Βικιπαίδεια

Ιστορία της Ουκρανίας

Η ιστορία της Ουκρανίας καλύπτει τις εξελίξεις στο έδαφος του σημερινού κράτους της Ουκρανίας από την προϊστορία μέχρι σήμερα.

Η προϊστορική Ουκρανία, όντας τμήμα της ποντικής-κασπιακής στέπας, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις πολιτιστικές επαφές στην Ευρασία, συμπεριλαμβανομένης της διάδοσης των πολιτισμών της χαλκολιθικής περιόδου και της εποχής του χαλκού, της Ινδο-ευρωπαϊκής εξάπλωσης και της εξημέρωσης του αλόγου.[1][2][3]

Στην αρχαιότητα ήταν τμήμα της Σκυθίας και την κατοικούσαν οι Γέτες, ενώ κατά την περίοδο των μεγάλων μεταναστεύσεων της ύστερης αρχαιότητας ήταν μία από τις πρώιμες περιοχές όπου επεκτάθηκαν οι Σλάβοι. Τον Μεσαίωνα εγκαθιδρύθηκε εκεί το ισχυρό κράτος των Ρως του Κιέβου, το οποίο όμως διαλύθηκε τον 12ο αιώνα.

Από τα μέσα του 14ου αιώνα οι περιοχές της σημερινής Ουκρανίας πέρασαν στην κατοχή τριών δυνάμεων:[4]

  1. της Χρυσής Ορδής
  2. του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας και του Βασιλείου της Πολωνίας (από το 1569 υπό την Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία)
  3. του Χανάτου της Κριμαίας (από τον 15ο αιώνα)

Έπειτα από την εξέγερση των Κοζάκων ενάντια στην Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία το 1648, o χετμάνος της Ζαπορίζια Μπογκντάν Χμελνίτσκι υπέγραψε το 1654 τη Συνθήκη του Περεγιάσλαφ με το Βασίλειο της Ρωσίας. Η ακριβής φύση των σχέσεων μεταξύ του Χετμανάτου των Κοζάκων και της Ρωσίας έπειτα από την εν λόγω συνθήκη παραμένει αντικείμενο επιστημονικής αντιπαράθεσης.[5] Η συνθήκη αυτή επέσπευσε τις εξελίξεις που οδήγησαν στον ρωσο-πολωνικό πόλεμο του 1654–1667. Ως συνέπεια, βάσει της «Αιώνιας Συνθήκης Ειρήνης» που υπογράφηκε το 1686, το ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας (ανατολικά του ποταμού Δνείπερου) τέθηκε υπό ρωσική κυριαρχία,[6] 146.000 ρούβλια δόθηκαν στην Πολωνία ως αποζημίωση για την απώλεια της Δεξιάς Όχθης της Ουκρανίας[7] και οι εμπλεκόμενες πλευρές συμφώνησαν να μην υπογράψουν χωριστά συνθήκη με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.[8] Υπήρξε μεγάλη αντίθεση στους όρους της συνθήκης στο εσωτερικό της Πολωνίας με αποτέλεσμα να επικυρωθεί από το Σέιμ μόλις το 1710.[9][10]

Όλες οι περιοχές της σημερινής Ουκρανίας πέρασαν υπό τον έλεγχο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της Αυστρίας των Αψβούργων έπειτα από τους Διαμελισμούς της Πολωνίας (1772–1795) και την κατάλυση από τη Ρωσία του Χανάτου της Κριμαίας.

Η επόμενη περίοδος μεγάλων ανακατατάξεων ήταν κατά τη Ρωσική Επανάσταση του 1917. Επρόκειτο για μια χαοτική περίοδο κατά την οποία συγκροτήθηκε η Λαϊκή Δημοκρατία της Ουκρανίας έπειτα από αιματηρό εμφύλιο (1917-1921). Το ίδιο χρονικό διάστημα υπήρξε επίσης σύγκρουση και με τους Μπολσεβίκους, με τον Κόκκινο Στρατό να αποκτά τον έλεγχο στα τέλη του 1919.[11] Οι μπολσεβίκοι της Ουκρανίας, έχοντας πλέον επικρατήσει, εγκαθίδρυσαν τη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας η οποία στις 30 Δεκεμβρίου 1922 έγινε μία από τις ιδρυτηκές δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης.

Το 1939, αφού η Πολωνία διαμελίστηκε ανάμεσα στη Γερμανία και την ΕΣΣΔ, οι εκτάσεις της ΣΣΔ Ουκρανίας επεκτάθηκαν προς δυσμάς. Την περίοδο 1941-1944, έπειτα από την γερμανική επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης τα εδάφη της Ουκρανίας ήταν υπό την κατοχή των δυνάμεων του Άξονα. Το 1945, με την οριστική ήττα του Άξονα, η Ουκρανική ΣΣΔ έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη των Ηνωμένων Εθνών.[12] Το 1954 η Κριμαία μεταφέρθηκε από τη Ρωσική Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία στην ΣΣΔ Ουκρανίας.[13]

Έγινε ανεξάρτητο κράτος με την πτώση της ΕΣΣΔ το 1991. Ακολούθησε η μετατροπή του οικονομικού συστήματός της από σοσιαλιστικό σε αυτό της οικονομίας της αγοράς κατά τη διάρκεια της οποίας η οικονομία ήταν σε ύφεση για οκτώ χρόνια. Στη συνέχεια η ουκρανική οικονομία ανέκαμψε και το ΑΕΠ αυξήθηκε σημαντικά. Η Παγκόσμια οικονομική ύφεση 2008 είχε δραματικές επιπτώσεις, με το ΑΕΠ να συρρικνώνεται κατά 20% από την άνοιξη του 2008 έως την άνοιξη του επόμενου έτους.[14]

Την 21η Νοεμβρίου 2013 ο τότε πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς ανέστειλε τις προετοιμασίες για την υλοποίηση του συμφώνου σύνδεσης Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ουκρανίας. Η απόφαση του οδήγησε σε μαζικές διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις, οι οποίες έχουν μείνει γνωστές ως «Ευρωμαϊντάν» και «Επανάσταση της Αξιοπρέπειας». Έπειτα από μήνες διαδηλώσεων, το ουκρανικό Κοινοβούλιο κήρυξε τον Γιανούκοβιτς έκπτωτο στις 22 Φεβρουαρίου 2014. Στις 22 και 23 Φεβρουαρίου ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις κατέλαβαν την Κριμαία.[15] Στα τέλη Φεβρουαρίου εκδηλώθηκαν αναταραχές στις εν πολλοίς ρωσσόφωνες ανατολικές και νότιες περιοχές της Ουκρανίας, από όπου ο Γιανουκόβιτς είχε αντλήσει το μεγαλύτερο μέρος της υποστήριξής του. Επίσης διεξήχθη δημοψήφισμα στην Κριμαία κατόπιν του οποίου προσαρτήθηκε de facto από τη Ρωσία στις 18 Μαρτίου 2014. Τον ίδιο μήνα άρχισε και ο πόλεμος στο Ντονμπάς.

Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 ο ρωσικός στρατός εισέβαλε στα εδάφη της Ουκρανίας.

Προϊστορία

Επεξεργασία

Η παρουσία μελών του γένους Homo στην περιοχή της Ουκρανίας καταγράφεται από την απώτατη προϊστορία. Οι Νεάτερνταλ συνδέονται με τα ευρήματα στη Molodova (45.000–43.000 ΠΚΕ) που περιλαμβάνουν οίκημα από οστά μαμούθ.[16][17] Ο γκραβετιανός πολιτισμός καταγράφεται χάρη σε ευρήματα χρονολογούμενα στο 32.000 ΠΚΕ που ανακαλύφθηκαν στα σπήλαια Buran-Kaya στα Κριμαϊκά Όρη.[18][19]

Περίπου 90.000 χρόνια πριν οι ποταμοί της δυτικής Σιβηρίας μπλοκαρίστηκαν από στρώματα πάγου και έτσι χύνονταν μέσω της Αράλης, της Κασπίας και της λεκάνης Μανίτς στη Μαύρη Θάλασσα, δημιουργώντας τον πλέον υπερμήκη «ποταμό» στον κόσμο.[20]

Κατά την ύστερη Νεολιθική Περίοδο άκμασε ο πολιτισμός Κουκουτένι-Τριπολί (περ. 4.500–3.000&nbspΠΚΕ).[21] Κατά τη Χαλκολιθική περίοδο ο πολιτισμός αυτός δραστηριοποιούταν στο δυτικό μέρος της σημερινής Ουκρανίας ενώ στα ανατολικά άκμαζε ο πολιτισμός Σρέντνι Στογκ, τον οποίο διαδέχθηκε στις αρχές της 3ης χιλιετίας ΠΚΕ ο πολιτισμός Γιάμνα (Υπόθεση Κουργκάν) από τις στέπες και ο πολιτισμός των κατακομβών.

Αρχαιότητα και Πρώιμος Μεσαίωνας

Επεξεργασία
Κύρια λήμματα: Βασίλειο του Βοσπόρου, Έλληνες στη Προ-Ρωμαϊκή Κριμαία και Ρωμαϊκή Κριμαία

Κατά την Εποχή του Σιδήρου αυτούς τους λαούς ακολούθησαν οι Δάκες καθώς και νομαδικοί λαοί όπως οι Κιμμέριοι, οι Σκύθες και οι Σαρμάτες. Το σκυθικό βασίλειο υπήρχε στην περιοχή από το 750 έως το 250 ΠΚΕ.[22] Κατά τον 6ο αιώνα ΠΚΕ οι Έλληνες ίδρυσαν στις βορειοανατολικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας πολυάριθμες αποικίες οι οποίες παρέμειναν ως ρωμαϊκές και αργότερα βυζαντινές πόλεις

Κατά τον 3ο αιώνα έφθασαν στην περιοχή οι Γότθοι.[23] Οι Οστρογότθοι παρέμειναν στην περιοχή μέχρι την εκδίωξή τους από τους Ούννους. Βόρεια του οστρογοτθικού βασιλείου άνθισε από τον 2ο έως τον 5ο αιώνα ο πολιτισμός του Κιέβου, ο οποίος επίσης καταστράφηκε από τους Ούννους. Η Ρώμη επέτρεψε στους Οστρογότθους να εγκατασταθούν στην Παννονία έπειτα από τη βοήθεια που τους παρείχαν για να νικήσουν τους Ούννους στη μάχη του Νεντάο το 454.

Το κενό ισχύος που προέκυψε από το τέλος της κυριαρχίας των Ούννων και των Γότθων εκμεταλλεύτηκαν σλαβικές φυλές, ενδεχομένως προερχόμενες από την κουλτούρα του Κιέβου, οι οποίες επεκτάθηκαν στις εκτάσεις της σημερινής Ουκρανίας κατά τον 5ο αιώνα και στα Βαλκάνια τον 6ο αιώνα.

Κατά τον 7ο αιώνα η σημερινή Ουκρανία ήταν ο πυρήνας του κράτους που συγκρότησαν οι Βούλγαροι (αναφέρεται και ως Παλαιά Μεγάλη Βουλγαρία) το οποίο είχε για πρωτεύουσά του τη Φαναγορία. Στα τέλη του 7ου αιώνα οι Βούλγαροι μετανάστευσαν προς διάφορες κατευθύνσεις και τα απομεινάρια του κράτους τους απορροφήθηκαν από τους Χαζάρους, έναν ημινομαδικό λαό της Κεντρικής Ασίας.[23]

Οι Χαζάροι ίδρυσαν το βασίλειό τους κοντά στην Κασπία και τον Καύκασο. Περιλάμβανε το περιοχές του σημερινού δυτικού Καζακστάν,της Κριμαίας, της ανατολικής Ουκρανία, της νότια Ρωσίας και του σημερινού Αζερμπαϊτζάν. Περί τον 8ο αιώνα το βασίλειο αυτό μεταστράφηκε στον Ιουδαϊσμό.

Μεσαίωνας

Επεξεργασία

Ρως του Κιέβου

Επεξεργασία
Κύρια λήμματα: Ρως του Κιέβου και Εισβολή των Μογγόλων στο κράτος των Ρως του Κιέβου
 
Το κράτος των Ρως του Κιέβου κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια της ύπαρξής του (1220–1240).

To 882 o Βαραγγός ευγενής Όλεγκ κατέκτησε το Κίεβο, το οποίο ήταν υπό την κυριαρχία των Χαζάρων. Με την κατάκτηση αυτή ξεκίνησε η μακρόχρονη κυριαρχία των Ρουρικιδών. Την περίοδο εκείνη ζούσαν στην Ουκρανία πολλές σλαβικές φυλές. Ευρισκόμενο σε στρατηγικό σημείο από το οποίο διέρχονταν πολλοί εμπορικοί δρόμοι, το Κίεβο γρήγορα αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε στο κέντρο του ισχυρού σλαβικού κράτους των Ρως του Κιέβου.

Το 941 ο Ιγκόρ του Κιέβου εισέβαλε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία όμως ηττήθηκε.

Τον 11ο αιώνα το κράτος των Ρως του Κιέβου ήταν το μεγαλύτερο σε έκταση στην Ευρώπη. Ήταν γνωστό στην υπόλοιπη Ευρώπη ως Ρουθηνία (από τη λατινική ονομασία των Ρως), ειδικά για τις δυτικές περιοχές του μετά τη μογγολική εισβολή. Το όνομα «Ουκρανία», που σημαίνει «ενδοχώρα» ή «γηγενής γη/πατρίδα», αλλά συνήθως ερμηνεύεται ως «παραμεθόρια περιοχή», εμφανίζεται για πρώτη φορά σε ιστορικά έγγραφα του 12ου αιώνα[εκκρεμεί παραπομπή] και στη συνέχεια σε ιστορικούς χάρτες του 16ου αιώνα.[εκκρεμεί παραπομπή]

Ο όρος φαίνεται πως αναφερόταν στις εκτάσεις των πριγκιπάτων του Κιέβου, του Τσερνιχίφ και του Περεϊάσλαβ. Ο όρος «Μεγάλη Ρως» αναφέρεται σε όλα τα εδάφη υπό τον έλεγχο του κράτους των Ρως του Κιέβου, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που δεν ήταν μόνο σλαβικά. Ο σλαβικός πυρήνας του κράτους διαιρέθηκε σε διάφορες ενότητες, συμπεριλαμβανομένης της Λευκής Ρωσίας/Λευκορωσίας, της Μαύρης Ρωσίας και της Κόκκινης Ρωσίας στη βορειοδυτική και δυτική σημερινή Ουκρανία.

Χριστιανισμός

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Ιστορία του Χριστιανισμού στην Ουκρανία
 
Η βάπτιση της Όλγας του Κιέβου στην Κωνσταντινούπολη. Εικόνα από το The baptism of Princess Olha in Constantinople. Εικόνα από το Χρονικού του Ραντζιβίλ.

Παρόλο που ο Χριστιανισμός είχε διεισδύσει στην επικράτεια της σύγχρονης Ουκρανίας ήδη πριν από την πρώτη οικουμενική σύνοδο του 325 (ιδιαίτερα κατά μήκος της ακτής της Μαύρης Θάλασσας) καθώς και στη δυτική Ουκρανία κατά την εποχή της αυτοκρατορίας της Μεγάλης Μοραβίας, η επίσημη κυβερνητική αποδοχή του Χριστιανισμού στο κράτος των Ρως έγινε το 988. Ο κύριος υποστηρικτής του εκχριστιανισμού των Ρως του Κιέβου ήταν ο Βλαδίμηρος ο Μέγας (Βολοντυμίρ). Το ενδιαφέρον του για τον χριστιανισμό προερχόταν από τη γιαγιά του, την πριγκίπισσα Όλγα.

Ο ηγεμόνας του Κιέβου Γιαροσλάβ Α΄, ο επονομαζόμενος σοφός, κατέγραψε μεγάλο μέρος της ανατολικής σλαβικής νομικής παράδοσης στο περίφημο έργο Ρούσκαγια Πράβδα («Αλήθεια/Δικαιοσύνη των Ρως»).

Παρακμή των Ρως του Κιέβου

Επεξεργασία

Παρά τις προσπάθειες του Μέγα Πρίγκηπα Βλαδίμηρου Β' Μονομάχου, οι εσωτερικές διαμάχες και προστριβές οδήγησαν το κράτος σε παρακμή στις αρχές του 12ου αιώνα. Στην περιοχή του Κιέβου τα πριγκηπάτα του Γκάλιτς και της Βολυνία επέκτειναν την εξουσία τους ενώ στο βορά εμφανίζεται για πρώτη φορά το όνομα «Μόσχα» στο πριγκιπάτο του Σούζνταλ, την κοιτίδα της σημερινής Ρωσίας. Στα βορειοδυτικά το πριγκιπάτο του Πολότσκ οδηγούσε τις εξελίξεις προς την αυτονομία της Λευκής Ρωσίας. Το πριγκιπάτο του Βλαντίμηρ κατέστρεψε το Κίεβο το 1169, στα πλαίσια διαμάχης μεταξύ των διάφορων πριγκίπων, ενώ κατά τον 12ο και τον 13ο αιώνα πραγματοποίησαν επίσης επιδρομές οι Κουμάνοι και οι Μογγόλοι αντίστοιχα. Στα 1239-40 όλα τα πριγκιπάτα που βρισκόταν στη σημερινή Ουκρανία αναγνώρισαν την ηγεμονία των Μογγόλων. Το 1240 οι Μογγόλοι κατέστρεψαν ξανά το Κίεβο.

Γαλικία-Βολυνία

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Γαλικία-Βολυνία
 
Η Γαλικία-Βολυνία κατά τον 13ο και 14ο αιώνα.

Η Γαλικία-Βολυνία ήταν το διάδοχο κράτος σε τμήματα της σημερινής επικράτειας της Ουκρανίας. Οι ηγεμόνες του ήταν απόγονοι του Γιαροσλάβ Α΄ του Σοφού και του Βλαδίμηρου Β΄ Μονομάχου, ενώ για σύντομο χρονικό διάστημα είχε την εξουσία Ούγγρος ευγενής. Επίσης έλαβαν χώρα πολλές συγκρούσεις με τα γειτονικά βασίλεια της Πολωνίας και της Λιθουανίας καθώς και με το ανεξάρτητο ρουθηνικό πριγκιπάτο του Τσερνιχίφ στα ανατολικά. Στο μέγιστο της εδαφικής της έκτασης, η Γαλικία-Βολυνία κατείχε και εδάφη της μεταγενέστερης Βλαχίας/Βεσσαραβίας, φθάνοντας μέχρι τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας.

Η Γαλικία-Βολυνία κατέστη τελικά υποτελής της Μογγολικής Αυτοκρατορίας, όμως οι προσπάθειες να κερδηθεί η υποστήριξη και άλλων ευρωπαϊκών δυνάμεων προκειμένου να συνεχισθεί η αντίσταση ενάντια στους Μογγόλους συνεχίστηκαν. Αυτή η περίοδος σηματοδοτείται και από τον πρώτο βασιλιά των Ρως/Ρους. μέχρι τότε οι ηγεμόνες των Ρως έφεραν τους τίτλους του «Μεγάλου Δούκα» ή του «Πρίγκιπα».

14ος και 15ος αιώνας

Επεξεργασία
Δείτε επίσης: Χρυσή Ορδή

Κατά τον 14ο αιώνα Πολωνία και Λιθουανία διεξήγαγαν πολέμους ενάντια στους Μογγόλους και συνέπεια αυτών ήταν να περάσει το μεγαλύτερο μέρος της Ουκρανίας στην κατοχή τους. Συγκεκριμένα η Βολυνία πέρασε στην κατοχή των Λιθουανών και η Γαλικία στους Πολωνούς. Η Γένοβα ίδρυσε επίσης ορισμένες αποικίες στην Κριμαία, όμως όλες απωλέσθηκαν κατά την οθωμανική κατάκτηση τη δεκαετία του 1470.

Πολλοί Ουκρανοί (τότε γνωστοί ως Ρουθηνοί) κατείχαν υψηλά αξιώματα στο Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας, όντες τοπικοί άρχοντες, ευγενείς, ακόμη και ηγεμόνες (βλέπε Αλγκίρντας και Ντμίτρο Ντέντκο). Η Ουκρανία και οι Ουκρανοί απολάμβαναν τότε σχετική ευημερία και αυτονομία, με το Δουκάτο να λειτουργεί περισσότερο σαν ένα κοινό κράτος Λιθουανίας-Ουκρανίας. Υπήρχε ελευθερία άσκησης του Ορθόδοξου Χριστιανισμού, ομιλίας της ουκρανικής γλώσσας (αποδεικνύεται και από τη χαμηλή γλωσσική επικάλυψη μεταξύ της ουκρανικής και της λιθουανικής γλώσσας), καθώς και άσκησης των ντόπιων εθίμων και παραδόσεων.[24]

Έπειτα από την ένωση Πολωνίας-Λιθουανίας, Πολωνοί, Γερμανοί, Λιθουανοί και Εβραίοι μετανάστευσαν στην περιοχή, κάτι που είχε σαν συνέπεια να χάσουν οι Ουκρανοί τις θέσεις εξουσίας που κατείχαν προηγουμένως. Πολλοί αναγκάστηκαν να μετακινηθούν στην κεντρική Ουκρανία ως αποτέλεσμα της πολωνικής μετανάστευσης, της πολωνοποίησης και άλλων μορφών καταπίεσης.

Το 1490 οι Ουκρανοί εξεγέρθηκαν ενάντια στην καταπίεση των Πολωνών. Σε μάχες που ακολούθησαν τους υποστήριξε και ο βοεβόδας της Μολδαβίας Στέφανος Γ΄ ο Μέγας. Αυτή είναι μια από τις πρώτες γνωστές εξεγέρσεις των Ουκρανών ενάντια στην πολωνική καταπίεση. Αυτές οι εξεγέρσεις είχαν σαν αποτέλεσμα την κατάληψη πολλών πόλεων με τους εξεγερθέντες να φθάνουν δυτικά ως τη Λβιβ, την οποία όμως δεν κατάφεραν να καταλάβουν.[25]

Τον 15ο αιώνα η Χρυσή Ορδή βρίσκονταν πλέον σε παρακμή, γεγονός που μεταξύ άλλων συνετέλεσε στον σχηματισμό του Χανάτου της Κριμαίας στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας και τις στέπες της νότιας Ουκρανίας. Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα το Χανάτο διεξήγαγε δουλεμπόριο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Μέση Ανατολή,[26] στέλνοντας περίπου δύο εκατομμύρια σκλάβους προερχόμενους από τη Ρωσία και την Ουκρανία στα 1500-1700.[27] Το Χανάτο παρέμεινε υποτελές στους Οθωμανούς μέχρι την κατάλυση του από τη Ρωσική Αυτοκρατορία.

Πρώιμη Νεότερη Εποχή

Επεξεργασία

Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία
 
Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία.
  Βασίλειο της Πολωνίας
  Δουκάτο της Πρωσίας, υπό πολωνικό έλεγχο
  Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας
  Δουκάτο της Κουρλάνδης, υπό λιθουανικό έλεγχο
  Λιβονία

Έπειτα από την ένωση του Λούμπλιν το 1569 και την εγκαθίδρυση της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας, η Ουκρανία βρέθηκε ύπο τη διοίκηση του Στέμματος της Πολωνίας. Ακολούθησαν σημαντικές προσπάθειες εποικισμού της περιοχής και ιδρύθηκαν πολλές νέες πόλεις και χωριά. Επίσης ενισχύθηκαν οι δεσμοί μεταξύ των ουκρανικών περιοχών.[28]

Νέες σχολές διέδωσαν τις ιδέες της Αναγέννησης, Πολωνοί αγρότες εγκαταστάθηκαν σε μεγάλους αριθμούς και αναμείχθηκαν με το ντόπιο πληθυσμό και στην πλειοψηφία τους οι Ουκρανοί ευγενείς ενσωματώθηκαν στις πολωνικές δομές και στράφηκαν στον Καθολικισμό. Οι περισσότεροι ρουθηνόφωνοι αγρότες διατήρησαν όμως την ορθόδοξη πίστη τους, με συνέπεια να υπάρχουν κοινωνικές εντάσεις.

Οι Ρουθηνοί αγρότες που διέφυγαν των προσπαθειών μετατροπής τους σε δουλοπάροικους είναι γνωστοί στην ιστορία ως Κοζάκοι και είναι περίφημοι για το πολεμικό τους πνεύμα. Ορισμένοι εξ αυτών εντάχθηκαν στις δυνάμεις της Κοινοπολιτείας με αποστολή να προστατέψουν τα νοτιοανατολικά της σύνορα από τους Τατάρους, ενώ άλλοι έδρασαν στο εξωτερικό. Οι Κοζάκοι πολέμησαν επίσης στις συγκρούσεις ανάμεσα στην Κοινοπολιτεία και τη Ρωσία. Παρά τη στρατιωτική τους αξία, η Κοινοπολιτεία αρνήθηκε να τους παραχωρήσει σημαντική αυτονομία αλλά αντιθέτως επιχείρησε να μετατρέψει την πλειοψηφία των Κοζάκων σε δουλοπάροικους με αποτέλεσμα να συμβεί σειρά εξεγέρσεων.

Η εποχή των Κοζάκων

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Κοζάκοι
 
Οι Κοζάκοι της Ζαπορίζια γράφουν χλευαστική απάντηση στον σουλτάνο. Έργο του Ιλιά Ρέπιν.

Η εξέγερση των Ουκρανών Κοζάκων το 1648 (εξέγερση του Χμελνίτσκι) ήταν η αρχή μιας περιόδου που είναι γνωστή στην ουκρανική ιστορία ως η Καταστροφή και στην πολωνική ως ο Κατακλυσμός και υπονόμευσε τα θεμέλια και τη σταθερότητα της Κοινοπολιτείας. Το εκκολαπτόμενο κράτος (Χετμανάτο) των Κοζάκων,[29] το οποίο συνήθως θεωρείται ως πρόδρομος της Ουκρανίας,[29] βρέθηκε σε έναν τρίπλευρο στρατιωτικό και διπλωματικό ανταγωνισμό με τους Οθωμανούς, που έλεγχαν τους Τατάρους στο νότο, την Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία και τη Ρωσία στα ανατολικά. Οι Κοζάκοι της Ζαπορίζια, επιδιώκοντας να αποσχιστούν από την Κοινοπολιτεία επεδίωξαν το 1654 να συνάψουν με τη Ρωσία συνθήκη που θα διασφάλιζε την προστασία τους (Συνθήκη του Περεγιάσλαφ ).[29]

Στη συνέχεια οι αρχές της Κοινοπολιτείας προσπάθησαν να έρθουν σε συμβιβασμό με το κοζάκικο κράτος υπογράφοντας το 1658 τη Συνθήκη του Hadiach η οποία όμως υποκαταστάθηκε -έπειτα από δεκατρία χρόνια διαρκούς πολέμου- από τη Συνθήκη του Αντρούσοβο (1667) που διαιρούσε τα ουκρανικά εδάφη ανάμεσα στην Κοινοπολιτεία και τη Ρωσία. Στις περιοχές υπό ρωσικό έλεγχο το Χετμανάτο διατήρησε αρχικά την αυτονομία του.[29] Για κάποια χρόνια διατηρήθηκε επίσης το ημιαυτόνομο κράτος της Ζαπορίζια καθώς και αποικία στα ρωσικά σύνορα, η Ελεύθερη Ουκρανία.

Το 1686 η Μητρόπολη Κιέβου ενσωματώθηκε στο Πατριαρχείο της Μόσχας μέσω της Συνοδικής Επιστολής του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Διονυσίου Δ', ο οποίος έκανε σιμωνία.

Νεότερη και σύγχρονη ιστορία

Επεξεργασία
 
Ο εθνικός ποιητής της Ουκρανίας Ταράς Σεβτσένκο. Αυτοπροσωπογραφία, 1840

Ρωσική Αυτοκρατορία και Αυστροουγγαρία

Επεξεργασία
Δείτε επίσης: Διαμελισμοί της Πολωνίας και Μικρή Ρωσία

Κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών, η τσαρική κυριαρχία στην κεντρική Ουκρανία αντικατέστησε σταδιακά την «προστασία». Οι σποραδικές εξεγέρσεις των Κοζάκων στόχευαν τώρα τη ρωσική εξουσία, όμως μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα είχαν σταματήσει έπειτα από την καταστροφή ολόκληρων κοζάκικων στρατιών. Το 1775, οι Ουκρανοί Κοζάκοι καταστράφηκαν από τη ρωσική κυβέρνηση και ολόκληρο το αρχείο του, το οποίο αποτελούνταν από 30.000 έγγραφα που μαρτυρούσαν την ιστορία της Ουκρανίας τον 16ο-18ο αιώνα, φυλάσσονταν για μεγάλο χρονικό διάστημα στον Άγιο Φρούριο Ελισάβετ πριν εκκενωθεί στο Κίεβο το 1918.

Έπειτα από τους διαδοχικούς διαμελισμούς της Πολωνίας το 1772, 1793 και το 1795 η Γαλικία πέρασε στην κατοχή των Αυστριακών και οι υπόλοιπες περιοχές στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Οι Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι είχαν ως αποτέλεσμα να εξασθενίσει σταδιακά η οθωμανική ισχύς στην κεντρική και νότια, ενώ την ίδια περίοδο η Τρανσκαρπαθία παρέμεινε υπό ουγγρικό έλεγχο. Ουκρανοί συγγραφείς και διανοούμενοι εμπνευσμένοι από τα εθνικιστικά ρεύματα που διακατείχαν και άλλους ευρωπαϊκούς λαούς που τελούσαν υπό τον αυτοκρατορικό ζυγό μεγάλων δυνάμεων επεδίωξαν την αναβίωση των ουκρανικών γλωσσικών και πολιτιστικών παραδόσεων. Το κίνημα αυτό ονομάσθηκε Ουκρανοφιλισμός.

Η Ρωσία, φοβούμενη αποσχιστικές τάσεις, επέβαλε αυστηρούς περιορισμούς στις προσπάθειες ανάδειξης της ουκρανικής γλώσσας και πολιτισμού, φθάνοντας ακόμα και στο σημείο να απαγορεύσει τη χρήση και τη μελέτη της. Οι πολιτικές ρωσικοποίησης καθώς και ο πανσλαβισμός είχαν ως συνέπεια τη μαζική φυγή Ουκρανών διανοουμένων στη δυτική Ουκρανία. Οι Ουκρανοί της Αυστριακής Αυτοκρατορίας ήταν έρμαιοι του ρωσοαυστριακού αγώνα εξουσίας για την κεντρική και νότια Ευρώπη. Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στη Ρωσία, η πλειοψηφία των ελίτ που κυβερνούσαν τη Γαλικία ήταν αυστριακής ή πολωνικής καταγωγής, με τους Ρουθηνούς να παραμένουν σχεδόν αποκλειστικά αγρότες.

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Matossian Shaping World History p. 43
  2. ↑ «What We Theorize – When and Where Did Domestication Occur». International Museum of the Horse. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2010. (Citation does not exist anymore)
  3. ↑ «Horsey-aeology, Binary Black Holes, Tracking Red Tides, Fish Re-evolution, Walk Like a Man, Fact or Fiction». Quirks and Quarks Podcast with Bob Macdonald (CBC Radio). 7 March 2009. http://www.cbc.ca/quirks/episode/2009/03/07/horsey-aeology-binary-black-holes-tracking-red-tides-fish-re-evolution-walk-like-a-man-fact-or-ficti/. Ανακτήθηκε στις 18 September 2010. (Link does not exist anymore)
  4. ↑ «Ukraine :: History – Britannica Online Encyclopedia». Britannica.com. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/612921/Ukraine/214508/History. Ανακτήθηκε στις 31 October 2011. 
  5. ↑ Kroll, Piotr (2008). Od ugody hadziackiej do Cudnowa. Kozaczyzna między Rzecząpospolitą a Moskwą w latach 1658-1660. doi:10.31338/uw.9788323518808. ISBN 9788323518808. 
  6. ↑ Riasanovsky, Nicholas V. (1963). A History of Russia. Oxford University Press. σελ. 199. 
  7. ↑ Jerzy Jan Lerski· Piotr Wróbel· Richard J. Kozicki (1996). Historical dictionary of Poland, 966-1945. Greenwood Publishing Group. σελ. 183. ISBN 978-0-313-26007-0. 
  8. ↑ Jerzy Jan Lerski· Piotr Wróbel· Richard J. Kozicki (1996). Historical dictionary of Poland, 966-1945. Greenwood Publishing Group. σελ. 183. ISBN 978-0-313-26007-0. 
  9. ↑ Jerzy Jan Lerski· Piotr Wróbel· Richard J. Kozicki (1996). Historical dictionary of Poland, 966-1945. Greenwood Publishing Group. σελ. 183. ISBN 978-0-313-26007-0. 
  10. ↑ Norman Davies (1982). God's Playground, a History of Poland: The origins to 1795. Columbia University Press. σελ. 406. ISBN 978-0-231-05351-8. 
  11. ↑ Riasanovsky (1963), p. 537.
  12. ↑ «Activities of the Member States – Ukraine». United Nations. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2011. 
  13. ↑ «Macroeconomic Indicators». National Bank of Ukraine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2007. 
  14. ↑ Inozmi, "Ukraine – macroeconomic economic situation". June 2009.
  15. ↑ Cosgrove, Jonathon (2020). «The Russian invasion of the Crimean peninsula – 2014–2015 – A Post–Cold War Nuclear Crisis Case Study» (PDF). Johns Hopkins University. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2022. 
  16. ↑ Gray, Richard (18 December 2011). «Neanderthals built homes with mammoth bones». Telegraph.co.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 December 2011. https://web.archive.org/web/20111221004746/http://www.telegraph.co.uk/science/science-news/8963177/Neanderthals-built-homes-with-mammoth-bones.html. 
  17. ↑ «Molodova I and V (Ukraine)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2022. 
  18. ↑ Prat, Sandrine; Péan, Stéphane C.; Crépin, Laurent; Drucker, Dorothée G.; Puaud, Simon J.; Valladas, Hélène; Lázničková-Galetová, Martina; van der Plicht, Johannes και άλλοι. (17 June 2011). «The Oldest Anatomically Modern Humans from Far Southeast Europe: Direct Dating, Culture and Behavior». plosone. doi:10.1371/journal.pone.0020834. 
  19. ↑ Carpenter, Jennifer (20 June 2011). «Early human fossils unearthed in Ukraine». BBC. https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-13846262. Ανακτήθηκε στις 21 June 2011. 
  20. ↑ Mangerud, J. et al. (2004). Ice-dammed lakes and rerouting of the drainage of northern Eurasia during the Last Glaciation. Quaternary Science Reviews 23 (2004), pp. 1313–1332. [1] (accessed 30 November 2006)
  21. ↑ «Trypillian Civilization 5,508 – 2,750 BC». The Trypillia-USA-Project. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  22. ↑ «Scythian». Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/eb/article-9066426. Ανακτήθηκε στις 12 September 2007. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Magocsi, Paul Robert (1996). A History of Ukraine. Toronto: University of Toronto Press. σελ. 27. ISBN 0-8020-0830-5. 
  24. ↑ The Lithuanian-Ukrainian State
  25. ↑ Mukha's Rebellion
  26. ↑ Brian Glyn Williams (2013). «The Sultan's Raiders: The Military Role of the Crimean Tatars in the Ottoman Empire» (PDF). The Jamestown Foundation. σελ. 27. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 21 Οκτωβρίου 2013. 
  27. ↑ Darjusz Kołodziejczyk, as reported by Mikhail Kizilov (2007). «Slaves, Money Lenders, and Prisoner Guards:The Jews and the Trade in Slaves and Captivesin the Crimean Khanate». The Journal of Jewish Studies 58 (2): 189–210. doi:10.18647/2730/JJS-2007. https://www.academia.edu/3706285. 
  28. ↑ Yakovenko, N. Ukrainian nobility from the end of 14th century to the mid of 17th century. Ed.2. Krytyka [uk]. Kyiv 2008. (ISBN 966-8978-14-5).
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 Ukraine: Birth of a Modern Nation by Serhy Yekelchyk, Oxford University Press (2007), (ISBN 978-0-19-530546-3)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα History of Ukraine στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιστορία_της_Ουκρανίας&oldid=10677120"