Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βαρσοβία

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 52°13′48″N 21°0′40″E / 52.23000°N 21.01111°E / 52.23000; 21.01111

Βαρσοβία

Σημαία
Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Βαρσοβία
52°13′48″N 21°0′40″E
ΧώραΠολωνία
Διοικητική υπαγωγήΒοεβοδάτο Μασοβίας[1][2]
Διοίκηση
 • Mayor of WarsawΡάφαου Τσασκόφσκι (από 2018)
 • Μέλος του/τηςC40 Cities Climate Leadership Group
Οργανισμός Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς[3]
Έκταση517 km²[4]
Υψόμετρο118 μέτρα[5]
Πληθυσμός1.860.281 (31  Μαρτίου 2021)[6]
Ταχ. κωδ.00-000
Τηλ. κωδ.22
Ζώνη ώραςUTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Βαρσοβία (πολωνικά: Warszawa‎‎, προφέρεται: [βαρσάβα] ( ακούστε)) είναι η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη της Πολωνίας. Έχει πληθυσμό 1.758.143 κατοίκους το 2017, ενώ η ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή έχει περίπου 3.101.000 κατοίκους. Η έκταση της πόλης ανέρχεται σε 517,24 χλμ², ενώ η μητροπολιτική περιοχή της Βαρσοβίας (Obszar Metropolitalny Warszawy) έχει έκταση 6.100,43 χλμ². Η Βαρσοβία είναι ένα πόβιατ (νομός), και χωρίζεται περαιτέρω σε 18 δήμους, ο καθένας είναι γνωστός ως ντζιελνίτσα.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προϊστορία & αρχαιότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρόλο που στην ίδια τη Βαρσοβία δεν υπάρχουν ενδείξεις ζωής κατά την προϊστορία, η αρχαιολογική σκαπάνη του πολωνού αρχαιολόγου Ζντίσουαφ Ραγιέβσκι έφερε στην επιφάνεια αποδείξεις ανθρώπινης δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή της Βαρσοβίας ήδη από την παλαιολιθική εποχή με ευρήματα που ανάγονται στο 14000 π.Χ. Η περιοχή αυτή κατοικείτο από μικρές κοινότητες μέχρι και τον πρώιμο μεσαίωνα οπότε και αρχίζει η ανάπτυξη της περιοχής. Σχετικά με την εθνολογική καταγωγή των πρώτων κατοίκων της περιοχής ελάχιστα είναι γνωστά. Σίγουρα έχουμε να κάνουμε με προ-σλαβικά φύλα που ως κύρια ασχολία είχαν το κυνήγι και το τοπικό εμπόριο. Τη δεκαετία του 1960 βρέθηκε στην περιοχή Βιλάνουφ στα νότια της Βαρσοβίας αρχαίο νεκροταφείο (του 5ου αιώνα π.Χ) που έδωσε σημαντικές πληροφορίες για την ταξική σύνθεση αυτής της κοινωνίας.[7]

Μεσαίωνας & νεότερη ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παλάτι του Πολιτισμού και Επιστημών

Η πρώτη ιστορική αναφορά στη Βαρσοβία χρονολογείται το έτος 1313 μ.Χ., την εποχή εκείνη πρωτεύουσα της Πολωνίας ήταν η Κρακοβία. Στα τέλη του 13 αιώνα ο Βολεσλάβος ο 2ος, Δούκας της Μασοβίας εγκαθίδρυσε την έδρα του στη δυτική πλευρά του ποταμού Βιστούλα. Όλοι οι μετέπειτα δούκες της Μασοβίας διοίκησαν το Δούκατο τους από τη Βαρσοβία μέχρι το 1526, οπότε και το Δουκάτο έγινε μέρος της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας.

Χάρη στην κεντρική της θέση μεταξύ των πρωτευουσών της Πολωνικικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας της Κρακοβίας και του Βίλνιους, η Βαρσοβία έγινε η πρωτεύουσα της Κοινοπολιτείας και του Στέμματος του Βασιλείου της Πολωνίας, όταν ο βασιλιάς Σιγισμούνδος Γ΄ μετέφερε την πρωτεύουσα από την Κρακοβία στη Βαρσοβία το 1596.[8] Την εποχή αυτή άρχισε να χτίζεται και το Βασιλικό Παλάτι (ή κάστρο) της Βαρσοβίας. Ο γιος του Σιγισμούνδου Γ', Βλαδίσλαος Δ', ανέγειρε προς τιμήν του πατέρα του μία στήλη με τη μορφή του Σιγιμούνδου. Μέχρι τη Σουηδική Εισβολή στα μέσα του 17ου αιώνα, η Πολωνία ήταν μία από τις πλουσιότερες και ισχυρότερες χώρες της Ευρώπης και η Βαρσοβία όντας πρωτεύουσα γνώρισε εξαιρετική ανάπτυξη. Στις 8 Σεπτεμβρίου 1655, οι Σουηδοί κατέλαβαν τη Βαρσοβία. Μετά από συνεχείς μάχες σώμα με σώμα μέσα στους δρόμους τις πόλης, οι πολωνικές δυνάμεις ανακατέλαβαν την πόλη.

Το Παλάτι του Βιλάνουφ στη Βαρσοβία
Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO
Παλιά πόλη της Βαρσοβίας
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
ν
Χάρτης
ΤύποςΠολιτιστικό
Κριτήριαii, vi
Ταυτότητα30bis
ΠεριοχήΕυρώπη και Βόρεια Αμερική
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή1980 (4ο συνεδρίαση)


Το 1676 στον πολωνικό θρόνο ανέβηκε ο Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι (Jan III Sobieski), ο οποίος πήρε μέρος στη δεύτερη πολιορκία της Βιέννης και με τους Ουσάρους του επέφερε τη σωτήρια νίκη εναντίον των Μουσουλμάνων στις 12 Σεπτεμβρίου 1683. Η πολιτική και η διπλωματία του Σομπιέσκι ενδυνάμωσε την Πολωνία και καθυστέρησε για έναν αιώνα την επερχόμενη καταστροφή της χώρας του. Την εποχή του Σομπιέσκι στην πόλη έγιναν σοβαρά έργα ευποιίας με κορυφαίο το Παλάτι του Βιλάνουφ (Pałac w Wilanowie).

Άποψη του Βασιλικού κάστρου της Βαρσοβίας

Ο 18ος αιώνας ήταν για την Πολωνία ίσως ο σημαντικότερος της ιστορίας της χώρας. Πολιτικά και οικονομικά ισχυρή, η πολωνική αριστοκρατία προχωρά σε ριζοσπαστικές αλλαγές για την εποχή, με αποκορύφωμα την υπογραφή του Συντάγματος της 3ης Μαΐου 1791. Στο Σύνταγμα εκτός των άλλων επιβεβαίωνε τη θέση της Βαρσοβίας ως πρωτεύουσα του κράτους.

Μετά τον τρίτο διαμελισμό της Πολωνίας το 1795, η Βαρσοβία ενσωματώθηκε στο Βασίλειο της Πρωσίας. Το 1806, κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων, η πόλη έγινε η επίσημη πρωτεύουσα του Μεγάλου Δουκάτου της Βαρσοβίας, ένα κράτος μαριονέτα της Πρώτης Γαλλικής Αυτοκρατορίας, το οποίο ιδρύθηκε από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συνεδρίου της Βιέννης, η Ρωσική Αυτοκρατορία προσάρτησε τη Βαρσοβία το 1815 και έγινε μέρος της ρωσικής Πολωνίας του Συνεδρίου. Το 1830 ξεσπά εξέγερση στη Βαρσοβία που οι τσαρικές δυνάμεις την κατέπνιξαν ένα χρόνο αργότερα. Για να μην επαναληφθεί, οι Ρώσοι έχτισαν ένα τεράστιο φρούριο στα βόρειαδυτικά της πόλης.

Οι Ρώσοι σε μεγάλο βαθμό σεβάστηκαν τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα της πόλης. Παρόλα αυτά, στα 123 χρόνια παρουσίας τους στη Βαρσοβία χτίστηκαν αρκετοί ορθόδοξοι ναοί σύμφωνα με τη ρωσική νοοτροπία. Πολλές από τις εκκλησίες κατεδαφίστηκαν στον μεσοπόλεμο ή μετατράπηκαν σε καθολικές. Χαρακτηριστικό ήταν ο μεγαλοπρεπής ορθόδοξος Καθεδρικός Ναός του Αλέξανδρου Νιέφσκι χτισμένος του 1905, ο οποίος κατεδαφίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920.[9] Οι Ρώσοι - ειδικά μετά τη δεύτερη εξέγερση του 1863 - προσπάθησαν να εκρωσίσουν την πόλη υποχρεώνοντας όλες τις υπηρεσίες και εταιρείες να έχουν όλες τις επιγραφές και στα ρωσικά. Παρομοίως και οι επιγραφές ονοματοδοσίας θα έπρεπε να είναι και στα ρωσικά.

Η ρωσική κατοχή της Βαρσοβίας έληξε το 1915 με την εισβολή των γερμανικών δυνάμεων στην πόλη στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Εκκλησία του Αγίου Αλεξάνδρου στην πλατεία Τριών Σταυρών, είσοδος στην Παλιά Πόλη.

Σύγχρονη ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Νοέμβριο του 1918, η Πολωνία ανακτά την ανεξαρτησία της από την ξένη κυριαρχία και η Βαρσοβία επιλέγεται ως η πρωτεύουσα της ανεξάρτητης Δημοκρατίας της Πολωνίας. Η γερμανική εισβολή το 1939, η σφαγή του εβραϊκού πληθυσμού και οι απελάσεις σε στρατόπεδα συγκέντρωσης οδήγησε στην Εξέγερση του Γκέτο της Βαρσοβίας το 1943 και στην καταστροφική Εξέγερση της Βαρσοβίας μεταξύ Αυγούστου και Οκτωβρίου 1944. Η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Ναζί, μόλις 1.000 κάτοικοι έμειναν στα συντρίμμια της, αλλά μεταπολεμικά ανοικοδομήθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα σύμφωνα με το παλιό σχέδιό της.[10] Στη Βαρσοβία υπογράφηκε το περίφημο Σύμφωνο της Βαρσοβίας μεταξύ των κρατών του πρώην Ανατολικού Μπλοκ.

Ως πρωτεύουσα της Πολωνίας, η Βαρσοβία είναι το πολιτικό κέντρο της χώρας. Όλες οι κρατικές αντιπροσωπείες βρίσκονται εκεί, συμπεριλαμβανομένου του Πολωνικού Κοινοβουλίου, του προεδρικού γραφείου και του ανωτάτου δικαστηρίου.

Γεωγραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βαρσοβία βρίσκεται στην κεντροανατολική Πολωνία, περίπου 300 χιλιόμετρα από τα Καρπάθια Όρη και περίπου 260 χιλιόμετρα από τη Βαλτική Θάλασσα, 523 χιλιόμετρα ανατολικά του Βερολίνου, στη Γερμανία. Η πόλη διασχίζεται από τον ποταμό Βιστούλα. Βρίσκεται στην καρδιά της πεδιάδας της Μασοβίας, και το μέσο υψόμετρο είναι 100 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, αν και υπάρχουν ορισμένοι λόφοι (συνήθως τεχνητοί) που βρίσκονται εντός των ορίων της πόλης.

Κλίμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κλίμα της Βαρσοβίας είναι υγρό ηπειρωτικό (τύπος DFB της κλιματικής ταξινόμησης Κέππεν) με σχετικά ήπιο χειμώνα και δροσερό καλοκαίρι. Η μέση θερμοκρασία είναι -3°C τον Ιανουάριο και 19,3°C τον Ιούλιο. Θερμοκρασίες φτάνουν συχνά τους 30°C το καλοκαίρι. Ετήσιοι μέσοι όροι βροχόπτωσης 495 χιλιοστών, ο πιο βροχερός μήνας είναι ο Ιούλιος. Η άνοιξη και το φθινόπωρο (Χειμερινό) είναι συνήθως όμορφες εποχές.

Κλιματικά δεδομένα Βαρσοβίας
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) 12.5 15.9 23.3 29.1 32.7 34.8 36.0 36.4 33.0 26.1 19.3 16.1 36,4
Μέση Μέγιστη °C (°F) 0.1 0.9 4.7 12.2 19.4 21.7 23.8 23.0 18.3 12.9 5.0 2.1 12,0
Μέση Μηνιαία °C (°F) −3
(27) 		−2.3 1.7 8.2 14.0 17.6 19.3 18.3 14.0 8.2 2.9 −0.5 8,2
Μέση Ελάχιστη °C (°F) −6.1 −5.5 −1.3 4.2 8.6 13.5 14.8 13.6 9.7 3.5 0.8 −3.1 4,4
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) −30.7
(−23.3) 		−30.4
(−22.7) 		−23.5
(−10.3) 		−10.1 −3.6 0.3 4.2 2.0 −4.7 −9
(16) 		−18.2
(−0.8) 		−27.4
(−17.3) 		−30,7
(−23,3)
Υετός mm (ίντσες) 21 25 24 33 44 62 73 63 42 37 38 33 495
% υγρασίας 81 82 78 71 67 68 72 74 75 77 80 86 76
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων 15 14 13 12 12 13 13 12 12 13 14 16 159
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας 43 59 115 150 211 237 226 214 153 99 39 25 1.571
Πηγή: [11]

Πληθυσμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ανάπτυξη του Πληθυσμού της Βαρσοβίας κατά τα έτη 1800 - 2000
Έτος Πληθυσμός Έτος Πληθυσμός Έτος Πληθυσμός Έτος Πληθυσμός
1700 30.000 1882 383.000 1960 1.139.200 2005 1.694.825
1750 25.000 1897 638.000 1970 1.315.600 2006 1.700.536
1770 40.000 1900 686.000 1975 1.436.100 2015 1.744.351
1792 100.000 1925 1.003.000 1980 1.596.100 2016 1.748.916
1800 63.400 1939 1.300.000 1990 1.611.800 2017 1.753.977
1830 139.700 1945 422.000 2002 1.707.100
1850 163.700 1956 1.000.000 2004 1.676.600

Αθλητισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολιτισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ιστορικό κέντρο της Βαρσοβίας έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτισμικής Κληρονομιάς.[12]

Πανόραμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πανόραμα της Βαρσοβίας

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Ανακτήθηκε στις 17  Απριλίου 2021.
  2. ↑ Ανακτήθηκε στις 17  Απριλίου 2021.
  3. ↑ www.ovpm.org/wp-content/uploads/2024/03/liste-villes-en-regle-pour-page-web12-03-2024.pdf. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2023.
  4. ↑ 4,0 4,1 ομάδα συγγραφέων: (Πολωνικά) Διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια PWN. encyklopedia.pwn.pl. Ανακτήθηκε στις 6  Οκτωβρίου 2024.
  5. ↑ 5,0 5,1 it-ch.topographic-map.com/map-74tlt6/Varsavia/?zoom=19&center=52.24301%2C21.00025&popup=52.24316%2C21.00035.
  6. ↑ bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/071412865011-0918123?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 7  Οκτωβρίου 2022.
  7. ↑ Drozdowski, M. (1972). Historia Warszawy. Pańśtwowy Wydawnictwo Naukowe. σελ. 11-12. 
  8. ↑ «Ιστορία της Βαρσοβίας (Αγγλικά)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2016. 
  9. ↑ Paszkiewicz, Piotr (1991). Pod berłem Romanowów: sztuka rosyjska w Warszawie, 1815-1915. Warszawa: Instytut Sztuki - Polska Akademia Nauk. ISBN 978-83-900047-7-8. 
  10. ↑ «Μπολέσλαβ Μπιέρουτ: Θα οικοδομήσουμε μια νέα Βαρσοβία – την πρωτεύουσα της σοσιαλιστικής Πολωνίας (01/08/1949)». παρα ποδα. 1 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2020. 
  11. ↑ «Institute of Meteorology and Water Management». www.imgw.pl (στα Αγγλικά, Πολωνικά, και Γερμανικά). 
  12. ↑ «Historic Centre of Warsaw». United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βαρσοβία&oldid=10704012"