Синай çурутравĕ

Нил вăрри тата Синай çурутравĕ

Сина́й çурутравĕ, Сина́й (арап. شبه جزيرة سيناء, Shibh Jazirat Sina; ивр. סיני‎) — Хĕрлĕ тинĕсри çурутрав, Азипе Африка чиккинче вырнаçнă, Икĕпат территорин пайĕ. Территорипе Ази йышне кĕрет.

Кун-çулĕ

Çурутравăн çĕрне авалхи икĕпатсем Пĕрремĕш ăру тапхăрĕнчех алла илнĕ.

1260-1518 çулсенче территорие икĕпат мамлюкĕсем тытса тăнă, каярах темиçе ĕмĕр тăсăлăвне ăна турккăсен Осман империнче пулнă.

1916 çулта çурутрава Аслă Британие пăхăнакан Икĕпат айне лекет. Ун чухнех территорин Икĕпатпа Израилĕн халиччен те пурнăçра тухăç чиккине палăртса хунă.

1948 çулта икĕпат çарĕ Синай урлă Израиль çине тапăнать, анчах та тапăнăва сирсе янă.

1956 çулта, Суэц кризисĕ чухне, израильсем, акăлчансем тата французсем Суэц каналне Англипе Франци аллине тавăрасс тĕллевпе Синая кĕрсе каяççĕ. АПШ тата СССР хирĕçле пулнипе вĕсен кунтан чакма тивнĕ.

1967 çулта, Улттă кун вăрçинче израильсем çурутрава туртса илеççĕ; Суэц каналĕ хупăнать.

1973 çулта икĕпатсем Суэц каналне каçса Израиль çине тапăнаççĕ. Израиль икĕпат çарне каялла чактарать. Тепĕртакран Израиль каналран анăçалла тăнă çарне, çурутрава кĕртет.

Экологи

Мусор на побережье Çурçĕр Набэк çыранĕнчи çӳп-çап

Пластик апăр-тапăрĕ Хĕрлĕ тинĕсре

Вуламалли

• Мэтью Тиг, Новый Синай: National Geographic Россия, июль 2009, с. 120—137.

Каçăсем

• Wikivoyage: Sinai
• The History of the Ancient Near East
• Geographia: Sinai
• Egypt Governates
• Sinai Hotels 2009 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 26-мӗшӗнче архивланӑ. by Haubitz, Zoche Publisher: Fotohof Editions, 2006 (акăлч.) ISBN 3-901756-64-7 ISBN 978-3-901756-64-1
• Велотур, Синай çур-пе 2012 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗнче архивланӑ.