Şeytan ayetleri
Şeytan ayetleri, Muhammed tarafından önce vahiy olarak açıklanıp sonrasında bu ayetlerin Şeytan isimli varlık tarafından kulağına söylendiği ifade edilerek Kur'an'dan çıkartıldığı belirtilen ayetlerdir. Bu ayetlerle ilgili rivayetler, Taberî, Vâkidî, İbn Sa'd, Ebu Cafer Taberi ve İbni İshak'ın eserlerinde yer almıştır. Şeytan ayetleri kavramı ilk defa İskoç tarihçi William Muir tarafından 1858'de kullanılmıştır.[1]
Rivayetler
[değiştir | kaynağı değiştir]Olayı nakleden pek çok farklı kaynak vardır. Bu kaynaklar olayı bazı detay farklılıkları ile naklederler.[2] Bütün bu farklı rivayetler en sonda tek bir ortak ravi olan Muhammad ibn Ka'b'a dayanır. Özetle Muhammed'in Mekke'de akraba ve komşularını Müslüman yapmak için çaba harcadığını ve onlara Necm Suresinden ayetler okurken şeytanın araya girip 19 ve 20. ayetlerden sonra kendisine şunları söylettiği rivayet edilir:
20 ve diğer üçüncüsü Menat'a ne dersiniz?
21 bunlar şefaatleri umulan yüce turnalardır.
Lât, Uzza ve Menat Mekkelilerin taptıkları putlar idi. Şeytan tarafından eklendiği söylenen "bunlar şefaatleri umulan yüce turnalardır." ayetinde geçen "turna" kelimesi Arapça "gharāniq" diye geçer ve bu "put, varlık" şeklinde de tercüme edilir.
Bu olay Muhammed'in sözü edilen pagan tanrılarının gerçekten var olduğunu kabul ettiği şeklinde algılandı. Muhammed'in tanrılarını övdüğünü duyan Mekkeliler bunu sevinçle karşıladı ve sureyi sonuna kadar Muhammed'le birlikte okudu.
Bu olay üzerine Mekkelilerin Müslüman olduğu haberlerinin yayıldığı ve o zamana kadar Habeşistan'a göç etmiş olan Müslümanların Mekkeye geri döndükleri ifade edilir.
İslam geleneğine göre bu olaydan sonra Cebrail, Muhammed'i konu hakkında bilgilendirmek için Hacc Suresi 52. ayeti indirir:
"Senden önce hiçbir resûl ve nebi göndermedik ki, bir şey temenni ettiği zaman, şeytan onun bu temennisine dair vesvese vermiş olmasın. Ama Allah şeytanın vesvesesini giderir. Sonra Allah âyetlerini sağlamlaştırır. Allah hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir."
Muhammed fitneyi önlemek için sözlerini geri alır ve ayetler şu şekilde düzeltilir:
20 ve diğer üçüncüsü Menat'a ne dersiniz?
21 erkek size de, dişi O'na mı?
22 öyle ise bu çok insafsızca bir paylaştırmadır.
23 onlar ancak sizin ve atalarınızın (ilah edindiğiniz şeylere) taktığınız isimlerdir. Allah, onlar hakkında hiçbir delil indirmemiştir. Onlar (putperestler) yalnız zanna ve nefislerin arzusuna tâbi oluyorlar. Andolsun ki, kendilerine, Rableri katından yol gösterici gelmiştir.
Tarihsellik
[değiştir | kaynağı değiştir]Orta Doğu üzerine araştırmalar yürüten oryantalistler arasında 19. yüzyıldan beri kabul edilen genel görüş, şeytan ayetlerinin tarihsel bir olay olduğu yönündedir.[3] Encyclopaedia of the Qur'ān ansiklopedisinde tarihsel olarak doğru olduğunu ancak "Ortodoks İslam" tarafından reddedildiğini belirtmiştir.[4]
Şeytan Ayetleri Erken dönem Müslüman alimleri tarafından evrensel olarak tarihsel kabul edilen bir olaydı;[5] Ibn Teymiyye,[6] Taberî[7] ve İmam Süyûtî[8] gibi pek çok İslami alim rivayetlerin Sahih olduğunu belirtmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ John L. Esposito (2003). The Oxford dictionary of Islam. Oxford University Press. s. 563.
- ^ http://www.brillonline.nl/subscriber/entry?entry=q3_SIM-00372 [ölü/kırık bağlantı]
- ^ tarihsel olduğunu kaydetmiş kaynaklar için bkz:
- Michael Cook, Muhammad. In Founders of Faith, Oxford University Press, 1986, page 309.
- Etan Kohlberg, A Medieval Muslim Scholar at Work: Ibn Tawus and His Library. Brill, 1992, page 20.
- F.E. Peters, The Hajj, Princeton University Press, 1994, page 37. See also The Monotheists: Jews, Christians, and Muslims in Conflict and Competition, Princeton University Press, 2003, page 94.
- William Muir, The Life of Mahomet, Smith, Elder 1878, page 88.
- John D. Erickson, Islam and Postcolonial Narrative. Cambridge University Press, 1990, page 140.
- Thomas Patrick Hughes, A Dictionary of Islam, Asian Educational Services, page 191.
- Maxime Rodinson, Prophet of Islam, Tauris Parke Paperbacks, 2002, page 113.
- Montgomery Watt, Muhammad: Prophet and Statesman. Oxford University Press 1961, page 60.
- Daniel J. Sahas, Iconoclasm. Encyclopedia of the Qur'an, Brill Online.
- ^ Ahmed, Shahab (2008), "Satanic Verses", Dammen McAuliffe, Jane (Ed.), Encyclopaedia of the Qurʾān, Georgetown University, Washington DC: Brill (14 Ağustos 2008 tarihinde yayınlandı), 26 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Ocak 2020
- ^ Ahmed, Shahab (24 Nisan 2017). Before orthodoxy: the Satanic Verses in early Islam (İngilizce). s. 3.
- ^ Ahmed, Shahab (1998). "Ibn Taymiyyah and the Satanic Verses". s. 122. 13 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024.
- ^ History of the Al-Tabari (İngilizce). 6'ncı Cilt. ss. 108-109.
- ^ El-Süyûtî, İmam Celal El-Din. El-Dur El-Mentur (Arapça). s. 525.