Бирюза

Бирюза
Бирюза татăкĕ, тăршшĕ 2,5 см яхăн
Формула	CuAl6(OH)2[PO4]·4H2O
Сингони	триклинлă
Йĕр тĕсĕ	Шурă
Ялтăру	Ăвăслă
Янкăрлăх	Янкăр мар
Хытăлăх	5—6
Çыпăçтарулăх	Çук
Катăлни	Раковистый, неровный
Тачăлăх	2,6—2,8 г/см³
Çутă пăрăнни	1,61—1,65

Бирюза́ (от перс. فیروزه — фируза — «телей чулĕ», е перс. پیروز — пируз — «çĕнтерекен») — минерал, гидратланă алюминипе пăхăр фосфачĕ₆[PO₄]₄(OH)₈·5H₂O, авалтанах халăх кăмăлланă, халĕ те юратнă çурма хаклă чул. Триклинлă сингони, триклинлă-пинакоидальлĕ тĕслĕ симметри.

Асăрхавсем

Литература

Бирюза // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
Декоративные разновидности цветного камня СССР/ Под общ. ред. Е. Киевленко. М.: Недра, 1989.
British Museum (2000). Aztec turquoise mosaics. Retrieved November 15, 2004 from www.thebritishmuseum.ac.uk
Dietrich, R. V. (2004). Turquoise. Retrieved November 20, 2004 from www.cst.cmich.edu/users/dietr1rv/turquoise.htm
Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed., John Wiley and Sons, New York ISBN 0-471-80580-7
King, R. J. (2002) Turquoise. Geology Today 18 (3), pp. 110—114. Retrived November 24, 2004, from: www.doi.org/10.1046/j.1365-2451.2002.00345.x/full/
Pogue, J. E. (1915). The turquoise: a study of its history, mineralogy, geology, ethnology, archaeology, mythology, folklore, and technology. National Academy of Sciences, The Rio Grande Press, Glorieta, New Mexico. ISBN 0-87380-056-7
Schadt, H. (1996). Goldsmith’s art: 5000 years of jewelry and hollowware. Arnoldsche Art Publisher, Stuttgard, New York. ISBN 3-925369-54-6
Schumann, W. (2000). Gemstones of the world, revised edition. Sterling Publishing. ISBN 0-8069-9461-4
USGS (2002). Turquoise. An overview of production of specific U.S. gemstones. U.S. Bureau of Mines Special Publication 14-19. Retrieved November 15, 2004 from http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/gemstones/sp14-95/turquoise.html
Webster, R. (2000). Gems: Their sources, descriptions and identification (5th ed.), pp. 254—263. Butterworth-Heinemann, Great Britain. ISBN 0-7506-1674-1

Каçăсем

Википедире портал пур
«Геологи»