Franciszak Wiaczorka
 Listopad 2018 | |
| Pełne imię i nazwisko |
Franciszak Walancinawicz Wiaczorka |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
26 marca 1988 |
| Sekretarz międzynarodowy | |
| Okres |
od 2011 |
| Przynależność polityczna |
Partia Ludowo-Demokratyczna „Białoruski Ruch” |
| Odznaczenia | |
| |
Franciszak Walancinawicz Wiaczorka (biał. Францішак Валянцінавіч Вячорка[1], ros. Франтишек Валентинович Вечёрко, Frantiszek Walentinowicz Wieczorko; ur. 26 marca 1988 w Mińsku) – białoruski działacz społeczny i polityczny młodego pokolenia, dziennikarz. Sekretarz międzynarodowy Partii Ludowo-Demokratycznej „Białoruski Ruch” (2011–2012) i były (2008–2009) przewodniczący młodzieżówki oraz członek zarządu Białoruskiego Frontu Ludowego (2007–2009). Redaktor Radia Wolna Europa (białoruska redakcja).
Obecnie Wiaczorka pełni funkcję starszego doradcy Swiatłany Cichanouskayi[2]. 20 czerwca 2024 r. władze białoruskie skazały Wiaczorkę zaocznie na 20 lat więzienia[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
Jest synem znanego działacza opozycyjnego Wincuka i działaczki kulturalnej Aryny Wiaczorków. Uczył się w Narodowym Liceum Humanistycznym im. Jakuba Kołasa (2001–2005), następnie rozpoczął studia na Wydziale Dziennikarstwa Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego ze specjalnością techniki komunikacyjne, z których został relegowany w lutym 2008 z powodów politycznych[4]. Kontynuował naukę na Europejskim Uniwersytecie Humanistycznym w Wilnie.
W styczniu 2009 został powołany do czynnej służby wojskowej, bez względu na stan zdrowotny. Przysięgę wojskową złożył w języku białoruskim w 8 Radiotechnicznej Brygadzie w Baranowiczach[5]. W trakcie służby wojskowej został ukarany karą dyscyplinarną za używanie komend w języku białoruskim[6]. Franek Wiaczorka został ukarany z powodu powtarzania poleceń oficera w języku białoruskim. Oficerowie polityczni stosowali wobec niego różne rodzaje presji psychicznej, w tym izolację od informacji, prześladowanie, cenzurę listów, gazet i książek oraz publikacji w niezależnej prasie i Internecie. Dziennik TV i oficjalna wojskowa gazeta „Belorusskaya Voyennaya Gazeta” przygotowały kilka oszczerczych materiałów na Wiaczorkę. 14 kwietnia 2010 zwolniony ze służby wojskowej[7]. W armii zaczął kampanię wyborczą do Rady Lokalnej w Mozyrzu.
W działalność społeczną zaangażował się już w okresie liceum. W 2003 i 2004 organizował protesty przeciwko likwidacji jedynej białoruskojęzycznej szkoły średniej w Mińsku. Zainicjował akcję „Chcemy uczyć się po białorusku” (2004–2005), występował za utrzymaniem nazw Prospektów Skaryny i Maszerawa w Mińsku. W 2001 wstąpił do Młodego Frontu afiliowanego przy Białoruskim Froncie Ludowym, cztery lata później zakładał Młodzież BFL.
Zainicjował i pilotował ogólnokrajową akcję „Далучайся”, mającą zachęcić młodych ludzi do wstępowania w szeregi BFL. Stoi na czele komisji oświatowej i współpracy międzynarodowej Młodzieży BFL. Od 2006 do 2010 był członkiem BFL, zasiadał w sejmie i zarządzie partii, kierował komisją ds. kultury. Redagował czasopismo „Навіны БНФ” (2005). Od 2011 został jednym z założycieli nowej Partii Ludowo-Demokratycznej „Białoruski Ruch”, kieruje komisją ds. międzynarodowych.
Od 2008 współpracuje z niezależną telewizją Biełsat TV. Odpowiada za promocję na Białorusi. Zasiadał w grupie prasowej sztabu Alaksandra Milinkiewicza, kierował stroną internetową milinkevich.org. Koordynował prace informacyjne i internetowe sił zjednoczonych demokratycznych Białorusi (2007–2009).
Od 2012 r. współpracuje z Radiem Wolna Europa (białoruska redakcja). Pierwszy laureat Stypendium im. Václava Havla.
Kierował muzycznymi projektami „Я люблю ліцэй”, „Я люблю ліцэй: Веру ў Цябе”[8] i „Партызанская школа”. Jest menadżerem grupy „Parason”. Pilotował projekty muzyczne „Janka Kupała” (2007) i „NiezależnyJA” (2008) – ten ostatni powstał z okazji 90. rocznicy utworzenia Białoruskiej Republiki Ludowej.
Koordynuje projekt „Беларускі Гальфстрым”, a w jego ramach m.in. „Kinabiblijatekę pa biełarusku”, dzięki której przetłumaczono na białoruski filmy „Love actualy”, „Shrek2”, „Pulp Fiction”, „En Liten Julsaga” i „Shrek The Third”.
Współpracuje z Radiem Racja, gdzie stworzył audycję „Maładyja hałasy”. Publikuje artykuły w „Narodnej Woli” i „Naszej Niwie”. Jest korespondentem agencji „BiełaPAN”. Należy do Międzynarodowego Zrzeszenia Młodych Dziennikarzy „YouthPress”. Jest głównym bohaterem filmu dokumentalnego „Lekcja białoruskiego” oraz laureatem nagród międzynarodowych za aktywność społeczną.
Współscenarzysta i drugi reżyser filmu Krzysztofa Łukaszewicza Żywie Biełaruś! (Viva Belarus), opartego na faktach z biografii oraz dzienników wojskowych Wiaczorki.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Występuje także jako Франак Вячорка (czyt. Franak Wiaczorka).
- ↑ Office of Sviatlana Tsikhanouskaya
- ↑ An exiled Belarus opposition figure is sentenced in absentia to 20 years
- ↑ Франака Вячорку адлічылі з БДУ (biał.).
- ↑ Франак Вячорка прыняў прысягу са словамі „Жыве Беларусь!”, Tut.by. news.tut.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-08)]. (biał.)..
- ↑ Салдат пакараны за ўжыванне беларускай мовы ў войску (biał.).
- ↑ Jak Franak Wiaczorka walczył w białoruskiej armii.
- ↑ Алесь Менскi: “Веру ў цябе”.. Творческий Дом, 2004-06-08. [dostęp 2020-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-11-26)]. (biał.).
- ↑ Siarhiej Nawumczyk: Алексіевіч, Пазьняк, Вольскі, Эрыксан, Белавус. Хто яшчэ ўзнагароджаны мэдалём у гонар БНР-100. svaboda.org, 27 marca 2019. [dostęp 2024-08-25]. (biał.).