Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μπριχάσπατι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μπριχάσπατι
Ντέβα, ναβαγκράχα
Εικόνα του Μπριχάσπατι από το βιβλίο του Ε.Α. Ροντρίγκες The Complete Hindoo Pantheon (1842)
ΓονείςΑνγκίρας και Σουρούπα
ΤέκναΜπανουμάτι, Ράκα, Αρτσισμάτι, Μαχαμάτι, Μαχισμάτι, Κεσάρι, Κάτσα, Ρομασάα κ.ά.
Commons page Σχετικά πολυμέσα
wikidata (π)

Ο Μπριχάσπατι (σανσκρ. बृहस्पति, Bṛhaspati) είναι θεός του Ινδουισμού. Στις αρχαίες γραφές της θρησκείας αυτής, τις Βέδες, ο Μπριχάσπατι συνδέεται με τη θεότητα Άγκνι (φωτιά) και από την άλλη είναι ένας θεός που συμβουλεύει τους ντέβα και τις ντέβι (τους «κοινούς» θεούς και θεές του ινδουιστικού πολυθεϊσμού, που είναι πολλές χιλιάδες).[2][3][4] Σε κάποια μεταγενέστερα κείμενα η λέξη αναφέρεται στον μεγαλύτερο πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος, τον Δία, με τη θεότητα να συνδέεται με τον πλανήτη ως ο ναβαγκράχα του.[2][5] Ως ημέρα του της εβδομάδας προσδιορίζεται η Πέμπτη, ενώ ως βαχάνα (φορέας, όχημα) του Μπριχάσπατι αναφέρεται ένα πολεμικό άρμα συρόμενο από οκτώ λευκά άλογα.

Ο σοφός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπριχάσπατι αναφέρεται στη Ριγκβέδα (προ του 1000 π.Χ.), μεταξύ άλλων εδαφίων στις αφιερώσεις προς αυτόν[6] στον ύμνο 50 του Βιβλίου 4. Περιγράφεται ως ένα σοφό ον που γεννήθηκε από το πρώτο μεγάλο φως, ως εκείνος που εξεδίωξε το σκότος, που είναι λαμπρός και αγνός, και φέρει ένα ειδικό τόξο, η χορδή του οποίου είναι το Ριτά, η «κοσμική τάξη» (βάση του ντάρμα).[5][7] Η γνώση και ο χαρακτήρας του είναι σεβαστά, και θεωρείται Γκουρού (δάσκαλος) από όλους τους ντέβα.[2] Στη βεδική γραμματεία και άλλα αρχαία κείμενα, ο σοφός Μπριχάσπατι κατονομάζεται και με άλλα ονόματα, όπως Μπραμανάσπατι, Πουροχίτα, Ανγκιράσα (ως γιος του Ανγκίρας) και Βυάσα[3], ενώ σε άλλα χωρία ταυτίζεται με τον θεό της φωτιάς, τον Άγκνι. Ως κυρίως σύζυγος του Μπριχάσπατι αναφέρεται η Τάρα, μια θεότητα που αποτελεί προσωποποίηση των άστρων του ουρανού.[5]

Η σημασία του θεού με τη διάκρισή του ως σοφού διατηρήθηκε κατά τους επόμενους πολλούς αιώνες και μία από τις πολλές Νταρμασάστρα φέρει το όνομά του[8][9][10]: παρά το ότι τα χειρόγραφα του Μπριχάσπατι Σμρίτι δεν έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα, οι στίχοι τους απαθανατίσθηκαν σε άλλα ινδικά κείμενα. Πολλοί μελετητές επεχείρησαν να εξαγάγουν τους στίχους αυτούς, δημιουργώντας μια σύγχρονη ανακατασκευή του Μπριχάσπατι-σμρίτι.[11] Οι Jolly και Aiyangar συγκέντρωσαν περίπου 2.400 στίχους του απωλεσθέντος κειμένου με τον τρόπο αυτόν.[11] Ολόκληρο το κείμενο ήταν πιθανώς μεγαλύτερο και συμπεριληπτικότερο από το κείμενο του (γνωστότερου) Μανουσμρίτι[11] και τα διαθέσιμα στοιχεία υποδεικνύουν ότι η θεωρητική συζήτηση περί δικαίου όσο και η πρακτική περί απονομής της δικαιοσύνης στο Μπριχάσπατι Σμρίτι μνημονεύονταν συχνά[12][13].

Οι σούτρες του Μπριχάσπατι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Μπριχάσπατι σούτρα, γνωστές περισσότερο ως Μπαρχάσπατυα σούτρα ή και Λοκάγιατα σούτρα, είναι αρχαίο κείμενο στη σανσκριτική γλώσσα, που έλαβε τον τίτλο του από τον κατά την παράδοση συγγραφέα του, τον ίδιο τον Μπριχάσπατι, και είναι γνωστό για τις θεωρίες του περί υλισμού και «αντι-θεϊσμού».[14][15] Οι θέσεις της αποτελούν θεμέλια της σχολής Τσαρβάκα της «ανορθόδοξης» ινδικής φιλοσοφίας.[16][17] Το χειρόγραφο των Μπριχάσπατι σούτρα θεωρείται χαμένο[18][16], ωστόσο χωρία του κειμένου παρατίθενται σε άλλα θρησκευτικά κείμενα, και μάλιστα όχι μόνο ινδουιστικά, αλλά και βουδιστικά και τζαϊνιστικά, οπότε αυτές οι δευτερογενείς πηγές απετέλεσαν μια βάση για τη μερική ανακατασκευή των Μπριχάσπατι σούτρα.[18][19]


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Dalal, Roshen (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. ISBN 9780143414216. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-MΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. The Rosen Publishing Group. σελ. 127. ISBN 978-0-8239-3179-8. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Charles Russell Coulter· Patricia Turner (2013). Encyclopedia of Ancient Deities. Routledge. σελ. 108. ISBN 978-1-135-96390-3. 
  4. ↑ Walter Slaje (2008). Abhandlungen für die Kunde des Morgenlandes. Otto Harrassowitz Verlag. σελίδες 157 με υποσημειώσεις. ISBN 978-3-447-05645-8. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. σελ. 86. ISBN 978-0-14-341421-6. 
  6. ↑ ऋग्वेद: सूक्तं ४.५०, Wikisource (σανσκριτικό κείμενο της Rigveda)
  7. ↑ Hervey De Witt Griswold (1971). The Religion of the Ṛigveda. Motilal Banarsidass. σελίδες 168–170. ISBN 978-81-208-0745-7. 
  8. ↑ Robert Lingat 1973, σελ. 277.
  9. ↑ Mandagadde Rama Jois 1984, σελίδες 22.
  10. ↑ Benoy Kumar Sarkar (1985). The Positive Background of Hindu SociologyΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. Motilal Banarsidass. σελίδες 192–194. ISBN 978-81-208-2664-9. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Robert Lingat 1973, σελ. 104.
  12. ↑ Patrick Olivelle 2006, σελ. 188.
  13. ↑ Robert Lingat 1973, σελίδες 14, 109-110, 180-189.
  14. ↑ Bhattacharya 2002.
  15. ↑ Αρχείοθετημένο στο Ghostarchive και στη Wayback Machine: Yale University (2014-10-24), Dwight H. Terry Lecture: «How Widespread Was Skepticism In Ancient India?», https://www.youtube.com/watch?v=G9TDl1xiCgU, ανακτήθηκε στις 2016-10-04 
  16. ↑ 16,0 16,1 John M. Koller: «Skepticism in Early Indian Thought», Philosophy East and West, τόμ. 27(2), έτος 1977, σσ. 155-164
  17. ↑ C.V. Vaidya (2001). Epic India, Or, India as Described in the Mahabharata and the Ramayana. Asian Educational Services. σελ. 503. ISBN 978-81-206-1564-9. «Ετούτα τα αθεϊστικά δόγματα υπήρχαν από τους αρχαιότερους χρόνους, καθώς τα ίχνη τους είναι ορατά ακόμη και στη Ριγκβέδα, σε κάποιους ύμνους της οποίας ο Καθηγητής Max Muller επεσήμανε τα παράδοξα ίχνη ενός εμβρυικού σκεπτικισμού. (...) Δύο πράγματα είναι συνεπώς ξεκάθαρα, ότι οι θέσεις της Μπριχάσπατια, αποκαλούμενες και θέσεις της Τσαρβάκα, είναι πολύ μεγάλης ηλικίας...» 
  18. ↑ 18,0 18,1 Radhakrishnan 1957, σελίδες 227–249.
  19. ↑ Bhattacharya 2011, σελίδες 21–44, 65–74.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μπριχάσπατι&oldid=10851649"