dla reprezentacji

Lp. Piłkarz Ilość goli
1. Ernest Pohl 9
2. Lucjan Brychczy 6
3. Kazimierz Deyna 4
Grzegorz Lato
Joachim Marx
Data Drużyna 1 Wynik Drużyna 2 Strzelcy bramek Frekwencja Raport
25 października 1972 Legia Warszawa 1:1 Włochy A.C. Milan Kazimierz Deyna Gol 78'Lino Golin Gol 74' 50 000 [47]

Mecze Pucharu Polski w piłce nożnej

Sezon Pucharu

Polski

Data Drużyna 1 Wynik Drużyna 2 Strzelcy bramek Frekwencja Raport
1955/1956 24 czerwca 1956 CWKS Warszawa 3:0 Górnik Zabrze Edmund Kowal Gol 56', Lucjan Brychczy Gol 59', Marceli Strzykalski Gol 70' 15 000 [48]
1963/1964 1 maja 1964 Legia Warszawa 2:1 pd. Polonia Bytom Henryk Apostel Gol 38' Gol 118'Jan Banaś Gol 88' 25 500 [49]

Stadion Narodowy

W miejscu Stadionu Dziesięciolecia, w latach 2007–2011 powstawał nowy Stadion Narodowy będący jedną z aren piłkarskich mistrzostw Europy 2012, a od 2012 jest to główny stadion reprezentacji Polski w piłce nożnej. W jego pobliżu miały stanąć: wielofunkcyjna hala sportowo-widowiskowa, wielofunkcyjna kryta pływalnia o parametrach olimpijskich z aquaparkiem, pełnowymiarowe boiska treningowe do hokeja na trawie wraz z pełnym zapleczem szatniowo-sanitarnym oraz tzw. infrastruktura towarzysząca, tj. „Dom Sportowca” (pełniący funkcję siedziby Ministerstwa Sportu i Centralnego Ośrodka Medycyny Sportowej), hotel, centrum kongresowe, centrum handlowo-wystawiennicze, punkty usługowe, punkty gastronomiczne, wielopoziomowe parkingi, przystanek kolejowy Warszawa Stadion oraz stacja metra Stadion Narodowy – niezbędna dla organizacji dużych imprez sportowo-widowiskowych.

Zachowane relikty Stadionu Dziesięciolecia (m.in. tunele, pamiątkowe tablice oraz budynek administracyjny) można obejrzeć podczas zwiedzania Stadionu Narodowego w ramach trasy historycznej[50].

Zobacz też

Przypisy

  1. 90 lat polskiego sportu. Warszawa: 2011, s. 30–31.
  2. Jan Mulak, Książka... bez żadnego tytułu [online], mulak.art.pl [dostęp 2011-07-01] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-29] (pol.).
  3. a b c Krystyna Krzyżakowa: Warszawskie osiągnięcia, [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 149. ISBN 83-03-01684-9.
  4. Krzysztof Traczyński. Warszawski gruz i jego tajemnice. „Stolica”, s. 28, styczeń-luty 2021. 
  5. Bogusław Skowron: Krótka, burzliwa historia Stadionu Dziesięciolecia. wiadomosci24.pl, 2008-06-27. [dostęp 2010-08-24].
  6. Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986, [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 44. ISBN 83-03-01684-9.
  7. Concelebrazione in onore della Madonna della Grazia nello stadio «X Anno», Omelia di Giovanni Paolo II, 17 giugno 1983<.
  8. Watchtower. Polska gości Świadków Jehowy. „Przebudźcie się!”, s. 21, 8 stycznia 1990. 
  9. Błogosławieństwa Jehowy wzbogaciły moje życie. „Strażnica Zwiastująca Jehowy”, s. 28–32, 15 września 2015. 
  10. Dziennik Telewizyjny wydanie główne z dn. 11.08.1989, Telewizja Polska (od 18,18 min.).
  11. Czysta mowa i Świadkowie Jehowy. „Gazeta Wyborcza”, s. 2, 1990-08-13. 
  12. Watchtower. Świadkowie Jehowy w Europie Wschodniej. „Przebudźcie się!”, s. 9, 8 stycznia 1991. 
  13. Piotr Kudzia, Grzegorz Pawelczyk. Stadion w państwie. „Wprost”. 24/2001 (968). 
  14. Jarosław Osowski, Dominika Olszewska, Jacek Zawadzki: Stadion zmienia się w Narodowy. gazeta.pl, 2008-05-15. [dostęp 2008-06-20].
  15. Stadion Dziesięciolecia Manifestu Lipcowego - bilans meczów reprezentacji Polski - Historia Polskiej Piłki Nożnej - hppn.pl... [online], www.hppn.pl [dostęp 2021-11-14].
  16. a (ilustr.), Stadion Dziesięciolecia w Warszawie [online], Łączy Nas Reprezentacja [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  17. Poland vs Norway, 28 October 1956 [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  18. Poland vs Turkey, 19 May 1957 [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  19. a (ilustr.), 1957-5-19 Polska - Turcja 0-1 [online], Łączy Nas Reprezentacja [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  20. a (ilustr.), 1957-11-03 Polska - Finlandia 4-0 [online], Łączy Nas Reprezentacja [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  21. Poland vs Scotland, 1 June 1958 [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  22. Poland vs Romania, 30 August 1959 [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  23. Poland vs France, 28 September 1960 [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  24. 1960 [157 Polska v Francja [2-2] Poland v France]. [dostęp 2021-11-15].
  25. 1961 [159 Polska v ZSRR [1-0] Poland v USSR]. [dostęp 2021-11-15].
  26. Polska-Rosja w piłce nożnej wyniki meczów [online], Historia piłki nożnej | Kronika Futbolu [dostęp 2021-11-15] (pol.).
  27. Polska - Belgia, 23 maja 1962 - Mecze towarzyskie, [w:] baza Transfermarkt (protokoły meczowe) [dostęp 2021-11-15].
  28. Poland vs Greece, 22 May 1963 [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  29. Poland vs Czechoslovakia, 13 September 1964 [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  30. Poland v Italy, 18 April 1965 [online], 11v11.com [dostęp 2021-11-15].
  31. Polska - Francja 1:4, 17.09.1967 [online], Biblioteka Piłkarstwa Polskiego [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  32. Polska-Brazylia 3:6: Lepsze niż ruski cyrk [online], Rzeczpospolita [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  33. a (ilustr.), 1968-6-20 Polska - Brazylia 3-6 [online], Łączy Nas Reprezentacja [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  34. Poland vs Brazil, 20 June 1968 [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  35. Poland vs Bulgaria, 9 November 1969, World Cup qualification [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  36. 1970-09-02 Polska - Dania 5-0 – Wikiliga [online], wikiliga.pl [dostęp 2021-11-14].
  37. Polska - RFN 1:3, 10.10.1971 [online], Biblioteka Piłkarstwa Polskiego [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  38. Polska - Bułgaria 3:0, 07.05.1972 [online], Biblioteka Piłkarstwa Polskiego [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  39. Polska – Jugosławia 2:2 [online] [dostęp 2021-11-14].
  40. Poland vs Greece, 15 May 1974 [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  41. Polska - Włochy 0:0, 26.10.1975 [online], Biblioteka Piłkarstwa Polskiego [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  42. Polska - Cypr 5:0, 31.10.1976 [online], Biblioteka Piłkarstwa Polskiego [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  43. Polska - Bułgaria 1:0, 26.04.1978 [online], Biblioteka Piłkarstwa Polskiego [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  44. Polska - Rumunia 3:0, 29.08.1979 [online], Biblioteka Piłkarstwa Polskiego [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  45. Poland vs Iraq, 22 June 1980 [online], eu-football.info [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  46. Polska - Finlandia 1:1, 17.04.1983 [online], Biblioteka Piłkarstwa Polskiego [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  47. Legia.Net - Legia Warszawa - Mecz Legia Warszawa vs. AC Milan [online], legia.net [dostęp 2021-11-14].
  48. Historia: Kalendarium Legii (24 czerwca) - Abonament na Puchar Polski [online], Legia Warszawa - Strona oficjalna [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  49. Legia.Net - Legia Warszawa - Mecz Legia Warszawa vs. Polonia Bytom [online], legia.net [dostęp 2021-11-14].
  50. Wycieczki. stadionnarodowy.org.pl. s. Stadion Narodowy w Warszawie. [dostęp 2014-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-30)].

Bibliografia

Linki zewnętrzne