Нікалае Чаўшэску

	Нікалае Чаўшэску
	па-румынску: Nicolae Ceaușescu
	; Чаўшэску ў маладосьці
Генэральны сакратар РКП
	11 ліпеня 1965 — 25 сьнежня 1989
Папярэднік:	Георге Геаргіў-Дэж
Наступнік:	пасада скасаваная
Першы прэзыдэнт СРР
	29 красавіка 1974 — 25 сьнежня 1989
Прэм’ер-міністар:	Маня Мэнэску; Іліе Вэрдэц; Канстанты Дэскэлэску;
Папярэднік:	пасада заснаваная
Наступнік:	Іён Іліеску
Прэзыдэнт Дзяржаўнага савету Румыніі
	9 сьнежня 1967 — 22 сьнежня 1989
Прэм’ер-міністар:	Іён Георге Маўрэр; Маня Мэнэску; Іліе Вэрдэц; Канстанты Дэскэлэску;
Папярэднік:	Ківу Стойка
Наступнік:	пасада скасаваная
Чалец [Вялікі нацыянальны сход Румыніі
	31 траўня 1950 — 3 кастрычніка 1955
Прэзыдэнт:	Канстантын Іён Паргон; Пэтру Гроза;
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	26 студзеня 1918; Скарнічэшці, Олт, Каралеўства Румыніі
Памёр:	25 сьнежня 1989 (71 год); Тыргавіштэ, Сацыялістычная рэспубліка Румынія
Партыя:	Румынская камуністычная партыя
Сужэнец:	Элена Чаўшэску[d]
Дзеці:	Валентын, Зоя, Ніку
Адукацыя:	Універсітэт Ніцы — Сафіі Антыпаліс[d]; Вайсковая акадэмія імя Фрунзэ[d]; Акадэмія эканамічных навук у Бухарэсьце[d];
Узнагароды:	; ; ; ганаровы доктар Ліванскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Універсітэта Буэнас-Айрэса[d] honorary doctorate from the University of Nice-Sophia Antipolis[d] (1975)
	Нікалае Чаўшэску ў Вікісховішчы

Нікала́е Чаўшэ́ску (па-румынску: Nicolae Ceauşescu (зьвесткі); 5 лютага [ст. ст. 26 студзеня] 1918, Скарнічэшці, жудзец Олт, Каралеўства Румыніі — 25 сьнежня 1989, Тыргавіштэ, Сацыялістычная рэспубліка Румынія) — румынскі дзяржаўны і палітычны дзяяч, генэральны сакратар ЦК Румынскай камуністычнай партыі (РКП) у 1965—1989 гадох. Прэзыдэнт СРР у 1974—1989 гадох.

Прыйшоўшы да ўлады, Нікалае Чаўшэску палегчыў цэнзуру СМІ і адкрыта асудзіў уварваньне Варшаўскага пакту ў Чэхаславаччыну, здабыўшы папулярнасьць. Аднак неўзабаве ягоны таталітарны рэжым стаў самым рэпрэсіўным ва Ўсходнім блёку. З дапамогай тайнай службы Сэкурытатэ Чаўшэску ўсчаў татальнае сачэньне за грамадзянамі, рэпрэсіі і катаваньні, падпарадкаваў СМІ. Правал эканамічнай палітыкі ў 1970-х гадох прывёў да скачку вонкавай запазычанасьці Румыніі. Каб іх пагасіць, у 1982 року Чаўшэску экспартаваў большасьць сельскагаспадарчай і прамысловай прадукцыі, што прывяло да рэзкага падзеньня ўзроўню жыцьця і дэфіцыту харчаваньня, вады, алею, цяпла, электрычнасьці, лекаў, іншых тавараў першай неабходнасьці. На згаршэньне ягонага культу асобы паўплываў таксама нэпатызм і пагаршэньне вонкавых стасункаў, нават з СССР.

У сьнежні 1989 року ў Тымішаары пачалася антыўрадавая дэманстрацыя, расстраляная 17 сьнежня ўрадавымі сіламі. Пасьля гэтага па ўсёй краіне выбухнулі пратэсты. Чаўшэску з жонкай зьляцелі з Бухарэсту, але былі затрыманыя арміяй, якая перайшла на бок паўстанцаў. Суд над Нікалае і Эленай Чаўшэску прызнаў іх вінаватымі ў эканамічным сабатажы і генацыдзе, пасьля чаго яны былі неадкладна расстраляныя 25 сьнежня. Румынская рэвалюцыя стала адзіным гвалтоўным прыкладам скіданьня камуністычнай улады ў дзяржавах сацыялістычнага блёку.

Узнагароды

Герой Сацыялістычнай Рэспублікі Румынія (1971)
Герой Сацыялістычнай Працы Рэспублікі (Румынія, 1964)
Ордэн Леніна (СССР, 1978)
Ордэн Карла Маркса (НДР)
Ордэн «За заслугі перад Фэдэратыўнай Рэспублікай Нямеччына»
Ордэн Слана (Данія)
Шаноўны ордэн Бані, Вялікі Крыж
Каралеўскі Нарвэскі ордэн Сьвятога Оляфа
Ордэн Ганаровага легіёну (Францыя)

[_e19c2d486d71c227-1] ttps://www.washingtonpost.com/archive/politics/1989/12/26/ceausescu-ruled-with-an-iron-grip/6703726a-bc5f-4565-acd3-45fccd82492d/

[_43493b31b3991913-2] а ^б ^в ^г https://www.capital.ro/adevaruri-nestiute-despre-nicolae-ceausescu-ce-salariu-avea-fost.html

[2]