Abdürrahman Arif

Abdül Rahman Arif

Abdürrahman Arif (عبد الرحمن عارف ʿAbd ar-Raḥman ʿĀrif, Ingilizce: Abdul Rahman Arif, d. 1916 veya 1918 Bağdad - ö. 24 Ağustos 2007, Amman) Iraklı siyasetçi. 16 Nisan 1966'dan 16 Temmuz 1968'e kadar Irak Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Kısa süre de başbakan oldu. Sosyalizme karşı bir tutum sergilediğinden dolayı Abdülkerim Kasım tarafından sindirildi.

Kairo, 1968, soldan sağa: başkanlar Bumedyen, Atassi, Arif, Abdülnasır ve al-Azhari

Özgeçmiş

Arif, 1936'tan itibaren Bağdat'taki Asker Yüksek Okuluna gidip ve 1958'de erkek kardeşlerin daha genci Abdüsselam Arif ve Abdülkerim Kasım ile beraber Irak ihtilalına katıldı. O, 1961 yılında Tank Kuvvetlerinin Tuğgeneralından ilk olarak vaz geçindi. Abdüsselam Arif ve Baas Partisi tarafından 1963 Kasım'ın düşmesinden sonra Silahlı Kuvvetlerinde yine önemli pozisyon vardı, Ramazan devrimindan sonra Generalların başı oldu.

Kardeşin temsilcisi olarak ve Cumhurî Muhafız Alayları yardımıyla Arif 1965 eylülde nasırcı bir hükümet darbesini şiddetle yere serdi ama, 1966 Nisan ayında kardeşi ve başkan helikopter kaza içinde yaşamını kaybetti. 1966 temmuz ayında Arif Abd ar-Razzaq dairesinde Nasırcılar yeniden hükümet darbesi yaptılar.

Abdül Rahman’in Abdüsselam’ın ardılına seçminin sivil başbakan Abdül Rahman al-Bazzaz tarafından üzerinde durduğuna rağmen bunu neyise rakip eden çeşitli askerî liderlerinin uzlaşma ve mecburiyet çözümünü olarak bakmak gerektir. Onların baskılarının altında Arif sivil başbakandan vazgeçip Naci Talib’in liderliği altında Bazzaz’dan kürtlerle bariş ve otonomi görüşmelerini durduran askerî bir hükümet çağırdı.

1967 Mayis Temmuz arasında başkan Arif başbakanın fonksiyonlarını da aldı ve bundan dolayı o da Altı Gün Savaşının arab mağlûbiyetine. Sirya’nın hava küvvetlerinin 50%ni, Mısır’ın hava küvvetlerinin 75%i ve Urdun’un hava küvvetlerinin 90%ı yerde yok edildiğinde zaman içinde havaya gittigi Irakî hava kuvvetleri saldirgan israelî avcı uçaklarını yakalayadı. Golan savaş hattında Sirya Irakî askerî liderler arasındaki rakiplik ve şüphe ise faciaya sürdü.

Arif, Askerlerin rüşvetciliği ve hoşnutsuzluğu (Ramazan devriminden ittibaren muhalif olan) Baas partisine ile beraber sahip olmadı – Arif’ler Baas partisina karşi esasta düşmanca değil olduğu için ve bu partisina doğru ayrıca diyaretsiz davraniyordu. Hâla Arif’in kardeşi tarafından destekleyen eski Baas Tahir Yahya’nın başbakana çağırması ve sadık albay Said Slaibi’nin Generala yükselmesi Arif egemenliği sağlamlaştıramadı ve sonunda da cumhurî muhafız alayları ona bıraktılar.

1968 yılında 17 Temmuz’da Arif hükümeti deviren Baas subaylardan tutuklandı. Bir eski başbakan Ahmet Hasan el Bekir altındaki Devrimci Komut Meclisi iktidari ele aldı.

Hükümet darbesi kan akıtmadan geçti. Arif evi içine getirildi, darbeciler ona kahve verip sürgüne uçuşundan önce biraz rahatlamaya sıkıştırdı. Gelecek gün Arif darbecilerden tokalaşmala vedalaşıp Londra’ya uçtu.

İngiltere’de biraz barınak yıllardan sonra 1988 Arif, el Bekir’ın ardılı olan Saddam Hüseyin davetiyesine göre Irak’a döndü Bagdad’ta memursal emekli aylığı verildi. İhtiyar Arif’in, 1995 hâla başkan seçimlerinde Saddam Hüseyin’e tebrik ettiğinden ve manipüle eden bu seçimlere medyadaki el sıkışma ile belli bir meşruluğu verdiğinden rağmen bu aylık da 2003 Baas egemenliğinin devrilmesinden sonra ABD’den tayin edilen yeni hükümet tarafından doğru olduğunu bildirdi.

2007 yılında 24 ağustos’ta Arif, 91 yaşında 2004’ten ittibaren yaşadığı Ürdün'ün, Amman kentinde öldü.

Literatür

• Marion und Peter Sluglett: Der Irak seit 1958 - Von der Revolution zur Diktatur (Türkçe: „Irak 1958’den ittibaren – devrimden diktatörlüğe kadar“). Suhrkamp Frankfurt 1991
• The International Who´s Who 1988-89 (Türkçe: Uluslararası kim kimdir 1988-89). Fifty-Second Edition. Europa Publications Limited 1988 London

Dış bağlantılar

• Munzinger-Archiv: Abdel Rahman Aref, Internationales Biographisches Archiv 37/1969 vom 1. September 1969

Siyasi görevi
Önce gelen: Abdüsselam Arif	Irak Cumhurbaşkanı 1966 - 1968	Sonra gelen: Ahmet Hasan el Bekir