Θόλος των Δελφών
| Θόλος των Δελφών | |
|---|---|
 Η Θόλος των Δελφών έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις ωραιότερες και εξαιρετικές δημιουργίες της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής | |
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Είδος | Συνδυασμός και συγκερασμός διαφόρων αρχιτεκτονικών ρυθμών |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 38°28′49″N 22°30′28″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Δελφών |
| Τοποθεσία | Δελφοί |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Λειτουργία | 370 ΠΚΕ |
| Χρήση | Ένα από τα οικοδομήματα που κοσμούσαν το ιερό της Αθηνάς Προναίας |
| Ιδιοκτήτης | Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών |
| Τεχνικές λεπτομέρειες | |
| Δομικό σύστημα | Η Θόλος είχε δύο διαζώματα με τρίγλυφα και μετόπες. Ο κυκλικός τοίχος του κυρίως ναού, του κεντρικού χώρου του οικοδομήματος στεφόταν και αυτός από ανάλογο διάζωμα, μετόπες και τρίγλυφα σε μικρότερο όμως μέγεθος. Στο εσωτερικό του, ήταν τοποθετημένο ένα λίθινο θρανίο, στο οποίο πατούσαν δέκα ημικίονες κορινθιακού ρυθμού, όλοι τους προσκολλημένοι στην κοίλη επιφάνεια του τοίχου |
| Υλικά κατασκευής | |
| Υλικά | Ελευσινιακός τιτανόλιθος και πεντελικό μάρμαρο στην ανωδομή και πωρόλιθος στο κρηπίδωμα, μάρμαρο η οκτάριχτη οροφή του κτηρίου |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
| Ιστότοπος | |
| Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών | |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η Θόλος των Δελφών ανήκει στα οικοδομήματα που κοσμούσαν το ιερό της Αθηνάς Προναίας.[1][2] Η θόλος έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις ωραιότερες και εξαιρετικές δημιουργίες της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής.[1][2]
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η θόλος είχε δύο διαζώματα με τρίγλυφα και μετόπες.[3] Ο κυκλικός τοίχος του κυρίως ναού, του κεντρικού χώρου του οικοδομήματος στεφόταν και αυτός από ανάλογο διάζωμα, μετόπες και τρίγλυφα σε μικρότερο όμως μέγεθος. Στο εσωτερικό του, ήταν τοποθετημένο ένα λίθινο θρανίο, στο οποίο πατούσαν δέκα ημικίονες κορινθιακού ρυθμού, όλοι τους προσκολλημένοι στην κοίλη επιφάνεια του τοίχου. Ο πολυποίκιλος συνδυασμός και συγκερασμός διαφόρων αρχιτεκτονικών ρυθμών στο ίδιο οικοδόμημα συμπληρωνόταν μέσω της φυσικής πολυχρωμίας, αποτέλεσμα της χρήσης διαφορετικών υλικών. Χρησιμοποιήθηκε ελευσινιακός τιτανόλιθος και πεντελικό μάρμαρο στην ανωδομή και πωρόλιθος στο κρηπίδωμα. Από μάρμαρο ήταν επίσης κατασκευασμένη η οκτάριχτη οροφή του κτηρίου, την οποία κοσμούσαν αντίστοιχα, οκτώ γυναικεία αγάλματα λαξευμένα σε έντονη και ζωηρή κίνηση. Το οικοδόμημα φιλοτεχνήθηκε από τον αρχιτέκτονα Θεόδωρο τον Φωκέα, ο οποίος μάλιστα, σύμφωνα με τον Βιτρούβιο, είχε γράψει και βιβλίο όπου εξηγούσε το έργο του.
Τα γλυπτά της Θόλου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο γλυπτός διάκοσμος της Θόλου ήταν φιλοτεχνημένος από άγνωστους ως τώρα τεχνίτες. Χρονολογείται ανάμεσα στα 380 - 370 π. Χ.[1] Ψηλά ανάγλυφα απέδιδαν τις μορφές των μετοπών, γεγονός που συνετέλεσε στο να αποσπαστούν εύκολα από τις πλάκες τους και να επαναχρησιμοποιηθούν κατά τα πρωτοχριστιανικά χρόνια, αφού λειάνθηκαν εκ νέου, ως οικοδομικό υλικό και καλύμματα τάφων. Ύστερα από επίμονες και χρονοβόρες προσπάθειες των ειδικών επιστημόνων που επιχείρησαν να συγκολλήσουν τα θραύσματα γύρω από το μνημείο, είμαστε σήμερα σε θέση να έχουμε έστω μια ελλιπή εικόνα για την αρχική μορφή του, καθώς και τα τεχνοτροπικά και διακοσμητικά στοιχεία των ανάγλυφων παραστάσεων. Στις μεγάλες μετόπες της εξωτερικής πλευράς έχουμε αναπαραστάσεις σκηνών από μάχες με Αμαζόνες και Κενταύρους, γνωστές ήδη από την μυθολογία και πολύ προσφιλείς στην ελληνική γλυπτική τέχνη. Στο εσωτερικό, οι μορφές της ζωφόρου διασώθηκαν δυστυχώς σε πολύ μικρή κλίμακα και με μεγάλη αποσπασματικότητα. Εικάζεται πως παρίσταναν άθλους, είτε του Ηρακλή, είτε του Θησέα.
Παρά την αποσπασματικότητά τους, τα αρχιτεκτονικά ανάγλυφα της Θόλου των Δελφών αποκαλύπτουν τη μεγάλη δεξιοτεχνία των δημιουργών τους τόσο στην επεξεργασία των υλικών – ιδιαίτερα του μαρμάρου –, όσο και στην απόδοση των λεπτομερειών με ζωντάνια και εξαιρετική ανατομική ακρίβεια. Όλες αυτές οι καινοτόμες συνθέσεις με τους απροσδόκητους συνδυασμούς στην εικονογραφική παράδοση του 4ου αι. π. Χ. εισάγουν ένα πρωτοποριακό καλλιτεχνικό ρεύμα, με αποτέλεσμα η τέχνη του ανάγλυφου να ανταγωνίζεται δημιουργικά την ολόγλυφη πλαστική. Χαρακτηριστικά για τον παραπάνω συγκρουσιακό συγκερασμό αντιθετικών στοιχείων διαφαίνονται το ψηλό ανάγλυφο που είναι δυνατόν να αποσπασθεί από την πλάκα της μετόπης, οι κινησιολογικές ελευθερίες των γλυπτών που επιτυγχάνονται μέσω των λεπτομερειών τους, καθώς και η δραματική ένταση που αποτυπώνεται στις μορφές για να καταδείξει το πάθος και το μένος της σύγκρουσης των εχθρών στις γεμάτες ζωντάνια σκηνές μάχης. Τα αρχιτεκτονικά γλυπτά της Θόλου έχουν παραλληλιστεί με αυτά του Ασκληπιείου της Επιδαύρου. Ορισμένοι μελετητές έχουν διατυπώσει τη θεωρία ότι ο κυκλικός βωμός που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών και απεικονίζει γυναικείες φιγούρες που κρεμούν λημνίσκους (κόκκινες ταινίες) ανήκε στο οικοδόμημα της Θόλου, ωστόσο η θεωρία δεν έχει επιβεβαιωθεί.
Εικόνες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
Θόλος της Αθηνάς Προναίας -
Θόλος των Δελφών
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Ροζίνα Κολώνια, Το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών, Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, Ολκός, 2006, σελ. 307». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 Βαγγέλη Πεντάζου - Μαρίας Σαρλά, Δελφοί, Β. Γιαννίκος - Β. Καλδής Ο.Ε., 1984, σελ. 138.
- ↑ Βαγγέλη Πεντάζου - Μαρίας Σαρλά,σελ. 139.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πάνος Βαλαβάνης, Ιερά και Αγώνες στην Αρχαία Ελλάδα. Ολυμπία – Δελφοί – Ίσθμια – Νέμεα – Αθήνα, Αθήνα, 2004
- Ροζίνα Κολώνια, Το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών, Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, Ολκός, 2006.
- Βαγγέλη Πεντάζου - Μαρίας Σαρλά, Δελφοί, Β. Γιαννίκος - Β. Καλδής Ο.Ε., 1984.