Seyanto Hanlığı
Seyanto Hanlığı Xueyantuo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 630-647 | |||||
 | |||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||
| Han | |||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Makale serilerinden |
 |
Seyanto Hanlığı (Çince: 薛延陀); Tielelerin, Batı Göktürk Kağanlığından sonra kurduğu bağımsız devlettir. Şikoey Kağanın tahta çıkmasında sonra tekrar Batı Göktürk Kağanlığının boyunduruğuna girmiştir.
İsimler
[değiştir | kaynağı değiştir]Xue
[değiştir | kaynağı değiştir]Xue, daha önce Sima Qian'ın Büyük Tarihçi, 110. cilt Kayıtlarında Xinli şeklinde göründü, ancak 7. yüzyıla kadar tekrar anılmadı.[1][2] Peter Benjamin Golden, Xue'nin Eski Türk formu olan 'Sir'in Sanskritçe Śrī'den "şanslı, hayırlı" türetildiğinu öne sürdü.[3]
Kuruluşu
[değiştir | kaynağı değiştir]Batı Göktürk Kağanlığında Tielelerin Heşana Han tarafından zulüm görmesine dayanamayan Yişibo kendini kağan ilan etti. Lakin Şikoey Kağanın tahta çıkmasından sonra Yişibo kağanlıktan vazgeçti.
Yeniden kuruluş
[değiştir | kaynağı değiştir]Göktürklerin zayıfladığını gören Yişibo'nun torunu İncu kendini bağımsız ilan ederek ayrı bir güçlü devlet kurdu. O İllik kağan zamanında Seyantoların kabile reisi ilan edilmişti. 70000 çadırlık kuvveti vardı. Kağanın vergileri artırmasına itiraz eden Uygurlar, Tieleler ve Bayekular onlara karşı gönderilmiş Aşina Yuku emrindeki 4000 süvari toplam 5000 Uygur atlısı ve Uygur kabile reisi Pusa tarafından mağlup edildi. İncu Han 4 defa Göktürkleri mağlup ederek kağanı zor duruma soktu. Aşina Şibobi emri altında gönderilen ikinci orduda mağlubiyete uğratıldı. Aşina Şibobi Çin'e kaçtı. 628'de Kuzey Göktürk halkı İncu Hanı kağan ilan ettiler.
Dağılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yiteşuvi Han son Seyanto kağanıydı. 646'da Uygurlar tarafında mağlup edilip Çin'e kaçtı ve sonrasında general oldu, aynı yıl hayatı sonlandı. Bundan sonra Seyanto, Uygur Kağanlığı tarafından işgal olundu.
Hanları
[değiştir | kaynağı değiştir]- İdi Kağan (Yişibo)
- Yinçü Kağan (İnan)
- Duomi Kağan (Bazuo)
- Yitevuşi Kağan (Duomozi)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ BARRETT, T. H. (Şubat 2003). "EDWIN G. PULLEYBLANK: Central Asia and non-Chinese peoples of ancient China. (Variorum Collected Studies Series CS731.) xii, 312 pp. Aldershot: Ashgate, 2002. £57.50". Bulletin of the School of Oriental and African Studies. 66 (1): 164-165. doi:10.1017/s0041977x03740063. ISSN 0041-977X.
- ^ "Duan, "Dingling, Gaoju and Tiele", p. 370". 8 Ağustos 2018 tarihinde
|arşiv-url=kullanmak için|url=gerekiyor (yardım) arşivlendi. - ^ Golden, Peter B. (26 Ocak 2011). Central Asia in World History (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-979317-4. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022.