Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σεισμός της Μεσσήνης (1908)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σεισμός της Μεσσήνης το 1908
Πτώματα θυμάτων του σεισμού έξω από κατεστραμμένο κτίσμα στην προκυμαία της Μεσσήνης
Ημερομηνία28 Δεκεμβρίου 1908
ΤοποθεσίαΣικελία και Καλαβρία Ιταλίας
Συντεταγμένες0°N 0°E / 38,15°N 15,68°E / 38,15; 15,68Συντεταγμένες: 0°N 0°E / 38,15°N 15,68°E / 38,15; 15,68
Αίτιακαταρρεύσεις, τσουνάμι, πυρκαγιές, κατολισθήσεις
Θάνατοιεκτιμ. 75.000 ως 200.000
ΣημειώσειςΟ πιο θανατηφόρος σεισμός στην ευρωπαϊκή ιστορία
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο σεισμός της Μεσσήνης του 1908, γνωστός και ως σεισμός της Μεσσήνης και του Ρέτζο Καλάμπρια[1], συνέβη το πρωί της 28ης Δεκεμβρίου εκείνου του έτους στη Σικελία και στην Καλαβρία της νότιας Ιταλίας, καταστρέφοντας σχεδόν ολοκληρωτικά τις πόλεις Μεσσήνη και Ρέτζο Καλάμπρια. Εκτιμάται ότι σκότωσε 75 ως 200 χιλιάδες ανθρώπους, κάτι που τον καθιστά τον πιο πολύνεκρο σεισμό στην ευρωπαϊκή ιστορία.[2]

Περιγραφή του σεισμού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το λιμάνι της Μεσσήνης όπως ήταν πριν από τον σεισμό και το τσουνάμι (φωτογρ. περ. του 1900).

Τη Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 1908, από τις 5:20 μέχρι τις 5:21 το πρωί, σημειώθηκε η κύρια σεισμική δόνηση, μεγέθους 7,1 σεισμικής ροπής (MW). Το επίκεντρό της βρισκόταν στο Στενό της Μεσσήνης, που χωρίζει τη Σικελία από τη χερσόνησο της Καλαβρίας στην ηπειρωτική Ιταλία, πολύ κοντά στο στενότερο σημείο του, όπου και το λιμάνι της Μεσσήνης.[3] Το εστιακό βάθος ήταν 8 ως 10 χιλιόμετρα.

Με ένταση ΧΙ στην κλίμακα Μερκάλι, ο σεισμός γκρέμισε ή κατέστησε κατεδαφιστέα το 91% και άνω των κτισμάτων στη Μεσσήνη, σκοτώνοντας 75.000 ανθρώπους στην πόλη και στα προάστια.[4][5] Το Ρέτζο και άλλα μέρη της Καλαβρίας υπέστησαν επίσης μεγάλες ζημιές και είχαν περίπου 25.000 νεκρούς.[4] Το ιστορικό κέντρο του Ρέτζο σχεδόν ισοπεδώθηκε. Ο αριθμός των νεκρών βασίζεται στα δεδομένα των απογραφών του 1901 και του 1911. Η αισθητή διάρκεια της κύριας δονήσεως ήταν 30 ως 40 δευτερόλεπτα[4][6] και οι επιπτώσεις της σημειώθηκαν σε ακτίνα 300 χιλιομέτρων περίπου.[4] Στην Καλαβρία προκλήθηκαν κατολισθήσεις στο εσωτερικό και κατά μήκος της απόκρημνης ακτής από τη Σκύλλα μέχρι τη Μπανιάρα. Βορειότερα, στον δήμο του Πάλμι στην ακτή της Τυρρηνικής θάλασσας, υπήρξε σχεδόν πλήρης καταστροφή που άφησε 600 νεκρούς. Ζημιές υπήρξαν επίσης κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Σικελίας, αλλά (πλην της Μεσσήνης) δεν ήταν τόσο μεγάλες όσο στην Καλαβρία. Η μεσοσεισμική περιοχή ήταν περιορισμένη κοντά στις ακτές, σε μία ζώνη πλάτους 1 ως 4 χιλιομέτρων. Η Κατάνια, η μεγαλύτερη πόλη της ανατολικής Σικελίας, δεν υπέστη μεγάλες ζημιές.[4] Συνολικά καταμετρήθηκαν 293 αισθητές μετασεισμικές δονήσεις μέχρι τις 11 Μαρτίου 1909.[4]

Νεαρός γιατρός που επέζησε του σεισμού ανέφερε αργότερα ότι μερικά δευτερόλεπτα προτού αρχίσει η δόνηση, ακούστηκε ένας «δυσοίωνος συριγμός», τον οποίο παρομοίασε με «χίλια πυρωμένα σίδερα που βυθίζονταν στο νερό».[6] Κάποιοι άλλοι επιζήσαντες ανέφεραν ότι υπήρξαν τρεις διαφορετικές κινήσεις κατά τη διάρκεια της κύριας δονήσεως των 30–40 δευτερολέπτων: η πρώτη εμπρός-πίσω, η δεύτερη βίαιη προς τα επάνω και η τρίτη κυκλική. Οι αναφορές συμφωνούν όλες ότι η δεύτερη κίνηση προς τα επάνω ήταν αυτή που προκάλεσε την εκτεταμένη καταστροφή στη Μεσσήνη. Ο θόρυβος κατά τη διάρκειά της περιγράφηκε ως «ακριβώς όμοιος με αυτόν που κάνει ένα γρήγορο τρένο που κινείται μέσα σε σήραγγα».[7]

Ο αυξημένος αριθμός νεκρών οφειλόταν στο ότι οι περισσότεροι κάτοικοι κοιμούνταν και σκοτώθηκαν αμέσως ή θάφτηκαν πάνω στα κρεβάτια τους, καθώς τα σπίτια τους κατέρρευσαν.[8] Μία εβδομάδα πριν τον σεισμό, 160.000 άνθρωποι είχαν μετρηθεί σε όλο τον δήμο της Μεσσήνης.[9] Στις 28 Δεκεμβρίου η Μεσσήνη ήταν ακόμα περισσότερο πολυάνθρωπη, καθώς πολλοί επισκέπτες της μιας διανυκτερεύσεως είχαν έρθει από τις γύρω περιοχές στην πόλη για να δουν μια παράσταση της όπερας του Βέρντι Αΐντα, που είχε γίνει το προηγούμενο βράδυ στο θέατρο Βιτόριο Εμανουέλε Β΄.[6]

Τσουνάμι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η προκυμαία του Ρέτζο μετά τον σεισμό

Περί τα δέκα λεπτά μετά τον σεισμό, η θάλασσα σε αμφότερες τις πλευρές του Στενού της Μεσσήνης αποτραβήχτηκε ξαφνικά, καθώς ένα τσουνάμι που έφθασε σε ύψος τα 12 μέτρα δημιουργήθηκε και χτύπησε τις γειτονικές ακτές. Χειρότερα ήταν τα αποτελέσματά του στην ακτή της Καλαβρίας και πλημμύρισε το Ρέτζο αφού πρώτα η θάλασσα είχε υποχωρήσει 70 μέτρα μακριά από την ακτή. Ολόκληρη η προκυμαία του Ρέτζο καταστράφηκε και πολλοί άνθρωποι που είχαν συγκεντρωθεί εκεί χάθηκαν. Η γειτονική κωμόπολη Βίλλα Σαν Τζοβάννι χτυπήθηκε επίσης πολύ. Κατά μήκος της ακτής μεταξύ του Λατσάρο και του Πελάρο, παραθαλάσσιες οικίες και μία σιδηροδρομική γέφυρα παρασύρθηκαν από το τσουνάμι.[4]

Και στη Μεσσήνη το τσουνάμι προκάλεσε ακόμα περισσότερες καταστροφές και θανάτους, καθώς πολλοί επιζήσαντες από τον σεισμό είχαν καταφύγει στη σχετική ασφάλεια της προκυμαίας για να απομακρυνθούν από τα καταρρέοντα κτίσματα.[6] Το δεύτερο και το τρίτο κύμα τσουνάμι, που ήρθαν σε γρήγορη διαδοχή και ήταν υψηλότερα από το πρώτο[4], διέτρεξαν το λιμάνι, έσπασαν πλεούμενα στις αποβάθρες και μέρη του λιμενοβραχίονα. Φθάνοντας εκατό περίπου μέτρα στο εσωτερικό, τα κύματα παρέσυραν ανθρώπους, κάποια πλοία αγκυροβολημένα στο λιμάνι, ψαράδικα και επιβατικά, και επέφεραν περαιτέρω ζημιές στα κτίσματα αυτής της ζώνης που είχαν μείνει όρθια μετά τη δόνηση.[6]

Τα πλοία που παρέμειναν δεμένα συγκρούσθηκαν μεταξύ τους, αλλά δεν υπέστησαν μεγάλες ζημιές. Στη συνέχεια το λιμάνι της Μεσσήνης ήταν γεμάτο με επιπλέοντα συντρίμματα και τα πτώματα πνιγμένων ανθρώπων και ζώων.[6] Πόλεις και χωριά κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Σικελίας χτυπήθηκαν επίσης από τα κύματα, με θανάτους και ζημιές σε σκάφη και άλλα. Δύο ώρες αργότερα, το τσουνάμι χτύπησε τη Μάλτα, εισβάλλοντας στο λιμάνι Μαρσαμσέτ και προξενώντας ζημιές στη Μσίντα.[10] Συνολικά υπολογίζεται ότι το τσουνάμι σκότωσε δύο χιλιάδες ανθρώπους, στη Μεσσήνη, στην ανατολική ακτή της Σικελίας και στην Καλαβρία.[4]

Η κλίμακα της καταστροφής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μεσσήνη έχασε σχεδόν τον μισό πληθυσμό της και ολόκληρο το ιστορικό της κέντρο ερειπώθηκε, συμπεριλαμβανόμενου του καθεδρικού ναού, ο οποίος είχε ανθέξει προηγούμενους μεγάλους σεισμούς, όπως εκείνον του 1783: μόνο το περιμετρικό τείχος του και οι αψίδες παρέμειναν όρθιες.[6] Η ακτογραμμή της Μεσσήνης άλλαξε για πάντα, καθώς μεγάλα τμήματά της βυθίστηκαν μέτρα μέσα στη θάλασσα.[8] Οικίες, ναοί, ανάκτορα και μνημεία, στρατώνες, εμπορικά και δημόσια/δημοτικά κτήρια είχαν καταρρεύσει ή είχαν υποστεί μεγάλες ζημιές. Συνολικά 348 εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους σκοτώθηκαν όταν κατέρρευσαν οι δύο σιδηροδρομικοί σταθμοί της πόλεως. Αρκετά προξενεία ξένων χωρών μετατράπηκαν σε σωρούς ερειπίων και πρόξενοι σκοτώθηκαν.[6] Αρκετοί επιφανείς Ιταλοί ήταν επίσης μεταξύ των νεκρών: πολιτικοί, ο γενικός εισαγγελέας της Μεσσήνης Κρεστσέντσο Γκρίλο, ο αρχηγός της αστυνομίας, ο τενόρος Άντζελο Γκάμπα, που είχε τραγουδήσει στην παράσταση της Αΐντα το προηγούμενο βράδυ, μαζί με την οικογένειά του στο ξενοδοχείο «Τρινακρία» που κατέρρευσε, και άλλοι. Ως εκ θαύματος, οι άλλοι ερμηνευτές του έργου, όπως η Ουγγαρέζα σοπράνο Πάολα Κόραλεκ που είχε ερμηνεύσει τον ρόλο της Αΐντα, ανασύρθηκαν ζωντανοί από τα ερείπια του ξενοδοχείου.[6]

Η δόνηση ήταν ιδιαίτερα έντονη στην περιοχή του λιμανιού, όπου μετατόπισε τις πέτρες από το καλντερίμι ακολουθώντας ένα κυματοειδές μοτίβο.[4] Οι καταστροφές ήταν μεγαλύτερες στο παλαιό ιστορικό κέντρο και τις χαμηλές και επίπεδες κεντρικές και βόρειες περιοχές της Μεσσήνης, εξαιτίας του μαλακού αμμώδους υπεδάφους, ενώ ήταν λιγότερες στο επικλινές δυτικό μέρος, όπου τα κτίσματα ήταν θεμελιωμένα σε βραχώδες υπέδαφος, π.χ. το φρούριο Γκοντσάγκα, που έμεινε σχεδόν άθικτο.[4] Η οχύρωση του λιμανιού, η Ρεάλ Τσιταντέλλα του 17ου αιώνα, καταστράφηκε μερικώς. Τεράστιες ρωγμές και σχισμές άνοιξαν στους δρόμους, δυσχεραίνοντας μαζί με τους σωρούς ερειπίων τους επιζήσαντες που ήθελαν να διαφύγουν.[6] Οι βασικές λεωφόροι Γκαριμπάλντι και Καβούρ έγιναν αδιάβατες από σωρούς ερειπίων και συντριμμάτων, ύψους έως και 5 μέτρων.[4] Μια καταρρακτώδης βροχή που είχε αρχίσει μερικά μόλις λεπτά πριν τον κυρίως σεισμό επέτεινε τη σύγχυση, μειώνοντας την ορατότητα μαζί με το σκοτάδι και τα σύννεφα σκόνης.[6] Πυρκαγιές ξέσπασαν εξαιτίας των σπασμένων αγωγών φυσικού αερίου, προσθέτοντας στην καταστροφή. Μία τέτοια πυρκαγιά σημειώθηκε στο Δημαρχείο. Μετασεισμικές δονήσεις προκάλεσαν επιπλέον καταρρεύσεις, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας διασώστες και επιζήσαντες του κύριου σεισμού.[6]

Παρόμοιες σκηνές καταστροφής υπήρξαν και στο Ρέτζο. Το ιστορικό του κέντρο καταστράφηκε και το μνημειώδες αραγωνικό Κάστρο, ένα από τα λίγα κτίσματα που είχαν επιβιώσει από τον σεισμό του 1783, υπέστη σοβαρές ζημιές. Με την εξαίρεση ενός μεγάρου, όλα τα κτίσματα στη βασική λεωφόρο Κόρσο Γκαριμπάλντι καταστράφηκαν, μεταξύ των οποίων ο καθεδρικός ναός και δημοτικά κτήρια. Μόνο περί τα 50 σπίτια έμειναν όρθια σε ολόκληρο το Ρέτζο.[4][6]

Αμφότερα τα νοσοκομεία της Μεσσήνης και του Ρέτζο κατέρρευσαν και όλοι σχεδόν οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό σκοτώθηκαν, οπότε οι τραυματίες στις πόλεις αυτές δεν είχαν ιατρική περίθαλψη μέχρι να φθάσει βοήθεια από άλλες περιοχές.[6] Η τηλεγραφική και σιδηροδρομική σύνδεση διακόπηκαν. Οι περισσότεροι αξιωματούχοι της Μεσσήνης σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν βαριά, όπως και όλη σχεδόν η δύναμη της αστυνομίας και οι στρατιώτες της φρουράς της πόλης.[6] Φυλακισμένοι που είχαν επιζήσει από την κατάρρευση της φυλακής άρχισαν να λεηλατούν περιουσίες και να παίρνουν πράγματα κάποιας αξίας ακόμα και από άταφα πτώματα.[6] Χωρικοί από τα κοντινά χωριά συμμετείχαν επίσης στις λεηλασίες. Στρατιωτικές μονάδες στάλθηκαν γρήγορα στην πόλη και κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος.[6]

Διασώστες ερευνούσαν τα ερείπια για εβδομάδες και ολόκληρες οικογένειες ανασύρονταν ζωντανές από αυτά ακόμα και αρκετές ημέρες μετά τον σεισμό, αλλά χιλιάδες παρέμειναν θαμμένοι.[11] Τα κτήρια της περιοχής δεν είχαν κατασκευασθεί με αντισεισμικό τρόπο, έχοντας χτιστεί με μικρές πέτρες και πρόχειρα ριγμένο συνδετικό υλικό, ή είχαν υπερβολικά βαριές στέγες με κεραμίδια και διακοσμητικά γείσα, δοκούς χωρίς μεγάλη υποστήριξη και κυρίως τρωτά θεμέλια σε μαλακό έδαφος. Πολλά κτήρια είχαν 4 ή 5 ορόφους.[12]

Αιτία του σεισμού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με τον σεισμολόγο Τζανλούκα Βαλενσίζε του Εθνικού Ινστιτούτου Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας της Ιταλίας, ο σεισμός προκλήθηκε από ένα μεγάλο αλλά «τυφλό» ρήγμα, που βρίσκεται κυρίως κάτω από τη θάλασσα του Στενού της Μεσσήνης.[13] Η άνω προβολή του αντιστοιχεί στην επιφάνεια της Γης στη δυτική (σικελική) πλευρά του Στενού.[14] Η περιοχή βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ της αφρικανικής τεκτονικής πλάκας και της ευρωπαϊκής, με την πρώτη να κινείται προς τα βόρεια κάτω από τη δεύτερη με ρυθμό 25 χιλιοστά του μέτρου ανά έτος, προκαλώντας κάθετη μετατόπιση και σεισμούς.[15] Ο συγκεκριμένος σεισμός καταγράφηκε συνολικά από 110 σεισμογραφικούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο.

Tο Στενό της Μεσσήνης είναι τμήμα του τοπικού τεκτονικού χαρακτηριστικού που είναι γνωστό ως «Τόξο της Καλαβρίας», μια διαφορικά ανερχόμενη περιοχή που επηρεάζεται από τη δυναμική των τεκτονικών μονάδων του Ιονίου και της Νότιας Τυρρηνικής θάλασσας.[16] Πολύ ισχυροί σεισμοί έχουν συμβεί στο Τόξο της Καλαβρίας, όπως αυτοί του 1783 και του 1905 στην Καλαβρία και ο καταστροφικότερος όλων στη Μεσσήνη το 1908.[16]

Τα αρχεία υποδεικνύουν ότι σημαντική σεισμική δραστηριότητα έλαβε χώρα στις περιοχές γύρω από το Στενό της Μεσσήνης αρκετούς μήνες πριν τις 28 Δεκεμβρίου 1908, που αυξήθηκε σε ένταση από την 1η Νοεμβρίου. Στις 10 Δεκεμβρίου ένας σεισμός με μέγεθος 4 βαθμών Ρίχτερ προκάλεσε ζημιά σε λίγα κτίσματα στους δήμους Νοβάρα ντι Σιτσίλια και Μονταλμπάνο Ελικόνα, αμφότεροι στην επαρχία της Μεσσήνης.[4]

Το 2008 υποστηρίχθηκε ότι το τσουνάμι δεν προκλήθηκε άμεσα από τον σεισμό, αλλά από μία μεγάλη υποθαλάσσια κατολίσθηση που επέφερε ο σεισμός. Το σημείο γενέσεως του τσουνάμι ήταν έξω από τη σικελική ακτή στο Τζιαρντίνι Νάξος (40 χιλιόμ. νότια της Μεσσήνης), όπου σήμερα αποκαλύπτεται ένα μεγάλο σώμα υποβρύχιας κατολισθήσεως σε βαθυμετρικούς χάρτες του βυθού.[17]

Αποστολές βοήθειας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η προκυμαία του λιμένα της Μεσσήνης μετά τον σεισμό και το τσουνάμι του 1908

Νέα της καταστροφής μεταδόθηκαν στον τότε πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζοβάννι Τζολίττι από το πλήρωμα ιταλικών τορπιλακάτων που έφθασαν και τηλεγράφησαν από τη Νικοτέρα, όπου οι τηλεγραφικές γραμμές λειτουργούσαν, περί τις 19 ώρες μετά τον σεισμό. Οι σιδηροδρομικές γραμμές στην περιοχή είχαν καταστραφεί, σε πολλές περιπτώσεις μαζί με τους σταθμούς.[5]

Το ιταλικό ναυτικό και ο στρατός ξηράς έφθασαν στην περιοχή την άλλη μέρα και άρχισαν να αναζητούν εγκλωβισμένους, να περιποιούνται τους τραυματίες, και να μεταφέρουν τροφή και νερό στις πόλεις. Επίσης, μαζί με κάθε διαθέσιμο πλοίο, εκκένωσαν τους πρόσφυγες, δηλαδή όσους είχαν μείνει άστεγοι. Ο Τζιολίττι επέβαλε στρατιωτικό νόμο, ώστε να πυροβολούνται όσοι λεηλατούσαν. Ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ΄ και η βασίλισσα Ελένη έφθασαν επίσης στη Μεσσήνη δύο μόλις ημέρες μετά τον σεισμό.[5]

Η καταστροφή απετέλεσε είδηση «της πρώτης σελίδας» σε όλο τον κόσμο και διεθνείς αποστολές βοήθειας οργανώθηκαν. Με τη βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού και ναυτών του ρωσικού και του βρετανικού στόλου, η έρευνα για επιζώντες και ο καθαρισμός των ερειπίων επιταχύνθηκαν. Τα ρωσικά θωρηκτά «Τσεσάρεβιτς» και «Σλαβά» («Δόξα») με τα καταδρομικά «Ναύαρχος Μακάροφ» και «Μπογκατύρ», καθώς και το βρετανικό «Exmouth» με τα καταδρομικά «Ευρύαλος», «Μινέρβα» και «Sutlej» διατάχθηκαν να παράσχουν κάθε δυνατή βοήθεια. Επίσης το ατμόπλοιο «Afonwen» ευρίσκετο αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Μεσσήνης κατά τη διάρκεια του σεισμού, σε σημείο με βάθος νερού 80 μέτρων τα οποία είχαν μειωθεί σε 55 όταν απέπλευσε γεμάτο πρόσφυγες. Τα γαλλικά θωρηκτά «Ζυστίς» και «Βεριτέ» με τρία βοηθητικά διατάχθηκαν επίσης να μεταβούν στη Μεσσήνη. Ο αμερικανικός «Λευκός Στόλος» και τα πλοία ανεφοδιασμού «Σέλτικ» και «Καλγκόα» (Culgoa) διατάχθηκαν επίσης να βοηθήσουν, καθώς και πλοία άλλων χωρών.[5][18]

Ανοικοδόμηση και μετοίκηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τα επόμενα χρόνια λήφθηκαν προφυλάξεις έτσι ώστε η πόλη να ανοικοδομηθεί με αντισεισμικό τρόπο. Αρχικώς οι αρχές είχαν υιοθετήσει ένα σχέδιο για την κατεδάφιση των κτισμάτων της Μεσσήνης που είχαν σωθεί και τη μεταφορά της πόλεως και του λιμένα της σε άλλο μέρος της Σικελίας, αλλά το σχέδιο απορρίφθηκε μετά από έντονες διαμαρτυρίες των Μεσσηνέζων.[9]

Ανάμεσα στα λιγοστά κτίσματα της Μεσσήνης που είχαν αντέξει τον σεισμό ήταν η μεσαιωνική εκκλησία Αννουντσιάτα ντέι Καταλάνι, ο φάρος του Σαν Ρανιέρι, το φρούριο Σαντίσσιμο Σαλβατόρε, η Κρήνη του Ποσειδώνος (έργο του Φλωρεντινού γλύπτη του 16ου αιώνα Μοντορσόλι) και το κλωστήριο Μπαρμπέρα, το οποίο αργότερα μετατράπηκε σε μουσείο για να στεγάσει τα έργα τέχνης που ανακτήθηκαν από τα ερείπια.

Η νέα πόλη της Μεσσήνης κτίστηκε πάνω στα ερείπια της παλιάς, αλλά με σύγχρονο τετραγωνικό πολεοδομικό πλέγμα, με κτήρια ομοιόμορφου μεγέθους και ύψους, όπως σχεδιάσθηκε το 1911 από τον αρχιτέκτονα Λουίτζι Μπόρτσι. Αυτό απαίτησε την κατεδάφιση μερικών κτισμάτων που ήταν επισκευάσιμα, αλλά δεν ταίριαζαν με το νέο αστικό σχέδιο.[19]

Ο πολιτικός μηχανικός Πιέτρο Ντε Νάβα σχεδίασε ένα παρόμοιο σύγχρονο πολεοδομικό σχέδιο για το Ρέτζο ντι Καλάμπρια.

Πολλοί από τους άστεγους κατοίκους της Μεσσήνης και της Καλαβρίας μετοίκησαν σε άλλα μέρη της Σικελίας και της ηπειρωτικής Ιταλίας. Ωστόσο, η πλειονότητα των επιζησάντων από το φτωχότερο διαμέρισμα της Μεσσήνης, το Αβινιόνε (Avignone), μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Το 1909 το φορτηγό ατμόπλοιο «Φλόριντα» μετέφερε 850 τέτοιους μετανάστες από τη Νάπολη, όταν εξαιτίας πυκνής ομίχλης συγκρούσθηκε με το πολυτελές επιβατικό «Republic» και το βύθισε. Τρεις επιβάτες του «Φλόριντα» σκοτώθηκαν επί τόπου και ο πλοίαρχος Άντζελο Ρουσπίνι προέβη σε ακραία μέτρα για να ανακτήσει τον έλεγχο των πανικόβλητων επιβατών. Τελικώς οι υπόλοιποι σεισμοπαθείς μεταφέρθηκαν με άλλα πλοία στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, όπου θα άρχιζαν μια νέα ζωή.[20]

Συνέπειες στην κοινωνία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σεισμόπληκτοι της Μεσσήνης (1909;)

Η καταστροφή επηρέασε την τοπική οικονομία και η Μεσσήνη αντιμετώπισε μια προσωρινή ερήμωση, αφού οι άστεγοι σεισμόπληκτοι είχαν αναζητήσει καταφύγιο αλλού, ιδίως στην Κατάνη και στο Παλέρμο, όπου πολλοί βρήκαν εργασία ως τεχνίτες. Εκτιμάται ότι μόνο 19.000 παρέμειναν στη Μεσσήνη και μόλις 2.000 στο παλιό κέντρο της.[9] Ωστόσο, σύντομα υπήρξε μεγάλη εισροή εσωτερικών μεταναστών, κυρίως από κοντινές περιοχές της Σικελίας και της Καλαβρίας, που χρειάζονταν ως εργάτες για την ανοικοδόμηση της πόλεως. Κατά την απογραφή του 1911 ο πληθυσμός της Μεσσήνης είχε αυξηθεί και πάλι σε 127.000. Μεταξύ τους ήταν και πολλοί παλαιοί κάτοικοι που είχαν επιστρέψει στη γενέτειρά τους. Οι άνδρες ήταν σαφώς περισσότεροι από τις γυναίκες, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα μειωμένο αριθμό γάμων τα επόμενα έτη.[9]

Μέχρι και τη δεκαετία του 1950, υπήρχαν οικογένειες που ζούσαν στα ξύλινα παραπήγματα που είχαν στηθεί στο Τιρόνε ως προσωρινή στέγαση των σεισμοπλήκτων.[9]

Εξαιτίας της απουσίας ιστορικών κτηρίων, αποτέλεσμα του καταστροφικού σεισμού του 1908 αλλά και του βομβαρδισμού των Συμμάχων κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1943), η Μεσσήνη έχει αποκληθεί «η πόλη χωρίς μνήμη».[4]

Φωτογραφίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Βερσαλιέροι σκάβουν στα ερείπια μετά τον Σεισμό της Μεσσήνης
    Βερσαλιέροι σκάβουν στα ερείπια μετά τον Σεισμό της Μεσσήνης
  • Εργασία για την απομάκρυνση των ερειπίων από τον δρόμο προς την Κατάνη
    Εργασία για την απομάκρυνση των ερειπίων από τον δρόμο προς την Κατάνη
  • Σεισμόπληκτοι άστεγοι κάτω από αντίσκηνο
    Σεισμόπληκτοι άστεγοι κάτω από αντίσκηνο
  • Δύο φωτορεπόρτερ με τις φωτογραφικές μηχανές της εποχής ανάμεσα στα ερείπια του σεισμού
    Δύο φωτορεπόρτερ με τις φωτογραφικές μηχανές της εποχής ανάμεσα στα ερείπια του σεισμού
  • Ο κατεστραμμένος ναός του Αγίου Ρόκκο στο Πάλμι της Καλαβρίας
    Ο κατεστραμμένος ναός του Αγίου Ρόκκο στο Πάλμι της Καλαβρίας


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Santini A. & Moraci N., επιμ. (2008). 2008 Seismic Engineering Conference: Commemorating the 1908 Messina and Reggio Calabria Earthquake (AIP Conference Proceedings). American Institute of Physics. ISBN 978-0-7354-0542-4. 
  2. ↑ Encyclopædia Britannica
  3. ↑ Geophysical Research Letters Vol. 35, Issue 6, March 2008. "On the cause of the 1908 Messina tsunami, southern Italy"
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 The 1908 Messina Earthquake – 100_year Retrospective – RMS Report. Αρχείο PDF, ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2016
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Grifasi, A. «Sicily – The Messina 1908 earthquake». Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2016. 
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 Mowbray, Jay Henry (1909): Italy's great horror of earthquake and tidal wave...containing vivid descriptions of this overwhelming calamity.
  7. ↑ Hitchens, Robert: «After the Earthquake», The Century Illustrated Monthly Magazine, σελ. 932. Macmillan & Co., Απρίλιος 1909
  8. ↑ 8,0 8,1 «28 December 1908 Worst European Earthquake in History». Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2016.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 «Local administrative sources on population movements after the Messina earthquake of 1908». Giuseppe Restifo. Dipartimento di Studi sulla Civilità Moderno, Università di Messina, 1995, αρχείο PDF
  10. ↑ Cini, George (5 Ιανουαρίου 2005). «When a tsunami hit Malta in 1908». Times of Malta. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2015. https://web.archive.org/web/20151024033739/https://www.timesofmalta.com/articles/view/20050105/local/when-a-tsunami-hit-malta-in-1908.102954. 
  11. ↑ Mowbray, Jay Henry (1909). Italy's Great Horror or Earthquake and Tidal Wave. 
  12. ↑ Tarr, Ralph Stockman· Martin, Lawrence (1914). College Physiography. Νέα Υόρκη: The Macmillan Company. σελ. 413. 
  13. ↑ Journal of the Geological Society, ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2016
  14. ↑ Geophysical Journal International, 12 Νοεμβρίου 2012
  15. ↑ «Sicilian culture: 1908 Messina – Reggio Earthquake & Earthquake Prone Italy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2017. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Geophysical Research Letters, τόμος 33, τεύχ. 17, Σεπτέμβριος 2006: «Spacial relation between the 1908 Messina Straits earthquake slip and recent earthquake distribution»
  17. ↑ «On the cause of the 1908 Messina tsunami, southern Italy». Geophysical Research Letters 35 (6). 2008. doi:10.1029/2008GL033251. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2008GL033251/full. 
  18. ↑ «Awards granted for service after the Messina Earthquake 1908». Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2016. 
  19. ↑ Messina Kalos: Luoghi di Sicilia, συμπλήρ. στο τεύχ. nο.3, Μάιος-Ιούνιος 1997. Εκδ. Edizioni Ariete, Παλέρμο.
  20. ↑ Messina Earthquake, PBS, https://www.pbs.org/wgbh/amex/rescue/peopleevents/pandeAMEX99.html 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σεισμός_της_Μεσσήνης_(1908)&oldid=10193871"