Michał Gołębiowski
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Język |
polski |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki |
literatura[3] |
| Gatunek | |
| Nagrody | |
Michał Antoni Gołębiowski (ur. 6 stycznia 1989 w Nowym Targu) – polski pisarz, prozaik i eseista[5][6], historyk i teoretyk literatury, tłumacz; doktor nauk humanistycznych[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jest związany z rodzinnym Podhalem[1]. Do swoich wczesnych inspiracji zalicza egzystencjalizm Jeana-Paula Sartre’a oraz myśl Blaise’a Pascala[6][8], później także filmy Michelangelo Antonioniego i Jeana-Luca Godarda[9][10]. W 2020 roku obronił pracę doktorską na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego pisaną pod kierunkiem Wacława Józefa Waleckiego[2]. Praca dotyczyła religijności wczesnego chrześcijaństwa[2].
Od 2022 roku redaktor pisma „Christianitas”[11], a od 2023 roku także „Nowych Książek”[12]. Publikuje na łamach „Więzi”, „Arcanów”, „Aletei”, „Teologii Politycznej”, „Nowej Konfederacji”, „Pressji”, „Ruchu Literackiego”.
W 2022 roku współpracował przy powstawaniu Breviarium kanonu kultury[13]. W tym samym roku otrzymał Nagrodę Specjalną Identitas za książkę Bezkres poranka[7][14][15].
Zajmuje się problematyką kontrkultury, zwłaszcza ruchu hipisowskiego[16]. Prywatnie miłośnik muzyki The Who, Grateful Dead, Quicksilver Messenger Service i Moby Grape, którą często wplata do swojej twórczości[17] i zestawia z motywami chrześcijańskimi[18].
Deklaruje się jako katolik[19][20]. Jest miłośnikiem kultu maryjnego oraz hezychazmu[21]. Kilkukrotnie pisał o swoim nawróceniu religijnym mającym miejsce we wczesnej dorosłości[21].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Jako powieściopisarz zadebiutował w 2024 roku, wydając Dalej tylko pola, osadzoną w realiach Orawy i Podhala tzw. „powieść drogi” czy „powieść kontemplacyjną”[22], która przyjmuje medytacyjny styl narracji[4][23].
Eseje Gołębiowskiego odwołują się do patrystycznego podejścia do kultury, zwłaszcza do idei capax Dei („otwartości na transcendencję”)[24], logos spermatikos („ziaren zbawienia”) oraz anima naturaliter christiana („duszy ludzkiej, będącej z natury chrześcijańską”)[25][26]. Maciej Urbanowski określił ją jako „wyrafinowaną, także stylistycznie”[3], klasyfikując ją jako kulturową propedeutykę do wiary chrześcijańskiej[27]. Zauważono w niej również „medytacyjność” stylu[28], „esse-istyczność” (od łacińskiego terminu esse oznaczającego istotę rzeczy)[29], „spokojną frazę, szerokość spojrzenia, otwartość, a nie wykluczenie”[30][16].
Tłumaczy poezję angielską i amerykańską (m.in. Alfreda Tennysona, Henry’ego Wadswortha Longfellowa, Boba Dylana), teksty piosenek rockowych (m.in. Pete Townshend, Carole King, Robert Hunter)[31] i nowożytną poezję religijną (m.in. George Parsons Lathrop), a także współtworzy projekt przekładowy łacińskich hymnów brewiarzowych[32].
Współtworzył i współredagował również tomy naukowe, m.in. „Nagość w kulturze” (Kraków 2017) oraz anglojęzyczne edycje dzieł literatury polskiej, m.in. „A Pilgrimage to Jasna Góra” (Waterloo, Ontario, Kanada 2020) Władysława St. Reymonta (wraz z Filipem Mazurczakiem jako tłumaczem)[33][34]. W 2021 roku został koordynatorem podzespołu ekspertów ds. podręczników do języka polskiego w ramach zespołu powołanego w Ministerstwie Edukacji i Nauki przez Przemysława Czarnka, w którego skład weszli Bogusław Dopart (UJ) oraz Paweł Milcarek (UKSW), postulując m.in. większy udział historii idei w nauczaniu epok literackich[35].
Książki
[edytuj | edytuj kod]Proza
[edytuj | edytuj kod]- Dalej tylko pola, Dębogóra 2024, ISBN 978-83-67316-59-0
Eseistyka
[edytuj | edytuj kod]- Niewiasta z perłą. Szkice o Maryi Pannie w świetle duchowości katolickiej, Kraków 2018, ISBN 978-83-7354-765-0
- Bezkres poranka. O teologii poetyckiej i teologiach kontrkultury, Kraków 2020, ISBN 978-83-8205-068-4 – Nagroda Specjalna Identitas, 2022
- Słodka ziemia. O kulturze wyczerpania i powrotach nadprzyrodzoności, Kraków 2023, ISBN 978-83-8205-229-9
Studia naukowe
[edytuj | edytuj kod]- Małżeństwo Józefa i Maryi w literaturze i piśmiennictwie staropolskim doby potrydenckiej, Kraków 2015, ISBN 978-83-7624-168-5
- Nagość w kulturze (red., wraz z Łukaszem Wróblewskim i Justyną Siwiec), Kraków 2017, ISBN 978-83-233-4289-2
- Ojcowie Kościoła i dylematy religijności wczesnonowożytnej, Kraków 2021, ISBN 978-83-7624-175-3
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Gołębiowski 2022 ↓, s. 101.
- ↑ a b c d Aktualności – Rada Dyscypliny Literaturoznawstwo – Uniwersytet Jagielloński [online], rd-literaturoznawstwo.nauka.uj.edu.pl [dostęp 2020-10-24].
- ↑ a b Urbanowski 2022 ↓, s. 46.
- ↑ a b c Gizella 2021 ↓, s. 174-178.
- ↑ a b Urbanowski 2022 ↓, s. 46-47.
- ↑ a b c Gałkowski 2021 ↓, s. 19-20.
- ↑ a b Fundacja Identitas: Tomasz Grzywaczewski z Nagrodą Identitas 2022. Michał Gołębiowski i Łukasz Kozak z Nagrodami Specjalnymi Identitas. 31 sierpnia 2022. s. Fundacja Identitas. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
- ↑ Sebastian Duda / „Więź”: Pomiędzy, odc. 5: Rozmowa z Michałem Gołębiowskim. 17 sierpnia 2022. s. Więź / Soundcloud. [dostęp 2022-08-17]. (pol.).
- ↑ Gołębiowski 2022 ↓, s. 100-101.
- ↑ Michał Gołębiowski. Chrześcijanin i Godard. „Christianitas”. 89/2022 (158-160), s. 2, zima 2022. Warszawa / Kraków / Tyniec / Dębogóra: Christianitas / Fundacja św. Benedykta. ISSN 1508-5813.
- ↑ Stopka redakcyjna. „Christianitas”. 89/2022 (1), s. 2, zima 2022. Warszawa / Kraków / Tyniec / Dębogóra: Christianitas / Fundacja św. Benedykta. ISSN 1508-5813.
- ↑ Zespół. „Nowe Książki”. 5/2023 (1), s. 2, maj 2023. Warszawa: Instytut Literatury. ISSN 0137-8562.
- ↑ Milcarek 2022 ↓, s. 39.
- ↑ Instytut Książki: Szóstka nominowanych do Nagrody Identitas 2022. 31 sierpnia 2022. s. Instytut Książki. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
- ↑ Polskie Radio: Znamy nominowanych do Nagrody Identitas 2022. Pojadą na Arktykę. 31 sierpnia 2022. s. Polskie Radio. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
- ↑ a b Wołodźko 2022 ↓, s. 113.
- ↑ Gołębiowski 2024 ↓, s. 67.
- ↑ Gizella 2021 ↓, s. 174.
- ↑ Gołębiowski 2022 ↓, s. 95.
- ↑ Jan Borowski: Ochrzcić kulturę. W rozmowie z Michałem Gołębiowskim. 01 lipiec 2020. s. Miesięcznik Adeste. [dostęp 2022-07-01]. (pol.).
- ↑ a b Murzyn, Rojek i Dąbrowska 2024 ↓, s. 166.
- ↑ Gizella 2021 ↓, s. 175.
- ↑ Więź: Michał Gołębiowski: Powieść to okno na rzeczywistość. 25 lipca 2024. s. Więź. [dostęp 2024-08-13]. (pol.).
- ↑ Wiater 2021 ↓, s. 18.
- ↑ Jastrzębski 2020 ↓, s. 13-15.
- ↑ Strachowski 2023 ↓, s. 58.
- ↑ Urbanowski 2022 ↓, s. 47.
- ↑ Zalewski 2023 ↓, s. 214-215.
- ↑ Zalewski 2023 ↓, s. 212-213.
- ↑ Cielecki 2023 ↓, s. 165.
- ↑ Gołębiowski 2020 ↓, s. 264-365.370.
- ↑ Hymny. „Christianitas”. 81/2020 (1), s. 6, lato 2020. Warszawa / Kraków / Tyniec / Dębogóra: Christianitas / Fundacja św. Benedykta. ISSN 1508-5813.
- ↑ Nagość w kulturze [online], wuj.pl [dostęp 2020-10-24] (pol.).
- ↑ A Pilgrimage to Jasna Góra [online], aroucapress.com [dostęp 2020-10-24] (ang.).
- ↑ Inauguracyjne spotkanie zespołu ekspertów – przygotowanie raportu na temat funkcjonowania systemu dopuszczania podręczników do użytku szkolnego. [dostęp 2021-10-11].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marcin Cielecki: Dziedzinec pogan. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2023.
- Marcin Cielecki. Kartkowanie światła. „Nowy Napis”, 2021.
- Judyta Dąbrowska. Jim Morrison poetą religijnym? O książce Michała Gołębiowskiego „Bezkres poranka”. „Pressje”, 2021.
- Judyta Dąbrowska. Kultura ostatecznie powróci do Boga. „Pressje”, 2023.
- Juliusz Gałkowski. Człowiek pascalowski czyta wiersze. „Nowe Książki”, 2021.
- Jerzy Gizella. Michał Gołębiowski — pielgrzym podhalański. „Arcana”, 2024.
- Michał Gołębiowski: Bezkres poranka. O teologii poetyckiej i teologiach kontrkultury. Kraków: Tyniec, 2020.
- Michał Gołębiowski. Czuły narrator Ewangelii. „Więź”, 2022.
- Michał Gołębiowski. Nie wiedział dokąd idzie. „Christianitas”, 2024.
- Bartosz Jastrzębski: Przedmowa do książki „Bezkres poranka”. Kraków: Tyniec, 2020.
- Paweł Milcarek: Breviarium kanonu kultury. Dębogóra: ORE / Dębogóra, 2022.
- Łukasz Murzyn, Paweł Rojek, Judyta Dąbrowska. (Post)awangardowy konserwatyzm. „Pressje”, s. 165-172, 2024. Kraków: Klub Jagielloński.
- Michał Strachowski. Album rodzinny. „Nowe Książki”, 2023.
- Maciej Urbanowski. Wątki religijne w najnowszej prozie polskiej. Kilka uwag. „Nowy Napis”, 2022.
- Elżbieta Wiater. Szukanie śladów Boga. „Nowe Książki”, 2021.
- Krzysztof Wołodźko. Kontrkultura i chrześcijaństwo. Opowieść nieoczywista. „Znak”, 2022.
- Wojciech Zalewski. Po tej i tamtej stronie chmur. „Więź”, 2023.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Jan Borowski, Ochrzcić kulturę. W rozmowie z Michałem Gołębiowskim, „Miesięcznik Adeste”, Lipiec 2020
- Marcin Cielecki, Kartkowanie światła, „Nowy Napis Co Tydzień” #111
- Krzysztof Wołodźko, Kontrkultura i chrześcijaństwo. Opowieść nieoczywista, „Znak”, 803/kwiecień 2022
- Judyta Dąbrowska, Jim Morrison poetą religijnym? O książce Michała Gołębiowskiego „Bezkres poranka”, „Klub Jagielloński”, 5 marca 2021
- Judyta Dąbrowska, Kultura ostatecznie powróci do Boga, „Klub Jagielloński”, 3 września 2023
- Niesławne P., Bezkres poranka / Michał Gołębiowski, „Statek Głupców”, 12 stycznia 2021
- Narkotyki, wolna miłość i alternatywna religijność nie są wynalazkami hipisów. Z Michałem Gołębiowskim rozmawia Mirosław Haładyj
- O teologii poetyckiej i teologiach kontrkultury „Bezkres poranka”: Konwersatorium w Radiu Lublin
- Alternatywa dla zastanego porządku rzeczywistości. Michał Gołębiowski o kontrkulturze: Polskie Radio 24
- Sebastian Duda rozmowa z Michałem Gołębiowskim. Pomiędzy, odc. 5 by Więź. Podcasty nieoczywiste
- TVP Kultura, „Do dzieła”, odc. Erotyzm