Φελούκα

Σύγχρονη φελούκα στο Νείλο

Η Φελούκα (πληθυντικός: φελούκες) ήταν τύπος μικρού ξύλινου πλοιαρίου στη περιοχή κυρίως της Ανατολικής Μεσογείου, χαμηλού και άφρακτου (χωρίς κατάστρωμα) που κινούταν με κουπιά και ιστία (πανιά), φέροντας τρία λατίνια και αρτέμονα.

Ονομασία

Η λεξη πιθανόν να προέρχεται από την αραβική, στην οποία "φαλούκα" και φούλκε" ονομάζονται τα βοηθητικά πλοιάρια για τις διαπορθμεύσεις, πιθανόν όμως (κατά τον Παλάσκα) να προέρχεται από την αρχαία ελληνική "εφολκίδα".

Ιστιοφόρο και δύο φελούκες μπροστά στο Κάστρο της Νάξου, χαλκογραφία του Andre Grasset Saint-Sauver από το βιβλίο "Voyage historique...", Παρίσι 18ος αι. (χάραξη: Brion)

Χρήση

Οι φελούκες χρησιμοποιήθηκαν από τους πειρατές της Μεσογείου κατά τον Μεσαίωνα αλλά και αργότερα, μέχρι τον 19ο αιώνα. Τέτοια σκάφη διατηρήθηκαν στην Ελλάδα και μετά την Επανάσταση του 1821 και ιδιαίτερα στις Κυκλάδες. Όταν η πειρατεία τέθηκε υπό έλεγχο, οι φελούκες χρησίμευαν για τη συνοδεία των αλιευτικών και πιο συχνά των σφουγγαράδικων. Υπήρχαν και κατά το 20ο αιώνα και ορίζονταν ως "μικρές λέμβοι, ανάσιμοι και λεπτοί" που χρησιμοποιούνταν στην αποεπιβίβαση επιβατών και μεταφόρτωση μικρών φορτίων από λεμβούχους. Σήμερα συνεχίζουν να υφίστανται στον Νείλο