ดูต้นฉบับสำหรับ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์

{{กึ่งล็อก|small=yes}}
{{ลิงก์ไปภาษาอื่น}}
{{กล่องข้อมูล ชีวประวัติ 2
| name = อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์
| image = Einstein1921 by F Schmutzer 2.jpg
| alt =
| caption = ภาพถ่ายของไอน์สไตน์ขณะมีอายุ 42 ปี 
| birth_date = 14 มีนาคม พ.ศ. 2422
| birth_place = [[อุล์ม]] [[ราชอาณาจักรเวือร์ทเทิมแบร์ค]] [[จักรวรรดิเยอรมัน]] {{flagicon|German Empire}}
| death_date = 18 เมษายน พ.ศ. 2498 (76 ปี)
| death_place = พรินสตัน [[รัฐนิวเจอร์ซีย์]] [[สหรัฐ]] {{flagicon|USA}}
| nationality = [[ราชอาณาจักรเวือร์ทเทิมแบร์ค|เวือร์ทเทิมแบร์ค]] (พ.ศ. 2422–2439) <br>
[[ความไร้สัญชาติ|ไร้สัญชาติ]] (พ.ศ. 2439–2444) <br>
[[ประเทศสวิตเซอร์แลนด์|สวิตเซอร์แลนด์]] (พ.ศ. 2444-2498) <br>
[[จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี|ออสเตรีย-ฮังการี]] (พ.ศ. 2454-2455) <br>
[[จักรวรรดิเยอรมัน]] (พ.ศ. 2457–2461) <br>
[[สาธารณรัฐไวมาร์]] (พ.ศ. 2462–2476) <br>
[[สหรัฐ]] (พ.ศ. 2483–2498)
| other_names = 
| known_for = [[ทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป]]<br />[[ทฤษฎีสัมพัทธภาพพิเศษ]]<br />[[ปรากฏการณ์โฟโตอิเล็กทริก]]<br />[[การเคลื่อนที่ของบราวน์]]<br />[[สมการสนามของไอน์สไตน์]]<br />[[ทฤษฎีแรงเอกภาพ]]
| occupation = [[นักฟิสิกส์|นักฟิสิกส์ทฤษฎี]]
| signature = Albert Einstein signature 1934.svg
}}

'''อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์''' ({{langxen|Albert Einstein}}, {{IPA-en|ˈaɪnstaɪn|pron}})<ref name="NDxay">{{cite book|last=Wells|first=John|author-link=John C. Wells|title=Longman Pronunciation Dictionary|url=https://archive.org/details/longmanpronuncia0000unse|publisher=Pearson Longman|edition=3rd|date=3 April 2008|isbn=978-1-4058-8118-0}}</ref> หรือ '''อัลแบร์ท ไอน์ชไตน์''' ({{IPA-de|ˈalbɛʁt ˈʔaɪnʃtaɪn|Albert Einstein german.ogg}}; 14 มีนาคม ค.ศ. 1879&nbsp;– 18 เมษายน ค.ศ. 1955) เป็น[[ฟิสิกส์ทฤษฎี|นักฟิสิกส์ทฤษฎี]]ชาวเยอรมันมาแต่โดยกำเนิด<ref name="Bio">{{cite web |url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1921/einstein-bio.html |title=Albert Einstein&nbsp;– Biography |access-date=7 March 2007 |publisher=[[Nobel Foundation]]| archive-url= https://web.archive.org/web/20070306133522/http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1921/einstein-bio.html| archive-date= 6 March 2007 | url-status=live}}</ref> ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันอย่างกว้างขวางว่าเป็นหนึ่งในนักฟิสิกส์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดตลอดกาล ไอน์สไตน์ได้เป็นที่รู้จักกันในการพัฒนา[[ทฤษฎีสัมพัทธภาพ]] แต่เขายังมีส่วนสำคัญในการพัฒนา[[กลศาสตร์ควอนตัม|ทฤษฎีกลศาสตร์ควอนตัม]] ทฤษฎีสัมพัทธภาพและทฤษฎีกลศาสตร์ควอนตัมเป็นสองเสาหลักของฟิสิกส์สมัยใหม่ สูตร[[ความสมมูลมวล–พลังงาน]]ของเขา  ''E'' = ''mc''<sup>2</sup> ซึ่งเกิดจากทฤษฎีสัมพัทธภาพจึงได้รับการขนานนามว่า เป็น "สมการที่มีชื่อเสียงที่สุดในโลก"<ref name="LnLVo">{{cite book |first=David |last=Bodanis |title=E&nbsp;=&nbsp;mc<sup>2</sup>: A Biography of the World's Most Famous Equation |location=New York |publisher=Walker |date=2000}}</ref> ผลงานของเขาได้เป็นที่รู้จักจากอิทธิพลที่มีต่อปรัชญาทางวิทยาศาสตร์<ref name="xZQWt">{{Cite journal |title=Einstein's Philosophy of Science |url=http://plato.stanford.edu/entries/einstein-philscience/#IntWasEinEpiOpp |website=Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=The Metaphysics Research Lab, Center for the Study of Language and Information (CSLI), Stanford University |editor-first=Don A. |editor-last=Howard |date=2014 |orig-year=First published 11 February 2004 |access-date=4 February 2015}}</ref><ref name="3UiiT">{{Cite journal |first=Don A. |last=Howard |title=Albert Einstein as a Philosopher of Science |url=http://www3.nd.edu/~dhoward1/vol58no12p34_40.pdf |date=December 2005 |journal=Physics Today |volume=58 |issue=12 |pages=34–40 |via=University of Notre Dame, Notre Dame, IN, author's personal webpage |access-date=8 March 2015|bibcode=2005PhT....58l..34H |doi=10.1063/1.2169442 | issn=0031-9228}}</ref> เขาได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ในปี ค.ศ. 1921 "สำหรับทำหน้าที่ทางด้านฟิสิกส์ทฤษฏี" โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับการค้นพบ[[ปรากฏการณ์โฟโตอิเล็กทริก]]<ref name="Nobel Prize">{{cite web |url=https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1921/ |title=The Nobel Prize in Physics 1921 |publisher=Nobel Prize |access-date=11 July 2016}}</ref> ขั้นตอนสำคัญในการพัฒนาทฤษฎีกลศาสตร์ควอนตัม ความสำเร็จทางปัญญาและความคิดริเริ่มของเขาส่งผลให้ "ไอน์สไตน์" กลายเป็นคำพ้องที่มีความหมายตรงกับคำว่า "จีเนียส"(อัจฉริยะ)<ref name="wordnetweb.princeton.edu">{{Cite web |url=http://wordnetweb.princeton.edu/perl/webwn?s=Einstein |title=Result of WordNet Search for Einstein |version=3.1 |publisher=The Trustees of Princeton University |access-date=4 January 2015}}</ref>

ในปี ค.ศ. 1905 ปีนั้นได้ถูกเรียกกันเป็นบางครั้งว่า ''annus mirabilis'' (ปีที่มหัศจรรย์) ไอน์สไตน์ได้ตีพิมพ์บทความถึงการค้นพบครั้งใหม่ถึงสี่ฉบับ{{sfnp|Galison|2000|p=377}} สิ่งเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงทฤษฏีปรากฏการณ์โฟโตอิเล็กทริก ซึ่งได้อธิบายถึง[[การเคลื่อนที่แบบบราวน์]] เป็นการนำเสนอ[[ทฤษฎีสัมพัทธภาพพิเศษ]]และแสดงให้เห็นถึงความสมมูลมวล–พลังงาน ไอน์สไตน์คิดว่ากฏของกลศาสตร์คลาสสิคไม่อาจสอดคล้องกับสนามแม่เหล็กไฟฟ้าได้อีกต่อไป ซึ่งทำให้เขาพัฒนาทฤษฏีสัมพันธภาพพิเศษ จากนั้นเขาได้ขยายทฤษฏีสนามแรงโน้มถ่วง เขาได้ตีพิมพ์บทความเกี่ยวกับ[[ทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป]]ในปี ค.ศ. 1916 เป็นการนำเสนอทฤษฏีแรงโน้มถ่วง ในปี ค.ศ. 1917 เขาได้ใช้ทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปเพื่อสร้างแบบจำลองโครงสร้างของจักรวาล<ref name="Nobel">{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2011/advanced-physicsprize2011.pdf|title=Scientific Background on the Nobel Prize in Physics 2011. The accelerating universe|publisher=Nobel Media AB|page=2|archive-url=https://web.archive.org/web/20120516052710/https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2011/advanced-physicsprize2011.pdf|archive-date=16 May 2012|access-date=4 January 2015}}</ref><ref name="NYT-20151124">{{cite news |last=Overbye |first=Dennis |author-link=Dennis Overbye |title=A Century Ago, Einstein's Theory of Relativity Changed Everything |url=https://www.nytimes.com/2015/11/24/science/a-century-ago-einsteins-theory-of-relativity-changed-everything.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2015/11/24/science/a-century-ago-einsteins-theory-of-relativity-changed-everything.html |archive-date=2022-01-01 |url-access=limited |date=24 November 2015 |work=[[The New York Times]] |access-date=24 November 2015}}{{cbignore}}</ref> เขายังคงจัดการกับปัญหาของกลศาสตร์เชิงสถิติและทฤษฎีควอนตัม ซึ่งนำไปสู่การอธิบายทฤษฎีอนุภาคและการเคลื่อนที่ของโมเลกุล นอกจากนี้เขายังตรวจสอบคุณสมบัติทางความร้อนของแสงและทฤษฎีควอนตัมของการแผ่รังสี ซึ่งเป็นรากฐานของทฤษฎีโฟตอนของแสง อย่างไรก็ตาม ในช่วงเวลาต่อมาของอาชีพการงานของเขา เขาคิดค้นงานวิจัยอยู่สองอย่าง ซึ่งท้ายที่สุดแล้วก็ไม่ประสบความสำเร็จเลย งานแรก แม้ว่าเขาจะมีส่วนอย่างมากในกลศาสตร์ควอนตัม เขาไม่เห็นด้วยกับทฤษฎีของกลศาสตร์ควอนตัมที่พัฒนามาในภายหลังโดยปฏิเสธว่า ธรรมชาติ "จะไม่ทอยลูกเต๋า"<ref>{{cite journal|last=Robinson|first=Andrew|date=30 April 2018|title=Did Einstein really say that?|url=https://www.nature.com/articles/d41586-018-05004-4|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|volume=557|page=30|bibcode=2018Natur.557...30R|doi=10.1038/d41586-018-05004-4|number=30|s2cid=14013938}}</ref> งานที่สอง เขาได้พยายามคิดค้นทฤษฎีสนามรวม โดยสรุปทฤษฎีความโน้มถ่วงทางเรขาคณิตเพื่อรวมเข้ากับทฤษฎีแม่เหล็กไฟฟ้า เป็นผลทำให้เขาตีตัวออกห่างจากกระแสหลักของฟิสิกส์สมัยใหม่มากขึ้นเรื่อย ๆ 

ไอน์สไตน์เกิดใน[[จักรวรรดิเยอรมัน]] แต่ย้ายไปอยู่ที่[[สวิตเซอร์แลนด์]]ในปี ค.ศ. 1895 ได้ละทิ้งสัญชาติเยอรมัน (เป็นเรื่องของ[[ราชอาณาจักรเวือร์ทเทิมแบร์ค]])<ref group="note" name="GEcitizen" /> ภายหลังปีต่อมา ในปี ค.ศ. 1897 เมื่อมีอายุได้ 17 ปี เขาได้สมัครเรียนหลักสูตรการสอนคณิตศาสตร์และฟิสิกส์ระดับอนุปริญญาที่[[สถาบันเทคโนโลยีแห่งสหพันธ์สวิส ซือริช|โรงเรียนสารพัดช่างแห่งสหพันธรัฐสวิตเซอร์แลนด์]] (ภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็นสถาบันเทคโนโลยีแห่งสหพันธ์สวิส ซือริช) ในเมืองซือริช ซึ่งจบการศึกษาในปี ค.ศ. 1900 ในปี ค.ศ. 1901 เขาได้รับสัญชาติสวิส ซึ่งเขาได้เก็บเอาไว้ตลอดชีวิตที่เหลืออยู่ และในปี ค.ศ. 1903 เขาได้ดำรงตำแหน่งอย่างถาวรที่สำนักงานสิทธิบัตรสวิสในกรุงเบิร์น ในปี ค.ศ. 1905 เขาได้รับปริญญาเอกจากมหาวิทยาลัยซือริช ในปี ค.ศ. 1914 ไอน์สไตน์ได้ย้ายไปยัง[[กรุงเบอร์ลิน]]ตามคำสั่งในการเข้าร่วมกับสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งปรัสเซียและ[[มหาวิทยาลัยฮุมบ็อลท์แห่งเบอร์ลิน]] ในปี ค.ศ. 1917 ไอน์สไตน์ได้ดำรงตำแหน่งเป็นผู้อำนวยการสถาบันฟิสิกส์ไคเซอร์วิลเฮล์ม เขายังได้กลายเป็นพลเมืองชาวเยอรมันอีกครั้ง - ปรัสเซียในช่วงเวลานั้น ในปี ค.ศ. 1933 ในขณะที่ไอน์สไตน์ได้ไปเยือนที่สหรัฐอเมริกา [[อดอล์ฟ ฮิตเลอร์]]ก็ก้าวขึ้นสู่อำนาจ ไอน์สไตน์ไม่ได้เดินทางกลับเยอรมนีเพราะเขาคัดค้านนโยบายของ[[นาซีเยอรมนี|รัฐบาลที่นำโดยนาซี]]ซึ่งได้รับเลือกตั้งขึ้นมาใหม่<ref name="zE9Bz">{{cite journal |date=9 June 2017 |first=Thomas |last=Levenson |journal=The Atlantic |title=The Scientist and the Fascist |url=https://www.theatlantic.com/science/archive/2017/06/einstein-germany-and-the-bomb/528534/}}</ref> เขาได้ตั้งรกรากในสหรัฐอเมริกาและกลายเป็นพลเมืองอเมริกันในปี ค.ศ. 1940<ref name="BoyerDubofsky2001">{{cite book|author1=Paul S. Boyer|author2=Melvyn Dubofsky|title=The Oxford Companion to United States History|url=https://archive.org/details/oxfordcompaniont00paul_0|url-access=registration |date=2001 |publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-508209-8|page=[https://archive.org/details/oxfordcompaniont00paul_0/page/218 218]}}</ref> ในช่วงก่อน[[สงครามโลกครั้งที่สอง]] เขาได้เขียนจดหมายไปถึงประธานาธิบดีสหรัฐ[[แฟรงกลิน ดี. โรสเวลต์]] เพื่อย้ำเตือนเขาถึงโครงการอาวุธนิวเคลียร์ของเยอรมนีที่อาจจะเกิดขึ้นได้ และแนะนำให้สหรัฐเริ่มทำการวิจัย[[โครงการแมนฮัตตัน|โครงการแบบเดียวกัน]] ไอน์สไตน์ได้ให้การสนับสนุนแก่[[ฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่สอง|ฝ่ายสัมพันธมิตร]]แต่ส่วนใหญ่ก็ประณามแนวคิดเรื่อง[[อาวุธนิวเคลียร์]]

{{TOC limit|4}}

== ประวัติ ==
=== วัยเด็กและในวิทยาลัย ===
[[ไฟล์:Albert Einstein as a child.jpg|thumb|left|150px|ภาพถ่ายไอน์สไตน์ในวัยเด็ก เมื่อปี พ.ศ. 2436]]
ไอน์สไตน์เกิดในเมือง[[อุล์ม]] [[ราชอาณาจักรเวือร์ทเทิมแบร์ค]] สมัย[[จักรวรรดิเยอรมัน]] ห่างจากเมือง[[ชตุทการ์ท]]ไปทางตะวันออกประมาณ 100 กิโลเมตร ซึ่งในปัจจุบันคือ[[รัฐบาเดิน-เวือร์ทเทิมแบร์ค]] ประเทศเยอรมนี บิดาของเขาชื่อว่า แฮร์มานน์ ไอน์สไตน์ เป็นพนักงานขายทั่วไปซึ่งกำลังทำการทดลองเกี่ยวกับเคมีไฟฟ้า มารดาชื่อว่า พอลลีน โดยมีคนรับใช้หนึ่งคนชื่อ คอช ทั้งคู่แต่งงานกันในโบสถ์ในสตุ๊ทการ์ท ([[ภาษาเยอรมัน|เยอรมัน]]: Stuttgart-Bad Cannstatt) ครอบครัวของเขาเป็น[[ยิว|ชาวยิว]] (แต่ไม่เคร่งครัดนัก) อัลเบิร์ตเข้าเรียนใน[[โรงเรียนคาธอลิก|โรงเรียนประถมคาธอลิก]] และเข้าเรียน[[ไวโอลิน]] ตามความต้องการของแม่ของเขาที่ยืนยันให้เขาได้เรียน

เมื่อเขาอายุได้ห้าขวบ พ่อของเขานำ[[เข็มทิศ]]พกพามาให้เล่น และทำให้ไอน์สไตน์รู้ว่ามีบางสิ่งบางอย่างในพื้นที่ที่ว่างเปล่า ซึ่งส่งแรงผลักเข็มทิศให้เปลี่ยนทิศไป เขาได้อธิบายในภายหลังว่าประสบการณ์เหล่านี้คือหนึ่งในส่วนที่เป็นแรงบันดาลใจให้แก่เขาในชีวิต แม้ว่าเขาชอบที่จะสร้าง[[แบบจำลองความคิด|แบบจำลอง]]และ[[กลศาสตร์พื้นฐาน|อุปกรณ์กล]]ได้ในเวลาว่าง เขาถือเป็นผู้ที่เรียนรู้ได้ช้า สาเหตุอาจเกิดจากการที่เขามี[[ความพิการทางภาษา|ความพิการทางการอ่านหรือเขียน]] (dyslexia) [[ความเขินอาย]]ซึ่งพบได้ทั่วไป หรือการที่เขามีโครงสร้างสมองที่ไม่ปกติและหาได้ยากมาก (จากการชันสูตร[[สมอง]]ของเขาหลังจากที่ไอน์สไตน์เสียชีวิต) เขายกความดีความชอบในการพัฒนาทฤษฎีของเขาว่าเป็นผลมาจากความเชื่องช้าของเขาเอง โดยกล่าวว่าเขามีเวลาครุ่นคิดถึงอวกาศและเวลามากกว่าเด็กคนอื่น ๆ เขาจึงสามารถสามารถพัฒนาทฤษฎีเหล่านี้ได้ โดยการที่เขาสามารถรับความรู้เชิงปัญญาได้มากกว่าและนานกว่าคนอื่น ๆ

ไอน์สไตน์เริ่มเรียน[[คณิตศาสตร์]]เมื่อประมาณอายุ 12 ปี โดยที่ลุงของเขาทั้งสองคนเป็นผู้อุปถัมถ์ความสนใจเชิงปัญญาของเขาในช่วงย่างเข้าวัยรุ่นและวัยรุ่น โดยการแนะนำและให้ยืมหนังสือซึ่งเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์

ใน [[พ.ศ. 2437]] เนื่องมาจากความล้มเหลวในธุรกิจเคมีไฟฟ้าของพ่อของเขา ทำให้ครอบครัวไอน์สไตน์ย้ายจากเมือง[[มิวนิก]] ไปยังเมือง[[พาเวีย ประเทศอิตาลี|พาเวีย]] (ใกล้กับเมือง[[มิลาน]]) ประเทศอิตาลี ในปีเดียวกัน เขาได้เขียนผลงานทางวิทยาศาสตร์ชิ้นหนึ่งขึ้นมา (คือ "การศึกษาสถานะของ[[สถานะการเปล่งแสงของแก่นสาร|อีเธอร์]]ในสนามแม่เหล็ก") โดยที่ไอน์สไตน์ยังอาศัยอยู่ในบ้านพักในมิวนิกอยู่จนเรียนจบจากโรงเรียน โดยเรียนเสร็จไปแค่ภาคเรียนเดียวก่อนจะลาออกจาก[[โรงเรียนมัธยมศึกษา]] กลางฤดูใบไม้ผลิ ในปี [[พ.ศ. 2438]] แล้วจึงตามครอบครัวของเขาไปอาศัยอยู่ในเมืองพาเวีย เขาลาออกโดยไม่บอกพ่อแม่ของเขา และโดยไม่ผ่านการเรียนหนึ่งปีครึ่งรวมถึงการสอบไล่ ไอน์สไตน์เกลี้ยกล่อมโรงเรียนให้ปล่อยตัวเขาออกมา โดยกล่าวว่าจะไปศึกษาเป็นนักศึกษาแพทย์ฝึกหัดตามคำเชิญจากเพื่อนผู้เป็นแพทย์ของเขาเอง โรงเรียนยินยอมให้เขาลาออก แต่นี่หมายถึงเขาจะไม่ได้รับใบรับรองการศึกษาชั้นเรียนมัธยม

แม้ว่าเขาจะมีความสามารถชั้นเลิศในสาขาวิชาคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ แต่การที่เขาไร้ความรู้ใด ๆ ทางด้าน[[ศิลปศาสตร์]] ทำให้เขาไม่ผ่านการสอบคัดเลือกเข้าสถาบันเทคโนโลยีแห่งสหพันธ์สวิสในเมือง[[ซือริช]] ([[ภาษาเยอรมัน|เยอรมัน]]: Eidgenössische Technische Hochschule หรือ ETH) ทำให้ครอบครัวเขาต้องส่งเขากลับไปเรียนมัธยมศึกษาให้จบที่[[เมืองอารอ|อารอ]]ใน[[สวิตเซอร์แลนด์]] เขาสำเร็จการศึกษาและได้รับใบอนุปริญญาในเดือนพฤศจิกายน [[พ.ศ. 2439]] และสอบเข้า ETH ได้ในเดือนตุลาคม แล้วจึงย้ายมาอาศัยอยู่ในเมืองซือริช ในปีเดียวกัน เขากลับมาที่บ้านเกิดของเขาเพื่อเพิกถอนภาวะการเป็นพลเมืองของเขาใน[[เวอร์เทมบูรก์]] ทำให้เขากลายเป็นผู้ไร้สัญชาติ

ใน [[พ.ศ. 2443]] เขาได้รับประกาศนียบัตรสำเร็จการศึกษาจากสถาบันเทคโนโลยีแห่งสมาพันธรัฐสวิส ได้รับสิทธิ์พลเมืองสวิสในปี [[พ.ศ. 2444]] และ พ.ศ. 2448 อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์เรียนจบ[[ปริญญาเอก]]จากมหาวิทยาลัยซือริช<ref>{{Cite web |url=https://www.sharelatex.com/templates/52fe123b34a287a85245b4f2/v/1/pdf?inline=true&name=Academic%20CV |title=สำเนาที่เก็บถาวร |access-date=2018-07-11 |archive-date=2017-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170316231244/https://www.sharelatex.com/templates/52fe123b34a287a85245b4f2/v/1/pdf?inline=true&name=Academic%20CV |url-status=dead }}</ref>

=== งานในสำนักงานสิทธิบัตร ===
หลังจากจบการศึกษา ไอน์สไตน์ไม่สามารถหางานสอนหนังสือได้ หลังจากเพียรพยายามอยู่เกือบสองปี พ่อของอดีตเพื่อนร่วมชั้นคนหนึ่งก็ช่วยให้เขาได้งานทำที่สำนักงานสิทธิบัตรในกรุง[[แบร์น]]<ref>ปัจจุบันคือ {{cite web | title=Swiss Federal Institute of Intellectual Property | url=http://www.ipi.ch/E/institut/i1.shtm| accessdate=16 October 2006 | archive-date=2007-09-28 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070928123827/http://www.ipi.ch/E/institut/i1.shtm | url-status=dead }}. ดูเพิ่มที่ {{cite web| title=FAQ about Einstein and the Institute| url=http://www.ipi.ch/E/institut/i1094.shtm| access-date=2009-05-12| archive-date=2007-09-28| archive-url=https://web.archive.org/web/20070928123835/http://www.ipi.ch/E/institut/i1094.shtm| url-status=dead}}</ref> ในตำแหน่งผู้ช่วยตรวจสอบเอกสาร หน้าที่ของเขาคือการตรวจประเมินใบสมัครของสิทธิบัตรในหมวดหมู่อุปกรณ์แม่เหล็กไฟฟ้า ในปี พ.ศ. 2446 ไอน์สไตน์ก็ได้บรรจุเข้าเป็นพนักงานประจำ หลังจากถูกมองข้ามมานานจนกระทั่งกลายเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีจักรกล<ref name="GalisonClocks">[[Peter Galison]], "Einstein's Clocks: The Question of Time" ''Critical Inquiry'' 26, no. 2 (Winter 2000) : 355–389.</ref>

ไอน์สไตน์กับเพื่อนหลายคนที่รู้จักกันในแบร์น ได้รวมกลุ่มกันเป็นชมรมเล็กๆ สำหรับคุยกันเรื่องวิทยาศาสตร์และปรัชญา ตั้งชื่อกลุ่มอย่างล้อเลียนว่า "The Olympia Academy" พวกเขาอ่านหนังสือร่วมกันเช่น งานของ[[อองรี ปวงกาเร|ปวงกาเร]] [[เอิร์นสต์ แม็ค|แม็ค]] และ[[เดวิด ฮูม|ฮูม]] ซึ่งส่งอิทธิพลต่อแนวคิดด้านวิทยาศาสตร์และปรัชญาของไอน์สไตน์มาก<ref name="GalisonClocksMaps">{{cite book
| last = Galison
| first = Peter
| authorlink = Peter Galison
| title = Einstein's Clocks, Poincaré's Maps: Empires of Time
| url = https://archive.org/details/einsteinsclocksp00gali
| publisher = W.W. Norton
| location = New York
| year = 2003
| isbn = 0393020010 }}</ref>

ตลอดช่วงเวลาเหล่านี้ ไอน์สไตน์แทบจะไม่ได้เข้าไปข้องเกี่ยวใดๆ กับชุมชนทางฟิสิกส์เลย<ref>E.g. {{Citation | last = Pais | first = Abraham | author-link = Abraham Pais | year = 1982 | title = Subtle is the Lord. The Science and the Life of Albert Einstein | publisher = Oxford University Press | id = ISBN 0-19-520438-7 | page = 17 }}</ref> งานที่สำนักงานสิทธิบัตรของเขาโดยมากจะเกี่ยวกับปัญหาเรื่องการส่งสัญญาณไฟฟ้าและการซิงโครไนซ์ทางเวลาระหว่างระบบไฟฟ้ากับระบบทางกล ซึ่งเป็นสองปัญหาหลักทางเทคนิคอันเป็นจุดสนใจของการทดลองในความคิดยุคนั้น ซึ่งในเวลาต่อมาได้ชักนำให้ไอน์สไตน์ไปสู่ผลสรุปอันลึกซึ้งเกี่ยวกับธรรมชาติของแสงและความเกี่ยวพันพื้นฐานระหว่างอวกาศกับเวลา<ref name="GalisonClocks"/><ref name="GalisonClocksMaps"/>

=== ชีวิตครอบครัว ===
[[ไฟล์:Mileva Maric.jpg|thumb|'''มิเลวา มาริค''' ภรรยาของไอน์สไตน์]]
ก่อนหน้านี้ เขามีแฟนคนแรกตอนเรียนมัธยมชื่อ มารี วินเทเลอร์ แต่ต้องแยกย้ายกันไปเมื่อเขาเข้าเรียนมหาวิทยาลัย

ไอน์สไตน์มีบุตรสาวหนึ่งคนกับมิเลวา มาริค ชื่อว่า ไลแซล (Lieserl) คาดว่าเกิดในตอนต้นปี พ.ศ. 2445 ที่เมือง Novi Sad<ref>ข้อสันนิษฐานนี้มาจากจดหมายที่ไอน์สไตน์เขียนติดต่อกับมาริค ไลแซลถูกเอ่ยถึงในจดหมายครั้งแรกจากจดหมายที่ไอน์สไตน์เขียนถึงมาริค (หล่อนยังอยู่กับครอบครัวที่ Novi Sad หรือเมืองใกล้กันนั้นในเวลาที่ไลแซลเกิด) ลงวันที่ 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2445 (''Collected papers'' Vol. 1, document 134).</ref>

ไอน์สไตน์แต่งงานกับมิเลวาเมื่อวันที่ 6 มกราคม พ.ศ. 2446 แม้จะถูกมารดาคัดค้านเพราะนางมีอคติกับชาวเซิร์บ และคิดว่ามาริคนั้น "แก่เกินไป" ทั้งยัง "หน้าตาอัปลักษณ์"<ref>{{Harvtxt|Highfield|1993|pp=54,58}}: "she did not seem to care that Mileva was not Jewish"</ref><!-- following cite url does not mention Pauline Einstein, precise url required: --><ref>{{Citation | author = Oregon Public Broadcasting | year = 2003 | url = http://www.pbs.org/opb/einsteinswife/ | title = Einstein's Wife: The Life of Mileva Maric Einstein | publisher =Public Broadcasting Service | access-date = November 8, 2006}} This web site, companion to the controversial Geraldine Hilton documentary of the same name, is currently under review for historical accuracy. (See {{Citation | last=Getler | first=Michael | date=15 December 2006 | journal=PBS Ombudsman | title=Einstein’s Wife: The Relative Motion of ‘Facts’ | url=http://www.pbs.org/ombudsman/2006/12/einsteins_wife_the_relative_motion_of_facts.html | access-date=2007-03-25}}.)</ref> ความสัมพันธ์ของคนทั้งสองค่อนข้างจะเป็นส่วนตัวและเป็นคู่ชีวิตที่มีสติปัญญา ในจดหมายฉบับหนึ่งถึงหล่อน ไอน์สไตน์เรียกมาริคว่า "สิ่งมีชีวิตที่เสมอกันกับผม ผู้ซึ่งแข็งแรงและมีอิสระเฉกเช่นเดียวกัน"<ref>Letter Einstein to Marić on 3 October 1900 (''Collected Papers'' Vol. 1, document 79).</ref> มีการถกเถียงกันอยู่เป็นบางคราวว่า มาริคมีอิทธิพลต่องานของไอน์สไตน์บ้างหรือไม่ อย่างไรก็ตาม นักประวัติศาสตร์ทางวิทยาศาสตร์ต่างลงความเห็นเป็นเอกฉันท์ว่า ไม่มี<ref>{{cite web | title= Arguing about Einstein's wife (April 2004) - Physics World&nbsp;— PhysicsWeb (See above) | url= http://physicsweb.org/articles/world/17/4/2| accessdate=21 November 2005 |author=Alberto A Martínez }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.esterson.org/milevamaric.htm |title=Mileva Marić: Einstein’s Wife |accessdate=2007-02-23 |author=Allen Esterson |archive-date=2007-02-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070207010945/http://www.esterson.org/milevamaric.htm |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://philoscience.unibe.ch/lehre/winter99/einstein/Stachel1966.pdf |title=“Albert Einstein and Mileva Maric. A Collaboration That Failed to Develop” in: ''Creative Couples in the Sciences'', H. M. Pycior|accessdate=2007-02-23 |author=John Stachel |format=PDF |archive-date=2004-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20040928162542/http://philoscience.unibe.ch/lehre/winter99/einstein/Stachel1966.pdf |url-status=dead }}</ref> บุตรคนแรกของไอน์สไตน์กับมิเลวา คือ ฮันส์ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ เกิดเมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2447 ที่กรุงแบร์น ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ บุตรคนที่สองคือ เอดูอาร์ด เกิดที่ซือริชเมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2453

อัลเบิร์ตกับมาริคหย่ากันเมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2462 หลังจากแยกกันอยู่ 5 ปี ในวันที่ 2 มิถุนายนปีเดียวกันนั้น ไอน์สไตน์แต่งงานกับ เอลซา โลเวนธาล (นี ไอน์สไตน์) นางพยาบาลที่ช่วยดูแลอภิบาลระหว่างที่เขาป่วย เอลซาเป็นญาติห่างๆ ทั้งทางฝั่งพ่อและฝั่งแม่ของไอน์สไตน์ ครอบครัวไอน์สไตน์ช่วยกันเลี้ยงดู มาร์ก็อต และ อิลเซ ลูกสาวของเอลซาจากการแต่งงานครั้งแรกของเธอ<ref>{{cite web|url=http://www.einstein-website.de/biographies/einsteinelsa_content.html|title=Short life history: Elsa Einstein|accessdate=2007-06-11|archive-date=2017-08-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20170803204554/http://www.einstein-website.de/biographies/einsteinelsa_content.html|url-status=dead}}</ref> แต่ทั้งสองคนไม่มีลูกด้วยกัน อยู่ด้วยกันตลอดจนเธอป่วยเสียชีวิตในปีคศ 1936

=== วาระสุดท้ายของชีวิต ===
{{โครงส่วน}}
ในช่วงปลายทางของชีวิตไอน์สไตน์พยายามคิดค้นทฤษฎีที่จะสามารถอธิบายแรงพื้นฐานธรรมชาติทุกชนิดได้ภายในทฤษฏีเดียวเรียกว่าทฤษฎีสนามรวม (Unified field theory) แต่ไม่สำเร็จ เขาเคยถูกเทียบเชิญมารับตำแหน่ง[[ประธานาธิบดีอิสราเอล]]พร้อมมอบสัญชาติในปี พ.ศ. 2495 โดย[[เดวิด เบนกูเรียน]] นายกรัฐมนตรีอิสราเอลในขณะนั้น ได้ส่งจดหมายผ่านสถานเอกอัครราชทูตอิสราเอล แต่ไอน์สไตน์ปฏิเสธด้วยเหตุผลถึงความไม่เชี่ยวชาญในด้านการเมืองและการบริหารของตนเอง<ref>https://www.jewishvirtuallibrary.org/offering-the-presidency-of-israel-to-albert-einstein</ref>

วันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2498 อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ (Albert Einstein) นักฟิสิกส์ผู้ยิ่งใหญ่แห่งศตวรรษที่ 20 เสียชีวิตด้วยโรคหัวใจวาย ที่เมืองพรินซ์ตัน รัฐนิวเจอร์ซี สหรัฐอเมริกา ด้วยวัย 76 ปี ทฤษฎีในฝันของไอน์สไตน์คงต้องรอยอดอัจฉริยะคนใหม่มาสานงานต่อให้ลุล่วง แต่ผลงานของเขานั้นมากมายและยิ่งใหญ่มากแทบไม่น่าเชื่อว่ามนุษย์คนหนึ่งจะทำได้

== งานด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ==
=== การคิดค้นทฤษฎีสัมพัทธภาพพิเศษ ===
{{โครงส่วน}}
ปี พ.ศ. 2448 ขณะที่ไอน์สไตน์ทำงานอยู่ที่สำนักงานสิทธิบัตร ก็ได้ตีพิมพ์บทความ 4 เรื่องใน ''Annalen der Physik'' ซึ่งเป็นวารสารทางฟิสิกส์ชั้นนำของเยอรมนี บทความทั้งสี่นี้ในเวลาต่อมาเรียกชื่อรวมกันว่า "Annus Mirabilis Papers"

* บทความเกี่ยวกับธรรมชาติเฉพาะตัวของแสง นำไปสู่แนวคิดที่ส่งผลต่อการทดลองที่มีชื่อเสียง คือปรากฏการณ์[[โฟโตอิเล็กทริก]] หลักการง่ายๆ ก็คือ แสงมีปฏิกิริยากับสสารในรูปแบบของ "ก้อน" พลังงาน ([[ทฤษฎีควอนตัม|ควอนตา]]) เป็นห้วงๆ แนวคิดนี้เคยนำเสนอมาก่อนหน้านี้แล้วโดย [[แมกซ์ พลังค์]] ในปี พ.ศ. 2443 ซึ่งเป็นแนวคิดที่ขัดแย้งกับทฤษฎีเกี่ยวกับคลื่นแสงที่เชื่อกันอยู่ในยุคสมัยนั้น ซึ่งเขาอธิบายได้ว่า พลังงานของโฟตอนย่อมเท่ากับฟังก์ชันงาน(พลังงานที่น้อยที่สุดของโฟตอน) รวมอยู่กับพลังงานจลน์สูงสุดของโฟโต้อิเล็กตรอน
*

* บทความเกี่ยวกับการเคลื่อนที่ของบราวน์ อธิบายถึงการเคลื่อนไหวแบบสุ่มของวัตถุขนาดเล็กมากๆ ซึ่งเป็นผลโดยตรงจากการกระทำของโมเลกุล แนวคิดนี้สนับสนุนต่อ[[ทฤษฎีอะตอม]]
* บทความเกี่ยวกับอิเล็กโตรไดนามิกส์ของวัตถุที่กำลังเคลื่อนที่ เป็นกำเนิดของ[[ทฤษฎีสัมพัทธภาพพิเศษ]] แสดงให้เห็นว่าความเร็วของแสงที่กำลังสังเกตอย่างอิสระ ณ สภาวะการเคลื่อนที่ของผู้สังเกตจะต้องมีการเปลี่ยนแปลงโดยพื้นฐานไปเหมือนๆ กัน ผลสืบเนื่องจากแนวคิดนี้รวมถึงกรอบของกาล-อวกาศของวัตถุที่กำลังเคลื่อนที่จะช้าลงและหดสั้นลง (ตามทิศทางของการเคลื่อนที่) โดยสัมพัทธ์กับกรอบของผู้สังเกต บทความนี้ยังโต้แย้งแนวคิดเกี่ยวกับ luminiferous aether ซึ่งเป็นเสาหลักทางฟิสิกส์ทฤษฎีในยุคนั้น ว่าเป็นสิ่งที่ไม่จำเป็น
* บทความว่าด้วยสมดุลของมวล-พลังงาน (ซึ่งก่อนหน้านี้เชื่อว่ามันไม่เกี่ยวข้องกันเลย) ไอน์สไตน์ปรับปรุงสมการสัมพัทธภาพพิเศษของเขาจนกลายมาเป็นสมการอันโด่งดังที่สุดแห่งคริสต์ศตวรรษที่ 20 คือ E = mc<sup>2</sup> ซึ่งบอกว่า มวลขนาดเล็กจิ๋วสามารถแปลงไปเป็นพลังงานปริมาณมหาศาลได้ ซึ่งเป็นจุดกำเนิดการพัฒนาของ[[พลังงานนิวเคลียร์]]

=== แสง กับทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป ===
{{โครงส่วน}}
ปี พ.ศ. 2449 สำนักงานสิทธิบัตรเลื่อนขั้นให้ไอน์สไตน์เป็น Technical Examiner Second Class แต่เขาก็ยังไม่ทิ้งงานด้านวิชาการ ปี พ.ศ. 2451 เขาได้เข้าเป็นอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยแบร์น<ref>{{Citation | last = Pais | first = Abraham | author-link = Abraham Pais | year = 1982 | title = Subtle is the Lord. The Science and the Life of Albert Einstein | publisher = Oxford University Press | id = ISBN 0-19-520438-7 | page = 522 }}</ref> พ.ศ. 2453 เขาเขียนบทความอธิบายถึงผลสะสมของแสงที่กระจายตัวโดยโมเลกุลเดี่ยวๆ ในบรรยากาศ ซึ่งเป็นการอธิบายว่า เหตุใดท้องฟ้าจึงเป็นสีน้ำเงิน<ref name="Levenson">Levenson, Thomas. "[http://www.pbs.org/wgbh/nova/einstein/genius/ Einstein's Big Idea]." ''Public Broadcasting Service.'' 2005. เก็บข้อมูลเมื่อ 25 กุมภาพันธ์ 2006.</ref>

ระหว่าง พ.ศ. 2452 ไอน์สไตน์ตีพิมพ์บทความ "Über die Entwicklung unserer Anschauungen über das Wesen und die Konstitution der Strahlung" (พัฒนาการของมุมมองเกี่ยวกับองค์ประกอบและหัวใจสำคัญของ[[การแผ่รังสี]]) ว่าด้วยการพิจารณา[[แสง]]ในเชิงปริมาณ ในบทความนี้ รวมถึงอีกบทความหนึ่งก่อนหน้านั้นในปีเดียวกัน ไอน์สไตน์ได้แสดงว่า พลังงานควอนตัมของมักซ์ พลังค์ จะต้องมี[[โมเมนตัม]]ที่แน่นอนและแสดงตัวในลักษณะที่คล้ายคลึงกับอนุภาคที่เป็นจุด บทความนี้ได้พูดถึงแนวคิดเริ่มต้นเกี่ยวกับ[[โฟตอน]] (แม้ในเวลานั้นจะยังไม่ได้เรียกด้วยคำนี้ ผู้ตั้งชื่อ 'โฟตอน' คือ [[กิลเบิร์ต เอ็น. ลิวอิส]] ในปี พ.ศ. 2469) และให้แรงบันดาลใจเกี่ยวกับความเกี่ยวพันกันระหว่างคลื่นกับอนุภาค ในวิชา[[กลศาสตร์ควอนตัม]]

พ.ศ. 2454 ไอน์สไตน์ได้เป็นผู้ช่วยศาสตราจารย์ที่มหาวิทยาลัยซือริช แต่หลังจากนั้นไม่นานเขาก็ยอมรับตำแหน่งศาสตราจารย์ที่[[มหาวิทยาลัยเยอรมัน ชาร์ลส์-เฟอร์ดินานด์ ในกรุงปราก]] ที่นี่ไอน์สไตน์ได้ตีพิมพ์บทความเกี่ยวกับผลกระทบของ[[แรงโน้มถ่วง]]ที่มีต่อแสง ซึ่งก็คือ[[การเคลื่อนไปทางแดงเนื่องจากแรงโน้มถ่วง]] และการหักเหของแสงเนื่องจากแรงโน้มถ่วง บทความนี้ช่วยแนะแนวทางแก่นักดาราศาสตร์ในการตรวจสอบการหักเหของแสงระหว่างการเกิด[[สุริยคราส]]<ref>{{cite journal | last=Einstein | first=Albert | title=On the Influence of Gravity on the Propagation of Light | url=https://archive.org/details/sim_annalen-der-physik_1911_35_10/page/898 | journal=Annalen der Physik | year=1911 | volume=35 | pages=898–908 | doi=10.1002/andp.19113401005}} (also in ''Collected Papers'' Vol. 3, document 23)</ref> นักดาราศาสตร์ชาวเยอรมัน เออร์วิน ฟินเลย์-ฟรอนด์ลิค ได้เผยแพร่ข้อท้าทายของไอน์สไตน์นี้ไปยังนักวิทยาศาสตร์ทั่วโลก<ref name="Crelinston_1">Crelinsten, Jeffrey. "[http://www.pupress.princeton.edu/titles/8165.html Einstein's Jury: The Race to Test Relativity] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140828093308/http://www.pupress.princeton.edu/titles/8165.html|date=2014-08-28}}." ''สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยพรินซ์ตัน.'' 2006. เก็บข้อมูลเมื่อ 13 มีนาคม 2007. ISBN 978-0-691-12310-3</ref>

พ.ศ. 2455 ไอน์สไตน์กลับมายังสวิตเซอร์แลนด์และรับตำแหน่งศาสตราจารย์ที่มหาวิทยาลัยเดิมที่เขาเป็นศิษย์เก่า คือ ETH เขาได้พบกับนักคณิตศาสตร์ [[มาร์เซล กรอสมานน์]] ซึ่งช่วยให้เขารู้จักกับ[[เรขาคณิตของรีมานน์]]และ[[เรขาคณิตเชิงอนุพันธ์]] และโดยการแนะนำของ[[ทุลลิโอ เลวี-ซิวิตา]] นักคณิตศาสตร์ชาวอิตาลี ไอน์สไตน์จึงได้เริ่มใช้ประโยชน์จาก[[ความแปรปรวนร่วม]]เข้ามาประยุกต์ในทฤษฎีแรงโน้มถ่วงของเขา มีช่วงหนึ่งที่ไอน์สไตน์รู้สึกว่าแนวทางนี้ไม่น่าจะใช้ได้ แต่เขาก็หันกลับมาใช้อีก และในปลายปี พ.ศ. 2458 ไอน์สไตน์จึงได้เผยแพร่[[ทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป]]ซึ่งยังคงใช้อยู่ตราบถึงปัจจุบัน ทฤษฎีนี้อธิบายถึงแรงโน้มถ่วงว่าเป็นการบิดเบี้ยวของโครงสร้างกาลอวกาศโดยวัตถุที่ส่งผลเป็นแรงเฉื่อยต่อวัตถุอื่น

=== ทฤษฎีแรงเอกภาพ ===
{{บทความหลัก|ทฤษฎีแรงเอกภาพดั้งเดิม}}

งานวิจัยของไอน์สไตน์หลังจากทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปมีหัวใจหลักอยู่ที่การพยายามทำให้ทฤษฎีแรงโน้มถ่วงสามารถอธิบายคุณสมบัติของแม่เหล็กไฟฟ้าได้ ปี พ.ศ. 2493 เขาได้พูดถึงแนวคิดเรื่อง "[[ทฤษฎีแรงเอกภาพ]]" ในวารสาร Scientific American ในบทความชื่อว่า "On the Generalized Theory of Gravitation" แม้เขาจะได้รับความยกย่องอยู่พอสมควร แต่ก็ไม่ค่อยได้รับการสนับสนุนในการวิจัยเรื่องนี้ และความทุ่มเทส่วนใหญ่ของเขาก็ไม่ประสบความสำเร็จ

ในความพยายามของไอน์สไตน์ที่จะรวม[[แรงพื้นฐาน]]ทั้งหมดเข้าในกฎเดียวกัน เขาได้ละเลยการพัฒนากระแสหลักในทางฟิสิกส์ไปบางส่วน ที่สำคัญคือ[[แรงนิวเคลียร์อย่างเข้ม]]และ[[แรงนิวเคลียร์อย่างอ่อน]] ซึ่งไม่มีใครเข้าใจมากนักตราบจนอีกหลายปีผ่านไปหลังจากเขาเสียชีวิตไปแล้ว ขณะเดียวกัน แนวทางพัฒนาฟิสิกส์กระแสหลักเองก็ละเลยแนวคิดของไอน์สไตน์เกี่ยวกับการรวมแรงเช่นเดียวกัน ครั้นต่อมาความฝันของไอน์สไตน์ในการรวมกฎฟิสิกส์ทั้งหลายเกี่ยวกับแรงโน้มถ่วงจึงเป็นแรงบันดาลใจสำคัญต่อแนวทางศึกษาฟิสิกส์ยุคใหม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อ[[ทฤษฎีแห่งสรรพสิ่ง]]และ[[ทฤษฎีสตริง]] ขณะที่มีความตื่นตัวมากขึ้นในสาขา[[กลศาสตร์ควอนตัม]]ด้วย

=== แบบจำลองแก๊สของชเรอดิงเจอร์ ===
ไอน์สไตน์แนะนำให้[[แอร์วิน ชเรอดิงเงอร์]]นำเอาแนวคิดของ[[มักซ์ พลังค์]]ไปใช้ ที่มองระดับพลังงานของแก๊สในภาพรวมมากกว่าจะมองเป็นโมเลกุลเดี่ยวๆ ชเรอดิงเงอร์ประยุกต์แนวคิดนี้ในบทความวิจัยโดยใช้[[การกระจายตัวของโบลทซ์มันน์]]เพื่อหาคุณสมบัติทาง[[อุณหพลศาสตร์]]ของแก๊สอุดมคติกึ่งคลาสสิก ชเรอดิงเงอร์ขออนุญาตใส่ชื่อไอน์สไตน์เป็นผู้เขียนบทความร่วม แต่ต่อมาไอน์สไตน์ปฏิเสธคำเชิญนั้น<ref>{{cite book | last=Moore | first=Walter | year=1989 | title=Schrödinger: Life and Thought | location=Cambridge | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-43767-9}}</ref>

=== ตู้เย็นไอน์สไตน์ ===
พ.ศ. 2469 ไอน์สไตน์กับลูกศิษย์เก่าคนหนึ่งคือ [[ลีโอ ซีลาร์ด]] นักฟิสิกส์ชาวฮังการีผู้ต่อมาได้ร่วมใน[[โครงการแมนฮัตตัน]] และได้รับยกย่องในฐานะผู้ค้นพบ[[ห่วงโซ่ปฏิกิริยา]] ทั้งสองได้ร่วมกันประดิษฐ์ [[ตู้เย็นไอน์สไตน์]] ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่ไม่มีชิ้นส่วนเคลื่อนไหวเลย และใช้พลังงานนำเข้าเพียงอย่างเดียวคือพลังงานความร้อน สิ่งประดิษฐ์นี้ได้จดสิทธิบัตรในปี พ.ศ. 2473<ref name="Goettling">Goettling, Gary. [http://gtalumni.org/Publications/magazine/sum98/einsrefr.html Einstein's refrigerator] ''Georgia Tech Alumni Magazine.'' 1998. เก็บข้อมูลเมื่อ 21 พฤศจิกายน 2005.</ref><ref>วันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2473 อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ และ ลีโอ ซีลาร์ด ได้รับสิทธิบัตร {{US patent|1781541}} สำหรับการประดิษฐ์เครื่องทำความเย็น</ref>

=== บอร์กับไอน์สไตน์ ===
ราวคริสต์ทศวรรษ 1920 มีการพัฒนา[[กลศาสตร์ควอนตัม]]ให้เป็นทฤษฎีที่สมบูรณ์ยิ่งขึ้น ไอน์สไตน์ไม่ค่อยเห็นด้วยนักกับ[[การตีความโคเปนเฮเกน]]ว่าด้วย[[ทฤษฎีควอนตัม]] ซึ่งพัฒนาขึ้นโดย [[นีลส์ บอร์]] กับ [[แวร์เนอร์ ไฮเซนแบร์ก]] ซึ่งอธิบายปรากฏการณ์ทางควอนตัมว่าเป็นเรื่องของความน่าจะเป็น ที่จะส่งผลต่อเพียงอันตรกิริยาในระบบแบบดั้งเดิม มีการโต้วาทีสาธารณะระหว่างไอน์สไตน์กับบอร์สืบต่อมาเป็นเวลายาวนานหลายปี (รวมถึงในระหว่าง[[การประชุมซอลเวย์]]ด้วย) ไอน์สไตน์สร้างการทดลองในจินตนาการขึ้นเพื่อโต้แย้งการตีความโคเปนเฮเกน แต่ภายหลังก็ถูกบอร์พิสูจน์แย้งได้ ในจดหมายฉบับหนึ่งซึ่งไอน์สไตน์เขียนถึง [[มักซ์ บอร์น]] ในปี พ.ศ. 2469 เขาบอกว่า "ผมเชื่อว่า พระเจ้าไม่ได้สร้างสรรพสิ่งด้วยการทอยเต๋า"<ref>A reprint of this book was published by Edition Erbrich in 1982, ISBN 3-88682-005-X</ref>

ไอน์สไตน์ไม่เคยพอใจกับสิ่งที่เขาได้รับรู้เกี่ยวกับการอธิบายถึงธรรมชาติที่ไม่สมบูรณ์ในทฤษฎีควอนตัม ในปี พ.ศ. 2478 เขาค้นคว้าเพิ่มเติมในประเด็นเหล่านี้ร่วมกับเพื่อนร่วมงานอีก 2 คน คือ บอริส โพโดลสกี และ นาธาน โรเซน และตั้งข้อสังเกตว่า ทฤษฎีดังกล่าวดูจะต้องอาศัยอันตรกิริยาแบบ[[การแบ่งแยกถิ่น|ไม่แบ่งแยกถิ่น]] ต่อมาเรียกข้อโต้แย้งนี้ว่า [[EPR พาราด็อกซ์]] (มาจากนามสกุลของไอน์สไตน์ โพโดลสกี และโรเซน) การทดลอง EPR ได้จัดทำขึ้นในเวลาต่อมา และได้ผลลัพธ์ที่ช่วยยืนยันการคาดการณ์ตามทฤษฎีควอนตัม<ref>{{cite journal | author=Aspect, Alain; Dalibard, Jean; Roger, Gérard | title= Experimental test of Bell's inequalities using time-varying analyzers | journal=Physical Review Letters | year=1982 | volume=49 | issue=25 | pages=1804–1807 | doi= 10.1103/PhysRevLett.49.1804 }} The first of many experimental tests relating to EPR.</ref>

สิ่งที่ไอน์สไตน์ไม่เห็นด้วยกับแนวคิดของบอร์เกี่ยวพันกับแนวคิดพื้นฐานในการพรรณนาถึงวิทยาศาสตร์ ด้วยเหตุนี้การโต้วาทีระหว่างไอน์สไตน์กับบอร์จึงได้ส่งผลสืบเนื่องออกไปเป็นการวิวาทะในเชิงปรัชญาด้วย

== รางวัลโนเบล ==
พ.ศ. 2465 ไอน์สไตน์ได้รับ[[รางวัลโนเบล]]สาขาฟิสิกส์ประจำปี 2464<ref>{{cite web|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1921/einstein-faq.html |title=Albert Einstein - Frequently Asked Questions |publisher=Nobelprize.org |date=1955-04-18 |accessdate=2009-01-07}}</ref> ในฐานะที่ "ได้อุทิศตนแก่[[ฟิสิกส์ทฤษฎี]] โดยเฉพาะอย่างยิ่งการค้นพบกฎที่อธิบาย[[ปรากฏการณ์โฟโตอิเล็กทริก]]" ซึ่งเป็นการอ้างอิงถึงงานเขียนของเขาในปี 2448 "โดยใช้มุมมองจากจิตสำนึกเกี่ยวกับการเกิดและการแปรรูปของแสง" แนวคิดของเขาได้รับการพิสูจน์อย่างหนักแน่นจากผลการทดลองมากมายในยุคนั้น สุนทรพจน์ในการมอบรางวัลยังระบุไว้ว่า "ทฤษฎีสัมพัทธภาพของเขาเป็นหัวข้อถกเถียงที่น่าสนใจที่สุดในวงวิชาการ (และ) มีความหมายในทางฟิสิกส์ดาราศาสตร์ซึ่งประยุกต์ใช้อย่างชัดเจนในปัจจุบัน"<ref name="e1923W">Einstein, Albert (11 July 1923), "Fundamental Ideas and Problems of the Theory of Relativity", Nobel Lectures, Physics 1901–1921, Amsterdam: Elsevier Publishing Company, http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1921/einstein-lecture.pdf, retrieved on 2007-03-25</ref>

เชื่อกันมานานว่าไอน์สไตน์มอบเงินรางวัลจากโนเบลทั้งหมดให้แก่ภรรยาคนแรก คือมิเลวา มาริค สำหรับการหย่าขาดจากกันในปี พ.ศ. 2462 แต่จดหมายส่วนตัวที่เพิ่งเปิดเผยขึ้นในปี พ.ศ. 2549<ref>{{Citation | author =BBC | author-link =BBC | title =Letters Reveal Einstein Love Life | journal =BBC News | publisher =BBC | year =2006 | url =http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/5168002.stm | access-date =2008-11-25 }}</ref> บ่งบอกว่าเขานำไปลงทุนในสหรัฐอเมริกา และสูญเงินไปเกือบหมดจาก[[เหตุการณ์เศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่]]

ไอน์สไตน์เดินทางไปนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา เป็นครั้งแรก เมื่อ 2 เมษายน พ.ศ. 2464 เมื่อมีผู้ถามว่า เขาได้แนวคิดทางวิทยาศาสตร์มาจากไหน ไอน์สไตน์อธิบายว่า เขาเชื่อว่างานทางวิทยาศาสตร์จะก้าวหน้าได้จากการทดลองทางกายภาพและการค้นหาความจริงที่ซ่อนเอาไว้ โดยมีคำอธิบายที่สอดคล้องกันได้ในทุกสภาวการณ์โดยไม่ขัดแย้งกันเอง ไอน์สไตน์ยังสนับสนุนทฤษฎีที่ค้นหาผลลัพธ์ในจินตนาการด้วย<ref name="e1954W">Einstein, Albert (1954), Ideas and Opinions, New York: Random House, ISBN 0-517-00393-7</ref>

== มรดก ==
ระหว่างที่เดินทางท่องเที่ยว ไอน์สไตน์ได้เขียนบันทึกประจำวันส่งให้ภรรยาของเขา คือเอลซา กับบุตรบุญธรรมอีกสองคนคือมาร์ก็อตและอิลซา จดหมายเหล่านี้รวมอยู่ในเอกสารที่ยกให้แก่[[มหาวิทยาลัยฮีบรู]] มาร์ก็อต ไอน์สไตน์ อนุญาตให้เผยแพร่จดหมายส่วนตัวแก่สาธารณชนได้ แต่จะต้องเป็นเวลา 20 ปีหลังจากเธอเสียชีวิตแล้วเท่านั้น (มาร์ก็อตเสียชีวิตในปี พ.ศ. 2529<ref>New York Times obituary [http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0DEFD9153FF931A25754C0A960948260]</ref>) บาร์บารา โวลฟ์ ผู้ดูแลรักษาเอกสารของไอน์สไตน์ที่มหาวิทยาลัยฮีบรู ให้สัมภาษณ์กับ[[สถานีโทรทัศน์บีบีซี]]ว่า มีจดหมายติดต่อส่วนตัวระหว่างช่วงปี พ.ศ. 2455-2498 เป็นจำนวนมากกว่า 3,500 หน้า<ref>{{Citation | author =BBC | author-link =BBC | title =Letters Reveal Einstein Love Life | journal =BBC News | publisher =BBC | year =2006 | url =http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/5168002.stm | access-date =2007-03-14 }}</ref>

[[สถาบันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ สหรัฐอเมริกา|สถาบันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ]]ของสหรัฐอเมริกา จัดสร้างรูปปั้นอนุสรณ์อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ เป็นทองแดงและหินอ่อนและสลักโดยโรเบิร์ต เบิร์คส์ ในปี พ.ศ. 2522 ตั้งอยู่ที่กรุงวอชิงตัน ดี.ซี ใกล้กับ National Mall

ไอน์สไตน์ทำพินัยกรรมยกลิขสิทธิ์การใช้งานภาพของเขาทั้งหมดให้แก่มหาวิทยาลัยฮีบรู กรุงเยรูซาเล็ม ต่อมา บริษัท คอร์บิส คอร์ปอเรชั่น ได้รับอนุญาตให้ใช้ชื่อและภาพต่างๆ ของเขา ในฐานะตัวแทนผู้มีอำนาจแทนมหาวิทยาลัยฮีบรู<ref>{{Citation | last =Roger Richman Agency | chapter =Albert Einstein Licensing | year =2007 | chapter-url =http://www.albert-einstein.net/index2.html | access-date =2007-03-25 | title =สำเนาที่เก็บถาวร | archive-date =2007-04-29 | archive-url =https://web.archive.org/web/20070429123720/http://www.albert-einstein.net/index2.html | url-status =dead }};</ref><ref>{{cite web|url=http://einstein.biz/|title=Einstein|publisher=Corbis Rights Representation|accessdate=2008-08-08|archive-date=2008-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20080819220424/http://einstein.biz/|url-status=dead}}</ref>

== เกียรติคุณและอนุสรณ์ ==
[[ไฟล์:Gedenktafel Ehrenbergstr 33 (Dahl) Albert Einstein.JPG|thumb|ป้ายอนุสรณ์อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ในกรุงเบอร์ลิน]]
{{ดูเพิ่มที่|รายชื่อสิ่งของและสถานที่ซึ่งตั้งชื่อตามไอน์สไตน์}}

พ.ศ. 2542 อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ได้รับยกย่องเป็น "บุคคลแห่งศตวรรษ" โดยนิตยสารไทม์<ref>{{Citation | last =Isaacson | first =Walter | author-link =Walter Isaacson | title =Person of the Century: Why We Chose Einstein | magazine =Time | date =3 January 2000 | url =http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/who_mattered_and_why4a.html | access-date =2007-07-16 | archive-date =2009-11-02 | archive-url =https://web.archive.org/web/20091102062307/http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/who_mattered_and_why4a.html | url-status =dead }}</ref><ref name = "slqbwn">{{Citation | last =Golden | first =Frederic | title =Person of the Century: Albert Einstein | magazine =Time | date =3 January 2000 | url =http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/albert_einstein5a.html | access-date =2006-02-25 | archive-date =2006-02-21 | archive-url =https://web.archive.org/web/20060221080452/http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/albert_einstein5a.html | url-status =dead }}</ref> กัลลัพโพล ได้บันทึกว่าเขาเป็นบุคคลผู้ได้รับการยกย่องสูงที่สุดอันดับ 4 แห่งคริสต์ศตวรรษที่ 20<ref>{{cite web|url=http://www.gallup.com/poll/3367/Mother-Teresa-Voted-American-People-Most-Admired-Person-Century.aspx|title=Mother Teresa Voted by American People as Most Admired Person of the Century|date=1999-12-31|accessdate=2008-08-13}}</ref> และจากการจัดอันดับ 100 บุคคลผู้มีอิทธิพลอย่างสูงในประวัติศาสตร์ ไอน์สไตน์เป็น "นักวิทยาศาสตร์ผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดแห่งคริสต์ศตวรรษที่ 20 และหนึ่งในสุดยอดอัจฉริยะตลอดกาล"<ref>{{Citation | last =Hart | first =Michael H. | title = The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History | publisher =Citadel Press | date =1978 | page =52
| isbn = 0-8065-1350-0 }}</ref>

ต่อไปนี้เป็นรายชื่ออนุสรณ์ส่วนหนึ่ง

* สหพันธ์นานาชาติฟิสิกส์บริสุทธิ์และฟิสิกส์ประยุกต์ ได้กำหนดให้ปี พ.ศ. 2548 เป็น "ปีฟิสิกส์โลก" เพื่อเป็นการเฉลิมฉลอง 100 ปีครบรอบการตีพิมพ์ ''Annus Mirabilis Papers''<ref>{{cite web |url=http://www.wyp2005.org/overview.html |title= World Year of Physics 2005 |accessdate=2007-10-03 }}</ref>
* สถาบันอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์
* อนุสรณ์สถานอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ โดย โรเบิร์ต เบิร์คส์
* หน่วยวัดในวิชาโฟโตเคมี ชื่อว่า ''[[ไอน์สไตน์ (หน่วย)|ไอน์สไตน์]]''
* เคมีธาตุลำดับที่ 99 ชื่อ ''ไอน์สไตเนียม'' (einsteinium)
* [[ดาวเคราะห์น้อย]] [[2001 ไอน์สไตน์]]
* [[รางวัลไอน์สไตน์]]
* รางวัลสันติภาพไอน์สไตน์

ปี พ.ศ. 2533 ชื่อของไอน์สไตน์ถูกจารึกใน[[วิหารวัลฮัลลา]] หอเกียรติยศซึ่งตั้งอยู่ริม[[แม่น้ำดานูบ]] ประเทศเยอรมนี<ref>{{cite web |url=http://www.walhalla-regensburg.de/deutsch/index.shtml |title=Walhalla Ruhmes- und Ehrenhalle |accessdate=2007-10-03 |language=de |archive-date=2007-10-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071002154540/http://www.walhalla-regensburg.de/deutsch/index.shtml |url-status=dead }}</ref>

== รายชื่อผลงาน ==
:''งานเขียนของไอน์สไตน์ที่แสดงไว้ที่นี้ คืองานเขียนที่ใช้ในการอ้างอิงภายในบทความ สำหรับรายชื่อผลงานตีพิมพ์ทั้งหมดของเขา ดูที่ [[รายชื่องานตีพิมพ์ทางวิทยาศาสตร์ของอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์]]''

<div class="references-small">
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| year = 1901
| title = Folgerungen aus den Capillaritätserscheinungen (Conclusions Drawn from the Phenomena of Capillarity)
| periodical = Annalen der Physik
| volume = 4
| page = 513
| doi = 10.1002/andp.19013090306
}}
* {{Citation| last = Einstein| first = Albert| year = 1905a| title = On a Heuristic Viewpoint Concerning the Production and Transformation of Light| journal = Annalen der Physik| volume = 17| pages = 132–148| url = http://lorentz.phl.jhu.edu/AnnusMirabilis/AeReserveArticles/eins_lq.pdf| access-date = 2009-05-30| archive-date = 2009-06-11| archive-url = https://web.archive.org/web/20090611234106/http://lorentz.phl.jhu.edu/AnnusMirabilis/AeReserveArticles/eins_lq.pdf| url-status = dead}}. เป็นงานเขียนในชุด annus mirabilis paper เกี่ยวกับ[[ปรากฏการณ์โฟโตอิเล็กทริก]] ซึ่งทาง Annalen der Physik ได้รับไว้เมื่อ 18 มีนาคม
* {{Citation
| last = Einstein|first=Albert|year=1905b
| title = A new determination of molecular dimensions
}}. งานวิจัยปริญญาเอกชิ้นนี้สำเร็จสมบูรณ์เมื่อ 30 เมษายน และนำส่งตีพิมพ์เมื่อ 20 กรกฎาคม
* {{Citation
| last = Einstein|first=Albert|year=1905c
| title = On the Motion—Required by the Molecular Kinetic Theory of Heat—of Small Particles Suspended in a Stationary Liquid
| journal = Annalen der Physik|volume=17|pages=549–560
}}. เป็นงานเขียนในชุด annus mirabilis paper เกี่ยวกับ[[การเคลื่อนที่ของบราวน์]] สำนักพิมพ์รับไว้เมื่อ 11 พฤษภาคม 
* {{Citation
| last = Einstein|first=Albert|year=1905d
| title = On the Electrodynamics of Moving Bodies
| journal = Annalen der Physik|volume=17|pages=891–921
}}. เป็นงานเขียนในชุด annus mirabilis paper เกี่ยวกับ[[ทฤษฎีสัมพัทธภาพพิเศษ]] สำนักพิมพ์รับไว้เมื่อ 30 มิถุนายน
* {{Citation
| last = Einstein|first=Albert|year=1905e
| title = Does the Inertia of a Body Depend Upon Its Energy Content?
| journal = Annalen der Physik|volume=18|pages=639–641
}}. เป็นงานเขียนในชุด annus mirabilis paper เกี่ยวกับความสมมูลระหว่างมวล-พลังงาน สำนักพิมพ์รับไว้เมื่อ 27 กันยายน
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| title = Die Feldgleichungen der Gravitation (The Field Equations of Gravitation)
| journal = Koniglich Preussische Akademie der Wissenschaften
| pages = 844–847
| year = 1915
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| title = Kosmologische Betrachtungen zur allgemeinen Relativitätstheorie (Cosmological Considerations in the General Theory of Relativity)
| journal = Koniglich Preussische Akademie der Wissenschaften
| year = 1917a
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| title = Zur Quantentheorie der Strahlung (On the Quantum Mechanics of Radiation)
| journal = Physikalische Zeitschrift
| volume = 18
| pages = 121–128
| year = 1917b
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| year = 1923
| date = 11 July 1923
| contribution = Fundamental Ideas and Problems of the Theory of Relativity
| title = Nobel Lectures, Physics 1901–1921
| publisher = Elsevier Publishing Company
| place = Amsterdam
| url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1921/einstein-lecture.pdf
| access-date = 2007-03-25
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| title = Quantentheorie des einatomigen idealen Gases (Quantum theory of monatomic ideal gases)
| journal = Sitzungsberichte der Preussichen Akademie der Wissenschaften Physikalisch—Mathematische Klasse
| pages = 261–267
| year = 1924
}}. เป็นบทความแรกในชุดงานเขียนเกี่ยวกับหัวข้อนี้ 
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| title = Die Ursache der Mäanderbildung der Flussläufe und des sogenannten Baerschen Gesetzes
| journal = Die Naturwissenschaften
| pages = 223–224
| year = 1926
| doi = 10.1007/BF01510300
| volume = 14
}}. ว่าด้วย [[Baer's law]] และ [[meander]] ของเส้นทางเดินของแม่น้ำ
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| last2 = Podolsky
| first2 = Boris
| last3 = Rosen
| first3 = Nathan
| title = Can Quantum-Mechanical Description of Physical Reality Be Considered Complete?
| journal = Physical Review
| issue = 10
| volume = 47
| pages = 777–780
| date = 15 May 1935
| year = 1935
| doi = 10.1103/PhysRev.47.777
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| title = On Science and Religion
| journal = Nature
| volume = 146
| year = 1940
| doi = 10.1038/146605a0
| page = 605
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| year = 1948
| title = To the editors
| newspaper = New York Times
| date = 4 December 1948
| url = http://phys4.harvard.edu/~wilson/NYTimes1948.html
| access-date = 2009-05-30
| archive-date = 2007-12-17
| archive-url = https://web.archive.org/web/20071217113044/http://phys4.harvard.edu/~wilson/NYTimes1948.html
| url-status = dead
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| title = Why Socialism?
| magazine = Monthly Review
| year = 1949
| date = May 1949
| url = http://www.monthlyreview.org/598einst.htm
| accessdate = 2006-01-16
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| title = On the Generalized Theory of Gravitation
| journal = Scientific American
| volume = CLXXXII
| issue = 4
| pages = 13–17
| year = 1950
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| title = Ideas and Opinions
| place = New York
| publisher = Random House
| year = 1954
| isbn = 0-517-00393-7
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| author-link = 
| title = Albert Einstein, Hedwig und Max Born: Briefwechsel 1916–1955
| publisher = Nymphenburger Verlagshandlung
| year = 1969
| location = Munich
| language = de
}}
* {{Citation
| last = Einstein
| first = Albert
| translator = Paul Arthur Schilpp
| edition = Centennial
| title = Autobiographical Notes
| year = 1979
| place = Chicago
| publisher = Open Court
| isbn = 0-875-48352-6
}}. การทดลองในความคิด เรื่อง ''ไล่ตามลำแสง'' มีบรรยายอยู่ในหน้า 48–51
* Collected Papers: {{cite book
| author = Stachel, John, Martin J. Klein, a. J. Kox, Michel Janssen, R. Schulmann, Diana Komos Buchwald
| year = 1987–2006
| url = http://press.princeton.edu/einstein/writings.html#papers
| title = The Collected Papers of Albert Einstein, Vol 1–10
| publisher = สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยพรินซ์ตัน
| access-date = 2009-05-30
| archive-date = 2013-02-17
| archive-url = https://web.archive.org/web/20130217024451/http://press.princeton.edu/einstein/writings.html#papers
| url-status = dead
}} ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการตีพิมพ์หนังสือในชุดนี้จนถึงปัจจุบัน อ่านได้จาก [http://www.einstein.caltech.edu/index.html Einstein Papers Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160811131907/http://www.einstein.caltech.edu/index.html |date=2016-08-11 }} และเว็บไซต์มหาวิทยาลัยพรินซ์ตัน [http://press.princeton.edu/einstein/ Einstein Page]

<!--Place new references above this line--></div>
==หมายเหตุ==
{{reflist|group=note|refs=
<ref name=GEcitizen>In the German Empire, citizens were exclusively subjects of one of the 27 ''Bundesstaaten''.</ref>
}}

== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}

== แหล่งข้อมูลอื่น ==
{{คอมมอนส์|Albert Einstein|อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์}}
{{วิกิคำคม}}
* [https://www.bbc.com/thai/features-48612393 อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ : เหตุใดทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปจึงปฏิวัติวงการวิทยาศาสตร์] บีบีซีไทย
* [https://web.ku.ac.th/schoolnet/snet2/mathematicians/einstein.htm ประวัติอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200118100708/http://web.ku.ac.th/schoolnet/snet2/mathematicians/einstein.htm |date=2020-01-18 }} สำนักบริการคอมพิวเตอร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
* [https://www.khaosod.co.th/bbc-thai/news_1217066 บันทึกส่วนตัวเผยอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ มีมุมมองเหยียดคนเอเชีย] ข่าวสด

{{รายนามผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์}}

{{lifetime|1879|1955}}

[[หมวดหมู่:อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์]]
[[หมวดหมู่:ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์]]
[[หมวดหมู่:ชาวเยอรมันผู้ได้รับรางวัลโนเบล]]
[[หมวดหมู่:ชาวสวิสผู้ได้รับรางวัลโนเบล]]
[[หมวดหมู่:ชาวอเมริกันผู้ได้รับรางวัลโนเบล]]
[[หมวดหมู่:นักฟิสิกส์ชาวเยอรมัน]]
[[หมวดหมู่:นักฟิสิกส์ชาวยิว]]
[[หมวดหมู่:นักฟิสิกส์ชาวสวิส]]
[[หมวดหมู่:นักฟิสิกส์ชาวอเมริกัน]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากเบอร์ลิน]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากแบร์น]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากมิวนิก]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากซือริช]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากอุล์ม]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากรัฐนิวเจอร์ซีย์]]
[[หมวดหมู่:ชาวเยอรมันเชื้อสายยิว]]
[[หมวดหมู่:ผู้ได้รับพัวร์เลอเมรีท (ชั้นพลเรือน)]]
[[หมวดหมู่:ศิษย์เก่าจากสถาบันเทคโนโลยีแห่งสหพันธ์สวิส ซือริช]]
[[หมวดหมู่:ศิษย์เก่าจากมหาวิทยาลัยซือริช]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากมหาวิทยาลัยแบร์น]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากมหาวิทยาลัยซือริช]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากมหาวิทยาลัยชาลส์]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากสถาบันเทคโนโลยีแห่งสหพันธ์สวิส ซือริช]]
[[หมวดหมู่:บุคคลจากมหาวิทยาลัยฮุมบ็อลท์แห่งเบอร์ลิน]]
{{โครงชีวประวัติ}}