Грыгарыянскі каляндар

Грыгарыя́нскі калянда́р («новы стыль») — каляндар, уведзены ў 1582 годзе папам Грыгорыем XIII узамен старога юліянскага. Злічэнне было перасунута на 10 сутак наперад (наступным днём пасля 4 кастрычніка 1582 года стала 15 кастрычніка 1582 года), каб улічыць хібнасць, якая назбіралася ў Юліянскім календары. У грыгарыянскім календары гады, якія заканчваюцца на 00, сталі лічыць высакоснымі толькі ў тым выпадку, калі лік, які складаецца з першых дзвюх лічбаў, дзеліцца на чатыры (1600 — высакосны, 1900 — звычайны, гэтым ён розніцца ад старога стылю). Адставанне грыгарыянскага календара ад сонечнага складае 24 гадзіны за 3300 гадоў.

Грыгорый XIII прымае новы каляндар

Каляндар
Звесткі аб календары
Тып календара	Сонечны
Каляндарная эра		Устаўка высакосных	97/400
Іншыя календары
Армеліна · Армянскі: паганскі, хрысціянскі · Асірыйскі · Ацтэкскі · Бахаі · Бенгальскі · Будысцкі · Вавілонскі · Візантыйскі · В'етнамскі · Гільбурда · Галацэнскі · Грыгарыянскі · Грузінскі · Старажытнагрэчаскі · Старажытнаегіпецкі · Старажытнаіндыйскі · Старажытнакітайскі · Старажытнаперсідскі · Старажытнаславянскі · Зараастрыйскі · Індыйскі · Інкі · Іранскі · Ірландскі · Ісламскі · Кітайскі · Конта · Копцкі · Малайскі · Мая · Непальскі · Новаюліянскі · Рымскі · Сіметрычны · Савецкі · Стабільны · Тамільскі · Тайскі: месяцавы, сонечны · Тыбецкі · Трохсезонны · Туркменскі · Французскі · Ханаанейскі · Хараппскі · Чучхэ · Шведскі · Шумерскі · Эфіопскі · Юліянскі · Яванскі · Японскі · Яўрэйскі

У грыгарыянскім календары працягласць трапічнага году прымаецца роўнай 365,2425 суткам. Працягласць невысакоснага году — 365 сутак, высакоснага — 366. Памылка ў адны суткі накопліваецца прыкладна за 3200 год (у юліянскім — за 128 год).

Размеркаванне высакосных гадоў

У адрозненне ад Юліянскага календара, у Грыгарыянскім высакосныя гады размяркоўваюцца іншым чынам:

• Кожны год, нумар якога кратны 4, — высакосны.
• Кожны год, нумар якога кратны 100, — не высакосны.
• Кожны год, нумар якога кратны 400, — высакосны.

У выніку сярэдняя працягласць года складае 365,2425 дзён:

$365,2425=365+0,25-0,01+0,0025=365+{\frac {1}{4}}-{\frac {1}{100}}+{\frac {1}{400}}$

Месяцы

№	Месяц	лічба дзён
1	Студзень	31
2	Люты	год звычайны 28, год высакосны 29
3	Сакавік	31
4	Красавік	30
5	Май	31
6	Чэрвень	30
7	Ліпень	31
8	Жнівень	31
9	Верасень	30
10	Кастрычнік	31
11	Лістапад	30
12	Снежань	31
Разам		365 (высакосны 366)

Разыходжанне Юліянскага і Грыгарыянскага календароў

З цягам часу ў Юліянскім календары накопліваецца значна большая памылка — адны суткі за 128 гадоў. Адсюль разыходжанне ў каляндарных датах:

Стагоддзе	Дзён	Перыяд (па грыгарыянскім календары)
XIV	8	8 сакавіка 1300 — 8 сакавіка 1400
XV	9	9 сакавіка 1400 — 9 сакавіка 1500
XVI і XVII	10	10 сакавіка 1500 — 10 сакавіка 1700
XVIII	11	11 сакавіка 1700 — 11 сакавіка 1800
XIX	12	12 сакавіка 1800 — 12 сакавіка 1900
XX і XXI	13	13 сакавіка 1900 — 13 сакавіка 2100
XXII	14	14 сакавіка 2100 — 14 сакавіка 2200

Гісторыя

Табліца дат пераходу на грыгарыянскі каляндар у розных краінах:

Краіна	Апошні дзень Юліянскага календара	Першы дзень грыгарыянскага календара
Італія	04.10.1582	15.10.1582
Іспанія	04.10.1582	15.10.1582
Партугалія	04.10.1582	15.10.1582
Рэч Паспалітая	04.10.1582	15.10.1582
Францыя	09.12.1582	20.12.1582
Люксембург	21.12.1582	01.01.1583
Нідэрланды	21.12.1582	01.01.1583
Баварыя	05.10.1583	16.10.1583
Аўстрыя	06.01.1584	17.01.1584
Швейцарыя	11.01.1584	22.01.1584
Венгрыя	21.10.1587	01.11.1587
Прусія	22.08.1610	02.09.1610
Германія (пратэстанцкая)	18.02.1700	01.03.1700
Нарвегія	18.02.1700	01.03.1700
Данія	18.02.1700	01.03.1700
Вялікабрытанія	02.09.1752	14.09.1752
Швецыя	17.02.1753	01.03.1753
Фінляндыя	17.02.1753	01.03.1753
Японія	-	01.01.1873
Кітай	-	20.11.1911
Балгарыя	31.03.1916	14.04.1916
Турцыя	15.02.1917	01.03.1917
Расія	31.01.1918	14.02.1918
Украіна (УНР)	28.02.1918	14.03.1918
Сербія	18.01.1919	01.02.1919
Румынія	18.01.1919	01.02.1919
Грэцыя	09.03.1924	23.03.1924
Егіпет	17.09.1928	01.10.1928

Спасылкі

• Конвертер дат григорианского и юлианского календарей онлайн Архівавана 8 ліпеня 2021.