Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μιχαήλ της Ζαχλουμίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μιχαήλ της Ζαχλουμίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταηγεμόνας
Οικογένεια
ΓονείςWysz
δεδομένα

Ο Μιχαήλ της Ζαχλουμίας (βασίλευσε την περίοδο 910-935 μ.Χ.) ήταν ημι-αυτόνομος Σλάβος κυβερνήτης της Ζαχλουμίας στην σημερινή κεντρική Ερζεγοβίνη και στην νότια Κροατία το πρώτο μισό του 10ου αιώνα.[1][2][3][4] Η περιοχή που κυβερνούσε συνόρευε με την Κροατία και την Σερβία αλλά όχι με την Βουλγαρία, η συμμαχία του με τους Βούλγαρους του επέτρεψε ωστόσο να διατηρήσει την αυτονομία του.[5] Ο Μιχαήλ της Ζαχλουμίας βρέθηκε σε σύγκρουση με τον Πέτρο της Σερβίας που επεκτάθηκε στην Παγανία και στα δυτικά του ποταμού Νερέτβα.[6][7] Για να εξαλείψει την απειλή ο Μιχαήλ συμμάχησε με τον Συμεών Α΄ της Βουλγαρίας ο οποίος ήταν εχθρός με την Βυζαντινή αυτοκρατορία σύμμαχο του Πέτρου.[7] Ο Συμεών Α΄ επιτέθηκε στην Σερβία και αιχμαλώτισε τον Πέτρο που πέθανε στην φυλακή.[8] Ο Πάπας Ιωάννης Ι΄ έστειλε επιστολή (925) στην οποία καταγράφει τον Μιχαήλ μαζί με τον Τόμισλαβ της Κροατίας.[5] Την ίδια χρονιά συμμετείχε στην Α΄ Σύνοδο του Σπλιτ στην οποία φαίνεται ότι ήταν υποτελής της Κροατίας. Σε κάθε περίπτωση μετά τον θάνατο του Συμεών έγινε Βυζαντινός σύμμαχος και πήρε πολλούς Βυζαντινούς τύπους και αξιώματα όπως "Ανθύπατος" και "Πατρίκιος". Ο Μιχαήλ παρέμεινε βασιλιάς της Ζαχλουμίας μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 940, διατήρησε καλές σχέσεις και με τον πάπα.[9]

Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ στο έργο του Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν καταγράφει τον Μιχαήλ αλλά δεν ορίζει με σαφήνεια την καταγωγή του.[5][10] Τα γραπτά του αυτοκράτορα δείχνουν ότι δεν ήταν Σερβικής καταγωγής αλλά προερχόταν από τους "Λιτζίκη" έναν αβάπτιστο λαό που ζούσε στον ποταμό Βιστούλα στην Μικρά Πολωνία.[10][11][12][13] Ο Τιμπόρ Ζίβκοβιτς έγραψε ότι οι πρόγονοι του Μιχαήλ ζούσαν στην περιοχή του Βιστούλα στην οποία οι κάτοικοι ήταν Λευκοί Κροάτες και όχι Λευκοί Σέρβοι.[14] Είναι γνωστό ότι δεν έχει διευκρινιστεί αν οι Ζαχλούμιοι που έχουν φτάσει στα Βαλκάνια την εποχή των μεγάλων μεταναστεύσεων ήταν Λευκοί Κροάτες ή Λευκοί Σέρβοι.[15] Ο Φράνσις Ντβόρνικ διευκρίνισε ότι οι Ζαχλούμιοι είχαν πολύ στενότερους δεσμούς με τους Κροάτες παρά με τους Σέρβους, μετανάστευσαν στα Βαλκάνια μαζί τους.[16] Η φυλετική καταγωγή του Μιχαήλ σχετίζεται με την προφορική παράδοση που διέσοσε ο Τόμας ο Αρχιδιάκονος στο έργο του "Ιστορία Σαλονικάτα" σχετικά με τις οκτώ ευγενείς φυλές των Λιγγόνων που μετανάστευσαν από την Πολωνία στην Κροατία.[13][17][18][19] Η περιοχή που κυβερνούσε ο Μιχαήλ ονομαζόταν Ζαχλουμία και έγινε αργότερα γνωστή ως Χουμ και ένα τμήμα της Τραβουνία, ήταν τμήμα του κράτους της Διόκλειας, το σημερινό Μαυροβούνιο.[7] Στην περιοχή δημιουργήθηκε μια ισχυρή ομάδα αντίσταση απέναντι στην Δημοκρατία της Ραγούσας που βρισκόταν στον ποταμό Νερέτβα, το σημερινό Ντούμπροβνικ.[12][20] Η Ζαχλουμία αποτελεί το αρχαιότερο Σλαβικό πριγκιπάτο και βρισκόταν στο σημερινό Μοντενέγκρο. Η Βουλγαρία δεν συνόρευε ακόμα με την Ζαχλουμία και ένα τμήμα της Κροατίας βρισκόταν ανάμεσα στα εδάφη τους. Ο Ιωάννης ο Διάκονος ανέφερε ότι ένας Βενετός ταξιδιώτης της εποχής (912) πέρασε από την Βουλγαρία στην Κροατία και κατόπιν στην Ζαχλουμία.[21][22]

Συμμαχία με τον Συμεών Α΄ της Βουλγαρίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χάρτης της Ζαχλουμίας την εποχή του Μιχαήλ

Η αρχαιότερη καταγραφή για τον Μιχαήλ της Ζαχλουμίας προέρχεται από τον Ιωάννη τον Διάκονο (912), έναν Βενετό χρονικογράφο του 10ου αιώνα. Την εποχή εκείνη ο Πιέτρο, γιος του Δόγη της Βενετίας Όρσο Β΄ Παρτετσιπάτσιο επέστρεφε από Διπλωματική αποστολή στην πατρίδα του από την Κωνσταντινούπολη, μόλις πέρασε από την Ζαχλουμία ή την Παγανία αιχμαλωτίστηκε από τον τοπικό πρίγκιπα Μιχαήλ με προδοσία. Ο Μιχαήλ της Ζαχλουμίας τον έστειλε δώρο στον σύμμαχο του Συμεών Α΄ της Βουλγαρίας για να τον ευχαριστήσει για την βοήθεια του.[23][24][25] Ο Συμεών Α΄ είχε μια μεγάλη σειρά από στρατιωτικές επιτυχίες απέναντι στην Βυζαντινή αυτοκρατορία και ο Μιχαήλ έγινε σύμμαχος του (912).[26] Η πορεία του Συμεών Α΄ προς την απόλυτη εξουσία περνούσε μια σειρά από μεγάλες προκλήσεις από την πανίσχυρη Βυζαντινή αυτοκρατορία που ήταν γείτονας. Ο Βυζαντινός διοικητής του Δυρραχίου Λέων Ραβδούχος συμμάχησε με τον Πέτρο της Βουλγαρίας που ήταν υποτελής του Βυζαντίου από το 897. Ο Πέτρος μετά την συμμαχία επεκτάθηκε δυτικότερα και απείλησε το κράτος του Μιχαήλ.[7] Ο Μιχαήλ προειδοποίησε τον Συμεών για την συμμαχία, προχώρησε σε εκστρατεία στην Σερβία και συνέλαβε τον Πέτρο που πέθανε αιχμάλωτος στην φυλακή.[27] Οι περισσότεροι ιστορικοί χρονολογούν την πράξη αυτή πριν τις 20 Αυγούστου 917 όπου ο Συμεών έσφαξε τον Βυζαντινό στρατό στην Μάχη του Αχελώου (917) που επιτέθηκε στα εδάφη του στην Αγχίαλο Βουλγαρίας. Ο Συμεών Α΄ κατέκτησε την Σερβία και έγινε γείτονας τόσο του Μιχαήλ όσο και του Τόμισλαβ της Κροατίας που ήταν επίσης σύμμαχος με το Βυζάντιο.[9] Ο Μιχαήλ της Ζαχλουμίας παρέμεινε πιστός σύμμαχος του Συμεών Α΄ μέχρι τον θάνατο του (927).[9] Ο "Μιχαήλ, βασιλεύς των Σλάβων" κατέλαβε το λιμάνι Σιπιούς που βρισκόταν υπό τον έλεγχο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας (10 Ιουλίου 926). Είναι βέβαιο ότι τον Ιούλιο του 926 ο Μιχαήλ δεν βρισκόταν ανάμεσα στους αυτοκρατορικούς συμμάχους στην Απουλία, ο στόλος του επίσης βρισκόταν μακριά από τα Απέννινα όρη όπου οι Βυζαντινοί πολεμούσαν απέναντι στους Άραβες, τους Λομβαρδούς και τους υπόλοιπους εχθρούς. Ο Μιχαήλ αποτελούσε την μόνη απειλή για το Siponto ως "Σλάβος και σύμμαχος των Βουλγάρων", Βυζαντινή πόλη στην Απουλία την οποία λεηλάτησε.[28] Είναι άγνωστο αν ισχύει αυτό που ισχυρίζονται πολλοί ιστορικοί ότι το Σιπιούς βρισκόταν υπό την υψηλή κηδεμονία του βασιλιά της Κροατίας Τόμισλαβ. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές ο Τόμισλαβ είχε στείλει τον Κροατικό στρατό υπό την ηγεσία του ίδιου του Μιχαήλ, έδιωξε τους Σαρακινούς από την νότια Ιταλία και ελευθέρωσε την πόλη.[29] Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος στο έργο του δεν κάνει καμιά αναφορά για την επιδρομή του Μιχαήλ ούτε για το εκκλησιαστικό Συμβούλιο που συνεδρίασε την ίδια εποχή στο Σπλιτ.[30]

Μετέπειτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος καταγράφει αργότερα τον Μιχαήλ σαν πρίγκιπα των Ζαχλουμίων ο οποίος πήρε πολλούς υψηλούς τίτλους από την Βυζαντινή αυτοκρατορική αυλή όπως "Ανθύπατος" και "Πατρίκιος".[5][27][31] Τα γεγονότα αυτά εξελίχθηκαν μετά τον θάνατο του Συμεών Α΄ (927), ο Μιχαήλ έμεινε χωρίς συμμάχους οπότε δήλωσε αναγκάστικά υποταγή στο Βυζάντιο.[9] Ο Μιχαήλ δεν εμφανίζεται στις ιστορικές πηγές μετά το 925 αλλά οι ιστορικοί πιστεύουν ότι είχε την εξουσία στην Ζαχλουμία μέχρι την δεκαετία του 940.[9] Ο διάδοχος του Συμεών Α΄ στον Βουλγαρικό θρόνο Τζεέσθλαβος της Σερβίας κατέλαβε κάποιες περιοχές του Μιχαήλ πιθανότατα την Τραβουνία.[20]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Uzelac 2018, σ. 236
  2. ↑ Mihanovich, The Croatian nation in its struggle for freedom and independence: a symposium, σ. 112
  3. ↑ Dominik Mandić; Basilius S. Pandžić (1963). Dionis Lasić (ed.). Rasprave i prilozi iz stare Hrvatske povijesti [Discussions and articles on ancient Croatian history] (in Croatian). Hrvatski Povijesni Institut. σ. 385
  4. ↑ Moravcsik & Jenkins 1967, σσ. 152–155
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Curta, Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250, σ. 210
  6. ↑ Uzelac 2018, σ. 238
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Fine, The early medieval Balkans, σ. 149
  8. ↑ Moravcsik & Jenkins 1967, σσ. 156–159
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Fine, The early medieval Balkans, σ. 160
  10. ↑ 10,0 10,1 Živković 2012, σσ. 184-185
  11. ↑ Dvornik 1962b, σ. 139
  12. ↑ 12,0 12,1 Vlasto 1970, σσ. 381–382
  13. ↑ 13,0 13,1 Uzelac 2018, σ. 237
  14. ↑ Živković 2001, σ. 11
  15. ↑ Živković 2001, σ. 60
  16. ↑ Dvornik 1962c, σ. 139
  17. ↑ Dvornik 1962d, σ. 139
  18. ↑ Živković 2001, σ. 75
  19. ↑ Lončar, Milenko; Jurić, Teuta Serreqi (2018). "Tamno more u spisu De administrando imperio: Baltičko ili Crno?"
  20. ↑ 20,0 20,1 Vlasto 1970, σ. 209
  21. ↑ John the Deacon, Chronicon Venetum, ed. Pertz, σσ. 22–23
  22. ↑ Fine, When ethnicity did not matter in the Balkans, σ. 63
  23. ↑ Diacono Giovanni 1890, σσ. 131–132
  24. ↑ Uzelac 2018, σσ. 237, 239
  25. ↑ Runciman, The Emperor Romanus Lecapenus and his reign:, σ. 223
  26. ↑ Katsikas, Stefanos (2011). Bulgaria and Europe: Shifting Identities
  27. ↑ 27,0 27,1 Moravcsik & Jenkins 1967, σσ. 160–163
  28. ↑ Rački, Odlomci iz državnoga práva hrvatskoga za narodne dynastie:, σ. 15
  29. ↑ Omrčanin, Military history of Croatia:, σ. 24
  30. ↑ Runciman, The Emperor Romanus Lecapenus and his reign:, σ. 210
  31. ↑ Ostrogorski, History of the Byzantine state, σ. 268

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Budak, Neven (1994). Prva stoljeća Hrvatske. Zagreb: Hrvatska sveučilišna naklada.
  • Budak, Neven (2018). Hrvatska povijest od 550. do 1100 [Croatian history from 550 until 1100]. Leykam international.
  • Diacono Giovanni (1890). La Cronaca Veneziana, in Cronache Veneziane antichissime I. Roma.
  • Dvornik, Francis (1959). The Slavs: their early history and civilization. American Academy of Arts and Sciences.
  • Dvornik, F.; Jenkins, R. J. H.; Lewis, B.; Moravcsik, Gy.; Obolensky, D.; Runciman, S. (1962). P. J. H. Jenkins (ed.). De Administrando Imperio: Volume II. Commentary. University of London: The Athlone Press.
  • John the Deacon, Chronicon Venetum, ed. G. H. Pertz (1846). Monumenta Germaniae Historica: Scriptores 7. Hanover.
  • Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge Medieval Textbooks. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Fine (Jr), John V. A. (2006). When Ethnicity Did Not Matter in the Balkans: A Study of Identity in Pre-Nationalist Croatia, Dalmatia, and Slavonia in the Medieval and Early-Modern Periods. Ann Arbor: University of Michigan Press.
  • Fine, John Van Antwerp (1991) [1983]. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century (στα Αγγλικά). Ανν Άρμπορ, Μίσιγκαν: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08149-7. 
  • Gračanin, Hrvoje (2008). "Od Hrvata pak koji su stigli u Dalmaciju odvojio se jedan dio i zavladao Ilirikom i Panonijom: Razmatranja uz DAI c. 30, 75-78". Povijest U Nastavi (in Croatian). VI (11): 67–76.
  • Mihanovich, Clement Simon (1955). The Croatian nation in its struggle for freedom and independence: a symposium. "Croatia" Cultural Pub. Center.
  • Moravcsik, Gy; Jenkins, R. J.H (1967) [1949]. Constantine Porphyrogenitus, De administrando imperio. Washington: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies.
  • Norris, H. T. (1993). Islam in the Balkans: religion and society between Europe and the Arab world. University of South Carolina Press.
  • Omrčanin, Ivo (1984). Military history of Croatia. Dorrance.
  • Ostrogorski, George (1969). History of the Byzantine State. New Brunswick, N.J.: Rutgers University Press.
  • Rački, Franjo (1861). Odlomci iz državnoga práva hrvatskoga za narodne dynastie (in Croatian). F. Klemma.
  • Runciman, Steven (1988) [1929]. The Emperor Romanus Lecapenus and his Reign: A Study of Tenth-Century Byzantium. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Vlasto, A. P. (1970). The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Uzelac, Aleksandar (2018). Prince Michael of Zahumlje – a Serbian ally of tsar Symeon. София: St Kliment Ohridski University Press.
  • Živković, Tibor (2001). "О северним границама Србије у раном средњем веку" [On the northern borders of Serbia in the early middle ages]. Zbornik Matice srpske za istoriju (in Serbian). 63/64.
  • Živković, Tibor (2006). Портрети српских владара: IX-XII век [Portraits of Serbian Rulers: IX-XII Century] (in Serbian). Београд: Завод за уџбенике и наставна средства.
  • Živković, Tibor (2012). De conversione Croatorum et Serborum: A Lost Source. Belgrade: The Institute of History.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μιχαήλ_της_Ζαχλουμίας&oldid=10644133"