Mez-Orienta Eŭropo
| Mez-Orienta Eŭropo | |||
|---|---|---|---|
| geografia regiono | |||
 | |||
| regiono [+] | |||
| Landoj | Pollando, Hungario, Slovakio, Rumanio, Litovio | ||
| - koordinatoj | 50° 0′ 0″ N, 20° 0′ 0″ O (mapo)5020Koordinatoj: 50° 0′ 0″ N, 20° 0′ 0″ O (mapo) | ||
|
|||
|
|||
 |
|||
| Mez-Orienta Eŭropo | |||
| En TTT: Oficiala retejo [+] | |||
Mez-Orienta Eŭropo (pole Europa Środkowo-Wschodnia) estas nomo uzata por difino de eŭropaj ŝtatoj kun komunaj kulturaj kaj historiaj radikoj, kaj ankaŭ komuna pasinteco kiel bufraj socialismaj respublikoj subigitaj al Sovetunio, aŭ estantaj ties konsista parto kiel sovetaj respublikoj. Tio estas kunligo de du difinoj de tiu ĉi parto de Eŭropo – geografia (meza) kaj politika (orienta).
Unu el kunkreintoj de la difino estis Oskar Halecki, pola historiisto kaj diplomato.
La difino iĝis pli populara de la 80-aj jaroj, kiam tri intelektuloj de tiu ĉi regiono: Milan Kundera, Czesław Miłosz kaj István Bibó uzis ĝin kiel kontraŭstaro al la termino Orienta Eŭropo.
Nuntempe al la regiono estas alkalkulataj:
- ŝtatoj de Visegrada grupo (Pollando, Ĉeĥio, Slovakio, Hungario)
- Baltaj ŝtatoj apartigitaj de Sovetunio, estantaj iam parto aŭ dominio de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj (Litovio, Latvio, Estonio)
- rutenaj ŝtatoj separigitaj de Sovetunio, estante iam parto de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj (Belorusio, Ukrainio)
- ŝtatoj kreitaj de antaŭa Jugoslavio (Slovenio, Kroatio, Bosnio kaj Hercegovino, Serbio, Montenegro, Makedonio)
- ceteraj balkanaj ŝtatoj (Albanio, Bulgario kaj Rumanio).
Sume al la regiono oni kalkulas 18 ŝtatojn (aŭ 19 enkalkulante ankaŭ Kosovon, kiu proklamis sendependecon de Serbio kaj estas agnoskata de parto de ŝtatoj de la mondo).
Pintkunvenoj
[redakti | redakti fonton]- Unua parlamenta kunsido okazis en Varsovio en la tagoj 30-a kaj 31-a de aŭgusto 2016 en Sejmo kadre de konferenco "Solidareco kaj suvereneco" kun partopreno de prezidantoj kaj vicpezidantoj de la parlamentoj el 12 ŝtatoj de Mez-Orienta Eŭropo. Oni pridiskutis du temojn: "Renovigo de Eŭropa Unio kaj regiona kunlaboro" kaj "Naciaj parlamentoj favore al multflanka kunlaboro en Mez-Orienta Eŭropo". Sejmmarŝalo Marek Kuchciński opiniis, ke la solidareco kaj kunlaboro devus etendiĝi de Balta Maro ĝis Mediteraneo kaj Kaspia Maro, kaj esprimis pretecon organizi la duan pintkunvenon en Pollando.
- Kvara pintkunveno de prezidantoj de la parlamentoj de Ŝtatoj de la Mez-Orienta Eŭropo okazis en Varsovio en la tagoj 4-a kaj 5-a de junio 1919, datrevene de la revolucioj de 1989, kiuj alkondukis al falo de komunismo en Eŭropo. Inaŭgurita de sejmmarŝalo Marek Kuchciński kaj marŝalo de Senato Stanisław Karczewski. Partoprenis ĝin ankaŭ disidentoj el 20 landoj, kaj speciala gasto estis profesoro Roger Scruton el Britio, aliancano de la disidentoj. Oni debatis dum du sesioj: Falo de komunismo en Mezeŭropo kaj Orienta Eŭropo - formigo de la komuna historia memoro kaj la dua sesio temis pri estonteco kaj defioj. Inter ili estis vizitita en Pola Sejmo ekspozicio: 1989 - Jaro de Libereco de la Popoloj - Venko de la Libera Vorto, inaŭgurita de vicsejmmarŝalo Ryszard Terlecki. Oni prezentis preskaŭ 500 muzeajn eksponaĵojn, ligitajn kun samizdatoj (presaĵoj, multobligiloj, serigrafioj, radiotelefonoj, ktp) el Pollando, Rusio, Ukrainio, Belorusio, Ĉeĥoslovakio, Hungario, Litovio kaj Latvio.
Antaŭ la pintkunveno prezidanto de Pollando Andrzej Duda enmanigis al la brita filozofo kaj verkisto Roger Scruton Grandan Krucon de la Merit-Ordeno de Pola Respubliko pro eminentaj meritoj favore al apogo de demokratiaj ŝanĝiĝoj, kaj disvolvo de pola-brita scienca kaj altlerneja kunlaboro. La profesoro diris: Komunismo finiĝis danke al kredo kaj patriotismo de la pola nacio. Mi estas honorigita, ke mi povis en tio ludi modestan rolon.
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- Jenő Szűcs, Trzy Europy (Tri Eŭropoj), Lublin 1995
- J. Kłoczowski, Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza (Mez-Orienta Eŭropo ene de la kristana civilizacio de mezepoko), Lublin 1998
- J. Lewandowski, W. Goleman, Samoidentyfikacja mniejszości narodowych i religijnych w Europie Środkowo-Wschodniej (Memidenteco de naciaj kaj religiaj minoritatoj en Mez-Orienta Eŭropo), Lublin 1999
- IV szczyt przewodniczących parlamentów państw Europy Środkowo-Wschodniej. # Eurowaw 2019, Wydawnictwo Sejmowe, Varsovio 2019, p. 175