Elsass

E aglüegti Version vo derre Site, wo am 26. April 2023 freige worre isch, basiert uff derre Version.

Elsàss

Fàhne vum Elsàss	Wappe vum Elsàss
Fàhne vum Elsàss	Wappe vum Elsàss

Amtssprooch

Franzeesch

Sprooche

Franzeesch, Elsässisch,
Vosgien, Iiwandersprooche,
friehner au Jiddisch.

Häuptstàdt

Strossburi

Fläche

8 280 km²

Hëchschter Punkt

1 424 m (Gross Bälche)

Inwohnerzàhl

1 868 183 Persone (2013)

Bevölkerigsdichti

226 Inwohner/km²

Regionalenhymne

Elsässisches Fahnenlied
(vun Emil Woerth, 1911)

Regionalenfeiertag

31. Mai

President vum CR

Philippe Richert (UMP)

Prefekt

Stéphane Bouillon

Dialäkt: Elsassisch

S Elsàss ésch e Làndschàft un e „Europäischa Gebiatskärwerschàft“ ém Oschte vun Frànkrich, én de Verwàltungsregion Grand Est. Si ligt àn de Weschtsite vum (mittlere un süedlich) Owerrhin-Tal un ésch àlso s Landel zwésche Rhin un Vogese. S Elsàss geht vun de nàtionali ditsch-frànzeeschi Grenz én dr Mitt vum Fluss àn de heechschti Grate vun d Vogese – mét e pààr Stickele Lànd uff'm Oschtufer, wo in elsàssischi Gmeinde gheere. Numme ém „Krumme Elsàss“ (frz.: Alsace Bossue) ém Norde vun Zàwere geht s ewwer de Vogese néwwer bis ins Saartàl. Ém Süde steest s àn d Schwiz, ém Norde ésch de Lauter de Grenz zr Pfalz. De Nochbere én Frànkrich sin Lothringe un d Frejgràfschàft Burgund. Mét (m mittlere un süedliche) Bade zsàmme bildt s àlso de (oweri) Owerrhin-Region zwésche Basel un Karlsrüeh, Schwàrzwald un Vogese.

Vu 1973 bis àm And vu 2015 ésch s Elsáss e eigne Region (Région Alsace) gsin. Si ésch de kleinscht vun de Regione vun de France métropolitaine (europäisch Frànkrich) gsin mét numme zwéi Départements (normalerwiss sins frienr 3 bés 4 Départements in e Region gsi) un e Flächi vun 8.280 km². De zwéi Departements sin de Bas-Rhin (Untrelsàss) – Departementszahl 67, Prefektür Strosburi – un de Haut-Rhin (Owwrelsàss) – 68, Prefektür Còlmer.

S Elsàss ésch de frànzeesch Ànteil vun de alemànnisch Landr, s gheert zue Frànkrich – mét Unterbrechunge – zitterm 17. Johrhundert (Westfälische Fride 1648, Strosburi 1681) mét Üssnàhm vun Milhüse, wo bis 1798 Teil vun de Schwizer Eidgenosseschàft gsin ésch. S gheert àlso nit zue de jüngschti Teile vun Frànkrich wie Savoye odr öi noch Corsica – öi wenn s erscht 1945 (un dovor 1919) s letscht mol wédr àn Frànkrich àngschlosse ésch wore. Vun 1871 bis 1919 het s Elsàss zuem Ditsche Rich ghert un zwésche 1941 un 1944 hàn d Nazis de Region àls e Teil vum „Südwest-Gau“ vum Dritt Rich bhàndelt.

D Nàmme kummt vum frieàlthochditsche ali-sâzzo „daa wo am andere Rhin-Ufer sitzt“ oder vun ali-land-sâzzo „daa wo im fremde Land sitzt“. Di erscht Ditig waar üs dr Sicht vun de Lit vun de rachte Rhin-Site, di zweit (wohrschinlicher) daat d Lit meine, wo noo dr Néderlàà vun de Àlemànne gage d Frànke én dr Schlacht vun Zülpich 496 uf dr lingge Rhin-Site àngsidlet wore sin.^[1]

Symbole un Beditung vun de Region

Mét'm (lothringisch) Departement Moselle zsàmme bild't s Elsàss de „ditsch Teil“ vun Frànkrich – de Teil wo historisch immer vum Ditschlànd „z'rüeck“ ésch v'rlàngt wore – „Elsass-Lothringen“. De Moselle ésch awwer numme s nördlichi vun de vier Departementi én de Region Lorraine. Nàtional neitraler gsaat sin s Elsàss un de Moselle de ditschsproochig (frz.: germanophone) Teil vun Frànkrich – se gehn de gànz ditsch-frànzeeschi Granz làng vun Basel bis Luxeburi. Làngi Zit sin so selli Gebiete de Grund fr nàtionali Konfrontatione un Kriej gsin. Hitzedaas sin se in de Konsequenz öi bsundersch europäisch odr europhil – fascht e europäisch Modell vun Granzregione, awwer glichzitig öi e nàtional sehr symbolisch Teil vum Frànkrich „une et indivisible“. Ditschlànd drgeje hàlt si politisch hitzedaas ziemli komplett rüss – e Pris fr de ditsch-frànzeesch Frindschàft.

'S Elsàss ésch e Bispiil vun dene Regione, wie nit licht én nàtionali Kategorie passe. S ésch àn d'üsserschti süedweschtli Üssdehnung vun de germanisch Bsiedelung z'r Zit vun de gross Migratione (frz. „Invasion des Barbares“) gsin – ém oweri Teil vun de reemisch-germànisch Begenung ém Ow'rrhintàl. Un àn de Grenz mét d'r romànisch Walt. So ésch s bsundersch exponéert gsin f'r Inflüess vun do (wie öi de weschtlich Ditsch-Schwiz od'r Luxeburi) – àww'r öi f'r de Üssdehnung vum frànzeesch Künnijrich.

Wappe

D'Fàrwe vum Elsàss sin „Rot un Wiss“. `S hitige Wappe symboliséert de zwei Departementi un siiht historisch'r üss als s ésch. De Région Alsace hot bis 2015 àls Logo e finfstrahlig Stern b'nutzt, mét-e (àbgetrennt!) goldi Strahl rachts – fer de Oschte, s Elsàss. Üss de Zit vun de ditsch Federaliséerung (1911) gibt s e Hymne vun de Region (Elsass-Lothringe): s „Elsässische Fahnenlied“, diss ésch àww'r nit numme hit nimm offiziell, s ésch öi nit sehr bekànnt ém Elsàss. Véel popülär'r ésch s Vollikslied „De Hans ém Schnookeloch“, wovun vili sàje ass s de Chàrakt'r vun d'Elsass'r gued bschriibt. E anders Liedele ésch „S Elsàss, unser Ländel“ – mànchi Elsass'r identifizéere sich un ihri Heimet dodemit.

Symboltiir

'S elsassisch Symboltiir, fàscht e Wappevöjel, ésch de Storich (Wissstorich – Ciconia ciconia). Wie én de meischte ditschsproochigi Lend'r v'rzehle d'Elsass'r ihri Kénd'r, ass'r de Bubbele bringt. Ém iwwrigi Frànkrich wurd gsàjt, m'r find se ém Kohl. E ànders wichtigs Tiir ésch de Schnack – wil m'r oft sàjt, de Elsass'r sitzt in si'm Schnackehüs. Uff Anglisch ésch Alsatian e àndri B'zeichnung f'r de Ditsch Schäferhund (German Shepherd).

Geographi

Klima

D Vogése ém Wèste stèlle e Klimagrànze dar; wènn wie màistens d Luftmasse vu Wèste kumme, légt s Èlsass ém Ràgeschatte. Én der héchere Lage ghàie bis zu 2000 mm Niderschlàg bro Johr, màistens én Form vu Schnée. Zwar lége an der Col de la Schlucht ém Johr an 130 Dàg Schnée und sàller ka bis zu 2 Méter hoch sé, s Èlsass ésch awer wàge de blètzlige Dàuwàtter bi de Wéntersportler nét eso bliebt wie zum Bispil der Schwàrzwàld. D méttlere Tèmperatur légt ém Jànner bi 0 und ém Juillet bi 19 Grad. Zwésche Mèrz un Mài kènne vu Sidfrankrich Luftmasse durch d Burgunder Pforte éns Èlsass kumme und es wérkt wàge de Mandle-, Abrikose- und Kastaniebaim fast méditèrran.

Geböje

Geböje un Orte, wie f'r s Elsàss e stàrik Symbolwart han, sin (z. B.): s Strosburj'r Ménscht'r, d'r Odilieberi, Mürbach (s Kloscht'r), d'Hohkünnijsburi, de Dompeter, de Gros Chêne (Dicki Eich) ém Höienöir Forscht un de Heidemüre uf'm Mäennelstein un'm Tännchel.

Beditung in Kultur und Technik

’S Elsàss ésch de Heimet od’r de Ursprungsregion vun

wichtigi Examplär vun d’erscht, àlthochditschi Schrifte (Otfrid, Mürbach) un älteschti Dokümente én Àltditsch un (glichzitig) Àltfrànzeesch (Strosburjer Eide),
wichtigi Weriki vun de méttelhochditsch Literatür, de Minnesängr (Reinmar, Gottfried),
erschti Drucke (Bibel),
de erscht ditsch „Bestsell’r“, s «Narreschiff» vum Sebastian Brant,
de erscht Zitung (uf Ditsch),
’m Chrischtböim,
’m Elsässer-Jiddisch,
vun de Marseillaise,
vun de Frejhétsstatue,
vum Dreyfus,
vum Auto Bugatti,
vum Marcel Marceau,
’m William Wyler,
’m Boeing,
’m „Babbe Marx“ – Vàt’r vun de Briad’r Marx (Marx Brothers)
vum Tomi Ungerer un
’m Albert Schweitzer.

Kültür

Sproche

'S Elsàss ésch tràditionell bis uff e pààr Derfer àn de Grenze ditschsprochig gsin. Én Frànkrich (un mét de Grenzv'rschiibunge) sin d'Lit meh un meh zweisprochi wore. De Elsàss'r heisse ihri Regionalsprooch Elsasserditsch (Alsacien) od'r Elsässisch. De Regionalsprooch bsteht üss'm lokal Dialekt – ém greescht Teil vum Elsàss redd m'r alemànnischi, ém Norde sidfrankischi oder rhinfränkischi (pfälzisch) un ém Krumme Elsàss saar-rhinfränkischi Mundàrte – un àls Schriftsprooch Hochditsch. Offiziell Amts- – un z'meischt öi Schuelsprooch – ésch àww'r numme Frànzeesch. So geht de Zweisprochikeit hit meh un meh z'rüeck.

Spezialitäte üss d'r elsassisch Kéch

D'Schpezialitäte üs'm Elsàss sind hoipsachlich d'Brauerej (wie Kronenbourg, Fischer (Eijeschàft von Heineken), Schutzenberger, Meteor), sin Rabgebiet, sini „franzéésch Qualität un' diitsche Portionen“ Gastronomie: (Keüjlhopf, Sürkrüt, Bäckhoffe, Lappküeche uzw)!

Flammeküeche (Flammekööch – Flammaküacha, frz.: Tarte flambée, hochdt.: Flammkuchen)
Köjelhopf (hochdt.: Kugelhopf) (Gugelhupf ésch e Schwowwedings!) (frz. oft: „Kouglof“)
Choucroute – Sürkrüt
Baeckeoffe (= „Bäckerofen“), e Intopf üss vier Sorte Fleisch, Grumbeere un Ziwwele, [1]
Bredele („Brötlein“ – Keksgebäck)
Mignardises (siaßi Töertle)
Friands (siaßi Teigpaschtete)
Crémant d'Alsace (Sekt)
Tarte aux pommes (Elsasser Àpfelkuech)
Galettes de pommes de terre – Grumbeerekiechle (Kartoffelpuffer)
Quiche Lorraine
Tarte aux oignons – Ziwwelkuech
Coq au vin (nàdiirli mét'me gued'r Elsasser Riesling!)
Foie gras (Paté üss de Leew'r vun gestopfti Gens od'r Ente)
Munster – Minschterkas
Asperge (Spargel)

Gschicht

E pààr Date: (E detailliirti Version vun de Gschicht ésch em Àrtikel Gschicht vum Elsàss)

53 vor Chr.: Julius Cäsar schlajt de „Suebe“ unt'r ihrem Künni Ariovist nit wit vun do wo emol Milhüse geböjt wurd und setzt so in de erscht Welle vun alemànnisch Inwànderung e End.
12 vor Chr.: De Reem'r böje bi Argentoratum e b'feschtigt Lajer – de Geburtsstund vun Strosburi.
357: Én d'Schlacht vun Argentoratum un öi nooch e Infàll 366 iww'r de zuegfrore Fluss schàffe d'Reem'r s noch emol d'Alemanne iww'r de Rhin zeruckzedrucke. Àb 401 kenne d'Reem'r de Rhingrenz nimm gànz sichere un geje 455 quere d'Allemanne andli de Rhin un bsiidle s Elsàss.
496: De Frankekünnij Chlodwig bsiigt de Alemànne én de Schlacht vun Zülpich un zwei àndri. S alemànnisch Herzogtum kummt bis 531 gànz unter d'Herrschaft vun de fränkisch Merowinger. Bis 746 exischtiirt s Herzogtum Alemannia noch àls Teil vum Frankeriich. S Elsàss gheert e Teil vun d'r Zit dezue, teils wurd s zue-m-e e eije Herzogtum, wo öi Lothringe un Burgund intereséert.
728: De Pirmin grindet d'Abtei Murbach.
842: de Strosburjer Eide, üsgsproche vun Karl däm Kahle (frz.: Charles le Chauve) un Ludwig däm Ditsche (frz.: Louis le Germanique) geje ihr Brüed'r Lothar (frz.: Lothaire) (alli Enkel vun Karl däm Grosse) teile s Rich uff en drei Teili. S Elsàss gheert züem Mittelrich Lotharinge.
962: S Elsàss ésch Teil vum Heilich Reemisch Rich.
1211: Die erscht Erwähnung fo Sulzbach.
1354: Grindung vun de „Décapole“, de Zehnstäedtebund vun de Richsstäedt am Oberrhin.
1552: Schlacht vun Hüsberje – de Stadt Strosburi bschiesst s Heerlajer vum frànzeesch Künni Henri II, Heinrich de Zweit, un bricht sini B'lajerung.
1648: Nooch'm Westfälisch Fride (Traité de Westphalie) annektéert s absolutistisch Frànkrich under em Louis XIV. de Teili vum Elsàss, wo im Kaiser un de Habsburjer gheere.
1681: De fréji Richsstadt Strosburi wurd vun d'r Armee vum franzeesch Künni b'lajert un müess ihri Tore effne.
1790: De revolutionäri franzeesch Regierung richt de Departementi Bas-Rhin un Haut-Rhin in.
1798: De fréji Repüblik Milhüse, v'rbunde mét d'r Schwiz'r Eidgnosseschaft, müess nooch-m-e militarischi un wirtschàftlichi Blocus durich s revolutionäri Frànkrich kapitulére.
1870: Bim Siège vun Strosburi, de Belajerung im ditsch-frànzeesch Kriej, bschiesse de ditschi Truppe d'Stàdt un de Bibliothek vun de Universität, eini vun d'greeschti ditschsprochigi, humanistischi Bibliotheke zitt'r de Renaissance, v'rbrannt.
1871 (18. April): (ditschi) Schüelpflicht ém Elsàss (Obligation scolaire) – noch vor'm Fréde un 11 Johr vor Frànkrich (Jules Ferry àm 28. März 1882).
1871: nooch de franzeesch Néderlaa vun Sedan un'm Vertraa vun Frankfurt un de Grindung vum néiji Ditsch Rich kummt s Elsàss widd'r züe Ditschland – ohni de (franzeeschsprochigi) Gejend vun Belfort aww'r mét'm greescht Teil vun de Moselle inklusive de Höiptort Metz: „Reichsland Elsàss-Lothrìnge“.
1911 (31. Mai): de Verfassung vum – jetz autonomer rejierte Elsàss-Lothringe wurd ém Lànddàà àngnumme.
1915: Bluetischi Käempf um de Felseheh' vum Hartmannswillerkopf (frz.: Vieil Armand) 17 km vun Milhüse un uff'm Lingekopf frz.: Col du Linge iww'r Menscht'r – hit „monument national“.
1919: S Elsàss kummt s mét d'r Ratifikation vum Versailler Vertraa widd'r züe Frànkrich.
1920er: Ém Elsàss wurd de autonomistischi Bewejung un Parteie émm'r stärik'r – m'r wéll nit v'rliere f'r wàs m'r z'r ditschi Zit so làng gekäempft het.
1940-1944: nooch de „drôle de guerre“, de frànzeesch Waffestillstand un de ditsch Besetzung, wurd s Elsàss „de facto“ vum „Dritte“ Reich annektiirt un kummt widd'r züe Ditschland.
1944: de frànzeeschi Truppe vum General Leclerc b'fréie Strosburi àm 23. Novamb'r, die vum General de Lattre Milhüse àm 21. Novamb'r, während de Amerikan'r v'rsueche ém Norde de ditsch Gejeoffensive (Opération Nordwind) uffzehàlte. S Elsàss kummt wédd'r züe Frànkrich.
Vu 1973 bis 2015 ésch s Elsàss e eije Verwáltungsregion gsin. Denoo ésch s Dail vu dr néije Region Grand Est worde.
2021: Grindung vu dr Europäischa Gebiatskärwerschàft Elsàss, wu ìmmer noch zum Grand Est gheert.

Wértschàft

Mét sine Èxport stéht s Èlsass uf em Platz àins vu Frankrich un es ésch oi am màiste fér Üslandinvestitione gèffnet.

Fémfedrissig Brozànt vu de Undernàmme hàn e Bedàiligung üs em Üsland, vor allem üs Ditschland, de Schwiz, de USA, Japan un Skandinavie. Ém Johr 2002 hat Ditschland 38,5 Brozànt vu de Import vum Èlsass üsgmacht.

Mét drài Brozànt hat s Èlsass di sèchstgréschti Bedàiligung am Bruttoénlandbrodukt vu Frankrich, sàll légt bi 26.196 Èiro bro Iwohner.

Wàge de Konjunktur én Ditschland én de Johr 2002 un 2003 ésch d sunst rèlativ diefe Arwetslosigkàit agstige, dènn d'Wértschaft hàngt séhr vu dère vu Ditschland ab. Friehner hat d Industrikrise e Broblém fér s Èlsass dargstèllt, vor allem én de Berich Tèkschtilie un Mine.

Èrschter Sèktor

Ém èrschte Sèktor sén s Wiboigebiet, der Aboi vu Hopfe, Tabak, Mais und d'Bierbraierei wéchtig. D Wàlder wère oi landwértschaftlig gnutzt. Ém Norde (Merkwiller-Pechelbronn) un ém Side ésch oi Bènzin gwunne wore un der Gwénn vu Kaliumcarbonat (bis 2004) hat s sognànnt „bassin potassique“ (Kaliumcarbonat-Bècke) bràgt.

Zwàiter Sèktor

Mét de Tekschtilindustri, wu ganzi Dàler bschàftigt, awer én der Méttle vum 20. Johrhundert nochglo hat un jètz vor allem noch durch Industribrache bràsànt ésch, de Dransportunternàmme (Peugeot, Citroën, Lohr, De Dietrich, Bugatti), em Fèrnmàldewàse un der Mèchanik ésch der zwàit Sèktor ém Èlsass verwurzelt. Dank siner Lag am Rhi hat s ém Èlsass zwài große Hàfe, nàmlig én Stroßburg un én Milhüse; sé sén zwài wéchtige logistésche Stitzpunkt. Milhüse mét de Tekschtil-, Automobil- und chemésche Industri wérd oi s „Manchester vu Frankrich“ gnànnt, es briicht awer héte dréngend e Umstèllung zum Wèttbewèrbsfàhig bliwe.

Drétter Sèktor

Zu de wéchtigste Branche ém drétte Sèktor ghére d Biotèchnologi, wu én Stroßburg vor allem mét der Association Alsace Biovalley und der IRCAD bràsànt ésch. Oi d pharmazeutésche Industri ésch konzentriert séch um Stroßburg. Mét der PSA én Saushàim un Montbéliard ésch oi d Automobilindustri verdràtte. Én Zàwere ésch d PFT Extrusion, e Kunschtstofftèchnik-Undernàmme, asàssig. Zudèm gét s vil Banke un Versécherunge (Crédit Mutuel, Crédit Industriel d'Alsace-Lorraine, Comptoir national d'escompte de Mulhouse).

Städt

Die Städt Strossburi, Milhüse un Colmar leien im Elsàss.

De greeschti Stäedt vum Elsàss (meh àls 10 000 Inwohner, Stànd 1. Januar 2020) sind:

Strosburi (dt. Straßburg, frz. Strasbourg) (290.576 Inwohner)
Milhüsa (dt. Mülhausen, frz. Mulhouse) (108.038 Inwohner)
Còlmer (dt. Colmar, frz. Colmar) (68.294 Inwohner)
Hawenau (sidlich devun (alemannisch): Höjenöi) (dt. Hagenau, frz. Haguenau) (35.448 Inwohner)
Schilike (dt. Schiltigheim, frz. Schiltigheim) (33.993 Inwohner)
Illkirich-Graffestade (dt. Illkirch-Grafenstaden, frz. Illkirch-Graffenstaden) (27.087 Inwohner)
Sankt Ludwig (frz. Saint-Louis) (22.835 Inwohner)
Schlettstàdt (dt. Schlettstadt, frz. Sélestat) (19.279 Inwohner)
Bìschwiller (dt. Bischweiler, frz. Bischwiller) (12.606 Inwohner)
Sawere (dt. Zabern, frz. Saverne) (11.303 Inwohner)
Gawill'r (dt. Gebweiler, frz. Guebwiller) (10.988 Inwohner)

Démografi

Der gréscht Dàil vu der Bevèlkerung vum Èlsass wohnt én der Stèdt Stroßburg, Milhüse un Kolmer un éhrer Umgéwung, awer oi d'Agglomeratione vu Basel, Friburg im Brisgai un Karlsrüe iewe e Ifluss üs. Wàge dàm ésch s Èlsass (abgséh vum Nordwèste vum Bas-Rhin un de Gépfel vu de Vogése) zémlig décht bsidelt; d'Iwohnerzahl ésch 2006 bi 1.817.000 un 1999 bi 1'734'145 glàge. Bis uf d Zit vu de bàide Wàltkrieg ésch d'Bevèlkerig stétig agstige, was zum Dàil oi an der Immigration glàge ésch, un sàlle Èntwécklung hat séch am Ànd vum 20. Johrhundert noch verstèrkt. Mét ere Bevèlkerungsdéchte vu 209 Iwohner pro Quadratkilométer hat s Èlsass d drétthéchste Bevèlkerungsdéchte vu Frankrich.

Johr	Bevèlkerung am 1. Jànner
Johr	Département Bas-Rhin	Département Haut-Rhin	Gsamts Èlsass
1801	450.238	303.773	754.011
1851	608.000	437.000	1.045.069
1901	659.432	495.209	1.154.641
1936	711.830	507.551	1.219.381
1946	673.281	471.705	1.144986
1968	827.000	585.000	1.412.385
1982	915 676	650 372	1 566048
1990	952.158	670.652	1.622.810
1999	1.025.033	707.555	1.732.588
2006		740.000 (gschàtzt)	1.817.000
Johr	Département Bas-Rhin	Département Haut-Rhin	Gsamts Èlsass

Noch de Schàtzunge vu der INSEE stigt d Bevèlkerung zwésche 1999 und 2030 um 12,9 bis 19,5 Brozànt uf èbbene zwài Millione Iwohner.

D erwèrbsdètige Pèrsone konzentriere séch bsunders um d drài gnànnte Großstèdt, sàlle éhre Izugsgebiet déhne séch allewil witer üs.

Zer Religion lüeg Erzbischtum Stoßburi un Ünion vu Proteschtantischa Kercha vum Elsass un vu Lothringe.

B'riehmti Elsass'r

Albert Schweitzer (1875–1965), Theolog, Musik'r, Philosoph òn Àrtzt, Nobelpris f'r Fride 1952
Eugène Müller (1861–1948), Politiker òn Theolog
Tomi Ungerer (1931–2019), Kinschtl'r un Buechautor
Paul et Marc Haeberlin (père et fils), Drei Stern (Guide Michelin)-Köech zitt'r 1967.
Hans Arp (1887–1966), Kinschtl'r (Dada), Béldhöi'r
Brigitte Klinkert, Politikerin
René Schickele, Dicht'r
André Weckmann, Dicht'r
Claude Vigée, Dicht'r
Nathan Katz, Dicht'r
Hansi, (1873–1951), Zeichn'r
Pierre Pflimlin (1907–2000), Europapolitik'r un Burj'rmeischt'r vun Strosburi
Johann Mentelin (1410–1478), Druck'r
Sébastien Brant (1458–1521), Humanischt
Beatus Rhenanus (1485–1547), Humanischt
Martin Bucer (1491–1551), Theolog un Reformator
Thomas Murner (1475–1537), Gejereformator
Bruno d'Eguisheim-Dagsbourg (1002–1054), dr Pobscht Leo IX.
Alfred Dreyfus (1859–1935), franzeesch'r Offizier üss e elsassisch-jidisch Famili
Julius Leber (1891–1945), Anti-Nazisme-Wéd'rstànd
Frédéric Auguste Bartholdi (1834–1904), Béldhöi'r
Marcel Marceau (1923–2007), Pàntomim
William Wyler (1902–1981), Realisatör vum Ben-Hur
Émile Waldteufel (1837–1915), Compositör
Gustave Doré (1832–1883), Kinschtl'r
Ettore et Jean Bugatti (1881–1947) (1909–1939) (Elsàss'r vu s Müet'rs Site) Pionnier vum Automobil mit Bugatti
Cyrille Vogel (1919–1982): Liturgi-Hischtorik'r, Professör an d'r Universided Strosburi.
Sébastien Loeb
Joseph Rossé (1892–1951), regionalischtische Bolitiker
Victor Ernst Nessler (1841–1890), Compositör

Lüej öi

Portal:Elsass

Lokàlracht ìn Elsàss-Mosel

Literatür

Das Elsass. Ein literarischer Reisebegleiter, 251 S., mehrere Abb., Insel Verlag, Frankfurt a. M. 2001, ISBN 3-458-34446-2 − Elsässische Impressionen von fünfzig Schriftsteller/-innen aus fünf Jahrhunderten
Assall, Paul: Juden im Elsass, 252 S., zahlr. s/w-Abb. Rio, Zürich, ISBN 3-907668-00-6
Erbe, Michael (Hrsg.): Das Elsass. Historische Landschaft im Wandel der Zeiten, Ill., Kohlhammer, Stuttgart 2002, ISBN 3-17-015771-X
Faber, Gustav: Elsass. Artemis-Cicerone Kunst- und Reiseführer, München 1989
Gerson, Daniel: Die Kehrseite der Emanzipation in Frankreich. Judenfeindschaft im Elsass 1778 bis 1848, 332 S. Klartext, Essen 2006, ISBN 3-89861-408-5
Haeberlin, Marc: Elsass, meine große Liebe, 279 S., zahlr. Farbfotos. Orselina, La Tavola 2004, ISBN 3-909909-08-6
Hartweg, Frédéric: Das Elsaß. Stein des Anstoßes und Prüfstein der deutsch-französischen Beziehungen in: Robert Picht u. a. Hg.: Fremde Freunde. Deutsche und Franzosen vor dem 21. Jahrhundert Piper, München 2002, ISBN 3-492-03956-1, S. 62–68
Herden, Ralf Bernd: Straßburgs Belagerung 1870, BoD, Norderstedt 2007, 198 S., ISBN 978-3-8334-5147-8, mit zeitgenössischen Bildern und Anekdoten um das Elsaß und seine wechselvolle Geschichte
Mehling, Marianne (Hg.): Knaurs Kulturführer in Farbe Elsaß, 259 S., überw. ill. Droemer Knaur, München 1984
Schreiber, Hermann: Das Elsaß und seine Geschichte, eine Kulturlandschaft im Spannungsfeld zweier Völker, 358 S., ill. Weltbild, Augsburg 1996
Ungerer, Tomi (2004): Elsass. Das offene Herz Europas, DNA, 48 S., 40 farb. Abb. Édition La Nuée Bleue, Straßburg, ISBN 2-7165-0618-3
Ungerer, Tomi / Brison, Danièle / Schneider, Tony: Die elsässische Küche. 60 Rezepte aus der Weinstube L'Arsenal, ill. von Tomi Ungerer, 120 S., 60 Abb., gebunden. Édition DNA, Straßburg 1994, ISBN 2-7165-0341-9
Vogler, Bernard & Lersch, Hermann: Das Elsass, 127 S., 240 meist farb. Abb., Éditions Ouest-France, Morstadt Verlag, Kehl 2000, ISBN 3-88571-260-1

S Elsass ém Netz

Commons: Elsass – Sammlig vo Multimediadateie

Geschichte des Elsass in 17 Stichpunkten
Umweltgeschichte des Elsass und Oberrhein
D'Verhunzung vum Elsiss – Flächeverbrüch, Heimedverluschd
die 67 Ortschaften der elsässischen Weinstrasse im Detail
Geschichte des Elsass mit kurzen Artikeln von visit-alsace.com
Museen und Ausflugsziele im Elsass
auf den Spuren Goethes im Elsass
auf den Spuren der Stürmer und Dränger durchs Elsass
Promsundgau: Sundgöi ésch de meridional (sidlichscht) Teil vum Elsass
elsässische Synagogen
„E Friehjohr fer unseri Sproch – Un printemps pour notre langue“: Initiative zur Erhaltung der Zweisprachigkeit im Elsass
Elsass-Portale und weitere Literaturempfehlungen
Um die Dörfer und Städte des Elsass zu besichtigen
Touristische Ziele im Elsass, Fotos und interessante Links
Aktuelle Infos für Elsass-Touristen und Kulturliebhaber, mit Veranstaltungskalender
Auf den Spuren großer Literaten im Elsass
Elsass-Lothringen video
Village-Neuf Spargel Bruderschaft (Confrérie de L'asperge de Village Neuf)
Alsannuaire: S Ganze Elsass uf'm Netz
Elsass: Mensch, Natur, Umwelt

Fuessnote

↑ Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. 18. Ufflag, biàrbeitet vum Walther Mitzka. Walter de Gruyter, Berlin 1960, S. 163 (under elend), resp. Reallexikon der Germanischen Altertumskunde, Band 7, S. 175–177 (under Elsaß).