Haapsalu
Haapsalu (njemačko-švedski Hapsal, finski: Haapasalo[3]ruski: Га́псаль, Хапсаль) je grad od 9,220 stanovnika[2] na sjeverozapadu Estonije, on je administrativni centar Okruga Lääne.[1]
Haapsalu
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 58°57′N 23°32′E / 58.950°N 23.533°E | |
| Država |  Estonija
|
| Okrug | Lääne |
| Gradska prava | 1279.[1] |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Madis Timpson |
| Površina | |
| - Ukupna | 11.1 km²[2] |
| Visina | 143[2] |
| Stanovništvo (2021.) | |
| - Grad | 9,220[2] |
| - Gustoća | 831.4 stan. / km²[2] |
| Vremenska zona | UTC+2 (UTC+3) |
| Poštanski broj | 90403, 90480, 90501-90510[2] |
| Karta | |
  Haapsalu Pozicija Haapsalua u Estoniji | |
Geografske karakteristike
urediHaapsalu se prostire na južnoj obali istoimenog zaljeva, udaljen 98 km jugozapadno od Tallinna.
Historija
uredi
Negdje između 1263. - 1272. rezidencija biskupa Biskupije Ösel–Wiek (Saare-Lääne), iz grada Vana-Pärnu (Stari Pärnu) preseljena je u Haapsalu. Naselje koje je izraslo uz biskupski zamak dobilo je status grada 1279.[1]
Sredinom 14. vijeka sjedište Biskupije preseljeno je u Kuressaare, ali je katedrala ostala u Haapsalu. Hupsaalu je u periodu 14.-16. vijek životario kao trgovište lokalnog značaja.[1].
Značaj mu je porastao za Livonskog rata (1558. -1583) kad je postala objekt borbe između zaraćenih strana. Tako je između 1559.-63. njome vladao danski princ Magnus, nakon njega između 1559.-63. Kraljevina Švedska, a onda u dekadi 1563.-73. Kraljevina Danska, a nakon nje grupa odmetnutih najamnika (1573.-75.) pa ponovno Kraljevina Danska (1575.-76.) i nakraju 1576.-81. Rusko Carstvo. Kasnije u periodu 1628.-91. za švedske vladavine, 1628.-91. Haapsala je bila feud porodice De la Gardie.[1]
Nakon Velikog sjevernog rata Haapsalu je 1710. kao i ostala Estonija pripao Ruskom Carstvu. Za ruske vladavine - 1784. postao je administrativni centar gubernije.[1]
Nakon otvaranja prvog kupališta 1805. i izgradnje prvih hotela sa terapeutskim kupalištima (1825. - 1845.), počeo se transformirati u odmaralište. Kad je izgrađena željeznička pruga do Sankt Peterburga Hupsaalu je postao carsko odmaralište. Zbog tog je 1906. izgrađena i svečano otvorena željeznička stanica za doček cara Nikole II.[1]
U međuratnom periodu za vladavine Estonske Republike 1937. dovršena je nova zgrada lječilišta.[1]
Jedinice Wehrmachta zauzele su Haapsalu 31. augusta 1941. grad je ostao pod njemačkom okupacijom do 24. septembra 1944.[1]
Za vrijeme Estonske Sovjetske Socijalističke Republike, od 1950. do 1990. Haapsalu je bio administrativni centar istoimene gubernije. U to vrijeme na periferiji grada bio je stacioniran veliki garnizon sovjetske armije i puk protuzračne odbrane.[1]
Privreda i transport
urediHaapsalu je grad malih pogona; tekstilne, drvne, prehrambene i elektroindustrije.[1] Željeznička pruga Haapsalu - Tallinn duga 104 km zatvorena je za putnički promet od 1995.
Iz luke Rohuküla smještene 9 km zapadno od grada, prometuju trajekti za otoke Hiiumaa i Vormsi.[1]
Pobratimski gradovi
urediHaapsalu ima ugovore o prijateljstvu sa sljedećim gradovima;[3]
Izvori
uredi- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 „Haapsalu” (estonski). Eesti Entsüklopeedia. Pristupljeno 16.09. 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 „Estonia: Counties, Cities and Towns” (engleski). City population. Pristupljeno 16.09. 2021.
- ↑ 3,0 3,1 „Sister cities of Haapsalu” (engleski). Sister cities. Pristupljeno 16.09. 2021.
