Wikipedija

Amfilohije Radović

Amfilohije (po rođenju Risto Radović) bio je arhiepiskop cetinjski, mitropolit crnogorsko-primorski Srpske pravoslavne crkve. Bavi se teologijom, esejistikom i prevodilaštvom. Bio je učenik Justina Popovića i jedan od zastupnika svetosavlja unutar Crkve.[1][2]

Amfilohije Radović
Osnovne informacije
Pomjesna crkva Srpska pravoslavna crkva
Eparhija Mitropolija crnogorsko-primorska
Arhijerejski čin Mitropolit
Titula Arhiepiskop cetinjski, mitropolit crnogorsko-primorski, zetsko-brdski i skenderijski i egzarh sveštenog trona pećkog.
Način obraćanja Njegovo Visokopreosveštenstvo
Država Crna Gora
– godine službe od 1990.
– prethodnik Danilo Dajković
Prethodna eparhija Eparhija banatska
– godine službe 1985—2020.
– prethodnik Visarion Kostić
– nasljednik Atanasije Jevtić
Lični podaci
Svetovno ime Risto Radović
Datum rođenja 7. januar 1938.
Mjesto rođenja Donja Morača
Kraljevina Jugoslavija
Datum smrti 30. oktobar 2020.
Mjesto smrti Podgorica
Crna Gora

Amfilohijevo političko delovanje izazivalo je brojne kontroverze u javnosti zbog promovisanja klerikalizma,[3] velikosrpskog nacionalizma,[4] negiranja crnogorske nacije i državnosti,[5] reafirmacije četništva,[6] kao i zbog protivljenja evropskim integracijama,[7] pravima seksualnih manjina,[8] itd. Njegovo učešće u političkom životu se smatra izrazito konzervativnim i militantnim.[5]

Tokom jugoslovenskih ratova bio je u bliskim odnosima sa Radovanom Karadžićem i Željkom Ražnatovićem Arkanom,[9] optuženima za ratne zločine. Zbog njegovog političkog delovanja i uloge koju je imao u ratovima, mnogi ga smatraju kontroverznom ličnošću, nazivajući ga ratnikom u mantiji.[5][10]

Biografija

Risto Radović rođen je na pravoslavni Božić, 7. januara 1938. godine u Barama Radovića u Donjoj Morači. Završio je Bogosloviju Svetog Save u Beogradu. Na Bogoslovskom fakultetu SPC u Beogradu diplomirao je 1962. godine. Pored teoloških nauka, na Filozofskom fakultetu u Beogradu, studirao je klasičnu filologiju. Postdiplomske studije nastavlja u Bernu i Rimu. Odatle prelazi u Atinu, u kojoj, za vreme sedmogodišnjeg boravka, pored svakodnevne parohijske službe, uspeva da doktorira, a tezu, koju inače piše na grčkom jeziku, o Svetom Grigoriju Palami, brani uz najvišu moguću ocenu. Potom, godinu dana provodi na Svetoj Gori, a onda je pozvan da predaje na Ruskom pravoslavnom institutu „Sveti Sergije“ u Parizu od 1974. do 1976, gde uz ostalih pet jezika koje je savladao, usavršava i francuski jezik.

Po povratku, u Beogradu je biran za dekana Bogoslovskog fakulteta i vanrednog profesora, krajem 1985. izabran je za episkopa banatskog sa sedištem u Vršcu, odakle je uoči Božića 1990. godine došao i na Cetinju ustoličen za mitropolita crnogorsko-primorsko-skenderijsko-brdsko-zetskog i pećkog trona egzarha. Ustoličen je u veoma teško vreme. Nakon duge komunističke vlasti mnoge crkve su bile zapuštene, a broj sveštenika je umanjen, a čitave generacije su bile pod dejstvom komunističke ideologije.[11] Amfilohije je podstakao obnovu crkvi i manastira i povećao broj sveštenika. Pokrenuo je 1992. glasilo Crnogorsko-primorske mitropolije „Svetigora“, a pokrenuo je i široku izdavačku aktivnost.[11] Tokom 1998. pokrenuo je i Radio Svetigora.

Predavao je na Bogoslovskom fakultetu Univerziteta u Beogradu od 1980. do 2005, kada se povukao zbog mnoštva obaveza. Pored teologije i filozofije, bavi se esejistikom i prevodilaštvom. Podstakao je obnovu i podizanje velikog broja crkava i manastira.[11] Godine 1996. vladika Amfilohije je uredio zbornik Jagnje Božije i zvijer iz bezdana,[12] u kome se izlaže pravoslavna filozofija rata. Po prvi put u istoriji njegove mitropolije, godine 1993. mitropoliju su posetila dva najistaknutija patrijarha, carigradski i ruski.[11] Te iste godine po prvi put je Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve održan u Mitropoliji crnogorsko-primorskoj.[11]

Nakon hospitalizacije patrijarha Pavla dana 13. novembra 2007. godine, Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve je odlučio da privremeno prenese dužnosti patrijarha srpskog na Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve na čelu sa mitropolitom Amfilohijem, kao zamjenikom patrijarha. Nakon smrti patrijarha Pavla, 15. novembra 2009, na vanrednoj sjednici Svetog arhijerejskog sinoda izabran je za mjestobljustitelja patrijaraškog trona.

Odlukom Svetog arhijerejskog sinoda od 21. maja 2010, imenovan je za administratora Eparhije raško-prizrenske, a prestao je to biti 26. decembra 2010. godine nakon uvođenja episkopa lipljanskog gospodina Teodosija u tron episkopa raško-prizrenskih.[13] Na redovnom majskom zasjedanju Svetog arhijerejskog sabora održanom u periodu od 17. do 26. maja, mitropolit Amfilohije je imenovan za administratora novoosnovane Eparhije buenosajreske.[14][15][16]

Mitropolit Amfilohije je bio drugi po rangu među episkopima u hijerarhiji SPC, odmah nakon patrijarha srpskog. Februara 2012. dobio je počasni doktorat Instituta Svetog Sergija u Parizu.[17]

Umro je 30. oktobra 2020. godine u 8.22 časova, od posljedica zaraze koronavirusom SARS-CoV-2.[18]

Politički stavovi

Crnogorska pravoslavna crkva

U Crnoj Gori se početkom 1990-ih javlja pokret za obnovom autokefalnosti nekadašnje crnogorske mitropolije u formi Crnogorske pravoslavne crkve, čije pripadnike predstavnici SPC nazivaju „antisrpskim grupacijama“.[11] Odnosi između crnogorskog mitropolita Amfilohija i vlasti Crne Gore su bivali sve hladniji zbog njihovog opredeljenja za nezavisnost. Radović veoma oštro kritikuje postojanje Crnogorske pravoslavne crkve, koju naziva, „zloćudnom izraslinom“, „nekrofilskom“, „bezbožničkom“. U leto 2005. godine Amfilohije je organizovao akciju kojom je na vrh planine Rumije helikopterom podgoričkog garnizona postavljena metalna crkva.[10] U govoru koji je održao kasnije, rekao je između ostalog i: „Ko sruši taj hram, Bog ga srušio – i njega i njegovo potomstvo, i časni krst mu sudio.“ U pismu crnogorskom premijeru Igoru Lukšiću, napisao je da će ako budu rušene crkve, biti rušene i džamije i da će doći do krvoprolića.[19][20] U podgoričkom sudu za prekršaje je protiv mitropolita pokrenut sudski postupak zbog govora mržnje.[21]

LGBT pitanja

Radović je poznat po svom protivljenju održavanju Parade ponosa,[22] koje su LGBT organizacije okarakterisale kao govor mržnje i opravdavanje nasilja nad gej populacijom.[23] Izjavio je da Beograd nikada nije bio sramniji nego onda kada je održana prva uspešna parada, kada je na ulice izašlo 6.000 policajaca da vrši nasilje i pozatvara decu koja su tamo ustala.[24] Amfilohije je bio i protiv održavanja iste manifestacije u Podgorici, rekavši da su sva takva okupljanja nasilje nad savešću ogromne većine ljudi.[24]

Bibliografija

Dela:

  • "Tajna Svete Trojice po učenju Grigorija Palame", studija na grčkom, 1973. (Doktorska disertacija);
  • "Smisao liturgije", studija na grčkom, 1974,
  • "Tumačenje Starog Zaveta kroz vekove", Beograd, 1979. g.;
  • "Sinaiti i njihov značaj u Srbiji XIV vijeka", studija, 1981;
  • "Filokalijski pokret XVIII i početkom XIX vijeka", studija na grčkom, 1982;
  • "Osnove pravoslavnog vaspitanja", studije 1983;
  • "Duhovni smisao hrama Svetog Save", Beograd 1987,
  • "Vraćanje duše u čistotu", besjede, razgovori, pogledi, Podgorica, 1992,
  • "Istorijski presjek tumačenja Starog zavjeta", Nikšić, 1995.
  • "Jagnje Božije i Zvijer iz bezdana", Cetinje, 1996.

Prevodi:

Izvori

  1. ↑ Greška u referenci: Nevaljana oznaka <ref>; nije zadan tekst za reference po imenu borba
  2. ↑ „Jovan Byford, Sećanje na vladiku Nikolaja Velimirovića u savremenoj srpskoj pravoslavnoj kulturi”. Arhivirano iz originala na datum 2008-11-21. Pristupljeno 2009-12-07. 
  3. ↑ Greška u referenci: Nevaljana oznaka <ref>; nije zadan tekst za reference po imenu Kilibarda
  4. ↑ Greška u referenci: Nevaljana oznaka <ref>; nije zadan tekst za reference po imenu Ramet
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 „Dva voda vojske”. Arhivirano iz originala na datum 2009-03-19. Pristupljeno 2009-12-04. 
  6. ↑ Greška u referenci: Nevaljana oznaka <ref>; nije zadan tekst za reference po imenu Rastoder
  7. ↑ Amfilohije: Neophodan povratak Evrope Bogu
  8. ↑ AMFILOHIJE BLAGOSILJA ŠOVNISTE
  9. ↑ Crnogorska pitanja | Crnogorska nacija, crnogorski jezik, Crnogorska pravoslavna crkva
  10. ↑ 10,0 10,1 „Ratnik u mantiji”. Vreme.com. Pristupljeno 29. 12. 2011. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 „Srpska Pravoslavna Crkva”. www.spcportal.org. 
  12. ↑ Jagnje Božije i Zvijer iz bezdana[mrtav link], Filosofija rata, zbornik sa Drugog bogoslovsko-filosofskog simpozijuma
  13. ↑ Amfilohiй, mitropolit Černogorskiй i Primorskiй, Zetsko-Brdskiй i Skenderiйskiй (Radovič Risto) (ru)
  14. ↑ „Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije u Argentini”. Spc.rs. Arhivirano iz originala na datum 2013-12-13. Pristupljeno 29. 12. 2011. 
  15. ↑ „Mitropolit Amfilohije učestvovao na Drugom saboru pravoslavnih kanonskih episkopa u Južnoj Americi”. Spc.rs. Arhivirano iz originala na datum 2013-12-13. Pristupljeno 29. 12. 2011. 
  16. ↑ „Mitropolit Amfilohije u Eparhiji buenosajreskoj”. Spc.rs. Arhivirano iz originala na datum 2013-02-17. Pristupljeno 29. 12. 2011. 
  17. ↑ „Mitropolitu Amfilohiju počasni doktorat (honoris causa) Instituta Svetog Sergija u Parizu (SPC, 9. februar 2012)”. Arhivirano iz originala na datum 2012-02-12. Pristupljeno 2013-03-25. 
  18. ↑ http://www.rtcg.me/vijesti/drustvo/297815/preminuo-mitropolit-bice-sahranjen-u-kripti-hrama.html
  19. ↑ „Amfilohije proklinje! | Mondo”. Pristupljeno 27. 3. 2012. 
  20. ↑ „Amfilohije će odgovarati zbog poziva na krvoproliće”. Arhivirano iz originala na datum 2016-01-27. Pristupljeno 27. 3. 2012. 
  21. ↑ „Počinje suđenje Amfilohiju | Region | Novosti.rs”. Pristupljeno 27. 3. 2012. 
  22. ↑ „B92 - Vesti - Amfilohije: Rađajte se i množite”. Pristupljeno 27. 3. 2012. 
  23. ↑ „Govor mržnje Mitropolita Amfilohija Radovića. Labris”. Arhivirano iz originala na datum 2011-10-21. Pristupljeno 2013-03-25. 
  24. ↑ 24,0 24,1 „Amfilohije: Gej parada je nasilje | Mondo”. Pristupljeno 28. 3. 2012. 

Povezano

Vanjske veze

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Amfilohije_Radović&oldid=42169606