Ωρίων (αστερισμός)
| Ωρίων | |
|---|---|
 πατήστε για μεγαλύτερη εικόνα | |
| Συντομογραφία | Ori |
| Λατινικό όνομα | Orion |
| Γενική | Orionis |
| Έκταση | 594,1 τετ. μοίρες (1,440%) Κατάταξη 26ος |
| Αριθμός άστρων (μέγεθος ≤ 6,5) |
204 |
| Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 79°N - 67°S | |
Ωρίων (Λατινικά: Orion, συντομογραφία: Ori) είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση.
Ο αστερισμός του Ωρίωνα θεωρείται ένας από τους περισσότερο εκτεταμένους αστερισμούς, εκτεινόμενος εκατέρωθεν του ουράνιου ισημερινού. Βρίσκεται Ν. του αστερισμού του Ταύρου και των Διδύμων, προς Β. του Λαγού έχοντας Α. τον Μονόκερο και Δ. τον Ηριδανό. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα.
Από τους αστέρες του αστερισμού δεύτερος λαμπρότερος είναι ο α του Ωρίωνα (γνωστός ως Μπετελγκέζ (Betelgeuse), ο οποίος είναι μεταβλητός αστέρας μακράς περιόδου, μεγέθους κυμαινόμενου 0,9-1,4, χρώματος ερυθρωπού). Ο φωτεινότερος αστέρας είναι ο β του Ωρίωνος ή Ρίγκελ (Rigel) καλούμενος (αναλυόμενος δια τηλεσκοπίου σε "διπλό αστέρα" μεγέθους ο ένας 0,3 και ο άλλος 6,7 χρώματος κυανόλευκου). Συμβαίνει μερικές φορές ο άλφα αστέρας κάποιου αστερισμού να μην είναι λαμπρότερος. Αυτό έχει συμβεί και στην περίπτωση του Ωρίωνα. ο γ του Ωρίωνα φερόμενος και ως "Αστέρας της Αμαζόνας" ή Μπελλατρίξ (Bellatrix), οι δ, ε και ζ κείμενοι σε πλάγια ευθεία γνωστοί και ως "Πήχυς" και Ζώνη του Ωρίωνα και ο θ κάτωθι των τριών παραπάνω που περιβάλλεται από το περίφημο νεφελοειδές του Ωρίωνα.
Από τους παραπάνω αστέρες οι α, γ, β και κ σχηματίζουν τετράπλευρο που παριστά το σώμα του μυθικού Ωρίωνα (α ο δεξιός ώμος, γ ο αριστερός, β το αριστερό του πόδι και κ το δεξιό).
- Παρά το δ του Ωρίωνα και λίγο παραπάνω διέρχεται ο ουράνιος ισημερινός (στο σχήμα φέρεται ως αμυδρή πράσινη γραμμή).
Λαογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] |
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 17/11/2022) |
Στους αρχαίους ιστορικούς χρόνους η εμφάνιση του αστερισμού αυτού στον ανατολικό ορίζοντα συνέπιπτε με την έναρξη της εποχής των μεγάλων τρικυμιών και θεομηνιών του έτους, αποτελούσε δε το φόβητρο των τότε ναυτιλλομένων. Κατά τον Πολύβιο η καταστροφή του ρωμαϊκού στόλου στο Α΄ Καρχηδονικό πόλεμο οφείλονταν στον απόπλου του στόλου αυτού κατά την εποχή της ανατολής του Ωρίωνα και του Σείριου.
Αλλά και σήμερα ιδιαίτερα στις Κυκλάδες, ιδίως στη Νάξο επιβιώνουν οι μυθολογικές αυτές παραδόσεις του αστερισμού αυτού που καλείται κοινώς και Αλετροπόδι ή Αλετρόποδο (με την παραλλαγή ότι ο Ωρίων μνηστευμένος με την "Πούλια" (Πλειάδες) τρέχει διαρκώς από πίσω της!).
Ουγγρική Λαογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην αρχαία ουγγρική μυθολογία, ο Ωρίωνας θεωρείται επίσης σαν ένας μεγάλος κυνηγός και πολεμιστής, το όνομά του είναι Nimrod και είναι ο μυθολογικός πατέρας των Ούγγρων.
Σκανδιναβική Λαογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην προ-χριστιανική Σκανδιναβία, η "ζώνη του Ωρίωνα" ήταν γνωστή ως Frigg's Distaff ή Freyja's distaff [1]
Στη Φινλανδική μυθολογία ο αστερισμός του Ωρίωνα ονομάζεται το δρεπάνι του Väinämöinen. Ο όρος, πιθανότητα, προέρχεται από το γεγονός ότι μπορεί κανείς να τον δει στον ουρανό, στις αρχές του φθινοπώρου, την εποχή της συγκομιδής των καλλιεργειών.
Λαμπρότεροι αστέρες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στον αστερισμό του Ωρίωνα υπάρχουν πολλοί λαμπροί αστέρες.
- Ο αστέρας α Ωρίωνα είναι ένας παλλόμενος υπεργίγαντας με φαινόμενο μέγεθος 0 μέχρι 1,3 που δικαιολογεί γιατί δεν είναι πάντα ο λαμπρότερος αστέρας του Ωρίωνα. Έχει το όνομα Μπετελγκέζ ή Βετελγόζης, Βετελγύζης[2][3], Betelgeuse).
- Ο β Ωρίωνα είναι ένας μπλε υπεργίγαντας με φαινόμενο μέγεθος που κυμαίνεται ελαφρά μεταξύ 0,12 και 0,22. Έχει το όνομα Ρίγκελ (ή Ρίτζελ, Ρίγελ[2][4], Rigel).
- Ο γ Ωρίωνα είναι μπλε γίγαντας με φαινόμενο μέγεθος 1,64 έχει το όνομα Μπελλατρίξ (ή Βελλατρίξ[2][5], Bellatrix).
- Ο δ Ωρίωνα, με φαινόμενο μέγεθος +2,23, έχει το ιδιαίτερο όνομα Μιντάκα (Mintaka) και είναι το δυτικότερο άστρο της Ζώνης του Ωρίωνα.
- Ο ε Ωρίωνα, με φαινόμενο μέγεθος +1,7, έχει το ιδιαίτερο όνομα Αλνιλάμ (Alnilam) και είναι το κεντρικό άστρο της ζώνης του Ωρίωνα.
- Ο ζ Ωρίωνα, με φαινόμενο μέγεθος +1,74, φέρει το όνομα Αλνιτάκ (Alnitak) και είναι το ανατολικότερο άστρο της ζώνης του Ωρίωνα.
- Ο η Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +3,34 και φασματικό τύπο B1V-B2. Φέρει το όνομα Αλγκιέμπα.
- Ο θ Ωρίωνα είναι το νεφέλωμα του Ωρίωνα και τώρα αναφέρεται στο ανοικτό σμήνος Τραπέζιο (Trapezium).
- Ο ι Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +2,75 και έχει το όνομα Χάτσια (Hatsya).
- Ο κ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +2,07 και είναι γνωστός ως Σάιφ (Saiph).
- Ο λ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +3,39 και ονομάζεται Μέισσα (Meissa).
- Ο μ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,12 και φασματικό τύπο Α.
- Ο ν Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,42 και φασματικό τύπο B3IV (μπλε υπογίγαντας).
- Ο ξ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,45 και φασματικό τύπο B3IV.
- Ο ο2 Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,02 και φασματικό τύπο Κ2ΙΙΙ (πορτοκαλί γίγαντας).
- Ο π Ωριώνα αποτελείται από πολλά άστρα, εκ' των οποίων τα λαμπρότερα είναι:
- Ο π3 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,19 και φασματικό τύπο F6V έχει το όνομα Ταμπίτ (Tabit).
- Ο π4 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,68 και φασματικό τύπο Β2ΙΙΙ.
- Ο π5 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,71 και φασματικό τύπο Β2ΙΙΙ.
- Ο σ Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,77 και φασματικό τύπο Ο9.5V.
- Ο τ Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,59 και φασματικό τύπο Β5ΙΙΙέχει το όνομα Thabit[6][7].
- Ο φ2 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +4,09 και φασματικό τύπο G8III-IV.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Schön, Ebbe. (2004). Asa-Tors hammare, Gudar och jättar i tro och tradition. Fält & Hässler, Värnamo. p. 228.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 'Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν, Αθήνα, 1927, vol.I, pp.592-593.
- ↑ Kunitzsch (1959): p.150.
- ↑ Kunitzsch (1959): p.198.
- ↑ Kunitzsch (1959): p.148.
- ↑ Allen, R. H., (1963): Star Names: Their Lore and Meaning, (rep.) Dover Publications, p.320.
- ↑ Kunitzsch (1959): p.210.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Kunitzsch, P., (1959): Arabische Sternnamen in Europa, Wiesbaden, Otto Harrassowitz.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Orion (constellation) στο Wikimedia Commons
Λεξιλογικός ορισμός του Ωρίων στο Βικιλεξικό- Ερατοσθένης, Καταστερισμοί ή Αστροθεσίαι: Ωρίων
