Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μπιρούτε Γκάλντικας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μπιρούτε Γκάλντικας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση10  Μαΐου 1946[1][2][3]
Βίζμπαντεν
Χώρα πολιτογράφησηςΚαναδάς
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[4]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Λος Άντζελες
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταβιολόγος
ανθρωπολόγος
ζωολόγος
καθηγήτρια πανεπιστημίου
συντηρήτρια
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο Σάιμον Φρέιζερ
Επηρεάστηκε απόΛούις Λίκι.
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΑξιωματικός του Τάγματος του Καναδά
βραβείο Τάιλερ περιβαλλοντικού επιτεύγματος (1997)[5]
Υποτροφία Γκούγκενχαϊμ[6]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Μπιρούτε Μαρίγια Φιλομένα Γκάλντικας ή Μπιρούτε Μαίρη Γκάλντικας, (γεννημένη στις 10 Μαΐου 1946), είναι Λιθουανό-Καναδή [7] ανθρωπολόγος, πρωτοπαθολόγος, οικολόγος, ηθολόγος και συγγραφέας. Είναι καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Σάιμον Φρέιζερ. Στον τομέα της Μελέτης Πρωτευόντων Θηλαστικών, η Γκάλντικας αναγνωρίζεται ως ειδική στους ουρακοτάγκους. [8] Πριν από τη μελέτη των ουρακοτάγκων, οι επιστήμονες γνώριζαν ελάχιστα για αυτό το είδος. [9]

Νεανικά χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γκάλντικας γεννήθηκε στις 10 Μαΐου 1946 στο Βίζμπαντεν της Γερμανίας. [10] Οι γονείς της, Αντάνας και Φιλομένα Γκάλντικας, ήταν Λιθουανοί πρόσφυγες που διέφυγαν από τη σοβιετική κατοχή των χωρών της Βαλτικής μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Όταν η Γκάλντικας ήταν δύο ετών, η οικογένεια μετακόμισε στον Καναδά το 1948, [10] όταν ο πατέρας της υπέγραψε συμβόλαιο, για να εργαστεί στην εξόρυξη χαλκού στο Κεμπέκ. Την επόμενη χρονιά, μετακόμισαν στο Τορόντο, όπου μεγάλωσε η Γκάλντικας. Ο πατέρας της εργαζόταν ως ανθρακωρύχος και εργολάβος. Ως μικρό παιδί, το μυαλό της Μπιρούτε ήταν γεμάτο με οράματα από μακρινά δάση και εξωτικά πλάσματα. Το πρώτο βιβλίο, που δανείστηκε από τη Δημόσια Βιβλιοθήκη του Τορόντο ήταν μια ιστορία για έναν πίθηκο ονόματι Περίεργος Τζορτζ. Όταν μεγάλωσε, εμπνεύστηκε από τις περιπέτειες του National Geographic της Τζέιν Γκούντολ και της Νταϊάν Φόσεϊ. [11] Έχει δύο μικρότερα αδέρφια και μια μικρότερη αδερφή. [12] [13]

Εκπαίδευση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1962 η οικογένεια Γκάλντικας μετακόμισε στο Βανκούβερ, όπου η Γκάλντικας γνώρισε τον μέλλοντα σύζυγό της, Ροντ Μπρίνταμουρ. Δύο χρόνια αργότερα, αφού η Γκάλντικας είχε ξεκινήσει σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας (UBC), η οικογένεια μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η Γκάλντικας εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες (UCLA) και σπούδασε ψυχολογία και ζωολογία. [10] Το 1966, απέκτησε το πτυχίο της στην ψυχολογία και τη ζωολογία, που απονέμονται από κοινού από το UCLA και το UBC. Παντρεύτηκε τον Μπρίνταμουρ και απέκτησε το μεταπτυχιακό της στην ανθρωπολογία από το UCLA το 1969. [10]

Κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών της σπουδών στο UCLA, η Γκάλντικας συνάντησε τον παλαιοανθρωπολόγο Λούις Λίκι και πρότεινε ένα σχέδιο με στόχο τη μελέτη των ουρακοτάγκων στα φυσικά τους ενδιαιτήματα. [10] Η Γκάλντικας έπεισε τον Λίκι να βοηθήσει στην ενορχήστρωση της προσπάθειάς της, παρά τις αρχικές του επιφυλάξεις. Ο Λίκι βρήκε χρηματοδότηση από την National Geographic Society, η οποία συμφώνησε να ιδρύσει μια ερευνητική μονάδα στο Βόρνεο. [12] [14] Η έρευνά της έγινε η βάση των διδακτορικών της σπουδών και έκανε το διδακτορικό της στην ανθρωπολογία από το UCLA το 1978. [12]

Εργασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έρευνα στο Βόρνεο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1971, σε ηλικία 25 ετών, η Γκάλντικας και ο τότε σύζυγός της, φωτογράφος Ροντ Μπρίνταμουρ, έφτασαν στο καταφύγιο Ταντζούνγκ Πούτινγκ, στο ινδονησιακό Βόρνεο. Η Γκάλντικας ήταν η τρίτη από μια τριάδα γυναικών που ορίστηκε από τον Λίκι να μελετήσει τους μεγάλους πιθήκους στο φυσικό τους περιβάλλον. Ο Λίκι είχε δώσει το προσωνύμιο " The Trimates " [15] στις τρεις γυναίκες. Το τρίο περιελάμβανε επίσης την Τζέιν Γκούντολ, η οποία μελέτησε τους χιμπαντζήδες, και την Νταϊάν Φόσεϊ, η οποία μελέτησε τους γορίλες. [9] Ο Λίκι και η National Geographic Society βοήθησαν την Γκάλντικας να δημιουργήσει την ερευνητική της βάση κοντά στην άκρη της Θάλασσας της Ιάβας, που ονομάστηκε "Κάμπινγκ Λίκι", για να πραγματοποιήσει επιτόπια μελέτη για τους ουρακοτάγκους στο Βόρνεο. [8] Πριν από τις μελέτες της Γκάλντικας, ο ουρακοτάγκος ήταν ο λιγότερο γνωστός από τους μεγάλους πιθήκους. Η Γκάλντικας συνέχισε να διευρύνει πολύ την επιστημονική γνώση της συμπεριφοράς, του οικοτόπου και της διατροφής των ουρακοτάγκων.

Διεθνές Ίδρυμα Ουρακοτάγκων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1986 η Γκάλντικας και οι συνεργάτες της ίδρυσαν το Διεθνές Ίδρυμα Ουρακοτάγκων (Orangutan Foundation International) (OFI), με έδρα το Λος Άντζελες των ΗΠΑ, για να βοηθήσουν στην υποστήριξη των ουρακοτάγκων σε όλο τον κόσμο. Ο δεύτερος σύζυγός της, Πακ Μπόχαπ, ο οποίος ήταν αγρότης ρυζιού από τη φυλή Ντάγιακ και πρόεδρος φυλής, βοήθησε στη δημιουργία αδελφών οργανώσεων στην Αυστραλία, την Ινδονησία και το Ηνωμένο Βασίλειο και είναι διευθυντής μαζί με άλλους του προγράμματος ουρακοτάγκων στο Βόρνεο. [7]

Εργασίες υπεράσπισης και αποκατάστασης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γκάλντικας παρέμεινε στο Βόρνεο για περισσότερα από 40 χρόνια ενώ έγινε ένθερμη υποστηρίκτρια των ουρακοτάγκων και της διατήρησης του βιότοπού τους στο τροπικό δάσος, το οποίο καταστρέφεται γρήγορα από υλοτόμους, φυτείες φοινικέλαιου, χρυσωρυχεία και μη φυσικές πυρκαγιές. [16] Ενώ διεξάγει ενεργά εκστρατεία υπέρ της διατήρησης των πρωτευόντων και της διατήρησης του τροπικού δάσους, η Γκάλντικας συνεχίζει την επιτόπια έρευνά της, μεταξύ των πιο μακροχρόνιων συνεχών μελετών για ένα θηλαστικό, που έχει ποτέ πραγματοποιηθεί.

Οι προσπάθειες της Γκάλντικας για την επιβίωση των ουρακοτάγκων εκτείνονται πέρα από τη υποστήριξη, εστιάζοντας σε μεγάλο βαθμό στην αποκατάσταση των ορφανών ουρακοτάγκων, που της παραδόθηκαν για φροντίδα. Πολλά από αυτά τα ορφανά ήταν κάποτε παράνομα κατοικίδια, πριν γίνουν πολύ έξυπνα και δύσκολα στο να τα χειριστούν οι ιδιοκτήτες τους. [8]

Έχει γράψει πολλά βιβλία, συμπεριλαμβανομένου ενός απομνημονεύματος με τίτλο Αντανακλάσεις της Εδέμ. Σε αυτό, η Γκάλντικας περιγράφει τις εμπειρίες της στο Κάμπινγκ Λίκι και τις προσπάθειες επανένταξης πρώην αιχμάλωτων ουρακοτάγκων και απελευθέρωσής τους στο τροπικό δάσος του Βόρνεο.

Η Γκάλντικας είναι επί του παρόντος καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Σάιμον Φρέιζερ στο Μπέρναμπυ της Βρετανικής Κολομβίας και εξαιρετική Καθηγήτρια στο Εθνικό Πανεπιστήμιο στην Τζακάρτα της Ινδονησίας. Είναι επίσης πρόεδρος του Διεθνούς Ιδρύματος Ουρακοτάγκων στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια.

Αναγνώριση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γκάλντικας έχει παρουσιαστεί στα έντυπα Life, The New York Times, The Washington Post, Los Angeles Times, σε πολλά τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ και δύο φορές στο εξώφυλλο του National Geographic. [8] Το έργο της Γκάλντικας έχει αναγνωριστεί σε τηλεοπτικές εκπομπές, που παρουσίαζε ο Στιβ Έργουιν καθώς και ο Τζεφ Κόργουιν στο Animal Planet. 

Το 1995 η Γκάλντικας έγινε Αξιωματικός του Τάγματος του Καναδά.

Μαζί με τη συνάδελφό της Τζέιν Γκούντολ και τον εξέχοντα βιολόγο πεδίου Τζορτζ Σάλερ, η Γκάλντικας έλαβε το Βραβείο Τάιλερ για το Περιβαλλοντικό Επίτευγμα το 1997 για την πρωτοποριακή έρευνα στο βιότοπο των Πρωτευόντων θηλαστικών και τη συνολική της συνεισφορά στην πρόοδο της περιβαλλοντικής επιστήμης. Άλλες τιμητικές διακρίσεις περιλαμβάνουν το Βραβείο Ήρωας της Γης της Ινδονησίας (Καλπατάρου), Υπεύθυνος Βραβείου Επιστήμης του Ινστιτούτου Ανθρώπινης Προέλευσης, Βραβείο Global 500 των Ηνωμένων Εθνών (1993), Αναμνηστικό Μετάλλιο Ελισάβετ Β', Ο Ήρωας της Γης Έντι Μπάουερ (1991), Ανθρωπιστικό Βραβείο PETA (1990) και το βραβείο Σιέρα Κλαμπ Τσίκο Μέντες (1992). Της απονεμήθηκε ένα κλειδί για την πόλη του Λας Βέγκας, στη Νεβάδα, το 2009 όταν έδωσε μια παρουσίαση για το τμήμα ανθρωπολογίας στο UNLV.

Μέσα μαζικής ενημέρωσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Αντανακλάσεις της Εδέμ: Τα χρόνια μου με τους ουρακοτάγκους του Βόρνεο (1995)
  • Οδύσσεια των Ουρακοτάγκων (1999)
  • Μεγάλη Οδύσσεια των πιθήκων. (2005). Abrams: Νέα Υόρκη.(ISBN 978-1-4351-1009-0)

Κινηματογράφος και τηλεόραση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γκάλντικας πρωταγωνιστεί στο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους Born to Be Wild 3D , που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2011. Έχει επίσης εμφανιστεί στα ντοκιμαντέρ Nature (ντοκιμαντέρ τηλεοπτικής σειράς, 2005), Life and Times (ντοκιμαντέρ τηλεοπτικής σειράς, 1996), 30 Χρόνια National Geographic (Ειδική Έκδοση) (τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ, 1995), Ουρακοτάγκοι: Αρπάζοντας το Τελευταίο Κλαδί (ντοκιμαντέρ, 1989). ), Η ομορφιά και τα θηρία (ντοκιμαντέρ του Καναλιού 4 του Ηνωμένου Βασιλείου, 1996), [17] The Last Trimate (τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ, 2008) και Περπατώντας με του Πιθήκους (ντοκιμαντέρ CBC TV, 2019). [18] Η αναζήτηση στη ζούγκλα του Τέρι Πράτσετ (ντοκιμαντέρ, C4, UK 1995)

Αμφισβήτηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γκάλντικας επικρίθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 σχετικά με τις μεθόδους επανένταξης, που ακολουθούσε. Οι πρωτοπαθολόγοι συζήτησαν το θέμα στη λίστα αλληλογραφίας του Διαδικτύου Primate-Talk. Το θέμα τροφοδοτήθηκε περαιτέρω από τη δημοσίευση άρθρων στο περιοδικό Outside (Μάιος 1998) και Newsweek (Ιούνιος 1998). [19] Όπως αναφέρεται και στα δύο άρθρα και συνοψίζεται στο βιβλίο του 1999 Ένα σκοτεινό μέρος στη ζούγκλα από την Καναδή μυθιστοριογράφο Λίντα Σπάλντινγκ, [20] το Υπουργείο Δασών της Ινδονησίας — με το οποίο η Γκάλντικας είχε συγκρουστεί για τις πολιτικές υλοτομίας — ισχυρίστηκε ότι η Γκάλντικας κατείχε «πολύ μεγάλο αριθμό παράνομων ουρακοτάγκων ... σε πολύ κακές συνθήκες» στο σπίτι της στην Ινδονησία, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να εξετάσει επίσημες κατηγορίες.[21] Η Γκάλντικας αρνήθηκε όλους αυτούς τους ισχυρισμούς σε μια απάντηση στο Newsweek τον Ιούνιο του 1999, σημειώνοντας ότι οι ισχυρισμοί για κακομεταχείριση ήταν "απλά, εσφαλμένοι" και ότι οι "παράξενοι" ισχυρισμοί αποτέλεσαν τη βάση "μιας εντελώς μονόπλευρης εκστρατείας εναντίον μου". [22]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) SNAC. w6vf9d5p. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Γερμανικά, Αγγλικά) FemBio database. 10644. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mzk20201069332. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  5. ↑ tylerprize.org/laureates/past-laureates/.
  6. ↑ (Αγγλικά) Guggenheim Fellows database. birute-m-galdikas.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Dr. Biruté Mary Galdikas – Dr. Galdikas Biography» (στα Αγγλικά). Orangutan Foundation International. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2018. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Galdikas-Brindamour, Biruté (October 1975). «Orangutans, Indonesia's "People of the Forest"». National Geographic Magazine 148 (4): σελ. 444–473. 
  9. ↑ 9,0 9,1 de Waal, Frans (January 1995). «The Loneliest of Apes». The New York Times. https://www.nytimes.com/1995/01/29/books/the-loneliest-of-apes.html?scp=3&sq=galdikas%20fossey%20goodall&st=cse. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Spradley, Joseph L., επιμ. (2013). Scientists and Science. Great Lives From History. 2. Ipswich, Massachusetts: Salem Press. σελίδες 339–342. ISBN 978-1-58765-970-6. 
  11. ↑ Pfeiff, Margo (1993). «Mother to the Apes». Reader's Digest 143 (855): 127–132. https://archive.org/details/sim_readers-digest_1993-07_143_855/page/127. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 «Profile: Biruté Galdikas». www.science.ca. 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2015. 
  13. ↑ Gallardo, Evelyn (1993). Among the Orangutans: The Birute Galdikas Story. Chronicle Books. σελίδες 8–9. ISBN 0811804089. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2015. 
  14. ↑ Gallardo, Evelyn (1993). Among the Orangutans: The Birute Galdikas Story. Chronicle Books. σελίδες 9–10. ISBN 0811804089. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2015. 
  15. ↑ Galdikas, Birute Mary (6 January 2007). «The Vanishing Man of the Forest». The New York Times. https://www.nytimes.com/2007/01/06/opinion/06galdikas.html?ex=1168750800&en=eb87fc08333eabee&ei=5070&emc=eta1. Ανακτήθηκε στις 14 December 2013. 
  16. ↑ Robin McDowell (18 January 2009). «Palm oil frenzy threatens to wipe out orangutans». Associated Press. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 January 2009. https://web.archive.org/web/20090120192430/http://news.yahoo.com/s/ap/20090118/ap_on_re_as/as_orangutan_s_last_stand. Ανακτήθηκε στις 18 January 2009. 
  17. ↑ «Sex and the Scientists: Beauty and the Beasts». 12 Αυγούστου 1996. 
  18. ↑ «She Walks with Apes | Nature of Things». 
  19. ↑ Hammer, Joshua (1 June 1998). «A typhoon in a rain-forest Eden». Newsweek 131 (22): σελ. 58. 
  20. ↑ Spalding, Linda (1998). A Dark Place in the Jungle: Science, Orangutans, and Human Nature. Algonquin Books of Chapel Hill. ISBN 978-1-56512-226-0. 
  21. ↑ «News from academe: Monkey Business II». Slate. 20 June 1998. http://www.slate.com/id/1637/. Ανακτήθηκε στις 19 January 2014. 
  22. ↑ Galdikas, Birute (29 June 1998). «Galdikas responds». Newsweek 131 (26): σελ. 17. https://archive.org/details/sim_newsweek_1998-06-29_131_26/page/17. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μπιρούτε_Γκάλντικας&oldid=10286966"