Sabbioneta
Sabbioneta (lokalno: Subiùnèda) je talijanski gradić i općina (comune) od 4159 stanovnika[1] u Mantovskoj provinciji u Lombardiji.
Sabbioneta
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 44°59′N 10°29′E / 44.983°N 10.483°E | |
| Država |  Italija
|
| Regija | Lombardija |
| Provincija | Mantova |
| Frazione | Breda Cisoni, Ca' de Cessi, Commessaggio Inferiore, Ponteterra, Villa Pasquali |
| Vlast | |
| - Gradonačelnik | Marco Pasquali |
| Površina | |
| - Ukupna | 37.4 km²[1] |
| Visina | 18 metara[1] |
| Stanovništvo (2017) | |
| - Grad | 4159[1] |
| - Gustoća | 111.1 st/km²[1] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 46018 |
| Pozivni broj | 0375 |
| Karta | |
  Sabbioneta Pozicija Sabbionete u Italiji | |
Geografija
urediSabbioneta leži nedaleko od desne obale rijeke Po, udaljena 30 km sjeverno od Parme, 33 km od Mantove i 47 km od Cremone.[2] Sabbioneta je zajedno sa Mantovom 2008. uvrštena na UNESCO-vu listu mjesta svjetske baštine u Evropi kao izvrstan primjer planiranog grada, izgrađena u mahu po želji njenog vladara.[3]
Historija
uredi
Sabbioneta je grad podignut između 1556. i 1591. po nalogu Vespasiana Gonzage, njenog prvog kneza, sa svrhom da mu služi kao prijestolnica male kneževine.[4] Sabbioneta je zbog naprednih inženjerijskih ideja izgrađena prvenstveno kao utvrda. Njena dva trga smještena asimetrično su jezgra oko koje se nalaze reprezentativne građevine.[4] Jedan od tih trgova, Piazza d'Armi (zvan i Piazza del castello), podignut u drugoj polovici 16. vijeka, bio je centar privatnog života vladara. U davna vremena imao je poligonalnu formu, s jednom otvorenom stranom i tri zatvorene međusobno povezanim zgradama. Na zapadu je stajala drevna Rocca (danas srušena), utvrda do koje je Vespasiano napravio svoj dom Palazzo del Giardino (Palača u vrtu), zapravo periferijsku vilu koja je naknadno opasana bedemima. To je bilo mjesto gdje se volio povlačiti kako bi se odmorio od političkih problema i u miru čitao, učio i povremeno odlazio na dvor. Iza nje se prostire veličanstveni talijanski vrt sa fontanama, jezercima i sjenicama. Iz vile se malim puteljkom dolazilo do Gallerie degli Antichi (Galerija antike), duge kolonade koja zatvara istočnu stranu trga.[4] U galeriji se kao i u vili nalazila Vespasianova kolekcija antičkih skulptura i lovačkih trofeja.[4]
Za razliku od njega, drugi trg Piazza Ducale (Knežev trg) bio je centar javnog života kneževine i mjesto na kom se održavao sajam.[4] Na tom potpuno pravokutnom prostoru, nalaze se tri najvažnije građevine kneževine. Na zapadu Palazzo Ducale, političko-dministrativni centar kneževine. Na suprotnoj istočnoj strani nalazio se Palazzo della Ragione tj. rezidencija generalnog vikara (drugi čovjek nakon kneza), zatvor i razni uredi.[4] Na sjeveru, između plemićkih palača leži katedrala Santa Maria Assunta, a u neposrednoj blizini mali oratoriji San Rocco i San Sebastiano, izgrađeni nešto kasnije. U sredini između dva trga nalazi se Teatro all'Antica, podignut između 1588. i 1590. po projektu Vincenza Scamozzija iz Vicenze, jedan od prvih sa svim potrebnim prostorijama za glumce.[4] Svi preostali gradski blokovi bili su namjenjeni stanovanju i kasnije su najviše mijenjani, a svoj današnji izgled dobili su u 18. vijeku.[4] Sabbioneta je poznata i po prvoj židovskoj štampariji koju je 1551. osnovao Tobia di Lazzaro Foà. Štamparija je između 1551. i 1590. odštampala puno knjiga na hebrejskom.[5]
Znamenitosti
uredi| Mantova i Sabbioneta | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
| Italija | |
| Registriran: | 2008. (32. zasjedanje) |
| Vrsta: | kulturno dobro |
| Mjerilo: | ii, iii |
| Ugroženost: | no |
| Referenca: | UNESCO |
- Teatro all'Antica
- Galerija antike (Galleria degli Antichi) je duguljasta zgrada sa kolonadom u prizemlju.[6]
- Stup Atane Palade na trgu sa skulpturom iz Hadrijanovih ili Antoninovih vremena.[6]
- Kneževa palača (Palazzo Ducale) podignuta 1559. kao prva reprezentativna građevina.[6]
- Bastioni i bedemi Sabbionete[6]
Izvori
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Italy: Lombardia” (engleski). City population. Pristupljeno 12. 3. 2019.
- ↑ „Come raggiungere Sabbioneta” (talijanski). Comune di Sabbioneta. Arhivirano iz originala na datum 2018-09-30. Pristupljeno 13. 3. 2019.
- ↑ „Mantua and Sabbioneta” (engleski). UNESCO. Pristupljeno 13. 3. 2019.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 „La Storia” (talijanski). Comune di Sabbioneta. Arhivirano iz originala na datum 2018-09-30. Pristupljeno 12. 3. 2019.
- ↑ „Sabbioneta” (talijanski). Goldstein-Goren Diaspora Research Center. Pristupljeno 12. 3. 2019.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 „Monumenti” (talijanski). Comune di Sabbioneta. Arhivirano iz originala na datum 2018-09-30. Pristupljeno 12. 3. 2019.
Vanjske veze
uredi
- Comune di Sabbioneta (službene stranice) Arhivirano 2019-03-17 na Wayback Machine-u (it)